Kranenburgia

Anglicana T-Z

Taal:
()A Anglisc (Anglisch), dingtale (procestaal), Franca (Frankisch), Fresne (Fries), greansplat (grenstaal), plat (plat, volkstaal), Seaxe (Saxisch), specan (spreken), sprecan (spreken), talu (taal), talu (spreken), tunge (tong, taal), word (woord), wordboc (woordenboek)
¶ 20.000vC++ Larynx (strottenhoofd) mens ontwikkelt zich. Gevolg: ontwikkeling taal en cultuur. #AnimalPlanet 31.3.2010
** Schrift, Spreken, Anglisch, Anglische Taal, West Anglisch, ATZA, Angelnees, Kakkinees, VTO, LFA (Lingua Franca), Streektalen, Oostnederlands, Nedersaxisch, Duits, TAES, Spreken

Taalboom: > TAES

Taalcodes:
AR=Arisch; GR=Grieks; LT=Latijn; ME=ModernEngels; MNL=ModernNederlands; OA=OudAnglisch; OE=OudEngels; OF=OudFries; ONL=OudNederlands; ONR=OudNoors; OS=OudSaxisch; OZ=OudZweeds; SK=Sanskriet.

Taalverwantschap: (TVW:)
- 599nC++: grote verwantschap tussen de talen in de landen langs de Noordzee.
- 934nC++: Op Engelse munten van circa 934nC staat EDELSTAN REX naar de Engelse koning Aethelstan. Anglisch Edelstan = Edelsteen. Op andere Engelse munten staat EEN GULDEN. #BBC4tv 2.5.2018
- 1000: Tot circa 1000nC zijn de talen in Angelland en Engeland nagenoeg gelijk. Er wordt gezegd: Van Denemarken tot Duinkerken kunnen de mensen elkaar goed versteen.
** VTO, Taal, TAES

Taarlo:
Alias Taarloo. Streektaal: Taorl [Toarl]. Locatie in de gemeente Tynaarlo, gelegen aan de Taarlose Beek. De regio wordt rond 300vC bevolkt door Angelen uit Zuid Groningen. Gezien de uitspraak Toarl in streektaal en de ligging aan de Taarlose Beek lijkt de naam Taarlo afgeleid van Anglisch tho (te) + ara (rivier, beek) + loe (laagte). Dus: de laagte bij de beek.
¶ 675vC-300nC: Archeologische vondsten uit deze periode wijzen op vroege bewoning. In deze periode zijn mogelijk Angelen uit Zuid Groningen in Taarlo gaan settelen.
¶ 820nC: Sommige bronnen menen dat met de locatie Aarlo (Arlo) in Drente in feite Taarlo wordt bedoeld. Dit Aarlo wordt genoemd in een acte van schenking uit 820nC. > Aarlo
** Tynaarlo

Tabak:
Nederland:
- 1590: eerste invoer van tabak, i.c. uit Zuid Amerika
- 1610: eerste verbouw van tabak
#AVROtv/K&K 28.7.15

Tacitus: (c 55-118nC) (TCT:)
Publius Cornelius Tacitus (c 55-118) is een Romeins senator en historicus, die zich intensief heeft verdiept in de situatie en historie van West Europa uit zijn tijd. Tacitus heeft enige tijd vertoeft in het Rijngebied en noordelijk daarvan om de Germanen te bestuderen. Hij is dus oog- en oorgetuige. Zijn boek is derhalve door de eeuwen heen een belangrijke bron van informatie.
¶ Tacitus is ook historicus, die zich intensief heeft verdiept in de situatie en historie van West Europa uit zijn tijd. Zijn geschriften zijn door de eeuwen heen een belangrijke bron van informatie geweest. > AFSA
¶ In 98nC publiceert Tacitus zijn boek De Germania ofwel: De origine et situ Germanorum ofwel: Over de oorsprong en de woonplaats van de Germanen. Dit werk bestaat uit twee delen:
1: Land en bevolking van de Germanen in grote lijnen
2: Korte beschrijving van bepaalde Germaanse stammen en hun kenmerken (dun)
Het hele werk heeft vooral betrekking op de Germanen boven de Rijn. Daar wonen sinds 200vC voornamelijk Angelen. Voor zijn werk heeft Tacitus o.a. gebruik gemaakt van de Bella Germaniae van Plinus Maior, welk werk weer baseert op werken van Caesar (De Bello Gallico) en Livius (boek CIV).
¶ Archeologische vondsten bevestigen veel van wat Tacitus schrijft. Vooral de vondsten in Kalkriese die te maken hebben met de Slag in het Teutoburger Woud. Het zijn stoflijke resten van mensen en muildieren die zijn gevonden in zgn bottenputten, massagraven.
¶ Tacitus noemt de Angelen in hoofdtuk 40 van zijn De Germania. Zij wonen langs de Elbe tot aan Bohemia. > Afstamming
¶ Spiritus-temporis.com 31.5.09 schrijft:

Ptolamy in his Geography (ii. 11. § 15), half a century later [na Tacitus], locates them [de Angelen] with more precision between the Rhine, or rather perhaps the Ems and the Elbe, and speaks of them as one of the chief tribes of the interior.

TAES: Taalboom Anglisch en Saxisch
met bijhorende geschatte verhoudingen
- Arisch (Arya 10.000vC++) > Germaans
- Germaans (Oekraïne 5000vC++) > Gotisch
- Gotisch (Z.Polen 3000vC++) > OostGotisch + WestGotisch
- OostGotisch (N.Polen 1000vC++) > Saxisch
- Saxisch > Saxisch/Taal
- WestGotisch (Zweden 1000vC++) > Inglo-Gotisch + Zweeds
- Zweeds (Zweden 1000vC++)
- Inglo-Gotisch (Zweden 1000vC++) > Inglo-Goten, Anglisch
- Anglisch (Angelland 700vC++) > Oer Anglisch, Anglische Taal, Anglisch, Anglesch, Anglesh, Aslands, Maerlands
>> Oost Anglisch: (500vC++; NW Duitsland) > Platduits
>> West Anglisch: (400vC++; NO Nederland) > West Anglisch, Oostnederlands, ATZA
>> Stellingwarfs: (300vC++; NW Drente) > Stellingwarf
>> Nederlands: (200vC++) = 0.75 WestAnglisch (c 200vC++) + 0.15 WestSaxisch (c 800nC++) + 0.07 Frankisch (800nC++) + 0.03 Fries (770nC++) > Nederlands, ATZA, ODN, HGN, Diets, Franken, Fries
340nC: Bisschop Wulfila legt West-Gotisch/Anglische taal vast. > Oer Anglisch
>> Vlaams: = Nederlands 400nC++ > Vlaanderen, ATZA
>> Anglesch: (400nC++; ZW Duitsland + Elzas) > Anglesch
>> Maerlands: (450nC++): Van Denemarken tot Duinkerken verstaan mensen elkaar goed. > Maerlands, ATZA, ODN (Oud Nederlands)
>> Geordie: (450nC++; NO Engeland) > Geordie
>> Anglesh: (500nC++; ZO+ZW Schotland) > Anglesh
>> Engels: (500nC++) = 0.75 WestAnglisch (c 500nC) + 0.15 WestSaxisch (c 500nC) + 0.10 Normandisch (1060nC++) > English
>> Nederduits: (600nC++) = 0.50 OostAnglisch (200vC++) + 0.50 WestSaxisch (600nC++) > Nederduits, Platduits
- Duits: (1500++) = Saxisch 1500nC++ > Duits
- Afrikaners: (1610++; Zuid Afrika) = WestAnglisch/Z.Hollands 1610++ > Afrikaners, ATZA
- Anglikaans: (1850++; Zuid Afrika) = Afrikaners + Engels > Anglikaans
- Angelnees: (1900++); Arnhem e.o. > Angelnees
- ATZA: (1933++) Anglische taalresten in Nederland en Vlaanderen > ATZA
** Taal, Ang/Sax, AFA, Taalverwantschap, LFA, Anglische Taal, Fries, ODN, HGN

Take::
Anglisch:
tacan = aanvallen, grijpen; ON taken
tacan = nemen, pakken, grijpen, aannemen; ON taken; ME take
taccan = zelfbevrediging; ON takken
tacce =A tace = taak, taakgebied, etc
tace (tacce) = taak, taakgebied, werkgebied, bewakingszone, veiligheidszone; KA tace; AH tacce, tacke, takke
tacman = soldaat, dienstpichtige
¶ Take komt in diverse vormen nog voor als familienaam in NO Nederland (West Angle) en in Noord Brabant. I.c.:
- Tak: Haldeberghe/NB
- Take: Kop van Overijssel + Oost Groningen
- Tacke: Achterhoek
- Takke: Achterhoek
- Takman: Hardenberg
¶ Waltakke is een grote camping bij Lochem. Mogelijk was dit ooit een wapentake bij een wal. De omgeving was vroeger een groot moeras.
** Wapentake

Taken: > HETA
Talen: > Taal, Streektalen, TAES
Tallin: > Reval

Tamsbeek:
Beek in Beltrum/Achterhoen. Thans Kooigoot. Ontsprong in zgn stroe = een natte laagte. Deze stroe lag nabij de dorpskern van Beltrum. Ze werd op termijn gedempt met afval. Anno 2012 heet deze buurt De Stroet. De namen zijn afgeleid van Anglisch strou (stru) = Anglisch strout = drasland, moerassig gebied, natte laagte. De naam Tamsbeek is afgeleid van Anglisch Tam (mansnaam) + bece (beek). Dus: de beek van/bij Tam. De naam Tamsbeek prijkt anno 2012 nog op een hoeve aan de Peppelendijk in Beltrum.
** Thiemsbrug

Tanfana:
Alias Tanfanae, Tamfana, Tamfanae. Volgens legende is zij de godin van de vruchtbaarheid en leider van de Witte Wieven. Op de Tankenberg bij Oldenzaal ligt een grote zwerfkei die een offersteen van een Anglische tempel was. Deze tempel zou zijn gewijd aan Tanfana.
¶ 14nC: De Romeinse historicus Tacitus (50-116nC) schrijft dat de soldaten van Julius Caesar rond 14nC een heidense tempel ten noorden van de Rijn hebben vernietigd en dat deze tempel was gewijd aan de godin Tanfana.
¶ De regio Oldenzaal wordt rond 225vC bevolkt door Angelen uit het Vechtdal. (> Oldenzaal) Tanfana zal derhalve een Anglische godin kunnen zijn. Haar naam lijkt dan afgeleid van Anglisch taem (zedig, braaf) en faene (maagd). Ofwel: de zedige maagd.
¶ Maagden worden al in de verre oudheid vereerd. O.a. in Perzië (Anahita) en in Griekenland (Athena). Ze zijn het symbool voor reinheid, zuiverheid en zedigheid. Ook hebben ze vaak een ceremoniële rol als priesteres bij de verering van de oppergod. O.a. in Perzië, in Babylonië bij de vereering van de zonnegod (oppergod) Sjamsj en in Peru bij de verering van de zonnegod Inti.
¶ Sommigen beweren dat op de Tankenberg in Oldenzaal ooit een tempel stond waar Tanfana werd vereerd. De tempels van de Angale (Naturale) Angelen zijn normaliter gebouwd van hout en hebben rieten daken. Na de kerstening van Angelland sinds 750nC zijn er steeds minder gebouwd. Al deze Angale tempels zijn daardoor in de eeuwen daarna langzaam maar zeker vergaan. > Angalisme
¶ Ter ere van Tanfana is op de Tankenberg in de 19e eeuw een theekoepel gebouwd op de plek waar de tempel van Tanfana ooit kan hebben gestaan en die qua vorm mogelijk beantwoord aan de historische tempel van Tanfana.
¶ Locatie: Bron RRA schrijft:

English place-names evidence suggests that hills were very often used for heathen temples.

Tankenberg: (c 200vC++; TKB:)
Zandhoogte annex natuurgebied bij Oldenzaal. In het verre verleden een offerplaats van de Angelen uit de omgeving. Oldenzaal wordt circa 225vC bevolkt door Angelen uit het Vechtdal. > Oldenzaal
¶ Paarden worden al vroeg vereerd door de Angelen. O.a. op de Tankenberg bij Oldenzaal. Daar werden Wodan, Donar en Hertha vereerd. De offervuren laaiden hoog op en diep in het nabije Bentheimer Woud vinden de offerrituelen plaats. Bij de vereering werden paarden geslacht, geofferd en gegeten. #GVT/p17
¶ Grenzend aan de Tankenberg ligt de locatie Engherich. Eng- staat normaliter voor Engel of Angel. Rich = rick = Anglisch: rijk, land, gebied. De naam kan dus worden uitgelegd als Angelrijk = Anglisch gebied. Deze betekenis sterkt de these dat de Tankenberg van oorsprong een Anglische offerplaats is in een Anglische regio. Over de historie van de locatie Engherich is echter vooralsnog niets bekend.
¶ De regio Twente wordt rond 225vC bevolkt door Angelen uit de regio Hardenberg. De naam Engherich kan derhalve zeker van Anglische herkomst zijn. Analoog aan Engeland = land der Angelen. En: Frankrijk = rijk der Franken. Ook in Engeland en Frankrijk zijn locatienamen die in Nederland vaker voorkomen. Evenals de namen Nederland, Amerika en Turkeye.
** Tanfana, Hertha, ASA, Engeland, Paasberg

Taoïsme: (TAO:)
¶ Orde en Chaos lijken een kosmisch duo. De schepping van de kosmos en de aarde getuigen daarvan in ruime mate. Beide lijken onmisbare voorwaarden voor leven en voortleven. Chaos is in deze optiek een overgang van de ene orde in een andere orde. > Harmonie
--- Ook statisch gezien lijken orde en chaos onmisbare partners. Ze zorgen voor levendigheid van de wereld. Moderne architectuur is helaas nogal vaak uiterst saai en kil. Grootschalige strakheid en vermeende functionaliteit werken dodelijk op het gemoed.
¶ Wie is bang voor chaos? Na chaos komt orde en na orde komt chaos. Wie is bang voor chaos? De wereld kent orde en chaos. Wie is bang voor chaos? Na chaos komt een nieuwe orde. Wie de goede weg blijft volgen, die bereikt het hoogst bereikbare. Wie de goede weg blijft volgen, heeft weinig te vrezen. Wie de weg met God gaat, die zal rust en vrede vinden. Wie de weg met God gaat, die vindt ware kracht en zin. #SRK
** Perfectie, Paradijs

Taxus:
Ook ijf, mv ieven. Anglisch: eow, ew, iw, iew. ON ief, eef. ASoud iew, yw. Soort naaldboom. Komt veel voor in NO Nederland en elders in NW Europa. Groeit traag, bij voorkeur op arme zandgrond. Vrucht: kleine oranje/rode bessen. Zaden zijn giftig. Bomen kunnen 20-40 meter hoog worden en breed uitgroeien. Na snoeien herstelt de boom zich snel. Het hout is taai, sterk en soepel. Veel gebruikt voor maken van speren, bogen, schermstokken, golfclubs, beeldhouwwerk en houdsnijwerk.

Techniek:
Vooralsnog is weinig bekend over de technische vaardigheden van de Angelen. Wel blijkt dat ze al vrij vroeg heel ver zijn.
¶ 150nC++: In het slaan van munten zijn de Angelen kennelijk ook zeer bekwaam. Er zijn munten gevonden die vrij zeker van Anglische makelijk zijn. I.b. de zgn Wodanmunten, die zeker al rond 150nC worden geslagen. Voor de Angelen is dit zeker vanzelfsprekend. Zij beheersen immers vele eeuwen lang de geldhandel in NW Europa. In de 9e eeuw nC wordt deze rol overgenomen door hun nazaten in Engeland, waar Londen de internationale geldhandel in belangrijke mate gaat beheersen.
¶ 235nC: In Oldenrode (Hannover) zijn resten gevonden van een veldslag tussen Angelen en Romeinen rond 235nC. Daarbij zijn o.a. gevonden een ijzeren schoffel en een speerpunt van Anglische makelij. De speerpunt is van uitzonderlijke kwaliteit en heeft in de houder een versiering van messing ringen.
¶ 450nC: De Anglische cultuur is goed ontwikkeld. Angelen zijn praktisch ingesteld. Ze maken voornamelijk gebruik van dingen die nuttig zijn voor hen en hebben amper interesse voor andere dingen. Hun sieraden, ornamenten, metaalwerk, glaswerk, etc, is eerste klas. Hun kleiding is zeker zo prachtig als die van de Romeinen, en soms zelfs nog mooier. En hun wapens zijn zeker zo goed. Als echter een Romeins concept beter is dan die van henzelf, aarzelen de Angelen niet dat snel over te nemen. Vele archeologische restanten van de Anglische cultuur en techniek in Engeland dateren uit de jaren vlak na de invasie vanuit Angelland. (#WAB/p37-39) Ze tonen dat de Anglische cultuur en techniek in Angelland al op een hoog peil staan.
¶ 1850++: Tot het jaar 1850 ontwikkelt de techniek zich alom langs wegen van geleidelijkheid. Sinds 1850 ontwikkelt de techniek zich echter steeds sneller, omvangrijker en ingrijpender als gevolg van de mechanisatie van de landbouw in Engeland. De nieuwe technieken stimuleren een continue vernieuwing op talloze fronten. De archaïsche wereld verandert rap in een steeds meer moderne en dynamische wereld.
** Gereedschap, Werktuigen, Glas, Oldenrode, Geldstelsel

Teeuwland:
Buurt in Geesteren in de Achterhoek, Gelderland. De naam lijkt afgeleid van de Anglische god Tiwaz (Thewaz), de god van de Gerechtigheid. De Angelen hebben zich aldaar mogelijk gesetteld rond 225vC. Mogelijk lag aldaar ooit een heuvel of hoogte met een dingplaats waar recht werd gesproken. Het gebied ligt aan de Esweg. Aangezien:
- esgronden meestal van nature al hoog liggen
- en de esvorming pas in de 8e eeuw nC begint
- en de Angelen zich al in de 3e eeuw vC daaromtrent settelen,
>> is het heel wel mogelijk dat zich voor de esvorming al een natuurlijke hoogte bevond ter plekke van het Teeuwland en dat zich aldaar dus een dingplaats heeft bevonden gewijd aan de Anglische god Tiwaz.
¶ Inspectie ter plekke leert dat de buurt inderdaad zichtbaar op een glooiende hoogte ligt. De kans is dus reëel dat daar ooit een dingplaats was annex cultusplek. (#FRI 24.10.2012)
¶ Engelskamp: De these dat de naam Teeuwland heeft te maken met Angelen en hun god Thewaz wordt gesterkt door het gebied Engelskamp in Geesteren, dat vrij zeker te maken heeft met Angelen en mogelijk met prins Offa van Angeln, die in 405nC een militaire campagne voert tegen Saxen en andere vreemde indringers in Angelland. > Engelskamp, Offa van Angeln
¶ Tewesley: gebied in Surrey, een graafschap tussen Kent, Sussex, Hampshire, Berkshire en Greater London. De naam is afgeleid van Anglisch Tew (Thewaz) + ley (weiland). (#WAB/p68) Surrey is historisch Anglisch gebied met enige Saxische infiltraties.
** Geesteren/Gld, Tiwaz, Dingplaatsen, Esgrond, ASA

Tegels:
()A claeg (klei, leem), claeggeat (kleigat = gat in kleigrond gevuld met water), lam (leem), lim (lijm, leem, kalk), limkuyl (leemkuil, leemgroeve), tigele (tegel), tigelmakere (tegelmaker), tigelmakery (tegelmakerij), tigelofen (tegeloven, steenoven), tigelwerc (tegelwerk, tegelfabriek)
¶ Tegels zijn vierkante bouwprodukten, te onderscheiden in:
- muurtegels: gemaakt van gebakken, beschilderde en geglazuurde klei of leem
- siertegels: fraai beschilderde muurtegels gebruikt als muurversiering
- vloertegels : effen of beschilderde tegels
- tuintegels: gemaakt van zandsteen en cement
¶ 3500vC: Egypte maakt geglazuurde muurtegels
¶ 600-500vC: Oudste muurtegels in Mesopotamië. De Ishtarpoort in Babylon is helemaal bedekt met blauwe muurtegels.
¶ 539vC++: Perzië fabriceert muurtegels.
¶ 1250++: Tegelmozaïeken in Spanje.
¶ 1500++: Nederland exporteert siertegels.
¶ 1900++: Verkoop en productie muurtegels daalt sterk door introductie van behangpapier.

 
TEHA: Twins en Herkomstgebieden Angelen in Engeland
Bij migratie worden vaak namen e.d. overgebracht naar het nieuwe settelgebied. Video

Hieronder volgen voorbeelden van locatienamen en enige familienamen:

Aalten/Achterhoek -- Alton/Hants.+Staffs. > Aalten
Abbings/Coevorden -- Aebbingas/Mercia > PgBrit/Aebbingas
Afferden/Maas/Limburg -- Offerton/Manchester/Mercia
Afferden/Betuwe -- idem
Apeldoorn/Veluwe -- Appledore/Kent > Apeldoorn
Asveld/Hengelo/Twente -- Ashfield/Nottinghamshire/UK
Balderverering/Angelland -- Balderverering/Engeland > Balderland
Barclog/Apeldoorn -- Barclow/Cumbria > Bruggelen, Barclaw
Barlo/Wijhe, etc -- Barlow/Chesterfield/NW.Engeland > Barlo
Bathmen -- Bath/Somerset/ZW.Engeland > Bathmen
Beckum/Twente -- Beckham/Norfolk > Beckum
Beda/Reiderland -- Beda (Beda 672-735 Monkton/Yorkshire) > Reiderland, PgBrit
Benneveld/Drente -- Benfield/Newcastle > Benneveld
Bentheim(Benthem)/Westfalen -- Bentham/Cumbria/NW.Engeland > Bentheim, Cumbria
Berkum/Zwolle -- Birkham[burkum]/Cotswolds > Kranenburg Zwolle
Billinge(Bellingwolde)/Groningen -- Billinge/Liverpool > Billinge
Bingum/Reiderland/Groningen -- Bingham/Nottingham/Midlands > Bingham
Bleckenpoel/Winterswijk -- Blackpool/MW.Engeland > Plekenpol
Borne/Twente -- Bourne/Lincolnshire > Lincolnshire
Boxbergen/Deventer -- Boxborough/NH
Boyle/ZO.Friesland -- Boyle/ZO.Schotland > Boyle
Breda/N.Brabant -- Breada/Cumbria > Cumbria
Bredevoort/Achterhoek -- Bradford/Leeds/Mercia/NO.Engeland > Bredevoort
Bredevoort/Achterhoek -- Bradford on Avon/Wiltshire > Bredevoort
Breedenborgh/Groningen -- Bradbury/Yorkshire > Bredeburg
Breukelen/Utrecht -- Breckles/Norfolk > Breukelen
Broekland/Salland -- Brookland/Kent > Migratiepunten
Buckhorst/Zalk/Salland -- BuckhurstHill/Essex + Buckhurst/Kent > Buckhorst
Bunting/Drente -- Buntingford/Stevenage > Bunting
Chettenheim/Friesland -- Chatham/Kent
Cottwick/Twente -- Cottwick/Northumbria + Cottwick/Perth/Australia > Cottwick
Daarle(Darloe)/Twente -- Darlington(Darlo)/Northumbria > Daarle
Darfeld/Saasveld/Twente -- Darfield/Z.Yorkshire > Darfeld
Derking/Beckum/Twente -- Dorking/Londen > Derking
Deventer/W.Salland -- Daventry/Northants./MidEngland > Deventer
Deventer-Lochem -- Devonshire > PgBrit/Devonshire (x)
Diepenheim/Twente -- Deopham/Reepham/Norfolk/EastAnglia > Diepenheim
Douwe/naam/Groningen -- Thaw/naam/Staffordshire/MW.Engeland > Douwe
Drente -- N.Engeland > N-gebruik
Dunninghe/DeWijk/ZW.Drente -- Dunning/ZO.Schotland > Dunninghe
Dunninghe/DeWijk/ZW.Drente -- Dunnington/Yorkshire > Dunninghe
Eemsland (450-500nC) -- N.Yorkshire
Ekkels/famn/O.Ndl -- Eccles/Coldstream/NO.Yorkshire
Ellewick/Westfalen -- Ellenwick/Birmingham/Midlands > Elzen
Engelenveld/Olst -- Englefield/Berkshire+Surrey
Eppingehuse(Eppenhuizen)/N.Groningen -- Epping/N.Londen > Epping
Foxham/Groningen -- Foxham/Wiltshire > Vossen
Foxhol/Groningen -- Foxholes/Yorkshire > Vossen
Gansfort/N.Groningen -- Gosforth/Cumberland > Gansfort
Gansfort/N.Groningen -- Gosforth/Northumbria > Gansfort
Groningen/Prov (450-500nC) -- Bernicia > PgBrit/Bernicia
Haaksbergen/Twente -- Haxby/York
Haarlo/Neede/Achterhoek -- Harlow/N.Londen > Haarlo
Hackelberend/Haaksbergen -- Huckleberry > Hagall
Hackfort/Vorden -- Hackford/Reepham/Norfolk/EastAnglia > Hackfort
Hallehuis/NONdl+Utr+ZHol -- the Hall/Engeland > Hallehuis
Harderwijk/N.Veluwe -- Hardwick/Mansfield/MW.Engeland
Harderwijk/N.Veluwe -- Hardwicke/Gloucester/ZW.Engeland
Harper/Neede/Achterhoek -- Harper/famn/Engeland
Harwich/Denekamp -- Harwich/Norfolk/EastAnglia > Harwich
Heetveld/Steenwijkerland -- Heatfield/EastSussex > Heetveld
Heggencultuur/NO.Nederland -- Heggencultuur/Z.Engeland > Heggen
Hemelum/ZW.Friesland -- Hemel/Hempstead/NW.Londen
Hengevelde(Angelveld)/Twente -- Englefield/Reading/Z.Engeland
Hengforden/Olst --- famWalsh/Engeland > Kolkert
Hindelopen/Friesland -- Hindlip/Worcester/Gloucestershire
Hoenlo/Olst -- Hounslow/Londen > Hoenlo
Holland/W.Nederland -- Holland/Lincolnshire
Holten/Twente -- Holton/Lincs+Norfolk+Somerset > Lincolnshire
Hoenlo/Yssel -- Hounslow/Londen > Hoenlo
Humsterland/NW.Groningen (435nC) -- NO.Yorkshire > Engist van Angeln
Jever/OstFriesland -- Yeavering/Bernicia/Northumbria > Jever
Jork/Lunenburg -- York/Yorkshire
Kembrug/Slagharen -- Cambridge/EastAnglia > Kembrug
Kleef(Cleve)/Westfalen -- Cleveland/Yorkshire
Kralingen/Rotterdam -- Crailing/Jedburgh/N.Yorkshire
Kranenbroek/Echt/Limburg -- Cranbrook/Sussex
Kranenbroek/Helmond/N.Brabant -- Cranbrook/Sussex
Kranenbroek/KranenburgKleef -- Cranbrook/Sussex
Landfort/Ulft/Liemers -- Landford/Wilthshire/ZW.Engeland
Lathum/Liemers (ZA) --- Laitham/Northumbria en Laytham/Yorkshire
Leek/Groningen -- Leek/Worcester+Leek/Manchester
Lent/Waal -- Lent/Malborough/Devon/ZW.Engeland > Lent
Lenthe/Zwolle -- Lenton/Lincolnshire > Lincolnshire
Limburg -- Limbury/WestMidlands > Limburg
Lingen/Nordhorn/NederSaxen -- Lingen/Ludlow/Worcestershire > Lingen
Loppersum/Fivelingo -- Lopham/Norfolk > Loppersum
Lutten/Salland -- Lutton/Lincs+Luton/N.Londen+W.Lutton/NO.Yorks > Lutten
Makkum/Holthe/Beilen/Drente -- Mekkum/NO.Yorkshire
Makkum/MW.Friesland -- idem
Malburgen/Huisen/Arnhem -- Malborough/Devon/ZW.Engeland > Malburgen
Malden/Nijmegen -- Maldon/Kent+Maldon/Chelmsford/Essex
Marwijk/Drente -- Marwick/NH
Meppel/Drente -- Mepal/Cambridgeshire > Meppel
Middelburg/Zeeland -- Middlesbrough/NO.Yorkshire
Noordwijk/Leiden -- Northwich/Londen*
Noordwijk/Leiden -- Northwick/Worcester
Notter/Wierden -- Notter/Cornwall > Notter
Oene/NO.Veluwe -- Unegungga/ZW.Mercia > Unegungas
Okkenbroek/Salland -- Ockbrook/Derby/MW.Engeland
Oving/Hunzeland+Markelo -- Oving/WestSussex > Oving
Oxevoorde/Oxe/Deventer -- Oxford/Mercia/GB > Oxevoorde
Paasvuren NO.Nederland -- Paasvuren Engeland > Eostre
Padinghem/Groningen -- Padihem/Yorkshire
Pick/Peck/famn/Groningen -- Pick/Peck/famn/Engeland > Pik, Piksen
Pieterburen/Groningen -- Peterborough/Cambrindgeshire
Regenham/Drente -- Rainham/Londen > Regenham
Reiderwoldt(Redwald)/Gro -- Redwald van EastAnglia > Redwald
Ripon/Groningen -- Ripon/Yorkshire
Sandhorst(Zandhorst)/N.Holland -- Sandhurst/Berkshire+Kent
Sandhorst/OstFriesland -- Sandhurst/Berkshire+Kent
Schijvenveld/Twente -- Sheffield/Engeland > Schieven
Segbroeck(Zegbroek)/DenHaag -- Sedgebrook/Grantham/Lincolnshire > Licolnshire
Schierbeek/Hoogezand -- Skirbeck/Lincolnshire > Schierbeek
Sop/NO.Nederland -- Sop/Mid+NoordEngeland > Sop
Spankeren(Pankeren)/Yssel -- Penzance*/Engeland > Spankeren
Staverden/N.Veluwe -- Staverton/Daventry/MidEngland > Staverden
Steenwijk/Drente -- Stanwick/Cumbria > Cumbria
Suttum/Humsterland/Groningen -- SuttonHoo/Suffolk
Swilbroek/Groenlo/Achterhoek -- Swillbrook/Cotswolds/Engeland
Teeuwland/Geesteren/Achterhoek -- Tewsley/Surrey > Teeuwland
Teng/Utrecht -- Theng/Engeland > Teng
Thiems/Hengelo/Ov. -- Theems/Engeland > Thiemsbrug
Tilburg/N.Brabant -- Tilbury/Londen
Tukkers/Twente --- Tuckers/Yorkshire (200nC++) > Twente
Tusveld/Twente (500nC) -- Tuxford/Nottingham > Nottingham, Tusveld
Twente -- Engeland > OND
Twente -- Twenty/Lincolnshire > Lincolnshire
Urling/Oeffelt/Boxmeer -- Eorlingas/Mercia > Urling
Varsen/Ommen -- Fearsingas/Mercia > Varsen
Wals/Achterhoek -- Walsingham/Norfolk > Wals
Wansbeck/NH -- Wansbeck/YK
Warringsveld/Warnsveld -- Warrington/Engeland > Warnsveld
Wassing/Montferland -- Washington/Yorkshire+Wessex > Wassing
Waterhuizen/Groningen -- WaterHouse/Cumbria > Cumbria
Welling/Montferland -- Welling/NO.Londen > Welling
Welling/Montferland -- Wellingboroug/Herefordshire > Welling
Welling/Montferland -- Wellington/Herfordshire+Salop+Somerset > Welling
Widsith/Fivelingo -- Widsith/Northumbria > Widsith
Wieken/Gendringen (370nC) -- Wicken/NewMarket/EastAnglia > Hwicce
Wieken/Gendringen (370nC) -- Hwicce/Cotswolds > Hwicce
Wiffing/Westerveld/Drente -- Wiffing/EastAnglia > Wiffing
Witte Wiefen (NO Nederland) -- White Ladies/Gloucestershire > Witte Wiefen
Wijhe/Salland -- Wye/Kent > Migratiepunten
Weenk/Rietmolen/Neede -- Wynken/ZW.Mercia > Weenk
Zandvoort/Gieten+Bathmen+Haarlem -- Sandford/Devon+Somerset+Cumbria > Zandvoort
Zuidwolde/Groningen -- Southwold/Suffolk/EastAnglia
Zuidwolde(Suthwolda)/Drente -- Southwold/Suffolk/EastAnglia

¶ Analyse naar vertrekregio in Angelland (6.12.2016):
Bij emigratie naar andere regio's of landen geven mensen vaak de naam van hun herkomstgebied aan hun nieuw ontgonnen woongebied. Veronderstellend dat bovengenoemde overeenkomsten stoelen op daadwerkelijk migratiestromen tussen regio van herkomst en nieuw woongebied, ontstaat het volgende numerieke beeld. Bovenstaande relaties met (x) niet meegerekend, wegens onvoldoende zekerheid.

¶ Vertrekpunten: Betreft locaties op het Continent vanwaar Angelen of Saxen naar Brittannia migreren in de periode tot circa 600nC. Uit overlevering en andere gegevens zijn vooralsnog alleen de volgende locaties bekend:

Deventer-Wijhe/Yssel: circa 450nC > Kolkert
Hollingstedt/Angeln: circa 450nC 400 Angelen> Hollingstedt
Humsterland/Groningen: circa 450nC > Humsterland
KranenburgStade/Lunenburg: circa 450nC Hasten > Hasten

¶¶ In Kent liggen de dorpen Wye, Appledore en Brookland, alle drie vlakbij de stad Ashford, een locatie die naamkundig Anglisch is. Ash = es + ford = voorde, doorwaadbare plaats in beek of rivier. Genoemde locaties lijken te corresponderen met Wijhe (krt KGH 1593: Wyhe), Apeldoorn en Broekland. Ze liggen tamelijk dicht bij elkaar en vlakbij de IJssel. Van dit gebied zijn in 450-550nC vrijwel zeker migraties geweest naar Zuid Engeland, gezien de overeenkomstige en exclusieve heggencultuur. Rond Wijhe hebben dus vrijwel zeker Angelen gewoond. Dat Hengevelde bij Wijhe de oorspronkelijke locatienaam is, lijkt dus zeer reël.
¶¶ Diverse locaties in Engeland doen sterk vermoeden dat ze zijn gesticht door Angelen of Saxen afkomstig van het Continent. Helaas ontbreken nog voldoende gegevens om e.e.a. naar behoren te staven. Bv: Leek, Holton, Englefield, Sedgebrook, etc. Deze locaties worden genoemd onder item Twins van deze pagina.
> Migratiebronnen
 
¶ Analyse naar settelgebieden in Brittannia:
x = aantal items telling 30.7.2016

¶¶ Opmerkingen:
- Geografisch bezien is de verdeling van de primaire settelregio's heel vanzelfsprekend. NO Engeland ligt relatief het dichtst bij de genoemde vertrekregio's in Angelland. Maar bovenal liggen de settelregio's nogal hoog. Water kan dus snel afvloeien naar zee. De gebieden zijn dus relatief droger dan de lage vertrekregio's in Anggelland.
- Uit de cijfers lijkt te blijken dat de Anglische migratie in Brittannia zelf later verder gaat naar gebieden in NW en ZW Engeland. Kenlijk settelen de eerste immigranten in Brittannia zich voornamelijk in NO Engeland en trekken hun nazaten later door naar NW en ZW Engeland. De cultuur van de Anglische immigranten en hun nazaten ontwikkelt zich daardoor verder los van de Anglische cultuur op het Continent en gaat steeds meer een eigen weg. De herkenbaarheid van de Anglische cultuur op het Continent wordt dus steeds vager.
- In NO Engeland valt het mensen op dat Nederlanders en Scandinaviërs vaak vinden dat het Engels in NO Engeland zo goed verstaanbaar is in vergelijking met andere regio's in Engeland. Bron Wikipedia (11.5.09) schrijft hierover:

Northumbria has a series of closely related but distinctive dialects, descended from the early Germanic languages of the Angles, of which 80% of its vocabulary is derived ... The major Northumbrian dialects are Geordie ... To an outsider's ear the siminlarities far outweigh the differences between the dialects. ... Due to the roots of Northumbrian dialects, its is often said that visitors from Scandinavian countries and the Netherlands often find it much easier to understand the English of Northumbria than the rest of the country.

 
Teksten: > OATA

Telecom: (TLC:)
()A aerende (gerucht, bericht, boodschap), aerendraca (boodschapper), bellman (omroeper, stads- of dorpsomroeper), beriht (bericht, mededeling), berihtan (berichten, mededelen), bod (bericht), boda (bode), bodan (berichten, mededelen), bot (mededeling, bevel), bourbreaf (boerbrief = brief van een boerraad aan de leden), boursal (boerstok), bourstocc (boerstok = stok met berichten in code, bezorgd door bode), breaf (brief), byde (bode, heraut), bydel (bode, pedel), ceafort (envelop), cenning (bericht), corour (koerier), forebod (voorbode), hurr (gerucht), maere (mare, tijding, gerucht), mare (=A maere), misselgyr (boodschapper), missive (bericht, brief), niwes (nieuws), ranan (rennen, rijden), ranboda (renbode, ijlbode), spel (bericht), tiding (tijding)
¶ 100-550nC: > Telecom35
¶ 400nC++: Museum Oudheden in Leiden bezit sieraden uit 400-600nC gevonden in Wijnaldum (Frl), Wijchen (Gld), Rijnsburg (ZH) en Maastricht (Lbg). De sieraden zijn van goud en bezet met rode granaten (halfedelstenen). Uit onderzoek blijkt dat de stenen mogelijk afkomstig zijn uit India en Pakistan. Dit betekent dat er in die tijd al een oud groot handelsnetwerk bestond van India tot in Nederland. #DeTelegraaf/27.10.2012
¶ 449nC: Warlord Vortigern in Brittannia stuurt bode naar koning Offa van Angeln met het verzoek om meer troepen te sturen. > ASC/449
¶ 907nC: Ehtelflaed van Wessex schrijft haar tante Mathilda in Saxenland op het Continent dat ze verder afziet van vleselijke genoegens in haar leven omdat die alleen maar leiden tot verdriet. De brief dateert mogelijk van 907nC, na de geboorte van haar zoon Alfred, die zich later Alfred de Bevere noemt en stamvader is van het geslacht De Bevere in Engeland. > PgBrit/Ehtelflaed van Wessex
¶ 965nC: In 965nC brengt Ibrahim Al Tartushi een bezoek aan Haithabu. Hij is een Joodse Arabier uit Cordoba in Spanje. Bron WKP 25.11.07 citeert hem:

Haithabu is een zeer grote stad aan het uiterste eind van de wereld oceaan... De stad is bekend van Ysland tot Bagdad.

Telecom35: telecom mbt massamigratie Angelen naar Brittannia
betreft in bizoner periode 300-550nC > M35
¶ 100nC++: Tubanten uit Twente naar N.Yorkshire ivm bouw Hadrian Wall > Tubanten
¶ 425nC: Widsith schrijft een groot reisverslag in dichtvorm. Hij is geweest op vele plaatsen en in vele landen. Opmerkelijk is echter dat hij niets schrijft over Engeland. Uit zijn verhaal blijkt dat hij in Myrgingum is geboren en daar ook woont. Naar zijn zeggen ligt Myrgingum bij Fiveldore, een gebied dat bij nadere analyse lijkt te moeten worden gedetermineerd als de monding van rivier de Fivel in Fivelingo in Noord Groningen. > Widsith
¶ 449nC: Warlord Vortigern in Brittannia stuurt bode naar koning Offa van Angeln met het verzoek om meer troepen te sturen. > ASC/449
¶ 449nC: Bron ASC (Anglo-Saxon Chronicle 832-1154nC) schrijft voor het jaar 449nC:

449. Hier Martianus and Valentinus onfengon rice, and ricsodon seofon winter. And on hiera dagum Hengest and Horsa, fram Wyrtgeorne gelathode, Bretta kuninge, gesothon Bretene on thaem stede genemned Ypwinesfleot, aerest Brettum to fultume, ac hie est on hie [Pictas] fuhton.

Se kuning het hie feohtan ongean Peohtas; and hie swa duden, and sige haefdon swa hwaer swa hie comon. Hie [Vortigern] tha [Hengest en Horsa] sendon to Angle [Angelland], and heton him [Vortigern] sendan maram fultum; and heton him [Offa van Angeln] secgan Bretweala nahtnesse and thaes landes kuste.
Hie [Offa] tha sendon him [Vortigern] maran fultum. Tha comon the menn of thrim maegthum Germanie: of Eald-Seaxum, of Englum, of Iotum.
vertaald:
449. Hier ontvangen Martianus en Valentinus hun rijk en regeren zeven winters. En op deze dag Hengest en Horsa door Vortigern gelast, de Britse koning, gezeten Brit, op hun stede genaamd Ypwinsvliet, eerst Brittannia te helpen, en hij eist tegen hen [Picten] te vechten.

Deze koning heeft gevochten tegen Picten; en hij doodt ze, en zegeviert waar hij ook komt. Hij [Vortigern] zendt dan [Hengest en Horsa] naar Angle [Angelland], en laat hem [Vortigern] meer troepen zenden; en laat hem [Offa van Angeln] vertellen van de noodtoestand van Brittannia en haar landskusten.
Hij [Offa] zendt hem [Vortigern] dan meer troepen. Dan komen de mannen van drie Germaanse machten: van Oud Saxen, van Angelland, van Jutland.

Tellen:
()A cyfar (cijfer, getal), nowiht (nul, niets), tell (tal, aantal, getal), tellan (tellen)
¶ Ane (één), twa (twee), thri (drie), feower (vier), fif (vijf), siex (zes), seofon (zeven), eahta (acht), nigon (negen), tien (tien), endleofon (elf), elna (elf), twelf (twaalf), threotene (dertien), feowertene (veertien), fiftene (vijftien), siextene, etc, twentig (twintig), twentig ane (éénentwintig), twentig twa (tweeëntwintig), etc, thritig (dertig), feowertig (veertig), fiftig (vijftig), siextig (zestig), seofontig (zeventig), eahtatig (tachtig), nigontig (negentig), hundred (honderd), twa hundred (tweehonderd), thri hundred, etc, thusend (duizend), twa thusend (tweeduizend), thri thusend (drieduizend), etc
¶ 643nC: 31 = ane and thritig (# ASC/Ingram/643)
¶ 1066++: Normandisering van het Engels > 31 = thritig ane > 31 = thirty one
** Rekenkunde, Wetenschap, Numerologie, Zes, Zeven, Acht, Trilogie

Tempelbergen: > Tempels, Hemelse Hoogten

Tempeldiensten: (TPD:)
Deze mogen in de oudheid alleen worden uitgevoerd door priesters.
** Priesters, Tempels

Tempelman: (TPM:)
Anglische Tempelman = tempelbeheerder. Iemand dus die kenlijk is belast met zorg, onderhoud en beheer van een tempel. E.e.a. lijkt te betekenen dat het Angalisme georganiseerd is. Dat lijkt ook te blijken uit de functies priester en hogepriester. Deze functies gaan vaak over van vader op zoon. (> Priester) Mogelijk geldt dit ook voor tempelman. Temeer gezien de oude familienaam Tempelman die veel voorkomt in Hardenberg en kenlijk zeer oude roots heeft.
¶ Familienaam: Tempelman komt ook voor als familienaam. Ze lijkt afkomstig uit Heemse bij Hardenberg. Anno 2007 komt deze naam 1132x voor. Bij een HDR (historisch demografische regressiefactor) van 0.76 per eeuw lijkt de naam rond 406vC te zijn ontstaan. Het Anglische woord tempel wordt echter pas rond 175nC overgenomen van de Romeinen. (> Tempels/175nC) Dit betekent dat de familienaam Tempelman pas rond die tijd kan zijn ontstaan. In die tijd lijken er rond 7 mannen met die naam te bestaan. Dat kan zijn een vader met 6 zoons. De these wordt gesterkt door het feit dat in Heemse een Anglische tempel lijkt te hebben gestaan. > Patrilocalisme, HDG, Heemse
** Priester, Tempels

Tempels: (TPS:)
()A ael (altaar, tempel, offerplaats), aeldere (tempelbeheerder), al (=A ael), godhus (tempel, kerk, abdij, klooster, herberg), godpal (godenpaal, totempaal), manapal (manapaal, totempaal), oltar (=A ael), outar (=A ael), tempel (tempel, bedehuis, kerk), tempelman (tempelbeheerder), tempelwaeg (tempelweg = weg naar een tempel), temple (=A tempel)
¶ Algemeen: Van oorsprong is een tempel een gebouw met open dak waar sterrewichelaars de wil van hun goden bestuderen. Later is een tempel een gebouw waar een godheid wordt vereerd. Het wordt gezien als de woning van de godheid. Diens beeld staat er centraal opgesteld. De tempel is daarom heilig en mag alleen worden betreden door priesters, die er hun rituelen uitvoeren. De oudste Egeptische tempels zijn hutten van riet. Later van hout en steen. #WP
¶ Tempels: Kerken zijn specifiek christelijke bouwsels. Bij niet-christenen spreekt men van tempels. #BBCtv/Rome 20.5.2016
¶ Godhus: Dit is het Oer Anglisch woord voor tempel, kerk, abdij, klooster, herberg, café. ON goedhuus; WA godshuus
¶ Heuvels worden door de Angelen vaak gebruikt als locatie voor tempels, vergaderplaatsen en dingplaatsen. Bron RRA schrijft:

English place-names evidence suggests that hills were very often used for heathen temples.

English place-names evidence suggests that hills were very often used for heathen temples.

Noteworthy here is a massive, high post outside the [pagan] temple to the north-west, certainly with ritual significance, i.e. a mana-pool, equivalent to the Pacific totem poles (p. 43-4); and furthermore the pit by the door filled with the skulls of oxen. "To the west there was a building probably used as a kitchen for cooking the ceremonial feasts. Associated with this structure was an area apparently reserved for butchering the sacrificial beasts. It contained many remains of the long bones of oxen, but, significantly, not skulls - they ended up in the temple" (p. 45)
...
"In Scandinavian paganism animals, particular oxen, were offered to Freyer on his annual journey ... The ritual sacrifice of oxen is a feature of Anglo-Saxon paganism evedenced repeatedly by archaelogy and confirmed by historical document." (p. 45)

Raedwald, King of East Anglia [565*-625], set up a Christian altar next to the pagan altars in the old national temple and worshipped at both.

Tot het eind van de 9e eeuw was de religie in Drenthe niet christelijk, maar Germaans [Anglisch]. Dit was een natuurgeloof, die later door de kerk als duivels werd beschouwd en op deze manier uit het dagelijks leven is geweerd. Het Germaanse geloof kende vele goden, zoals: Wodan, Donar, Frija en Ding (Tyrr) [Tiwaz]. Deze namen zijn nog terug te vinden in de namen van de dagen van de week. Vele tempels geweid aan deze goden in Drenthe zijn door zendelingen van de kerk vernield. Deze zendelingen werden gesteund door de legers van Karel de Grote. Vaak werd er op de plaats van een Germaanse [Anglische] tempel een kerk gebouwd. Een voorbeeldis de kerk van Roden.

Tempelweg: (TPW:)
()A temple (tempel, bedehuis, kerk), templewaeg (tempelweg = weg naar een tempel)
¶ 2015: Anno 2015 zijn de volgende Tempelwegen bekend:
¶¶ DeWijk/Elburg: links aan het begin van de Tempelweg/Melksteeg in De Wijk naar de NO stadspoort in Elburg. Ter plekke ligt een hoogte van 2 meter met daarop een boerderij + weiland met de naam "De Tempel", genoemd in bron AWA/1840. Volgens de historische vereeniging "Arent thoe Boecop" in Elburg heeft De Tempel niets te maken met de Tempeliers. Expliciete informatie over de herkomst van De Tempel ontbreekt vooralsnog. Ook ontbreken oude streekverhalen over De Tempel. #tempelieren.nl/2015
--- Inspectie ter plekke (feb2015) leert dat de locatie van De Tempel en de directe omgeving enigzins geaccidenteerd zijn en tamelijk hoog liggen en dat er enige grote huizen staan op ruime afstand van elkaar. Het huis op De Tempel en de overige huizen ogen alle hooguit 100 jaar oud. Ze lijken derhalve te dateren van hooguit ergens rond 1915. Van oude resten van De Tempel is geen spoor te bekennen. Alleen de Tempelweg en het Tempelpad herinneren nog aan het verre verleden.
Aangezien:
- er geen historische data zijn die De Tempel verklaren
- en er geen regioverhalen zijn gevonden over De Tempel
- en De Tempel niets heeft te maken met de orde van Tempeliers
- en De Tempel van oude datum lijkt
- en De Tempel naar zeggen op een twee meter hoge terp ligt
- en de regio rond 200vC wordt bevolkt door Angelen uit Noord Overijssel > Harde
- en de Angelen normaliter hun tempels op een hoogte bouwen > Tempels
- en het Anglische woord temple (tempel) rond 175nC kan zijn overgenomen uit het Latijn templum > Tempels
- en Anglisch temple primair tempel betekent > Tempels
- en Christenen in Angelland hun bedehuis normaliter kerk noemen, ofwel Anglisch churce, circe of cirice > Kerken
- en vele Angelen uit NO Nederland in de periode 450-550nC zijn gemigreerd naar Brittannia vanwege de Grote Natheid > Grote Natheid
- en daardoor veel informatie mbt de Anglische cultuur in NO Nederland is verdwenen > HIPA
- en de eerste kerken in Angelland dateren vanaf de kerstening sinds circa 750nC > Kerstening
- en de Anglische tempels en oudste Christelijke kerken van hout zijn gebouwd
- en de Anglische tempels en oudste Christelijke kerken derhalve veelal zijn vervallen en verdwenen
- en in de locatie De Tempel in De Wijk bij Elburg vooralsnog geen sporen zijn gevonden van een oude tempel of kerk
- en houtresten doorgans na enige eeuwen helemaal zijn vergaan
- en wel vooral in natte gronden
- en in 400-600nC in Angelland de Grote Natheid heerst > Grote Natheid
- en derhalve historische houten bouwsels in Angelland nagenoeg spoorloos zijn verdwenen,
>>> lijkt het mogelijk dat De Tempel in De Wijk bij Elburg van Anglische herkomst is
>>> en dat de Tempelweg de weg was naar de Tempel van een Anglische god, die in de regio werd vereerd. > Tempels, Donar
¶¶ Hulsen/Hellendoorn: in buitengebied. Loopt naar een hoogte met de naam Voshaar. Nu staat er een oud pand met die naam. (#FRI/2015) Van een tempel ontbreekt vooralsnog elk spoor. Dit suggereert dat het gaat om een tempel, die daar in lang vervlogen tijden moet hebben gestaan. Dus al bevoor 500nC, toen rond die tijd vele Angelen in Angelland migreerden naar Brittannia vanwege de Grote Natheid (450-550nC) in Angelland. Het feit dat de naam Tempelweg is gebleven, kan te danken zijn aan Angelen die in de regio zijn gebleven.
¶¶ Duitsland: Tempelweg in Itzehoe, Obereggen, Olbornhau en Trier. Deze locaties liggen alle in oude Anglische gebieden.

Temperatuur: (TMP:)
()A acolian (afkoelen, koud worden), caerd (koud), ceal (kil, koel, koud), ceald (koud), cele (kil, koel), ciel (kil), cold (koud), cole (koel, koud), haet (heet), haete (hitte), haetu (hitte), hit (heet), wearm (warm), wearmian (warmen, opwarmen), wearmta (warmte), wierman (=A wearmian), wirman (=A wearmian)
** Weer

Temse: vrml waterloop in Oost Vlaanderen > Thiemsbrug

Ten Arlo:
buurtschap in DeWolden/Drente
** Aarlo

Teng:
Oude Utrechtse term voor pachter. OudEngels/Anglish: theng. De term komt in Nederland alleen voor in het Utrechtse leenstelsel. Dit lijkt te betekenen dat in de regio Utrecht oorspronkelijk voornamelijk Angelen wonen, hetgeen goed rijmt met andere gegevens. I.b. Offaland.
** Pacht, Leenstelsel, Utrecht, Offaland, Koninkrijk

Tenten:
()A bolhus (grote tent), caempfur (kampvuur), caempian (kamperen), lawu (tent), pawal (paviljoen, tent), smoc (ronde tent met rookgat), tentdoc (tentdoek), tente (tent), tentmakere (tentmaker), tentmakery (tentenmakerij), tentpal (tentpaal), tentsac (tentzak), tentsayl (tentzeil), tentsticc (tentstok)
¶ De Angelen maken hun tenten van stevige rechte takken die ze overspannen met tentdoek van linnen. De staanders zijn gevorkt en daarop ligt een lange tentstok waarover het tentdoek wordt gespannen. Het tentdoek wordt stevig vastgebonden aan de tentstokken.

          

Boven: kamperen in Angelland rond 400nC. De kampeerders hebben een zgn aenholt (anholt = pleisterplaats) gevonden waar ze de nacht kunnen doorbrengen. Aquarel van Hester Jans-Molenberg na zorgvuldig historisch onderzoek. (© BCK)
** Kamperen, Markten

Terborg:
Alias Toe Borch, Hof Ter Borch, etc. Dorp in de Liemers, ZO Gelderland. De regio wordt rond 150vC bevolkt door Angelen uit Slingeland. > ASA
¶ Terborg is genoemd naar kasteel Wisch aldaar, gelegen aan de Oude Yssel. Deze borg is gebouwd rond 1250 AD door Derk I van kasteel De Heuven aan de overkant van de rivier. Kasteel Wisch is van oorsprong een borg, een versterkt huis. > Burchten
¶ Op 23 april 1419 krijgt Terborg stadsrechten. Het is de dag van St Joris. Sindsdien voert Terborg het wapen: St Joris te paard die de draak doodsteekt.
¶ Paasberg: De Paasberg in Terborg is een hoogte waarop volgens overlevering rond 14 april de lente werd ingeluid met een groot paasvuur. Daarna werd de as uitgestrooid op de akkers om de vruchtbaarheid te bevorderen.
¶ Offerplaats: Op de Paasberg bij Huys Wisch zou volgens overlevering in de naturale Anglische tijd (650vC-800nC) een offerplaats hebben gestaan. Vooralsnog is daarvan echter niets terug gevonden. > Naturalisme, Offerplaatsen, Ael
** Jorisdag, Jorisvlag, Paasberg

Terpen:
Gronings: terp, wierde; Duits: Wurte of Warft. Door mensen gebouwde heuvel voor bewoning ter bescherming tegen wateroverlast. Huisterpen voor één woning. Dorpsterpen voor meer woningen. De terpenbouw geschiedt in 500vC-1100nC langs de Noordzeekust van Zuid Jutland tot Noord Friesland. Terpen zijn circa 2 tot 7 meter hoog en beslaan een oppervlakte van 0.1 to 16 Ha. Ze bevatten meestal interessante archeologische artefacten, zoals huisraad en sieraden. In de 12e eeuw begint de bouw van dijken in Nederland, ter bescherming tegen hoogwater. Daardoor zijn terpen niet meer nodig en worden ze ook niet meer gebouwd.
¶ 550vC: Bron LLZ/p26 beweert dat de terpenbouw pas na de jaartelling begint. Bron WP (1966-75) en andere bronnen stellen echter dat de terpenbouw al rond 550vC start. Rond die tijd lijkt inderdaad een lange periode van grote natheid te beginnen. > Veenlijken
¶ 10vC++: De Chauken bestaan dus zeker al ruim vóór Drusus, dus ruim vóór circa 10vC. Ook zijn ze genoemd op oude kaarten mbt de situatie in de Romeinse Tijd. Interessant is dat hun gebied zich in 47nC uitstrekt tot aan de oostoever van de Rijn. Hun gebied lijkt daarom samen te vallen met Angelland 300vC-100nC. Mogelijk zijn de Chauken dus opgenomen onder de Angelen, conform wat bron WP beweert. Na het jaar 700nC worden ze in ieder geval niet meer genoemd.
¶ 5nC++: Bron LLZ/p26 schrijft dat er in de terpenregio's archeologische vondsten zijn gedaan van na de jaartelling. Ze getuigen van een hogere ontwikkelingsnivo van de bewoners: benen voorwerpen als gewichten van weefstoelen, dobbelstenen, spinsteentjes, spillen, weefkammen, schaatsen, etc. Veel van deze vondsten liggen in het Fries Museum te Leeuwarden.
¶ 50nC: De Romeinse historicus Plinius is in 47-57nC als officier in Germania. Bron LLZ/p25 (1937) citeert diens tekst over de Chauken, die dan wonen op terpen in Eemsland (Groningen, OstFriesland). In modern Nederlands:

Daar stort de oceaan zich met twee tussenpozen per dag en snachts in een geweldige stroom over een onmetelijk land uit, zodat men bij deze eeuwige strijd in de gang van de natuur twijfelt of de bodem tot de aarde of tot de zee hoort. Daar leeft een armzalig volk op hoge heuvels of liever op door hen met de handen opgeworpen hoogten tot op het uit ervaring bekende peil van de hoogste vloed en daarop hebben zij hun hutten gebouwd, zeevaarders gelijk, als het water de omgeving bedekt, maar schipbreukelingen als de wateren teruggeweken zijn en zij rondom hun hutjes de vissen najagen, die met het water trachten weg te vluchten. Vee hebben ze niet en ze kunnen zich dus niet met melk voeden, zoals hun buren. Evenmin lukt het hun een stuk wild te vangen, aangezien heinde en ver de zee elk struikgewas heeft weggespoeld. Van riet en biezen maken ze een soort touw, waarvan zij visnetten knopen. Aardkluiten, die zij met de handen uitsteken, laten zij meer nog in de wind dan in de zon drogen en branden die om hun eten te koken en hun door de noordenwind verstijfde leden te warmen.
Bron LLZ commenteert daarop met:
Hoe groot de verleiding ook is, wij mogen dit koppige en vrijheidlievende, terpen-bewonende volk maar niet zonder meer verrenzelvigen met de voorouders van onze Friezen in de eeuwen voor het begin van de jaartelling. Alleen wanneer archeologische vondsten -- waarover wij in deze bodem geen al te hoge verwachtingen mogen koesteren -- zekerder gegevens zouden verschaffen, mogen we aannemen, dat ook onze kusten al enige eeuwen voor de jaartelling bewoond werden door stammen, die later bleven hechten aan de grond, waar ze in die periode voor het binnendringen van de vloed betere tijden hadden gekend.

Testament: (TST:)
Gedenk in uw daden de wereld voor al het goede dat uzelf heeft ontvangen in deze wereld. Gedenk in uw testament de wereld voor al het vele goede dat uzelf heeft ontvangen in deze wereld. De meester is dankbaar en geeft met veel genoegen en ruim hart. #SRK
** Nalatenschap, Erfrecht

Teutoburger Woud:
Regio in het Weser Bergland ten noorden van Munsterland, NW Duitsland.
¶ 9nC: Slag in het Teutoburger Woud: de Cherusk Arminius verslaat samen met andere Germaanse stammen de Romein Publius Quintus Varus in een hinderlaag bij Kalkriese in het Teutoburger Woud. Hij maakt daarmee een eind aan de Romeinse expansie richting Elbe.
> Varus
¶ In 98nC publiceert Tacitus zijn boek De Germania ofwel: De origine et situ Germanorum ofwel: Over de oorsprong en de woonplaats van de Germanen. Het hele werk heeft vooral betrekking op de Germanen boven de Rijn. Daar wonen sinds 200vC voornamelijk Angelen.
¶ Archeologische vondsten bevestigen veel van wat Tacitus schrijft. Vooral de vondsten in Kalkriese die te maken hebben met de Slag in het Teutoburger Woud. Het zijn stoflijke resten van mensen en muildieren die zijn gevonden in zgn bottenputten, massagraven.
¶ Tacitus noemt de Angelen in hoofdtuk 40 van zijn De Germania. Zij wonen langs de Elbe tot aan Bohemia. > Afstamming
** Varus, Drusus, Cherusken, Oldenrode, Tacitus, Mensenoffers

Teutonen: (TTN:)
Germaans volk aan de Elbe, voor het eerst genoemd in de 4e eeuw vC. In ruime zin: Nederlanders (Dutch, afgeleid van Teutonic), Vlamingen, Duitsers, Oostenrijkers, Zwitsers, Angel-Saxen, Scandinaviers, etc. > English
- WP: Germaans volk wonend in Oost Jutland en op de Deense eilanden. Worden in 103vC verslagen bij Aqua Sextiae (Aix-en-Provence) door de Romeinen onder Gaius Marius. In Miltenberg am Main noemt een steen hun naam Toutoni.
- District Limfjord in Denemarken heet Thy, voordien Thythesysxl, wat betekent District van de Teutonen.
- Thythes betekent hetzelfde als diet(s) ofwel volk(s).
¶ 315vC Cymbrische Vloed: Stormvloed teistert kusten Denemarken en Noord Duitsland. Cymbren en Teutonen vluchten naar veilige oorden in het zuiden. #EML/M.Eggink/apr2015
¶ 100vC: Teutonen migreren massaal naar Zuid Europa. Toch moeten er nog velen in NW Europa blijven. Immers, de Engelse naam Dutch voor Nederlanders en de Nederlandse woorden Duits en Duitsland zijn afgeleid van Teutoons en Teutonen. Deze woorden suggeren daarmee impliciet dat de Teutonen zich op grote schaal verder hebben verspreid in Nederland en Duitsland. Zodanig zelfs, dat ze Nederlanders de naam Dutch geven en de Duitsers hun naam.
** Volk

Teutonia:
Fictieve naam voor het gebied in NW Europa waar de Teutonen wonen. Dit gebied omvat in de 4e eeuw vC Oost Jutland, de Deense eilanden en NW Duitsland tot aan de Elbe. (> Teutonen) Later zal dit gebied zich kennelijk uitbreiden tot aan de Rijn en zodoende ook Noord en Midden Nederland omvatten. In het Engels worden Nederlanders immers Dutch genoemd, hetgeen is afgeleid van Teutonisch. (> English) De gebiedsuitbreiding zal na de 4e eeuw vC moeten zijn gebeurd.
** Angelland

Teutoons:
Fictieve naam voor de taal die door de Teutonen moet zijn gesproken. (> English) Het Teutoons zal qua taal dichtbij of zelfs identiek kunnen zijn aan het Oer Nederlands. Het Engelse Dutch is immers afgeleid van Teutonic en betekent zoveel als Nederlander en Nederlands. Dit verklaart waarom het Oudste Engels en het Oer Nederlands sterk op elkaar lijken. Aangezien de Teutonen voor het eerst worden genoemd in de 4e eeuw vC en ze na de 1e vC massaal migreren naar Zuid Europa, zal bron COD bij item English met Old Teutonic moeten bedoelen het Teutoons dat circa 400-300vC wordt gesproken. > English
# COD, KBG

Tevredenheid: (TVH:)
¶ 2016: Jordania is een land in het Nabije Oosten. Ondanks de vele onlusten en oorlogen in omringende landen is Jordania een oase van rust en vrede. Dat heeft te maken met het overheidsbeleid van Power of Humanity and Peace. De Jordaanse overheid luistert goed naar alle verschillende bevolkingsgroepen en zorgt in haar beleid dat zoveel mogelijk recht wordt gedaan aan al hun wensen. Daardoor heerst er al decennia lang een klimaat van stabiele rust en vrede. Indirect zorgt dit beleid ook voor duurzame welvaart en happiness. #MAXtv/EricaTerpstra 24.4.2016
¶ Een tevreden mens kan waarlijk gelukkig zijn. De meester volgt de goede weg en bereikt het hoogst bereikbare. Wie de weg met Jezua gaat, die zal herrijzen. Wie de weg met God gaat, die zal waarlijk leven.
** Vrede, Happiness, Menslijkheid, Stamvrede, Heelkunde, Hylfred, Veiligheid, Paasberg

Textiel:
()A canevas (canvas = sterk weefsel gemaakt van hennepdraad), cladh (kleed, kleding), cloth (=A cladh), drapere (handelaar in kleding en stoffen), fleaxthraed (vlasdraad), fleaxwir (vlasdraad), hemp (hennep), henep (hennep), linen (linnen), linwat (linnengoed, ondergoed), paell (pelle; # linnen stof), sendael (linnen, neteldoek), sindael (=A sendael), strican (strijken), stricstan (strijksteen; steen met handgreep die heet gemaakt werd boven vuur om textiel te strijken), thraed (draad), twili (soort dubbeldraads weefsel), twin (twijn = dubbele draad), twist (draad, wrong, streng, koord), waet (gewaad, weefsel, doek), wat (gewaad), weafan (weven), weafar (wever), weaffan (weven), weaffar (wever), webban (weven), webber (wever), wir (wier, draad), wull (wol), wullig (wollig)
1850nC++: Textielindustrie Twente groeit sterk. #INS 2011/4
** Weefkunst, Hennep, Linnen, Outfit

Thanatologie: (THA:)
()A asce (as), ascfaet (urn), ast (vuur), astelidan (verbranden), await (nachtwake), axe (as), baer (baar), baercladh (lijkkleed), baerhus (baarhuis = lijkenhuisje), baernan (branden), baeron (dragen), baerwe (draagbaar, lijkbaar), bana (dood, moord), barwa (baar, grafheuvel), barwan (dragen), bear (baar), bebyrgan (begraven), bedelfan (bedelven, begraven), beran (dragen), biegan (buigen), blac dead (zwarte dood = pest), byrgan (bergen, begraven), caern (=A carn), carn (knekel), carnhus (knekelveld), cearn (grafsteen), circgeard (kerkhof), circhofe (kerkhof), ciric (grafveld, begraafplaats), claeghliodh (klaaglied), claegsang (klaagzang), cnocle (knokkel, gebeente), cnoclehus (knekelhuis = berging voor beenderen van begraafplaats), cropp (lijk), crung (kreng, kadaver), cythnes (testament), dead (zn+bn dood), dead (zn dode), deadacre (dodenakker, begraafplaats), deadbot (dodenboot = boot die een dode vervoert), deadcest (doodskist), deadcladh (doodskleed), deaddanse (dodendans = dans bij een dode; afscheidsritueel), deaddeal (dodendeel), deadhemedhe (doodshemd), deadhus (dodenhuis), deadmusice (dodenmuziek = muziek bij afscheid van een dode), Deadrice (Dodenrijk), deadsang (dodenzang = zang bij afscheid van een dode), deadwaeg (dodenweg), death (zn dood), deghan (sterven, dood gaan), doy (zn+bn dode, dooie), dread (droef), dreadan (droef zijn), dreadig (droefig, bedroefd), dreadnis (droefenis, droefheid), dreor (treurnis, verdriet), dreoran (treuren), dreorig (treurig, verdrietig), druw (droef), druwig (droefig), druwnis (droefheid), eax (as), endian (eindigen, sterven), faran (sterven, varen, reizen), feartre (lijkkist), ferian (=A faran), forthferan (vertrekken, sterfen), frithofe (begraafplaats), geomring (gejammer, klacht, klaagzang), gnornian (treuren, klagen), graef (graf), graefcest (grafkist), graeffeld (grafveld, begraafplaats), graefgeard (graftuin), graefhyll (grafheuvel), graefplate (grafplaat), graefston (grafsteen), grafan (ww graven), granhus (klaaghuis, sterfhuis), granian (kreunen, steunen, grienen, klagen, rouwen), granta (geklaag, klaagzang), grove (begraafplaats), Heafanrice (Hemelrijk), heafdston (grafsteen), helwaeg (lijkweg), holtan wambuse (houten wambuis = doodskist), houlan (huilen), howlan (huilen), hreow (rouw), hreowan (ww rouwen), humman (hummen = zacht en lang herhalend bedroefd en somber geluid maken), lic (lijk), lich (lijk), lichfeld (=A lycfeld), lyc (lijk), lycbaerning (lijkverbranding), lycbour (dodenboer; zorgt voor de begrafenis of crematie), lyccest (lijkkist), lyce (lijk), lycfeld (lijkenveld, begraafplaats), lychus (lijkenhuisje), lycread (lijkrede, afscheidsrede), lycred (=A lycread), lycsmos (lijkensmous = samenkomst na een begrafenis), lycwace (lijkwake), lycwaeg (lijkweg = weg waarlangs lijkkist wordt vervoerd), lycwaegn (lijkwagen), lycwat (lijkwade, lijkkleed), moanan (klagen, rouwen), murnan (treuren, rouwen), murne (lijkenhuisje), neahgrove (koffie na begrafenis), paell (rouwkleed = zwart kleed over doodskist), prestere (priester), redwaeg (redeweg = kortse weg naar grafveld), rewa (reeuwe = doodslucht), rewan (reeuwen = afleggen van een lijk), rowa (rouw, rust), rowan (rouwen), rowian (rouwen), saed (droefig), saednis (droefenis, droefheid), sarig (verdriet), sarig (bedroefd), scrud (lijkwade), scruddan (bedekken), solmne (gewijd, plechtig, eerbiedig), spuc (spook = geest van een dode), spuccaemp (spookkamp = kerkhof), spucwaeg (spookweg =A lycwaeg), steorfan (sterven), sticcan (stikken), tumbe (tombe, grafsteen, zerk), ummagang (ommegang = 3x rond graf lopen na begrafenis), utfeard (uitvaart, begrafenis), wacan (waken), wace (wake), waeccan (waken), wepan (treuren, schreeuwen)
¶ 76miljvC++ Homo Naledi - Zuid Afrika: Paleontologen hebben in Zuid Afrika in een grot nabij Sterkfontijn resten gevonden van 15 oermensen, die ze Homo Naledi noemen. Dat betekent Sterrenmens. Aldus genoemd naar de vindplaats, de grot Rising Star, ofwel Dinaledi wat ster betekent in Lesotho, de regiotaal. De locatie ligt op circa 50 Km NW van Johannesburg, in een vallei die door deskundigen wordt gezien als de wieg van onze beschaving. Volgens deskundigen zijn de 15 oermensen doelbewust en met eerbied begraven, wat wijst op een diepe emotionele band. #DeTelegraaf/11.9.2015
> PgOer/Homo Naledi
¶ 3000vC++ Donar: (Thor) West Germaanse god van de donder, de vruchtbaarheid, het huwelijk en de doden. Zoon van Wodan en Frig. > Donar
¶ 2700vC++ Homograven: In Tjechia zijn graven gevonden van homo's, daterend uit de periode 2900-2500vC. Daaruit blijkt dat mannelijke homo's werden begraven op de traditionele wijze waarop vrouwen toen werden begraven: op de linker zijde met het hoofd gericht naar het oosten en omringd door huishoudelijke attributen. Lesbo's werden begraven op de traditionele wijze voor mannen: op de rechter zijde met het hoofd gericht naar het westen en omringd met wapens. #DeTelegraaf 8.4.2011
¶ 2700vC++ Enkelgrafcultuur: In 2013 is in Twello een graf gevonden uit de periode 2900-2500vC. Het gaat om een graf van de Enkelgrafcultuur, wat voor Nederland uitzonderlijk is. De beenderen zijn inmiddels helemaal vergaan door zuur in de grond. Alleen het silhouet van het lijk is nog herkenbaar. #DeTelegraaf 1.10.2013
¶ 2010vC: Anno 2007 is in Hattemerbroek een graf gevonden uit circa 2010vC. In dat graf lagen resten van een mens, liggend op een zij. Daarnaast lagen resten van wietplanten, wietpollen, henneppollen en bloemen van de moerasspirea. Wietpollen en moerasspirea zijn geneeskrachtige kruiden. Vooralsnog is niet duidelijk waarom deze zijn meegegeven. #DeTelegraaf 11.4.2012
¶ 1500vC++ Inglinga Saga: Odin bepaalt dat alle doden moeten worden verbrand samen met hun roerende have, want ieder komt met zoveel bezit in Walhalla als hem op de brandstapel is meegegeven. Dit gebeurt echter ook bij begraven. (#NEM/p18) > Dodendeel
¶ 1500vC++: Ummagang = ommegang = 3x rond graf lopen na begrafenis. Dit gebeurd in Zweden anno 1990* nog steeds. #NEM/p19
¶ 1000vC++: Egyptisch Dodenboek
¶ xxx: Op het grafveld van Borgstedterfeld, tussen Rendsburg en Eckerförde in Angeln, zijn vele urnen gevonden. #STC
¶ 900vC++: In het begin van de Late Bronstijd ontstaat een nieuw grafgebruik. Begraven van doden maakt plaats voor lijkverbranding. Crematieresten (vrnl as) worden bewaard in urnen, die dan meestal worden begraven in urnenvelden. Dit gebruik blijft tot diep in de ijzertijd bestaan. #OBA
¶ 800-12vC: Op vele locaties ten noorden van de Rijn zijn sporen van bewoning en en resten van begraafplaatsen aangetroffen uit de Yzertijd. De bewoning is intensief. #OBA
¶ 600vC++: Egyptenaren geloven in een ziel die na de dood overgaat naar het Dodenrijk van Osiris. Ze kennen daarom ook een goede dodenzorg, die een goede overgang naar het Dodenrijk moet zeker stellen. (#K&K/Avro okt2013)
¶ 300vC: In Haarlem is augustus 2010 gevonden een graf uit de Yzertijd. > Haarlem
¶ 200vC++: Angelen worden begraven met hun paarden. > Paarden, Prinses van Zweelo, PgBrit/Wetwang
¶ 100nC Tacitus: Bij de West-Germanen krijgt crematie geleidelijk de overhand tot in de eerste eeuwen van de jaartelling. Dit blijkt uit opgravingen en een tekst van Tacitus: Bij begrafenissen heeft geen ijdele praal plaats; alleen zij opgemerkt dat men de lijken van beroemde mannen met bepaalde houtsoorten verbrandt. De brandstapel overladen zij noch met een deken noch met specerijen; aan allen worden wapens, aan sommigen ook hun paard meegegeven. Op de begraafplaats verheft zich een grafheuvel. Weeklagen en tranen laten zij spoedig, smart en rouw houden veel later op. Bij de vrouwen behoort het klagen, bij de mannen de herinnering. ... In latere eeuwen wordt alleen nog het paardetuig meebegraven #NEM/p18
¶ 200nC: In Engbergen bij Gendringen is in 1810 een urn met as van een mens gevonden. De urn is van roodachtige aarde en stamt uit de tijd van de Romeinen. > Engbergen
¶ 300-600nC: Uit opgravingen in heel Nederland blijkt dat de Donkere Middeleeuwen tamelijk rijk en welvarend zijn. In graven en op offerplaatsen zijn gevonden:
- rijk versierd glaswerk in alle kleuren groen van blauwgroen tot gelig
- huisraad, speelgoed, munten en wapens
(#DeTelegraaf 2.5.2014) > Donkere Middeleeuwen
¶ 365nC: Grafheuvels Katwijk-Rijnsburg-Monster uit circa 365nC > ZuidHolland
¶ 400nC++: Crematie van doden neeemt af. #CAV/p90


          

Boven: Crematie op een zandhoogte in heidegebied ergens in West Angle (NO Nederland) rond 400nC. Aquarel gemaakt door Hester Jans-Molenberg na zorgvuldig historisch onderzoek van alle relevante feiten. (© BCK)
¶ 400-1000nC: Bron Period Dice Games 800-1800 (Gothic Green Oak, Powys, Wales; first edition, 2008) pg 13ev schrijft:

Little, if nothing, is known of the dice games that the people of Northern Europe played during the six hundred years or so after the Roman Empire collapsed [400nC]. ... Pre Christian burial practices allowed for the possessions of the dead to be buried with them and in many cases this includes dice, often in pairs.

 
Theater:
()A buna (podium, toneel), husting (platform), plagian (=A plegan), plega (daad, spel, toneel), plegan (plegen, spelen, acteren), plegian (=A plegan), pley (spel, toneel), pleyan (spelen, acteren), pleyhus (theater), spilhus (speelhuis, theater), spilian (spelen, vrolijk bewegen, dansen), spylan (spelen), spylhus (theater), taneal (toneel, tribune, stellage, feest)
** Vermaak, Kluchten, Muziek, Zingen, Dansen

Thee:
Anglisch: tay, tee.
¶ 300vC-1450nC: De Zijderoute is een handelsroute waarlangs oorspronkelijk voornamelijk zijde uit China wordt vervoerd naar andere gebieden in Azië en Europa. Later worden ook steeds meer vervoerd satijn, thee, wierook, robijnen, diamanten, parels, porselijn, papier, paarden, buskruit, rabarber, perzikken, sinaasapples, muskus en vele andere producten.
¶ 1605: Naar zeggen wordt in 1605 de eerste thee ingevoerd in Nederland. Per schip vanuit het Verre Oosten. (AVROtv 26.1.2011) Gezien de Zijderoute lijkt het evenwel mogelijk dat er al eerder thee te koop was. > Zijderoute
¶ 1650++: Nederland importeert thee uit Ceylon. #AVROtv/K&K nov 2015

Theosofie:
Betreft wijsheid over God en het goddelijke i.c. beschouwingen, dus niet dogmatisch. Deze stroming is oeroud. Ze kemerkt zich door het besef dat haar opvattingen en uitspraken van menslijke aard zijn en daarom zeker niet gelden als absolute zekerheden.
** God, Angalisme

Thiems: mogelijk voormalige waterloop in Hengelo/Twente > Thiemsbrug

Thiemsbrug: (TBR:)
Plein en centrum van Hengelo/Twente. De naam veronderstelt een historische brug over een rivier of beek met de naam Thiems. Vooralsnog is die nog niet gevonden.
¶ NB: Anglisch
- taem = tam, getemd, saai, braaf, zedig, rustig
- taem, team = traag stromend water
- -s =A -is
- -is, -isc = -isch = -ig, -achtig, nogal, tamelijk
¶ Thames: OE Temes. NL Theems. Opmerkelijk is dat river de Thames [Theems, Thems] in Engeland door vele Engelsen wordt uitgesproken als Thiems. O.a. in Escape to the Country (BBCtv 11.9.2012). Of er verband bestaat tussen de Thiems in Hengelo en de Thames [Thiems] in Engeland is vooralsnog niet ontdekt. Hengelo wordt rond 225vC bevolkt door Angelen uit Noord Twente. In latere eeuwen migreren vele Tukkers uit Twente naar Engeland. Een verband lijkt dus mogelijk. > Twente/Tukkers
¶ Brugging: Familienaam mogelijk afkomstig uit Hengelo. Gezien de Anglische herkomst van Hengelo lijkt de naam afgeleid van Anglisch brycge (brug) + ing (volk, familie). Dus: het volk bij de brug. Kenlijk woonden ze daar. Het lijkt dus dat er in of door Hengelo inderdaad een rivier stroomde.
¶ Temse: Alias Temsebrug. Dorp in Waasland (Oost Vlaanderen). Oudste vermelding in 770nC. Temse grenst aan het dorp Boornen, in 1108 vermeld als Burnehen. De naam Temsebrug lijkt te kunnen betekenen: de brug over de rivier Temse. Analoog aan Thiemsbrug als brug over de Thiems.
¶ Voorgaande geografische en fonologische situatie lijkt frapant veel op de situatie van Thiemsbrug in Hengelo en aangrenzend Borne (volksmond: Boarn). Het kan toeval zijn. Echter, aangezien vele Angelen in NO Nederland na het vertrek van de Romeinen rond 400nC verder migreren naar Limburg, Brabant en Vlaanderen, lijkt het mogelijk dat Temsebrug en Boornen is gesticht door Angelen uit de regio Hengelo-Borne in Twente.
** Hengelo, TEHA, M35, Tamsbeek

Thor:
Oppergod van de Angelen.
¶ 200nC++ Nabij de Thorsberg Moor in NO Angeln zijn o.a. deposieten gevonden die vanaf 200nC steeds meer krijgskundig van aard worden. Ze worden daarom in verband gebracht met de Marcomaane Oorlog van 166-180 nC. Ook is er een tekst gevonden:

owlthuthewaR / ni waje mariR
=
een weldoende Tiwaz, niet weinig vermaard

 
Thorhem:
Alias Doorn in Utrecht. Zo genoemd in acten uit 885-896nC.
¶ Rond 150vC wordt de regio Thorhem bevolkt door Angelen uit de West Veluwe. De naam Thorhem lijkt derhalve afgeleid van Anglisch Thor (naam van de Anglische god van de donder) + ham (heem, oord). Dus: het oord van Thor.
** Utrecht/provincie

Thorland: > West Angle

Thorsberg:
Plaats bij Suderbrarup in Angeln, iets noordelijk van de Schlei.
Hier zijn twee runenstenen gevonden met daarop inscripties in de Oude Futhark. Thans bevinden de stenen zich in Museum Altertümer in Kile. (arild-hauge.com 13.12.07)

1. dd 100-550 nC
Tekst in Oer Anglisch: aisgRh = Aisgzeh?. Geen vertaling bekend.

2. dd 200-250 nC
Tekst in Oer Anglisch:

owlthuthewaR / ni waje mariR

= owulthuthewaz, ni waje mariz
= o+wulthu+thewaz, ni waje mariz

o = een
wulthu = weldoen
thewaz = Tiwaz = Anglische god van de Gerechtigheid
ni = niet (ONL nie)
waje = weinig
mariz = vermaard
vertaling:

= een+weldoen+Tiwaz, niet weinig vermaard
= een weldoende Tiwaz, niet weinig vermaard

Thorsham:
Locatie in het verdronken Reidersland. De naam is afgeleid van Anglisch Thor (Donar, god van de oorlog en bliksem) + ham (heem, huis, oord).
** Reiderland

Thunor:
Anglische naam voor de god Donar (= Thor).
** Thor, Donar

Thuringen: (THU:)
Staat in Midden Duitsland, met hoofdstad Erfurt. Genoemd naar het volk Thuringi, dat rond 125nC woont tussen de Eems en de Elbe. Zij vestigen zich rond 300nC in Thuringen (Saxisch: Tureng; Platduits: Döringen). In 400-531 bestaat er een koninkrijk Thuringen. In 800-803nC wordt het veroverd door Saxen en Franken en sindsdien is het een Frankisch hertogdom.
¶ Thuringe: Deze naam lijkt afgeleid van Anglisch Thur (= Thor, Thunor, Donar = Anglische god van donder, vruchtbaarheid, huwelijk en doden) + ing (volk). Dus: volk van Thor =* aanhangers van Thor =* priestervolk gewijd aan Thor. > Donar
¶ 533nC++: Jürgen Fritsche schrijft in rootsweb.com 31.5.09:

Angles and Warnes, together with the Hermunduri, during the centuries, from the 4th century on became major part of the new population of the Thuringi. How important they were shows us that their tribal law code still was recorded centuries later, after 270 years of Frankish rule over the Thuringians, by the Frankish emperor Karl (Charles the Great) in 803 AD as "Lex Angliorum et Werinorum hoc est Thuringorum" (Law of the Angles and the Warnes, which is the law of the Thuringians).

 
Thyrs:
Mensen etende reuzen en demonen uit de Germaanse mythologie. Het monster Grendel uit de Beowulf was zo'n thyr.
** Grendel, Wyrm

Tiding: > Holting

Tieckenslaegte:
Natuurgebied nabij de Stadsedijk te Zelhem. Aangezien de regio Zelhem rond 200vC is bevolkt door Angelen, kan de naam zijn afgeleid van Anglisch ticia (teek) + laeg (laagte, loo). In het gebied ligt inderdaad een kleine plas of poel.
** Zelhem, ASA

Tiel:
¶ 3700vC++: in Tiel wonen mensen. Anno 2018 zijn resten gevonden van een familiegraf: o.a. botten en bronzen voorwerpen. De artefacten dateren van circa 3650vC. #NOStv/Journaal 7.4.2018

Tilligte:
Dorp bij Denekamp in Twente. De regio wordt rond 225vC bevolkt door Angelen uit het Vechtdal. Rond 1000nC wordt de regio Tylghede genoemd. Deze naam lijkt afgeleid van Anglisch tylga (vertakking, zijarm) + hede (heide). Dus: de heide bij/aan de zijarm. Met zijarm wordt hier kennelijk bedoeld de zijarm van de Dinkel. Op kaart RZA/36 (1773) is te zien dat de Dinkel zich bij Singraven (westkant Denekamp) inderdaad splitst in twee takken.
¶ Op de kaart Oost-Twente (ANWB-VVV Recreatiekaart 1996) is te zien dat Tilligte is gelegen aan de oostkant van Tilligter Beek en westlijk van de Dinkel. Mogelijk is de Tilligter Beek de genoemde zijarm van de Dinkel. Aan de westkant van Tilligte lagen bevoor 2012 grote heidevelden (# Planologie 2012). Deze info lijkt de genoemde ethymologie van Tilligte te bevestigen.
** RZA

Timetable: > Pg AngleTimes

Tinallinge:
Dorp op circa 2 Km noordoost van Winsum, Noord Groningen. Oorspronkelijk heet deze locatie Ingaldinghem.
** Ingaldinghem

Titels:
()A aeganearfet (eigenerfde = bezitter van minimaal 15 Ha grond dat al minstens 3 generaties familiebezit is), aercebiscop (aartsbisschop), bacheler (jonge edelman), biscop (bisschop), borgmaester (burgemeester), borgwaerd (burggraaf, borgheer), burgwarena (=A borgwaerd), brego (vorst, koning), circmaester (kerkmeester), cwen (koningin), cyning (koning), domne (heer, landheer), dryhten (heer, landheer), ealdor (ouder, hoofd, meester, heer, prins), ealdorbiscop (hogepriester), ealdorman (hoofdeling, bestuurder, leider, edelman), ealdormen (oldermannen, leiders), ealdorpreost (hogepriester), gerefa (graaf, ordebewaker), grytman (grietman = bestuurder, burgemeester, rechter), har (heer, grijsaard), heanes (hoogheid), heir (heer), heretoga (=A hertuge), herscop (heerschap, landsheer, leenheer), hertuge (hertog, generaal), hlaedige (=A laedige), hygnis (hoogheid), joffre (jufvrouw, jongedame), laedige (jongedame, vrijgezelle dame), maegester (meester), mearcgerefa (markgraaf, markies = graaf van een grensgewest), maerctmaester (marktmeester), maester (meester), palsgerefa (paltsgraaf; # hoftitel), preost (proost; # kerkambt) prestere (priester), sceolmaester (schoolmeester, schoolhoofd), scepen (schepen, raadslid), scirgerefa (ordebewkaker in een scire), scolt (=A scout), scout (schout, bestuurder, gerechtsdienaar), waesscout (dijkgraaf), warena (graaf), weorthignis (waardigheid)
** Adel

Tithing: > Holting
Timmerwerk: > Houtwerk
Tiw: > Tiwaz
Tiwas: > Tiwaz

Tiwaz:: (TWZ:)
Alias Thewaz, Tiwas, Tiwes, Tingwaz, Tiw, Tyr, Irmin, Hirmin. Anglische god van Gerechtigheid en Oorlog, verglijkbaar met de Romeinse god Mars en de Arische god Deiwos, de god van het luchtruim. Ook beschermgod van de dingplaatsen en de zgn dingen (vergaderingen) die daar worden gehouden.
¶ Tiwesdaeg: (Dinsdag) De naam van Tiwaz leeft voort in Dinsdag (ON dincsdag, dingesdag). Dinsdag is namelijk de dag waarop de dingen i.c. rechtszaken plaats vinden. Overwonnen vijanden worden aan hem geofferd. Als zodanig geldt Tiwaz ook als god van de Gerechtigheid.
¶ Tiwaz wordt gezien als identiek aan de Romeinse oorloggod Mars.
¶ De naam Tiwaz (Thewaz) vinden we terug in Deiwos (Arisch), Devas (Sanskriet), Dewes (Oud Pruisisch) en Dievas (Litouws). Devas, Dewes en Dievas worden normaliter vertaald met God. Dus feitelijk de Enige Almachtige. Met de functie van god van de Gerechtigheid lijkt Tiwaz zeker de machtigste god van de Germanen. > Henothisme
¶ 15nC: Tacitus (# Annales 100nC) over de Varusslag 9nC waarbij de Romeinen zijn verslagen: Het eerste legerkamp van Varus verraadt door de grote omtrek en afmetingen van het hoofdkwartier het werk van drie legioenen. Verderop herkende men de halfverwoeste wal en de ondiepe gracht dat de restanten van het uiteengeslagen leger hier stelling hadden genomen. Midden op de vlakte lagen de gebleekte beenderen van mannen, op de plekken waarheen ze waren gevlucht of weerstand hadden geboden, los verspreid of in hopen. Dichtbij lagen kapotte wapens en kadavers van paarden en ook menselijke schedels die prominent aan boomstammen genageld waren. In de nabij gelegen heilige bossen stonden de altaren van de barbaren, waarop ze de tribunen en de hooggeplaatste centurio's hadden geslacht. (#CAV/p86) Recent Duits archeologisch onderzoek heeft echter nog geen bewijzen gevonden.
¶ 200nC: Op een runensteen van circa 200nC in Thorsberg (Angeln) staat geschreven in Oud Anglisch:

owlthuthewaR / ni waje mariR
= o wulthu thewaz, ni waje mariz
= een weldoende Tiwaz, niet weinig vermaard

E.e.a. betekent dat de Angelen Tiwaz zien als hun oppergod.

 
TJO: Tachtigjarige Oorlog (1568-1648)
1300-1516 Neder-Angelland (Oost + West Angle) onderdeel Bourgondisch Rijk
1516-1648 Neder-Angelland onderdeel Duitse Rijk > Versaxing
1568-1648 Tachtigjarige Oorlog
1568----- Slag bij Heiligerlee > Heiligerlee
1600++-- Ontangeling in Nederland > Ontangeling
1600++-- Verfriezing West Angle > Verfriezing
1627----- Slag om Grolle (Groenlo): Hollanders, Engelsen, Duitsers (Hessen + Thuringen) en Tjechen verslaan de Spanjaarden in Groenlo na drie dagen hevige strijd > Adelaar
1648----- Vrede van Munster. Nederland onafhankeleijke staat
1648----- West Angle onderdeel Nederland
1648----- Oost Angle onderdeel Duitse Rijk
1648----- West Angle = Groningen + Drente + Overijssel + Gelderland
1648----- Oost Angle = NederSaxen + Westfalen
¶ De oorlog begint met de Slag bij Heiligerlee. Lodewijk van Nassau verslaat Arenberg, de Spaansgezinde stadhouder van Groningen. Arenberg vlucht, maar wordt achterhaald en gedood. > Heiligerlee
¶ Na de slag volgt een lange periode van wisselende successen. Uiteindelijk echter worden de Spanjaarden gedwongen zich terug te trekken uit de Nederlanden. In 1648 volgt dan de Vrede van Munster, waarin de Nederlanden onafhankelijkheid verkrijgen. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden is geboren.
¶ Over de diepste oorzaken van de oorlog bestaat veel onduidelijkheid. Het misdadig optreden van de Katholieke Kerk lijkt echter de belangrijkste reden. De Inquisitie heeft zich uiterst gehaat gemaakt met de massale vervolging en moord op Protestanten. In 1560 is de maat vol en beginnen de onlusten. De Protestanten verwerven snel grote aanhang in Vlaanderen, Brabant, Zeeland en Holland.
¶ De houding van Oost Nederland lijkt aanvankelijk gematigd. Toch wordt ook daar fel gestreden. O.a. in 1627 tijdens de Slag om Grolle, waarin Frederik Hendrik van Nassau zich een zeer bekwaam militair toont. > Adelaar
¶ De centrale rol van Willem van Oranje Nassau en zijn broers in het verloop van de oorlog doet vermoeden dat de strijd ook een familiaire betekenis heeft. Temeer daar de Nassaus al belangen hebben in de Nederlanden. Uiteindelijk worden zij ook de prominente voormannen van de Protestanten. Na 1648 wordt hun rol door de Republiek echter gemarginaliseerd. Dit lijkt te betekenen dat de drijvende krachten achter de oorlog toch zeer pluriform zijn.
¶ De rol van NO Nederland in deze oorlog is vooralsnog niet duidelijk. Willem van Oranje wil rond 1580 Deventer tot hoofdstad van Nederland maken. Daarmee geeft hij blijk van zijn vertrouwen in NO Nederland. Holland ziet dat niet zitten en kiest uiteindelijk voor Den Haag.
¶ De rol van Engeland:
- 1585 Koningin Elisabeth I van Engeland is een groot sympathisant van de opstand. Zij stuurt de militair Robert Dudley Leicester, zoon van de hertog van Northumberland. Leicester is een voorstander van het Protestantisme en poogt de opstandelingen zo goed mogelijk te helpen.
- 1585 Sir Philip Sidney is een Engels dichter en diplomaat. In 1572-75 reist hij op het Continent. In 1585 gaat hij als officier van het leger van Robert Dudley Leicester naar Nederland. In Zutphen raakt hij gewond. Daar staat een standbeeld van hem.
- 1586 In 1586 zijn Engelse soldaten gelegerd in Deventer door Leicester. Hun overste heet Stanley. Een boze man in Deventer schrijft over hen:

Allerongheregelste wilt barbarisch volck datter oyt gesien was. Sij gingen half nakent, sonder hare schamelheyt anders dan in een kort linnen schortien te bedecken, also datse ter aerden buckende haest niets verborgen hielden. Discretie, beleeftheydt ghelijck, menschelijck medelijden waren so verre van hunluyden als oft sij niet in de Christenheydt maar in Brasilien opgevoedt waren. Het waren meer beesten als menschen gelijck, aten dikwijls rauw vleesch. # GTW/p142
Dezelfde bron noemt uit diezelfde tijd de namen van Nederlandse krijgshelden onder overste Hegeman te Hardewijk:
Welgemoet van Arnhem, Rijck Sondergelt van Arnhem, Vroechverdorven van Wezel, ..., Verstoten kindt van Bommel, ..., Evenblij van Doccum, Truijrniet van Amsterdam, Welgetrouwt van Roothuijs, Kind van geneugten van Wageningen, Cleijn sorch van Utrecht, Halfwassen van Bolswerd, Storte Keel van Lubick, Schepop van Delft, Onversaeght van Diemen, Lichtleven van Schermer, ... Roze van Zutphen, ... Hans onkruijt van Nimwegen, Smetser van Zetten, Verdoolt kind van Flandren, Grotendorst van Amersfoort, IJsvogel van Sellem, Halfverdobbelt van Groll, ..., Opreijer van Deventer, Cruitnegel van Arnhem, ..., Siverschoon van Nijmwegen, ..., Smeervorst van Tiel, Jonckverdorven van Nijmwegen, Hans Staebij van Aurich, Drinkuit van Elburg

Na het verraad van Stanley in 1587 werden in Deventer Walen en Duitsers gelegerd die op hun beurt weer te keer gingen. Zij sloopten huizen op klaarlichte dag en verkochten alles ten eigen bate. ... De soldaten waren beroeps en kwamen uit heel Europa. ... De soldaten waren ruwe ongelikte beren die de dag al drinkend doorbrachten in herbergen en kroegen en zetten dit gedrag gewoon voort op nun inkwartieringsadressen.

¶ Het gedrag van mensen laat in de Tachtigjarige Oorlog vaak veel te wensen over. Bron GTW/p142 schrijft daarover:

W. Nagge schreef: er worden grote vervolgingen gedaan om de religie, met hangen, branden, radbraken en konfiskeren van goederen. Vlees eten op vrijdag, apostelavond of op andere verboden tijden, de "kettermeisters" wisten er wel raad mee, de doodstraf. De Tachtigjarige Oorlog was voor veel mensen een barbaarse tijd.

 
Tjoene:
Vroeger: 't Ioener. Gehucht bij Diepenveen.
¶ 250vC: De regio wordt rond 200vC bevolkt door Angelen uit Twente. De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch jeonere [djoener] = timmerbedrijf.
¶ 975nC++: Tjoene is al bevoor de middeleeuwen een marke. (#OOD/p19) De Middeleeuwen zijn van 450-1500nC. (> Tijdperken) Tjoene zal dan ergens halfweg rond 975nC al een marke kunnen zijn. Vooralsnog is Tjoene daarmee de oudst bekende marke.
** Markegrond

Toekomst: (TKM:)
¶ De Germanen dobbelen veel. Niet alleen om te gokken, maar ook om de toekomst te voorspellen of keuzes te maken. Tacitus schrijft dat de Germanen bij hun laatste worp, als ze alles hebben verloren, zelfs hun eigen vrijheid op het spel zetten.
¶ Met een goede agenda is men goed voorbereid. Een goede agenda brengt ware rust en vrede. Wie de goede weg blijft volgen, die zal veel bereiken. #SRK
¶ Denk niet teveel aan morgen. Elke dag heeft genoeg aan het eigen kwaad. De meester volgt de goede weg en zal veel bereiken. Wie de weg met God gaat, die zal waarlijk leven. #SRK
¶ Denk niet teveel aan de toekomst. Elke dag heeft genoeg aan het eigen kwaad. De meester volgt de goede weg en zal veel bereiken. Wie de weg met God gaat, die zal waarlijk leven. #SRK
¶ Denk niet teveel aan de toekomst. Morgen is ook nog een dag. De meester volgt de goede weg en bereikt het hoogst bereikbare. #SRK
¶ Denk niet teveel aan de toekomst. Pluk de dag eer de dag u plukt. De meester volgt de goede weg en bereikt het hoogst bereikbare. #SRK
¶ Denk niet teveel aan de toekomst. Wie dan leeft, die dan zorgt. De meester volgt de goede weg en bereikt het hoogst bereikbare. #SRK
¶ Denk niet teveel aan de toekomst. Sta op en wandel. Het leven heeft meer te bieden. De meester volgt de goede weg en bereikt het hoogst bereikbare. #SRK
¶ Maak u geen zorgen over de toekomst. Wie dan leeft, die dan zorgt. De meester volgt de goede weg en bereikt het hoogst bereikbare. Meer dan dat kan een mens niet doen. #SRK
¶ Het leven kent vele ups en downs. Wie de goede weg blijft volgen, die zal veel bereiken. Wie de weg met God gaat, die zal waarlijk leven. #SRK
** Prioriteiten, Voorspelling, Zorgen, Vertrouwen

Toelaatbaarheid: > Geoorloofdheid
Tol: > Tolgeld

Tolerantie: (TLR:)
¶ 5000vC++: Horus is de Egyptische god van de Liefde. In Sudan zijn stenen beeldjes van hem gevonden. Ze dateren uit circa 5000vC. > Hemelrijk
¶ 3000vC++ Egypte: Op oude Egyptische muurschilderingen zijn vaak grote weegschalen afgebeeld waarbij de god Horus staat. Hij weegt dan het hart van de gestorven persoon tegen een veertje. Als de schaal met het veertje doorslaat, dan is de gestorrvene kenlijk een slecht persoon geweest in zijn leven. Hij wordt dan niet toegelaten tot het Hemelse Rijk. Zulke schilderingen geven aan hoe tolerant en vergevingsgezind Horus is. Niet voor niets is hij dan ook de god van de liefde. > Liefde
¶ 3000vC++ Hinduïsme: Kijken we naar India en het Hinduïsme dan valt op dat in hun cultuur enorm veel tolerantie bestaat. Er heerst een enorme variatie in goden, cultgroepen en mythologische visies. Daarnaast is India de grootste en meest stabiele democratie ter wereld. Tussen het bestaan van grote variatie in culten en democratie lijkt een fundamenteel verband te bestaan. Der Spiegel van 22.12.06 besteedt daar veel aandacht aan en stelt de centrale vraag:

Fürht der Glaube an einen einzigen Gott zwangsläufig zu einer gewalttätigen Religion?

Gleichwie: 2500 Jahre danach ist der Nahe Osten immer noch ein Pulverfass. Der "geistig-kulturelle Raum", den Abend- und Morgenland seit dem Tag "mosaischen Unterscheidung zwischen wahr und falsch in der Religion" (Assmann) gemeinsam bewohnen, steckt voll ungründiger Feindschaft. Er is wie ein Beil, er spaltet.

Wir müssen von der Vorstellung loskommen, im Besitz einer absoluten, in geoffenbarten Schriften niedergelegten Wahrheit zu sein. Alle Religionen sinds gleich weit entfernt von der Wahrheit, die wir nie besitzen, nur anzielen können.

Tot het eind van de 9e eeuw was de religie in Drenthe niet christelijk, maar Germaans [Anglisch]. Dit was een natuurgeloof, die later door de kerk als duivels werd beschouwd en op deze manier uit het dagelijks leven is geweerd. Het Germaanse geloof kende vele goden, zoals: Wodan, Donar, Frija en Ding (Tyrr) [Tiwaz]. Deze namen zijn nog terug te vinden in de namen van de dagen van de week. Vele tempels geweid aan deze goden in Drenthe zijn door zendelingen van de kerk vernield. Deze zendelingen werden gesteund door de legers van Karel de Grote. Vaak werd er op de plaats van een Germaanse [Anglische] tempel een kerk gebouwd. Een voorbeeld is de kerk van Roden. Veel herkenbare plaatsen van dit oude geloof zijn niet meer terug te vinden in het landschap. Een van de weinig overgebleven restanten is de Baloër Kuil. Hier kwamen vroeger de Germaanse priesters samen, werd recht gesproken en nieuwe wetten aangenomen.

Tolgeld: (TLG:)
()A barra (slagboom, barrière), claphecce (slagboom), imposta (=A posta), post (grenspaal), posta (belasting), stoppian (ww stoppen), toll (tol, grensbelasting), tollan (tol betalen), tollbar (tolplichtig), tollbeam (tolboom, slagboom), tollbord (tolbord), tollcaemere (tolkantoor), tollgield (tolgeld), tollhus (tolhuis, belastingkantoor), tollnere (tolheffer, belastinginner), tolltarif (toltarief), tollwaeg (tolweg), tolne (=A toll), tulnere (tulner = tollenaar = tolgaarder = inner van tolgeld)
¶ 300vC++: Landweren zijn verdedigingswerken rond nederzettingen, borgen en andere locaties. Oorspronkelijk gebouwd met aarde. Ze waren bedoeld om ongewesnte indringers te weren. O.a. wilde dieren, rovers en vijandige soldaten. Op enkele plekken waren doorgangen, die bewaakt werden. Soms moest tol betaald worden om toegang te krijgen.
¶ Wegen liepen meestal buiten de steden om. De stadspoorten gingen namelijk bij het invallen van de duisternis dicht. Ook reed men om de steden heen om stedelijke heffingen te mijden. #INS 2011/4
** Tolwegen, Grenzen, Hessenwegen, Landweren

Tolheffing: > Tolgeld, Tolwegen
Tolhuisjes: > Tolwegen

Tolwegen: (TLW:)
¶ 1550: In Nederland ontstaat rond 1550 het postwezen. Ze zorgt er o.a. voor dat de toestand van de wegen langzamerhand beter wordt.
¶ 1800: Wegen in Nederland worden op grote schaal verhard. I.e.: Vele oude zandwegen worden bedekt met een laag grint of steenslag.
¶ Om aanleg en onderhoud van wegen te kunnen betalen gaan Rijk en Provincie tol heffen. Er komen tolhuisjes en slagbomen langs de weg. Doorgang is alleen mogelijk na betaling van tolgeld. De tarieven zijn aangegeven op de tolborden bij de slagbomen.
¶ 1827++: Aanleg Zuiderzeestraatweg Zwolle-Amersfoort. Een weg van 6.683.300 klinkers. Kosten: 350.000 toenmalige guldens. Het Rijk betaalt 15.000 gulden. De rest moet worden terugverdiend met veertien tolhuisjes langs de weg.
¶ 1900-1953: De tolheffing langs wegen wordt langzaam maar zeker overal in Nederland beëindigd. In 1953 schaft het Rijk alle tolheffing langs wegen af. Hier en daar staan nog tolhuisjes als historisch monument. O.a. in NO Nederland.
** Tolgeld
# INS/2011-4, FRI, DAB

Toneel: > Theater, Kluchten

Totempalen: (TPL:)
()A manapal (manapaal, totempaal), manian (manen, vermanen, herinneren), godpal (godenpaal, totempaal), pal (paal, grenspaal, grens), sul (zuil)
¶ Manapalen: Germaanse totempalen heten feitelijk manapalen. Een manapaal is een houten paal met een godenkop erop. Meestal waren dat de drie hoofdgoden, die daarom ook paalgoden worden genoemd.
--- De naam manapalen lijkt afgeleid van Anglisch manian = manen, vermanen, herinneren. Manapalen lijken dus palen van goden bedoeld om mensen te manen. Mogelijk tot bepaald gedrag. Dit lijkt nogal vreemd. Angelen zijn namelijk primair zonaanbidders. > Goden, Zonnecultus
¶ 4450vC: In Willemstad (Noord Brabant) is een godenkop gevonden, daterend uit 4450vC. De kop is gevonden in een oude veenlaag. (> Godenkoppen) Manapalen dienden mogelijk om de godheid te eren en gevaren te weren.

¶ 550nC++: Yeavering is een stad in Bernicia, Northumbria in Noord Engeland, langs de Noordzee kust tussen Yorkshire en Schotland. Yeavering wordt al vroeg bewoond door Angelen, die vrijwel zeker afkomstig zijn uit Jever in Ost-Friesland, dat in die tijd Anglisch gebied is. (> Mega Angle) Bron RRA schrijft over Yeavering:

Noteworthy here is a massive, high post outside the [pagan] temple to the north-west, certainly with ritual significance, i.e. a mana-pool, equivalent to the Pacific totem poles (p. 43-4); and furthermore the pit by the door filled with the skulls of oxen. "To the west there was a building probably used as a kitchen for cooking the ceremonial feasts. Associated with this structure was an area apparently reserved for butchering the sacrificial beasts. It contained many remains of the long bones of oxen, but, significantly, not skulls - they ended up in the temple" (p. 45)
...
"In Scandinavian paganism animals, particular oxen, were offered to Freyer on his annual journey ... The ritual sacrifice of oxen is a feature of Anglo-Saxon paganism evedenced repeatedly by archaelogy and confirmed by historical document." (p. 45)

 
Touw:
()A bin (touw om lading vast te binden), bindan (ww binden, vastbinden), corde (koord, touw), getawe (getouw, uitrusting), line (lijn, touw), linmacere (touwslager), linmacery (touwslagerij), maerels (meertouw voor aanleggen boot), pilowtaw (pilogetouw = weefstoel om pilo te maken), racca (rak = touw voor scheepsmast), rap (reep, touw), reap (touw), reapan (vastbinden), seal (zeel, touw), seal (zeel, touw, riem, zijl), sealkere (zeelmaker, zijlmaker), sealmakery (zeelmakerij, zijlmakerij), sima (snoer, touw), smidhgetaw (smeedgereedschap), staeg (stag, touw, scheepstouw), streng (streng, touw), tawe (touw), tether (touw om vee vast te binden in wei), touw (werk), tow (touw, sleeptouw), towslegere (touwslager), towslegery (touwslagerij), twist (wrong, streng, koord), vang (scheepstouw), wissa (touw, strop)
¶ De Romeinse historicus Plinius is in 47-57nC als officier in Germania. Bron LLZ/p25 (1937) citeert diens tekst over de Chauken, die dan wonen op terpen Eemsland (Groningen, OstFriesland). In modern Nederlands: Van riet en biezen maken ze een soort touw, waarvan zij visnetten knopen. > Chauken

Toveren: (TOV:)
()A geogelan (=A guglan), geogelere (=A guglere), guglan (goochelen, toveren, jongleren), guglere (goochelaar, tovenaar, jongleur), spil (noodlot, vloek, toverspreuk), wicca (tovenaar, waarzegger), wicca (mnl heks), wicca (slecht), wiccaman (=A wicca), wiccan (wikken, toveren), wiccere (tovenaar), wickel (=A wicca), wiglere (=A wcca)
¶ Bron CVF schrijft:

1547-1587 In Appingedam vinden processen plaats: tien zogenaamde tovenaressen worden in de jaren 1547, 1557 en 1587 verbrand. Appingedam blijft nog lang de naam 'heksennest' houden.

Tradities:
¶ 600vC++: Eeuwenlang laten Angelen na het maaien een schoof op de akker achter voor het paard van Wodan. #HED/p8;KBG
¶ 800nC++: Volgens een oude overlevering raast Donar met een haan op z'n schouder door het luchtruim. Dat is mogelijk de reden waarom kerken een haan op de toren hebben. (#HED/p8) Als teken van adaptie van oude Anglische tradities. De haan is echter ook het symbool van vierheid, waakzaamheid en vruchtbaarheid.
** Folklore, Evenementen, Kalender

Transport: > Vervoer, Veetransport
Trek: > Consumptie

Trekken: > Reizen
Trekkershutten: > Hutten

Trekvaart:
()A mael (jaagpad), mal (jaagpad)
¶ 1858: Vincent van Gogh schrijft aan zijn broer Theo: "De heide is rijk, ik zag schaapskooien en herders die mooier waren dan de Brabantse... Om u een der vele dingen welke op mijn ontdekkingstochten mij iets nieuws te zien en te voelen gaven, te noemen, zal ik u vertellen hoe men hier, in Drenthe, schuiten ziet door mannen, vrouwen en kinderen, witte of zwarte paarden getrokken met turf geladen, midden in de hei.' #OBN/p221
** Scheepvaart

Trias Politica: (1748; TRP:)
Staatsleer van de Fransman Montesquieu in zijn boek De l'esprit des lois (Over de geest der wetten; 1748). Daarin stelt hij dat een staat functioneel ingedeeld moet worden in een Wetgevende Macht (Parlement), een Uitvoerende Macht (Ministeries) en een Rechtsprekende Macht (Rechterlijke Macht. Alleen dan kan een staat goed functioneren. Zijn ideëen zijn inmiddels in de Westerse landen gerealiseerd. #WP
** Democratie, Priesters, Eawman

Tribalisme:
Tribalisme is afgeleid van het Latijnse woord tribus = volkstam, tribe. Een tribe is oorspronkelijk een groep mensen die op grond van etnische en culturele waarden een sociale eenheid vormen. De waarden van de stamleden kunnen verder identiek of passend zijn. Passende waarden zijn die waarden die niet persé door alle stamleden worden gedeeld, maar wel passend zijn, omdat ze niet ernstig strijden met de algemene waarden. Door de opkomst van ideologiën is de etnische factor van het tribalisme vaak van minder betekenis geworden. Te denken valt aan het liberalisme, socialisme, patriotisme en religies.
¶ Historisch gezien lijken de Angelen in NW Europa al vrij vroeg voornamelijk economisch georienteerd. Ze beheersen vele eeuwen de handel en de productie van zout, barnsteen, bevervellen, etc. Haithabu is vele eeuwen lang het belangrijkste handelscentrum van Noord Europa. Deze traditie zet zich voort in Engeland, dat zich in de loop der eeuwen ontplooit tot de grootste koloniale macht ter wereld. De verovering van Brittannia in 450-550nC door de Angelen past volmaakt in dit perspectief.
¶ Door de kolonies beschikt Engeland over goedkope grondstoffen, goedkope arbeidskrachten en grote afzetgebieden. Daarnaast ontwikkelt zich de industriële revolutie in Engeland, waardoor de economische macht enorm toeneemt. Engeland is drie eeuwen lang de grootste economische en militaire macht ter wereld. Het bizondere gevolg daarvan is dat ook het Engelse chauvinisme sterk toeneemt. Dit gaat zover dat in de Engelse kolonies het adagium heerst: Don't mix up with them, but don't bother with them either. Na de dekolonisatie in de jaren 1950-80 verandert de toon.
¶ De expansiestijl van de Engelsen zit er al vroeg in. Ze wordt uitstekend verwoord in bron WMA/p61. Daar schrijft historica Barbara Yorke:

The patronage of religious houses in areas which they hoped to take over was a Mercian policy which can be paralleled elsewhere.

Trilogie: (TRL:)
Het getal drie komt in vele oude culturen voor als bizonder symbool. Ook in de Anglische cultuur. Drie staat voor de drie-eenheid van o.a.:
- Oisiris, Isis en Horus (Egypte) > Horus
- Brahma, Vishnu en Shiva (Hinduïsme) > Hinduïsme
- Wodan, Freya en Balder (Angalisme) > Angalisme, Wodan, Balder
- Geloof, Hoop en Liefde (Christendom) > Christendom
- Voorspoed, Welgaan en Geluk (Angalisme) > Hagal
- Wijsheid, Kracht en Taaiheid (Angalisme) > WKT
- Leven, Sterven en Herrijzen (Universeel) > Herrijzenis

¶ Driehoek: De opstaande driehoek met punt omhoog is een oeroud symbool voor:
- licht
- vuur
- manlijkheid
- harmonie
- kracht, schoonheid en wijsheid (Vrijmetselaars)
- juist denken, spreken en handelen
- geboorte, leven en dood
 

¶ 280nC++ Arianisme: Christelijke leer afkomstig van Arius (250-336nC) te Constantinopel, enige tijd diaken en priester in Alexandrië. Deze leer behelst de triniteit van God, Jezus en de Heilige Geest en dat God de Oerbron is van alles en dat derhalve Jezus en de Heilige Geest ondergeschikt zijn aan Hem. Deze leer wordt in 381nC door het Vaticaan verworpen. Het Arianisme blijft echter nadien langdurig en krachtig bestaan onder de Germaanse volken, die daarin sterk hun eigenheid beleven. De configuratie 1-2 van symbolen op munten en heraldische wapens van Angelen is mogelijk een expressie van deze zgn triniteitsleer. > Arianisme

¶ 1748 Trias Politca: Staatsleer van de Fransman Montesquieu in zijn boek De l'esprit des lois (Over de geest der wetten; 1748). Daarin stelt hij dat een staat functioneel ingedeeld moet worden in een Wetgevende Macht (Parlement), een Uitvoerende Macht (Ministeries) en een Rechtsprekende Macht (Rechterlijke Macht. Alleen dan kan een staat goed functioneren. Zijn ideëen zijn inmiddels in de Westerse landen gerealiseerd. (#WP) Deze scheiding van machten brengt een einde aan de macht van priesters in staatszaken. # HED/p8, KBG, FRI
> Trias Politica  
 

Triniteiten: > Trilogie

Troubadours:
In de oudheid rondtrekkende redenaars, die oude verhalen en gedichten voordragen, die sterk historisch gericht zijn en enigermate ook moralistisch. Ze zijn graag geziene gasten in steden en afgelegen oorden. Anno 2009 komen ze nog voor in Centraal Azië, waar ze o.a. verhalen vertellen over Alexander de Grote, die in die regio nog grote populariteit geniet. Soms zijn ze vergezeld van minstrelen, die met dans, muziek en andere acts de gebeurtenis opvrolijken. Het werk van de troubadours is uitermate belangrijk. Zij zorgen immers voor veel vermaak, afleiding en verbreiding van kennis en cultuur in een uitgestrekt gebied. Ze zijn daarmee de verre voorlopers van de huidige massamedia.
** Minstrelen, Widsith
# WP, Discovery TV 2009, KBG

Trouw:
()A faelre (trouw, dierbaar), manraed (trouw, eed van trouw), treo (boom, hout), treow (=A treo), treow (bn trouw, eerlijk), treowa (zn trouw, eerlijkheid), treowan (trouwen, huwen), treowth (waarheid), triewe (trouw), tru (trouw), truw (trouw), truwa (trouw, geloof), truwian (trouwen, trouw zijn, geloven, beloven)
¶ Voor Germanen zijn eerlijkheid en trouw fundamentele waarden. Hun oppergod Wodan brengt immers alleen eerlijke en trouwe mensen met z'n boot naar het Dodenrijk. (#RRA) > Walhalla
¶ Uit bovenstaande etymologie blijkt dat de Angelen in oude tijden trouw en waarheid in verband brengen met bomen. Kenlijk is voor hen de boom het symbool van trouw en waarheid.
¶ 1000vC++: Het Mazdeïsme in Perzië predikt streven naar waarheid, rechtvaadigheid en barmhartigheid en goede zorg voor armen en vee. Deze waarden lijken de Angelen mee te krijgen via de volken waaruit ze zelf zijn voortgekomen: de Goten, de Germanen en de Ariërs. > Aryanisme, Deugden
¶ 98nC: Tacitus in zijn werk De Germania: Germaanse mannen huwen maar één vrouw. De man moet zijn vrouw kopen met een bruidschat. Echtscheiding komt weinig voor. Gebeurt dat wel, dan moeten vrouw en kinderen huis en dorp verlaten.
¶ 150nC: De betekenis van trouw wordt gedemonstreerd in het x-kruis die verbondheid en trouw uitbeeldt. Dit x-kruis staat o.a. op de Wodanmunten van de Angelen en in de Asbole van de Angel-Saxen, die rond 150nC een duurzaam verbond sluiten op de heidevelden in Lunenburg. > Asbole, Angel-Saxen

¶ De grote rol die eerlijkheid en trouw spelen bij de Germanen is een uiterst belangrijk element in de Europese cultuur. Alleen eerlijkheid en trouw hebben immers rechtvaardigheid en vooruitgang in de Europese samenleving tot stand kunnen brengen. Zowel maatschappelijk als wetenschappelijk en technisch. > Eerlijkheid & Trouw
¶ Opemerkelijk is dat in de Anglische vocabulair de woorden trouw (treow, triewe), eerlijkheid (treowa) en waarheid (treowth) fonologisch zo extreem dicht bij elkaar liggen. Trouw, eerlijkheid en waarheid lijken de drie gezichten van dezelfde troika te zijn. Mogelijk was er een oerbegrip waaruit later deze drie aspecten geleidelijkaan zijn gedifferentieerd.
¶ Gezien de Anglische vocabulair is in de Anglische cultuur waarheid een gekend begrip en wordt ze gekoppeld aan eerlijkheid, trouw en dierbaarheid. Kennelijk gaat het dus om termen met betekenis in de relationele sfeer. In de kern lijkt het erom te gaan dat een goede relatie onderlinge eerlijkheid vraagt. Eerlijkheid betekent waarheid. Kennelijk kan alleen eerlijkheid c.q. waarheid zorgen voor een goede en dus dierbare en duurzame relatie en derhalve wederzijdse trouw.
¶ Een diepe reden voor een goede en duurzame relatie lijkt te baseren op echtheid. Deze echtheid speelt een belangrijke rol in de oude Anglische cultuur. De termen echt, edel en adel blijken namelijk nauw met elkaar in verband te staan. Echtheid is weer nauw verbonden met eerlijkheid en waarheid.
¶ Wees trouw aan uzelf, aan de liefde, aan de goede mensen en aan de goede normen en waarden. Meer of beter kan een mens waarlijk niet doen. De meester volgt de goede weg en bereikt het hoogst bereikbare. #SRK
¶ Wees trouw aan uzelf. Denk echter tijdig aan de ander. Wees trouw aan uzel. Vergeet echter de ander niet. De meester volgt de goede weg en bereikt het hoogst bereikbare. #SRK
** Eerlijkheid, Waarheid

Tubanten:
Anglisch volk, voor het eerst genoemd in 14nC in het stroomgebied van de Lippe (Neder-Saxen) dat in die tijd Anglisch gebied is. (> Angle, Saxen) Later settelen ze ook in Twente (Tubantia). Twente en Tubbergen ontlenen hun naam aan de Tubanten, die aldaar hebben gewoond. Een deel van hen migreert naar Yorkshire waar ze werken aan de Hadrian Wall van de Romeinse keizer Hadrianus (76-138nC). Een altaarsteen in de muur is circa 100nC opgericht door soldaten die zich volgens de tekst noemen CIVES TUIHANTI = Burgers van Twente.
** Twente, Tusveld
# WP, DAB

Tubbergen:
Stad in NO Twente. In de volksmond Tubbig genoemd. Op kaart RZA (1773) vermeld als Tubbergen. Op kaart HTN (1783) als Toebergen. De regio wordt rond 225vC bevolkt door Angelen uit 't Vechtdal. De naam Tubbergen lijkt derhalve afgeleid van Anglisch tub (plas, meertje) + beorg (berg, heuvel, schuiloord). Volgens Anglische naamregels betekent Tubbergen derhalve: het schuiloord bij de plas. > Naamregels
¶ Aan de Vikkersweg in het Tubbergerveld bij Tubbergen ligt het Hondenven. Dit is een pingo = meer met ringwal ontstaan in de ijstijd. Dit feit sterkt de these dat Tubbergen is afgeleid van het Anglisch tub = plas, meertje.
¶ NB Bloomsweg in Tubbergen is afgeleid van Anglisch bloom (bloem) + waeg (weg).

Tufsteen:
Anglisch duff, dufsten = dufsteen, duivsteen, tufsteen. Zwak en bros soort steen gemaakt van leem, kiezels en steengruis. Gebruikt tot circa 1250nC. Daarna wordt meer baksteen gebruikt.
¶ De oude haven van Hollingstedt in Sleswig-Holstein heeft vele archeologische vondsten opgeleverd, waaruit blijkt dat aan de Lahmenstraat in de Middeleeuwen schepen zijn gebouwd en gerepareerd. Ook is een locatie gevonden waar veel tufsteen uit het Rijnland was opgeslagen. Deze tufsteen is gebruikt voor de bouw van vele kerken in Noord Angeln. E.e.a. geeft aan dat Hollingstedt al vroeg contacten heeft met andere regio's in NW Europa.
** Steen, Steenbouw

Tuin: > Tuinen

Tuinbouw: (TBW:)
()A aeppelaere (appelgaarde = boomgaard met appelbomen), asce (as; gebruikt als mest), blosma (bloesem), blostm (bloesem), bongaerd (bongerd, boomgaard), cappert (soort erwt), cappertfeld (veld waar kapperts worden verbouwd), colbour (koolboer = boer die kool verbouwt), fruhtenere (fruitboer), gaerd (gaard, tuin), geardenere (tuinman), grow (groei), growan (groeien), growere (tuinier, tuinder), growet (groei), haerfan (ww oogsten), haerfest (oogst), haerfestan (ww oogsten), haerfta (oogst), hagolcruc (hagelkruis = kruis om gewas te beschermen), ogest (oogst, oogstmaand, Augustus), oust (=A ogest), Oustmaent (Oogstmaent, Augustus), pot (poot, plantje), potacre (pootakker = akker met pootgoed), potan (ww poten, planten), potbrinc (stuk grond waarop stekjes gepoot worden), potere (boomkweker), potery (boomkwekerij), potgeard (pootgaarde = veld voor pootgoed), potgut (pootgoed), pothave (stuk land met jonge aanplant), potian (poten, plaatsen, leggen, zetten), reafal (reifel = draad van een boon), reafalan (reifelen = bonen van hun reifel ontdoen), scerscreac (vogelverschrikker), scuffel (schoffel), scuffelan (schoffelen, schuivelen), telan (telen, kweken), telcaemp (kweekveld, tuinderij), thunbow (tuinbouw), thundery (tuinderij, tuinbedrijf), wyrtalbour (wortelboer)
¶ Rond 600vC ontstaat langs de hele kust van de Waddenzee een uitgestrekt kweldergebied, dat alleen bij stormvloed onder water loopt. Anglische boeren uit Sleswig (Noord Duitsland) vestigen zich daar. Ze leven er op wierden, die ze zelf hebben gebouwd. Op de hoge delen van de kwelders verbouwen ze granen, oliehoudende zaden en duivebonen.
¶ 235nC++: Rond 235nC woedt een hevig veldslag tussen Angelen en Romeinen in Harzhorn bij Oldenrode, ten zuiden van de stad Hannover in Noord Duitsland. Tijdens recente opgravingen aldaar zijn o.a. gevonden schoffels van ijzer. De regio Oldenrode wordt rond 250vC bevolkt door Angelen uit Lunenburg. De vondst van de schoffel in Harzhorn bevestigt derhalve dat de Angelen rond 235nC zeker al ruime tijd land- en tuinbouw bedrijven.
** Agrocultuur, Gewassen, Vruchten, Bomen, Planten & Struiken, Vegetatie, Tuinen, Mest

Tuinderij: > Tuinbouw

Tuinen::
()A asce (as; gebruikt als mest), bacgaerd (achtertuin), bactune (achtertuin), betunan (omheinen), betuning (omheining), blomtune (bloementuin), byn (vlechtwerk, schutting, omheind veld), colwaye (groenteveld, moestuin), crod (kruid), crodtune (kruidentuin), crodwaegn (kruiwagen), cycengaerd (keukentuin, groentetuin), dam (dam, erf, grondgebied), dor (=A dore), dore (deur, toegang, poort), dorwaeg (ingang, poort), eagtha (omheining, omheind veld, erf), earf (erf, erfenis, huis met bijbehorende grond, stuk onbebouwde grond bij huis, boerderij), eodor (omheining, hof), fald (vaalt = omheining, omheinde ruimte), feald (=A fald), ferth (=A frith), flegge (vlechtwerk van twijgen, omheinig), freo (=A fri), fri (omheining, vrijplaats), fridu (=A frith), frith (vrede, omheind erf), frithofe (omheind hof), geard (gaard, tuin, omheinde ruimte, hof), geardenere (tuinman), geat (gat, opening, doorgang, poort, weg), gehuged (gehucht = omheind gebied, buurt, buurtschap), glint (hek, omheining), gorn (gaarde, tuin, hof, puntvormig land), grow (groei), growan (groeien), growere (tuinier, tuinder), growet (groei), haec (=A hec, hecce), haecta (=A heagda), haeselholt (hazelhout), haeselwudu (hazelhout), hafe (have, hoeve, stuk land, tuin), haga (haag, omheining), haigh (haag, omhegd erf), have (=A hafe), haw (omheind of ommuurd huis), hay (omhegd erf), heagda (heegde = met struiken omheind perceel), heanga (omheining), heangan (omheinen), heanig (rustig, kalm; omheining), heaning (omheining), hec (hek, poortje), hecce (=A hec), hedegaerd (heidetuin), hey (omhegd erf), hurding (afrastering, schutting), ierf (>A earf), landgeard (landtuin, boerenerf), loce (hek, heg, haag, omheining, erf), lucan (wieden), lucca (omheining), luccan (omheinen), mosthun (moestuin), mosthyn (moestuin), ortegeard (boomgaard, fruitgaard), paerroc (park), paes (vrede, rust, veilige zone, omheind gebied), parrock (park), paylgaerd (pellegaard, veentuin), parruc (park, erf, omheining), pearroc (perk), peas (=A paes), raefter (raster = gevlochten hekwerk), rinc (kring, omheinde ruimte, perk), sale (=A seal), saleholt (wilgehout), seal (wilg, omheining van wilgetenen, schutting, erfscheding, omheide ruimte), sealh (=A seal), sele (=A seal), sumorhus (zomerhuis, tuinhuis), scot (schot, schutting), thun (tuin, omheining, omheinde grond, erf, nederzetting), thune (=A thun), thyn (=A thun), tone (=A thun), toon (=A thun), tun (=A thun), tunan (omheinen, vlechten), tunderan (tuinieren), tunderman (tuinman), tundery (tuinderij), tune (=A thun), tyn (=A thun), umfreadan (omheinen), waermos (warmoes, groente), watul (omheining van gevlochten wilgetenen), waye (veld, tuin), welig (wilg), wilig (wilg), wiligholt (wilgehout)
¶ 6000vC++: Ariërs bouwen omheiningen rond hun erf. > Omheiningen
¶ 3000vC++ Egypte: Dagblad De Telegraaf 4.5.2012 schrijft over een tentoonstelling in het RMO te Leiden (mei-sep 2011): "Op vrijwel elk voorwerp uit het oude Egypte staan bloemen, planten of fruit afgebeeld. Op spiegels, zuilen, vaasjes, en zelfs op wapens als dolken en messen, maar vooral op offertafels, wanden van grafen en mummiekisten staan bloemenkransen en soms complete tuinen. ... Hoewel veel bloemen, zoals de favoriete lotusbloem, in het wild in moerassen werden geplukt, moet er ook sprake zijn geweest van kwekerijen.
¶ 650vC++ Angelland: WMN: tuyn, tuun, tune: omheining, afrastering, werf, erf. Tuynen, tunen = omheinen, vlechten. EWB: tuin: mnl: tuun = omheining, omheinde ruimte, bebouwd stuk grond binnen een omheining bij de woning. Oudste betekenis: de omheining, het vlechtwerk om een grondstuk; afgeleid van tuien = met touwen vastmaken; afgeleid van tod = bundel bladtwijgen. Andere bronnen: stuk grond afgerasterd door een tuun = vlechtwerk van wilgetakken (tenen, tengs, tengels), die zeer sterk, buigzaam en duurzaam zijn en in grote hoeveelheden beschikbaar. Anno 2009 worden nog steeds dergelijke afrasteringen gemaakt.
Engels town: de stad binnen de omwalling.
¶ Bouw: Voor een normale omheining steken de Angelen stevige staanders in de grond op circa 1.5 meter afstand van elkaar. Daarna gebruiken ze dunnere takken, die ze horizontaal dicht aangesloten tussen de staanders vlechten. Voor zulke omheiningen gebruiken ze haeselholt (hazelhout) of wiligholt (wilgehout).

Voor een goed begrip van de oudste geschiedenis van onze omgeving [Haarle/Gld] zullen we nog iets verder terug in de tijd moeten duiken, en wel naar de 8e eeuw, de periode van keizer Karel de Grote, de verbreider van het christendom in deze streken. ... Daar er geen hof was, moesten de christenen zelf de economie regelen en belasting werd betaald aan de kerk. De kloosters namen in die samenleving een uiterst belangrijke plaats in. We moeten ons de monniken van toen niet voorstellen in vrome afzondering in hun cel. ... Het klooster deed dienst als herberg voor reizigers maar tevens als ziekenhuis, en met hun kruidentuin waren de monniken de eerste apothekers.

Haithabu is een zeer grote stad aan het uiterste eind van de wereld oceaan... De bewoners aanbidden Sirius [de Hondster], behalve de Christelijke minderheid die een kerk heeft... Wie een offerdier slacht, zet palen op bij de deur van zijn tuin en spiest het dier daarop ...

Tukkers: > Twente

Turf:
()A barwa (berrie, kruiwagen), blac tarf (=A sweart tarf), bocc (praam/platbodem voor turftransport), bog (turf, veen), bogga (moeras, drasland, veenland), boggart (bagger), boggelere (baggelaar = veenwerker), boggelere (baggelaar = platte, zware zwarte turf), boggig (drassig, nattig, veenachtig), bonc (bonk, derrie, modder, moeras), boncan (bonk verwerken), brocland (broekland, drasland), brocere (veenwerker, ontginner), cluen (kleun, veen, stuk turf), clun (=A cluen), cluenan (kleunen, turf steken), dearg (=A dearre), dearre (derrie, bonk), eatha (brandturf), eathfeld (turfveld), fen (ven, veen), fenbusk (veenbos), fendery (veenderij), fendic (veendijk), fenkyl (veenkuil), fenland (veenland), fenman (vervener, veenwerker), fenn (veen, slijk, moeras, drasland), fenwaeg (veenweg), gorman (veenwerker), hag (hoge turfhoop), hagg (=A hag), hagman (beheerder turfhoop), honde (=A hunde), hund (plag, turfveld), hunde (plag, zode), modan (turf maken), pet (turf, turfveld, laagveen), petbogga (drassig turfveld), pete (=A pet), petwerc (turfbedrijf, turfstekerij), pith (=A pet), placke (plak, plak turf), plackery (plakkerij = bedrijf dat turfplakken maakt), pleag (plag), pleagbour (turfboer), pleaghac (plaggehak = hak om turf te steken), pleaghut (plaggehut = hut gebouwd van plaggen), pleagman (plaggesteker), pleagsta (plaggeveld), pleagmawere (plaggemaaier), pleagta (plaggeveld), pled (bagger), pledclun (baggerturf), scadde (plag, turf), scar (schar = plag, turf), scarfeld (plaggeveld), scarman (turfboer), scocc (plag), spada (spade), spadan (spitten), spontarf (sponturf = kleinste en hardste soort baggerturf), stobba (boomstronk, turfhoop), sudda (zode, turf, plag), sweart tarf (zwarte turf = dinkere turf), tarf (turf, plag, turfveld), tarfbot (turfboot), tarfcarre (turfkar), tarfcay (turfkade), tarfmaerct (turfmarkt), tarfscippere (turfschipper), torf (turf), turf (turf; KA turf), watul (watel = muurplaster gemaakt van klei, turf en mest), wic (wijk, wijkplaats, deelgebied), wick (=A wic), wit tarf (witte turf = lichtbruine turf)
¶ Weiteveen/Drente: De turflaag was daar ooit 7 meter hoog. De bovenlaag was 5 meter dik, erg nat en minder verturfd. De onderlaag 2 meter dik, oud en veel langer verturfd.
- witte turf = lichtbruine turf afkomstig van de bovenlaag
- zwarte turf = donkere turf afkomstig van de oude onderlaag
#jul2015/SmalspoorMuseum Drente
¶ 146vC: Bij de komst van de Romeinen in Nederland is turf al in gebruik in de Lage Landen. Toch duurt het nog vele eeuwen voordat turf een belangrijke economische rol gaat spelen. Eerst wordt turf nog zelf gestoken uit het veen voor eigen gebruik als brandstof. Langzamerhand wordt turf echter meer bedrijfsmatig gewonnen en als handelswaar verkocht.
¶ 50nC: De Romeinse historicus Plinius is in 47-57nC als officier in Germania. Bron LLZ/p25 (1937) citeert diens tekst over de Chauken, die dan wonen op terpen in Eemsland (Groningen, OstFriesland). In modern Nederlands: Aardkluiten, die zij met de handen uitsteken, laten zij meer nog in de wind dan in de zon drogen en branden die om hun eten te koken en hun door de noordenwind verstijfde leden te warmen. Mogelijk gaat het hier om een soort turf.
¶ 900nC: Zuid-Oost Engeland begint de turfindustrie al in de 10e eeuw.
¶ 1100: Nederland start de turfindustrie in de 12e eeuw.
¶ 1100: Nederland bestaat rond de 12e eeuw bijna voor 60% uit veengebieden, die in de loop der eeuwen nagenoeg allemaal worden afgegraven.
¶ 1150: Veengebieden worden opgedeeld en per hoeve verkocht door de machthebbers van het land. Het veen wordt grootschalig afgestoken en de turf verkocht als brandstof voor huisverwarming, kalkovens en bierbrouwerijen.
¶ 1150: De kalkovens doen intrede. Ze leveren kalk voor fabricage van cement. Daarmee wordt de steenbouw van woningen en andere panden gestimuleerd. Ook destilleerders beginnen te stoken op turf. Ze kunnen daardoor meer en beter produceren. Zo krijgt de economie dankzij turf belangrijke stimulansen voor verdere ontwikkeling.
¶ 1200: Nederland is sinds de 13e eeuw geleidelijk op grote schaal ingrijpend veranderd. De hele turfindustrie heeft niet alleen het landschap veranderd, maar ook de wegen, de vaarwaters, de steden en de economie.
¶ 1200: NW Duitsland start de trufindustrie mede dankzij Hollandse brokers (turfwinners). Veengebieden worden opgedeeld en per hoeve verkocht door de machthebbers van het land. Het veen wordt grootschalig afgestoken en de turf verkocht als brandstof voor huisverwarming, kalkovens en bierbrouwerijen.
¶ 1500: Grote zandvlaktes in Drente door langdurig turf steken. O.a. Dwingelerheide en Drouwerzand. Gevolg: zandstormen > akkers, weilanden en vegetatie bedreigd, straten overdekt met dikke zandlaag, ontstaan meters dikke duinen, verdwijning bossen. (#OmroepDrenthe 11.8.2014) > Zandgronden
¶ 1800: Pas in de 19e eeuw neemt steenkool de rol van brandstof over. De veengebieden zijn inmiddels grotendeels afgegraven. Deels zijn daardoor vele plassen en meren ontstaan, wat visserij en waterrecreatie stimuleert. Andere afgegraven veengronden veranderen in agrarisch gebied voor landbouw en veeteelt. De dunne restlaag van het veen werd gemengd met het onderliggend zand, waardoor redelijk vruchtbare grond beschikbaar kwam.
¶ 1850: Vegetatie in Drente gehalveerd. Drouwerzand in Drente is inmiddels 1 Km lang geworden. (#OmroepDrenthe 11.8.2014) > Zandgronden
¶ 1858: Vincent van Gogh schrijft aan zijn broer Theo: "De heide is rijk, ik zag schaapskooien en herders die mooier waren dan de Brabantse... Om u een der vele dingen welke op mijn ontdekkingstochten mij iets nieuws te zien en te voelen gaven, te noemen, zal ik u vertellen hoe men hier, in Drenthe, schuiten ziet door mannen, vrouwen en kinderen, witte of zwarte paarden getrokken met turf geladen, midden in de hei.' #OBN/p221
¶ 1930: Veenwerk betreft ontginning en turfsteken tot circa 1930:
april-october: 5.00uur - 17.00uur 6 dagen per week
december-maart: geen werk wegens weinig daglicht en slecht weer
Ontgining en turfsteken gingen nagenoeg hand in hand. > Turf
¶ 1950: Turfindustrie in Nederland nagenoeg helemaal afgelopen.
** Groot Veenland, Steenbouw, Veenland, Veengebieden, Veenwerk

Turfindustrie: > Turf
Turfsteken: > Turfwinning
Turfwinning: > Turf
Turkeye: > Ottomanen

Twaalf Nachten:
Anglisch: Twelf Nihtan. In de Germaanse tijd de periode tussen 25 december en 6 januari, waarin de geesten vrij spel hebben en de Wilde Jacht door het luchtruim stormt. Door het blazen op lange hoorns worden de boze geeste verdreven. Daaruit is de traditie ontstaan van het Midwinter Hoornblazen, zoals in Oost Nederland nog gebeurt. (> Olde Roop) Later is dit gebruik gekerstend tot de periode tussen Kerstmis en Drie Koningen.
** Kopper Maandag
# WP, KBG

Twaalfde Nacht:
Twaalfde Nacht valt op 5 januari en is daarmee de laatste nacht van Twaalf Nachten. In de Germaanse tijd begint de dag namelijk altijd met de voorafgaande nacht. Twaalfde Nacht is dus feitelijk naar de huidige dagindeling de nacht van 5 januari.
** Kopper Maandag

Twello:
Stad op de NO Veluwe. Rond 200vC bevolkt door Angelen uit West Salland. > ASA
¶ In 2013 is in Twello een graf gevonden uit de periode 2900-2500vC. Het gaat om een graf van de Enkelgrafcultuur, wat voor Nederland uitzonderlijk is. De beenderen zijn inmiddels helemaal vergaan door het zuur in de grond. Alleen het silhouet van het lijk is nog herkenbaar. (#DeTelegraaf 1.10.2013)

Twente:: (TWT:)
Alias: Tuihanti (222nC Hadrian Wall N.Yorkshire), Tuianti, Tueanti, Thuehenti, Thuente (750nC++), Tuenta, Tuentia (1233nC++), Twenthe. # Quedam/p134, DAB
¶ De namen van de oude West Gotische volken in Europa zijn vaak afgeleid van hun kenmerkend wapen: Angelen van angol (slagwapen), Saxen van saexe (zwaard), Franken van franca (soort speer). Aangezien de Tukkers (Twentenaren) lijken te zijn voortgekomen uit de Angelen, kan de naam Twente zijn afgeleid van tunta = speer. Deze these wordt gesterkt door de vondst in Weerselo van een speerpunt uit circa 500nC.

¶ 250-100vC: Twente bevolkt door Angelen uit Drente. > ASA
¶ 250vC-800nC: Twente onderdeel van Anglisch Rijk > Angle, Angelland
¶ 222nC: De oudste vermelding van Twente is in Engeland op een altaarsteen uit de tijd van Severus Alexander (222-235) in Engeland. De steen is aangebracht door soldaten die zich volgens de tekst noemen CIVES TUIHANTI = Burgers van Twente. Altaar en tekst zijn gevonden in 1883 bij de Hadrian Wall in Noord Yorkshire. # Quedam/p134, DAB
--- Twentenaren noemen zichzelf Tukkers.
--- Hoe de Tukkers en Romeinen met elkaar in contact zijn gekomen, is vooralsnog niet bekend. De Romeinen in Nederland zijn nauwlijks boven de Rijn gekomen. Als het gaat om Tukkers die al duurzaam in Noord Yorkshire wonen en aldaar in aanraking zijn gekomen met de Romeinen, dan kunnen de Romeinen niet spreken van burgers van Twente.
--- De familienaam Tucker komt anno 2016 veel voor in Engeland. Daarmee lijken deze Tuckers verre nazaten van de Tukkers uit Twente.
--- De familienaam Tukker komt in Nederland anno 2016 veel voor. Vooral in Noord en Zuid Holland.
>>> Per saldo lijkt het dus te gaan om Tukkers die in Twente of daaromtrent met de Romeinen in contact zijn gekomen, naar Yorkshire vertrokken, aan de Hadrian Wall hebben gewerkt en aldaar zijn gebleven.
--- Thiemsbrug: Plein en centrum van Hengelo/Twente. De naam veronderstelt een historische brug over een rivier of beek met de naam Thiems. Vooralsnog is die nog niet gevonden. > Thiemsbrug
--- Opmerkelijk is dat river de Thames [Theems, Thems] in Engeland door vele Engelsen wordt uitgesproken als Thiems. O.a. in Escape to the Country (BBCtv 11.9.2012). Of er verband bestaat tussen de Thiems in Hengelo en de Thames [Thiems] in Engeland is vooralsnog niet ontdekt. Hengelo wordt rond 225vC bevolkt door Angelen uit Noord Twente. In latere eeuwen migreren vele Tukkers uit Twente naar Engeland. Een verband lijkt dus mogelijk. I.b. wegens de Grote Natheid. > Tukkers
--- 300-600nC De Grote Natheid: Kusten Angelland getroffen door grote natheid. Veel regen en stormen. Veel land loopt onder water of wordt weggespoeld. Vele Angelen uit Salland vluchten naar hoger grond op de Veluwe en in Twente en Drente. Door de grote natheid groeit daar de vegetatie veel te snel en wordt het land nauwelijks bruikbaar voor landbouw en veehouderij. Circa helft van de Angelen migreert daarom naar Brittannia waar de situatie beter lijkt. > P36
--- 500nC: De naam Twente lijkt al te bestaan rond 500nC. In Lincolnshire (NO Engeland) ligt namelijk een regio met de naam Twenty. Het is vrij zeker een regio waar veel Angelen uit NO Nederland in de periode 450-550nC zijn gaan settelen. > Lincolnshire/Twenty
¶ 500nC++: In Twente wordt op diverse plaatsen moerasijzer gevonden. In Weerselo is gevonden een speerpunt. In de Waarbeek bij Hengelo een armband. De vondsten dateren van rond 500vC. In die tijd komen de eerste Germanen [Angelen] zich vestigen in Twente. #GVT/p13
¶ Twente is vrij zeker nimmer door Saxen bewoond, maar onderging wel een sterke Saxische invloed, omdat het centrum van het Saxisch machtsgebied lag in Westfalen, vooral in het stroomgebied van Lippe en Eems. Het gebruik van Saxische woorden, de vondst van Saxisch aardewerk en de toepassing van Saxische rechtsnormen in Twente zegt verder geenszins dat de Saxen hier werkelijk hebben gewoond. #GVT/p16
** Tubanten, Tusveld, Lincolnshire/Twenty, Yzer, Versaxing

Twinlocaties: > Twins
Twins: btr twinnamen Angelland/Engeland > TEHA

Twisto:
Tacitus schrijft 98nC dat de Germanen oude liederen zingen waarin zij o.a. de god Twisto bezingen. Deze naam zou verwijzen naar een god met twee gezichten (kanten). Sommigen leggen dat uit als hermaphrodiet. Dat lijkt plausible. Namelijk: Anglisch twi = twee. Twisto zou echter ook dubbelzinnig kunnen betekenen. Een god dus die zich kenmerkt door dubbelzinnigheid. Wat de waarde van Twisto dan moet zijn, is vooralsnog onduidelijk. Wel lijkt hij dan op het Orakel van Delphi, dat zich ook kenmerkt door dubbelzinnigheid c.q. onduidelijkheid.
¶ Volgens de mythologie:
- Heeft Twisto een zoon met de naam Mannus, de oervader (stichter) van alle Germanen.
- Heeft Mannus drie zoons uit wie zijn voortgkomen:
-- de Ingweonen wonend langs de Noordzee
-- de Herminonen wonend in centrum van Germania
-- de Istvaeonen wonend in ?? (niet genoemd); mogelijk in het oosten van Germania
** Mannus
# TAS (Germania/2)

Tijd::
()A a (=A av), aefen (avond), aefenglomung (avondgloed, schemering), aefnian (avond), aefre (altijd, steeds, weer), aefter non (namiddag), aefter tiadae (nadien), aeldo (ouderdom), aerne (vroeg), aernemergen (smorgensvroeg), aernlig (vroeg), ait (altijd), aiw (eeuw), aiwig (eeuwig), aiwseald (eeuwenoud), alaeg (vaak), ald (=A eald), alreadig (alreeds, reeds), althid (altijd), alwaegs (altijd), ane while (een wijle, een ogenblik), anes (eens, eenmaal, ooit), -ant (-end = durend, langdurig), antid (eens, eenmaal, ooit;), ar (vroeger), arlice (bn vroeg), as (als, toen), auld (=A eald, ould), av (altijd, voor altijd), awile (ogenblik), aynde (einde), ayne (einde), ayt (altijd, steeds), beforan (bevoor, voordien, eerder, tevoren, voordat), betwixt thaem (ondertussen), bitide (bijtijds), biwesen (actualiteit), bold (spoedig, bijna), calle (tijdens, gedurende), ceortlings (kortelings, onlangs), ceorts (=A corltings), circclocc (kerkklok), clocc (klok), cumstig (komstig, toekomstig, voortaan), daeg (dag), daegian (dageraad), daegesdaeg (dagelijks), daeghwaemlic (dagelijks), dalic (dadelijk), date (datum), dewile (terwijl), dic (dikwijls, vaak), eald (oud), eallniwe (heel nieuw), eaw (eeuw), eawig (eeuwig), ebba (eb), ec (eeuw), ece (eeuwig), eci (eeuwen), ecnis (eeuwigheid), faec (vaak), falter (verandering), falteran (veranderen), feorwertyne niht (veertiende nacht = veertien dagen), ferleddan (verleden), fierst (periode, tijd), fordan (voortaan), forenon (ochtend), forma (eerst, eerste), forrel (=A furrel), forth (voorts, voortaan), frough (vroeg), frougher (vroeger), ful oft (heel vaak), ful oft ne alaeg (heel vaak niet vaak = soms), fultides (veeltijds, veelal, vaak), furheadon (voorheen), furrel (kwartier), gear (jaar), geara (eertijds, vroeger), geastran (gisteren), geastran daeg (gisteren), geboran (gebeuren), gelicthidig (gelijktijdig), geo (vroeger), geo geara (lang geleden), gethidan (getijden), gestre (gisteren), gestredaeg (gisteren), giestrandaeg (gisteren), giet (nog steeds), half siex (LT half zes = half zeven), headon (heden, tegenwoordig), hrer (=A rear), hwilum (bn wijlen), ieldu (ouderdom, leeftijd), ilcan daege (elke dag), inbetwixt (intussen), laet (laat), landleg (voor altijd), langlic (lang geleden), langwelig (langdurig), late (laat), least (laatst), mael (eens, tijdstip, moment), maen (maan, maand), maent (maand), mancs (soms), mand (maand), mergen (morgen), mon (=A mona), mona (maan, maand), moncs (=A mancs), mond (maand), monna (=A mona), morgen (morgen, orchtend), morrow (=A morgen), morwen (=A morgen), naefre (nooit), naw (nou, nu), ne alaeg (niet vaak, soms), neaht (nacht), nean (nooit), nect (nacht), nepflod (doodtij), new (nieuw), niht (nacht), niw (nieuw), non (middag, 12 uur), now (nou, nu), nu (nu, nou), nu giet (nog steeds), nuwe (nu, nou), o (ooit, altijd), oft (vaak), old (oud), ole (=A old), ongon (toen), ore (uur), ould (=A old, eald), pappclocc (papklok = klok of bel geluid tegen schemertijd om werkers op het land naar huis te roepen voor eten; vaak was dat pap), prime (vroege ochtend van 6-9 uur), primtid (=A prime), rear (zelden, zeldzaam), seldan (zelden), sidh (laat), sidhdhan (sinds), siththan (sinds, sindsdien, vanaf), sona (spoedig), som (soms), somtid (somtijds, soms), spodig (spoedig), staerig (gedurig, steeds), stod (steeds), stodig (steeds, gestaag), strecs (straks, dadelijk), sum (soms), sumtid (soms), syslang (zolang, tot nu toe), taema (direct, vandaag), tearme (termijn), tha (toen), thatid (toen, toendertijd), thid (=A tid), tiadae (die dagen, toen), tid (tijd, getij), tidigh (tijdig), tiding (tijding), tidlic (tijdelijk), tima (tijd, tijdstip), todaeg (vandaag), totide (momenteel, tegenwoordig), uhta (ochtend), ummer (immer, steeds), up tid (op tijd, tijdig), upstead (terstond, onmiddelijk), ur (oer), uyr (uur), vaeke (vaak), weldaega (welgaan, goede tijd), while (wijle, moment, ogenblik), wice (=A wicu), wicu (week), wicudaeg (weekdag), winc (ogenblik), wintertid (wintertijd), wucu (=A wicu), ye (ooit, steeds, altijd, hoe), year (jaar), yearlics (jaarlijks)
¶ 2600vC: Rond deze tijd begint Egypte tijd maten en gewichten te standaardiseren ivm de bouw van de piramides in Gizeh. Ze ontwikkelen een klok van steen (oost-west geplaatst) met dwars in het midden (noord-west) een opstaande steen. De lengte van de schaduw van de opstaande steen bepaalt de tijd. Later ontwikkelen ze een waterklok: een emmer die via een gat langzaam leegloopt tot de dag om is. Afstanden meten ze met een stok (cubit rot) met vaste lengte. Tijd en afstand drukken ze uit in een zes-tallig stelsel. Daarmee kunnen ze zeer accuraat meten en maten bepalen. #BBC4tv/4.8.2015
¶ 415nC++: Anglische weekdagen in gebruik > Weekdagen
¶ 500nC++: Bron WAB/p84 schrijft: Hjuki and Bil, the two children of the moon, personifications of the flow and ebb of the tide, have come down to us as Jack and Jill in the nursery rhyme.
¶ 550nC++: Kaarsen in gebruik voor tijdmeting. Op de kaars zijn uurringen geschilderd. Er zijn kaarsen van 12 en van 24 uur.
¶ Neem de tijd eer de tijd u neemt. Haastige spoed is zelden goed. De meester neemt de tijd en geniet van het leven. #SRK
¶ Vrees de toekomst niet. Wie dan leeft, die dan zorgt. De meester doet het nuttige en berust in onmacht. Meer kan een mens waarlijk niet doen. #SRK
¶ Geniet van het leven zoveel dat is gegeven. > Carpe Diem
¶ De tijd lost vele problemen op. Wie de weg met God gaat, die zal waarlijk leven. #SRK
** Weekdagen, Maanden, Seizoenen, Verleden

 
Tijdperken: (TDP:)

Tijdzones:
¶ 1823: Nederland stikt van de tijdzones. In het verre verleden heeft elke stad in Nederland een eigen tijd. Negen uur in de ochtend in Groningen is niet negen uur ochtend in Assen, Zwolle, Deventer of elders.
¶ 1830: Middelbare Tijd per regio ingevoerd in Nederland om de vertrektijden van de postkoetsen te harmoniseren. Dat levert nog veel rekenwerk op voor de reizigers. Een rit van Groningen naar Amsterdam passeert 5 tijdzones: Drente - Overijssel - Gelderland - Utrecht - Noord Holland.
¶ 1909: Nederland = 1 tijdzone: Om reizen maklijker te maken worden alle tijdzones afgeschaft en krijgt Nederland 1 tijdzone voor het hele land. Nu kunnen vertrek- en aankomsttijden sneller worden uitgerekend.

Tynaarlo:
Gehucht in Noord Drente. De regio wordt rond 300vC bevolkt door Angelen uit Zuid Groningen. De naam Tynaarlo lijkt derhalve afgeleid van Anglisch Thynar (Thunar, Donar) + loha (hoog gelegen bos). Dus: het hooggelegen bos waar de god Donar wordt vereerd.
¶ Suffolk: Suffolk in East Anglia (GB) bezit een paardsoort dat gerekend mag worden tot een oer Anglisch ras. Het paard is wat grof gebouwd, breed, niet erg groot, bruin van kleur en heel sterk. De manen zijn lang en naar onder steeds lichter van kleur. Dit Suffolk paard werd in het verleden op grote schaal gebruikt als werkpaard in de landbouw. Sinds de mechanisatie in de landbouw wordt het paard echter steeds minder gebruikt. Daardoor nam het aantal steeds verder af. De Engelse Prinse Margaret zet zich daarom in voor een terugkeer van de Suffolk. O.a. voor het afgrazen van natuurgebieden. #BBCtv/apr2014
--- Naar zeggen zijn dergelijke paarden ook nog aanwezig in de regio Tynaarlo. (#FRImei2014) Op zich is dat niet erg verbazingwekkend. NO Nederland (West Angle) heeft oude banden met Engeland. In de periode 450-550nC zijn enige miljoenen Angelen van het Continent gemigreerd naar Brittannia vanwege de Grote Natheid. (> MCAB, Grote Natheid) Ook uit NO Nederland en ook naar East Anglia. (> TEHA) Deze Angelen hebben veel van hun bezit meegenomen naar hun nieuwe bestemming. O.a. paarden.
--- Bizondere relaties van Drente met East Anglia zijn o.a. de Buntings en de Wiffings. Mogelijk hebben zij de Suffolk meegenomen naar Engeland. > Bunting, Wiffing
** Donar, Dorrestein, Ael, Taarlo, Aarlo, Paarden

Tysweer: > Reiderland
Tzunamies: > Watersnood

T550: termijn 550nC
1. Alle Anglische cultuurelementen in Engeland die daar al vóór 550nC bestaan, worden geacht door de Angelen van het Continent te zijn meegenomen naar Engeland tijdens hun massamigraties in 450-500nC naar Brittannia.
2. Als Anglische cultuurelementen in Engeland na 550nC identiek of nagenoeg identiek zijn (luiden) als Anglische cultuurelementen op het Continent, dan wordt aangenomen dat de Anglische cultuurelementen in Engeland afkomstig zijn van het Continent en door de Angelen in Engeland tijdens hun massamigraties naar Brittannia in 400-500nC zijn meegnomen naar Brittannia.
3. Als er plausibele redenen zijn om aan te nemen dat Anglische cultuurelementen in Engeland door de Angelenen aldaar niet zijn meegenomen van het Continent, dan wordt aangenomen dat ze niet afkomstig zijn van het Continent.
4. Onder cultuurelementen worden hier verstaan: taal, woorden, begrippen, opvattingen, gebruiken, kleding, haardracht, technieken, gereedschap, bouwstijl, wapens, etc.

T1385: oorkonde 4 juli 1385 Acht Zijlvesten Groningen
Betreft bestaan en samenstelling van de Aftersylvestinge in Groningen. Bezegeld door:
her Onna fon Seyerdeberth = Heer Onna van Siddeburen
her Egga fon Scheldwalda = Heer Egga van Schildwolde
her Rembod fon Slochtra = Heer Rembod van Slochteren
her Alric fon Skiramera = Heer Alric van Scharmer
her Wolter fon Germerwolda = Heer Wolter van Garmerwolde
her Sueter fon Suderwalda = Heer Sweder van Zuidwolde
her Onna fon Northawalda = Heer Onna van Noordwolde
her Ondulf fon Bedum = Heer Ondulf van Bedum
presteran ande cureten = priester en cureten
Allen waren dus kerkelijke functionarissen.
# Vrouger nov 1996

U::

Uchelen: > Ugchelen

Uelsen:
Alias Ulsnen (1131nC++). Dorp ten westen van Neuenhaus in graafschap Bentheim. Hoorde vroeger tot Twente. In een oorkonde van anno 1131 bericht bisschop Andreas van Utrecht over een kerk in Tuenta in villa, quae Ulsnen vocatur. #Quedam/p135

Uffelte:
Dorp bij Havelte in Drente. De regio wordt rond 300vC bevolkt door Angelen uit Zuid Groningen. De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch Uffe, Offa (mansnaam) + feld (veld). Dus: Offaveld = het veld van Offa.
¶ 405nC: Mogelijk heeft koning Offa van Angeln (gb 380nC) enige tijd in Uffelt vertoefd met zijn leger tijdens zijn militaire campagne in 405nC. Deze optie lijkt nogal reëel. Offa trekt namelijk vanuit Angeln naar Fiveldore (Delfzijl) waar hij de Myrgings verslaat. Daarna trekt hij verder via Cuijck naar de Maas. Van Cuijk trekt hij weer verder over de Romeinse heerbaan richting Blerick. Halverwege blijft hij enige tijd met zijn leger in een regio die later de naam Oeffelt krijgt, dat naar zegen is vernoemd naar Offa. > Offa van Angeln
¶ 405nC: De marsroute van Offa van Angeln en zijn leger is niet ondenkbaar. Vanuit Uffelte zal hij zeker de weg kiezen over de hoge en droge gronden van de Sallandse Heuvelrug en de Veluwe, ipv door de moerasgebieden daaromtrent. Bij de Veluwe zal hij zeker de oude Romeinse wegen nemen naar het zuiden. Voor Romeinen hoeft Offa niet te vrezen. Die zijn al rond 400nC massaal teruggekeerd naar Rome.
¶ Vanuit Oeffelt trekt Offa met zijn leger door naar de Waal, waar hij de grens van Angelland met het land der Franken vastlegd.
¶ 1040: Hendrik II schenkt aan ? Uffelte, Wittelt en Pithelo, vroeger eigendom van Ulfo en zijn broeders. (Drentse Oorkondenboek No. 19) #DRG/p19+
¶ 1040: De Duitse koning Hendrik III schenkt aanzienlijke goederen en inkomsten in Uffelte, Groningen, Wittelte en Peelo aan de bisschop van Utrecht. #Quedam/pIX
¶ Vlag per 2008: Op wit een golvende baan in rood (boven), een golvende baan in groen (onder) en een korenschoof in goud (midden).
** ASA, Oeffelt, Offaland

Ugchelen: > Apeldoorn, Bruggelen

Uiterlijk: (UTL:)
()A aethel (edel), aethelic (adellijk, edel), bigge (groot), beot (bot, grof), beotlic (bot, grof), bync (stoer, bot, grof, lomp, woest), claen (klein), crem (klein), crim (klein), crum (klein), dafen (daverend, schitterend, prachtig, mooi), dawan (=A dafen), doddig (lief, klein), earc (erg, slecht, boos, kwaad), earcig (erg, vreselijk), earig (eng, vreselijk), ethel (edel), faeger (mooi, prachtig), frid (mooi, vredig), gerouf (=A grouf), grouf (grof, lomp), great (groot), grut (groot), haigh (=A hogh), harsc (ruw, grof, stug), haugh (=A hogh), heag (=A hogh), heah (=A hogh), hodig (groot gebouwd), hogh (hoog, groot), hone (=A hogh), hoon (=A hone), huccle (=A uccle), irmin (groot), lellic (lelijk), lid (klein), lut (klein), lutle (heel klein), luttic (klein, kleinig, nogal klein), lytel (luttel, gering, klein), maeger (mager), mecla (groot), micla (groot), myce (klein), pene (klein, gering), pigge (groot), pogge (groot), real (prachtig, weelderig, edel), rouf (ruw, ruig, grof, lomp), rute (ruw, grof, wild, sterk), ruw (ruuw, grof), sciene (=A scone), scone (schoon, mooi, prachtig), scunnig (schunnig, grof, bot), smael (smal, klein), thicc (dik), thynn (dun), timp (klein), uccle (klein, teer), uglig (afschuwelijk, vreselijk), uterlic (uiterlijk), waeg (klein, pitoresk)
** Omvang, Outfit, Haar, Cosmetica, Kleuren

Uiterwaarden: (UTW:)
()A colc (kolk = plas of meer in een uiterwaarde), ooy (=A uterweard, utsleag = uiterwaarde, waard), oxweard (ossenwaarde = uiterwaarde waar ossen grazen), pleay (strand, landhoek, uiterwaarde), uterweard (=A utsleag, ooy = uiterwaarde = land tussen dijk en rivier), utsleag (uiterwaarde), waerth (=A warth), wart (=A warth), warth (waarde, uiterwaarde, laagland, omspoeld land, schiereiland), weard (=A warth), weardmaester (waardmeester = toezichthouder uiterwaarden), weord (=A warth), weurd (=A warth)

Valentijndag: (VLD:)
Anglisch: Folantyndaeg (14 februari). Oeroud gebruik om op die dag je geliefde te plezieren met bloemen en een leuk cadeau. De naam lijkt afgeleid van Anglisch folan (veulen) + tyn (tuin, erf) + daeg (dag). Veulens worden gezien als vrolijke en speelse jongelingen. Folantyndaeg lijkt dus een dag dat geliefden mogen genieten in de tuin van vreugden. Engelsman Geoffrey Chaucer herdenkt in 1381 deze dag met het gedicht:

For this was on seynt Volantynys day
Whan every bryd comyth there to chese his mate.
ofwel:
Want dit was op Sint Valentijns dag
Als elke vogel daar komt om z'n maat te kiezen.

Valk:
Roofvogelsoort, bestaande uit 58 families, verspreid over de hele wereld. Valken zijn goede jachtvliegers, die een scherp zicht hebben. Van oudsher worden ze in vele culturen getraind voor de zgn Valkenjacht, bedreven door vele liefhebbers. In de mythologie wordt de valk vaak gezien als de ziel van de mens, die steeds opstijgt naar de hemel en dan weer neerdaalt.
¶ 5000vC: In Noord Soedan zijn beeldjes gevonden van valken, die de god Horus moeten voorstellen. Ze zijn prachtig en scherp uitgesneden in een soort granietsteen en dateren van circa 5000vC.
¶ 1400vC: Amulet gouden valk in linnen zwachtels van mummie van Neswaiu, zoon van Tekeretdjehuti, generaal onder de Egyptische koning Thutmoses III (1479-1425vC). De valk is het symboool van de god Horus, de Egyptische god van de liefde en herrijzenis. Het sieraad is in 2014 ontdekt in Stockholm en daar nagemaakt in plastic met een 3D-printer. De amulet is circa 4 cm hoog en 7 cm breed. Ze was opgehangen met een halssnoer aan de vleugels van de valk. # De Telegaaf 22.2.2014
** Horus, Adelaar
# Natgeo TV 2009, DAB, KBG

Valken: > Valk, Valkenjacht

Valkenjacht:
()A blawfot (steenvalk), falca (valk), fugolweda (vogelweide = land ongeschikt voor akkerbouw), fugolweda (vogelweide gebruikt voor vangen en trainen van valken), laerna (valk), smarrel (valk)
¶ Angelen zijn uitstekende boeren, die veel landwerk doen. Zij fokken dieren die in deze tijd nog veel te zien zijn. Bijen houden gebeurt op grote schaal. Ze zijn uitstekende jagers, die gek zijn op honden en paarden. Valkenjacht is een populaire sport. #WAB/p171
** Jacht

Valthermond:
Regio in Drente. Aldaar leefden vroeger veel bevers. Aangezien de Angelen notoire beverjagers waren, is Valthermond mogelijk van oorsprong een Anglische nederzetting. Noord Drente is rond 300vC bevolkt door Angelen uit Groningen. In deze context kan Valthermond zijn afgeleid van Anglisch fald (omheinde ruimte) + muth (mond, monding). Dus: de omheinde ruimte bij de monding.
** Beverjacht, Beversites, ASA, Maashees

Valuta:
Sinds de 13e eeuw gebruiken de kooplieden in Europa steeds meer gouden munten geslagen in Florence als betaalmiddel. De munt heet florenus wat verwijst naar de bloem (Italiaans: fiore) op de keerzijde van de munt, ofwel de lelie. In de Nederlanden heet de munt floryn. Later gaan de Noord-Europese steden zelf 24 karaat gouden munten slaan. De Toscaanse Florijn staat aanvankelijk model, maar later komen eigen ontwerpen.
¶ In de 13e eeuw is de Karolingse zilveren penning de enige muntsoort. De basis van het Nederlandse muntstelsel is de Groot van 12 penningen. Later worden ook buitenlandse munten gebruikt. O.a. Schilden uit Frankrijk en Nobels uit Engeland. Door het grote aantal muntsoorten wordt het betalingssysteem nogal ingewikkeld. Ter vereenvoudiging hanteert men daarom een centrale rekeneenheid. De meest bekende is het Pond (£), dat is onderverdeeld in 20 schellingen (s) van 12 penningen/duiten (d). De ruiwaarde van andere munten wordt dan uitgedrukt in dit stelsel.
¶ De naam gulden komt als muntnaam rond 1325 voor het eerst opdoemen in Noord-Nederlandse teksten. Rond 1350 worden de eerste goudguldens geslagen. In de 14e eeuw is gulden de algemene naam voor deze gulden florene, afgekort Fl of F.
¶ In de 16e eeuw, tijdens het bewind van Karel V, wordt voor 't eerst de Carolusgulden geslagen. De gouden in 1521, die in 1521 wordt vervangen door de zilveren. Deze munt wordt ook vaak Car, Caroli of gewoon gulden genoemd. Aanvankelijk wordt ze in Thal geslagen en wordt daarom ook wel daalder genomed. Van 1521 tot 1601 is 1.5 Car = 30 stuivers. Daarna wordt 1.5 Car = 28 stuivers. De gouden Car weegt 2.91 gram. Later komen de zilveren Cars, die 22.85 gram wegen. De stuiver is van zilver en is gelijk aan 16 penningen. Van 1694 tot 1800 is de gulden van zilver en weegt dan 10.6 gram. Er bestaat ook een halve stuiver van koper en die heet Groot Vlaams.
Bedragen worden weergegeven in een drietallig stelsel. Zo betekent 29-6-7: 29 gulden, 6 stuiver en 7 penning.
¶ In de 17e eeuw slaan de munthuizen in de Republiek een grote diversiteit aan munten, waardoor het hele munststelsel onoverzichtelijk en onpraktisch wordt. Rond 1700 wordt daarom weer de zilveren gulden geslagen en in roelatie gebracht.
¶ In de Franse Tijd (1795-1813) wordt papiergeld geïntroduceerd. Dit zijn de assignaten, berucht wegens hun geringe waarde. In 1816 worden de gulden en het decimale stelsel ingevoerd.
** Geldstelsel, Munten, Daglonen
# neha.nl, DAB, KBG

Van Angelen:
Geslacht dat sinds de 19e eeuw o.a. voorkomt in Vreeswijk en Utrecht.
Mogelijk stamt dit geslacht af van Engist van Angeln (gb 405) te Leiden.
** Engist van Angeln, Leiden, Angeli

Van Beveren:
Geslacht afkomstig van Manor Bevere in Bevere bij Worchester, Engeland. De naam bevere of bever is afgeleid van het exclusief Anglische beofor.
** Beverborg, PgA-Z/Van Beveren

Vandalen: (VDL:)
Germaans volk in gebied langs de Oder. Zijn lid van de Gotische volkenbond, met wie zij het Romeinse Rijk invallen en zich settelen in Gallia.
¶ 300nC++: Romeinen stationeren Vandalen als stadswacht op stadsmuren rond Rome. Rond 400nC keren deze Vandalen zich levensbedreigend tegen de Romeinen. Dit lijkt de reden waarom Rome ernstig verzwakt en haar legers terugroept uit de verre grensposten, o.a. in Brittannia en langs de Rijn. > Rome
¶ 428nC: Vandalen settelen in Noord Afrika.
¶ 439nC: Vandalen veroveren Carthago vanwaar zij Rome aanvallen.
¶ 455nC: Vandalen plunderen Rome.
¶ 534nC: Romeins leger onder Belisarius verovert Carthago en verslaat de Vandalen. Vandalen Rijk verdwijnt voorgoed.
# WP, DAB

Vanen: > Vlaggen
Varkens: > Varkens & Zwijnen

Varkens & Zwijnen: (VEZ:)
()A bar (ever = beer = mannetjesvarken), beac (biek = varken), beacon (spek), bearg (barg = gesneden varken), bigge (big, varken), ceo (big), fearc (varken), fearccepere (varkenshouder, varkensboer), fearchodere (varkenshoeder), fearccot (varkenshok, varkensstal), fearh (big, varken), faettprise (slachtvisite = borrelbezoek bij geslacht varken), gielte (gelt = gesneden zeug), gnornian (knorren), hog (varken, zwijn), maest (geoogste eikels), maest (varkensvoer, eikels), maest (mest), maestan (mesten, bemesten), maestbour (boer die eikels raapt voor varkens), mott (zeug, moedervarken), pegge (=A pigge), pegholt (varkensbos = bos waar vakrens weiden), pegta (varkensveld = veld waar varkens weiden), pegtel (klein vakrensveld), pigge (big, varken), pigges (varkens), piggsceadd (varkenshok), pog (varken, wild zwijn), pogbenc (pogbank = houten bank waarop varkens worden geslacht), pogfeld (varkensveld), scot (varkenshok), seug (=A sugu), su (varken), sugu (zeug = vrouwtjes zwijn), sweard (zwoerd, zwijnehuid), swil (swil, afval, i.c. schillen, etensresten, e.d.; o.a. gebruikt als varkensvoer), swin (zwijn, varken), swincot (zwijnenstal, varkensstal), swindere (varkenshoeder), swindrifere (varkensdrijver, varkenshoeder), swinhuntere (zwijnenjager), swinre (varkenshouder), swintrog (varkenstrog), swinwud (zwijnenwoud, -bos), trog (trog, voerderbak), veark (varken)
¶ Varkens worden in het verleden normaliter uitgelaten op woeste grond, waar ze voedsel kunnen zoeken. De Poggenheide en Poggenbelt in Nieuw Heeten (Twente) is zo een oud sutk woeste grond uit het verleden.
¶ Varkens leveren veel goede mest die werd gebruikt om het land te gieren (bemesten). Samen met het stro van de stal en plaggen vormt het een haast onvergankelijk materiaal. Door deze eeuwenlange bemesting zijn de essen (engen, enken) ontstaan in NO Nederland.
¶ Varkenskot: Dit is een hut waarin varkens overnachten en schuilen tegen slecht weer. Een varkenskot moet wind- en tochtvrij zijn, anders kunnen de zeugen niet baren. Ze zijn erg gevoelig voor kou en wind. Een varkenskot wordt gebouwd van wilgetenen of hazelhout. Dit zijn dunne takken die om verticale palen worden gevlochten. De palen zijn van dikke wilge- of hazeltakken. Het vlechtwerk wordt ingesmeerd met watul, een mengsel van klei, koeiestront, stro en water. (> Watul) Het dak wordt gemaakt van riet op een raamwerk van wilge- of hazeltakken. De bouw van een varkenskot kost in de Middeleeuwen twee man circa 2 weken tijd. (# BBC4 17.11.2013) > Hazelaar, Wilgen
¶ 1000*nC: Drente nog woest en wild. Duitse keizer Otto III schenkt bisschop Baldric het recht (met uitsluiting van anderen) in Drente te jagen op herten, beren, wilde geiten, wilde zwijnen en andere dieren. #DRG/p21
¶ 1250++: Bron ZWH/p30 schrijft:

Na circa 1250 veranderde er iets: er kwam meer geld in omloop, de pacht kon betaald worden en menige horige kocht zich nu vrij. Intussen nam de bevolking toe en de kleine boeren wilden ontginnen, waardoor woeste grond begeerlijk werd. Maar er was nog genoeg ruimte. Bos, moeras, veen - grote gebieden waarin iedereen (voorlopig) zijn gang kon gaan. De bossen leverden bouwmateriaal voor de huizen die toen nog van hout waren; bovendien werd er veel hout gestookt. Daarnaast waren ze het jachtterein voor de varkens die er eikels vonden.

 
Varkensroosters:
Yzeren roosters boven een kuil, bedoeld om loslopende varkens te weren. Soort wildroosters dus. Bij de Hervormde Kerk te Delden in Twente ligt Ao 1955 nog steeds een varkensrooster. #KUOZ/p62

Varsen:
Gehucht aan de Vecht bij Ommen.
¶ 3000-2800vC: In Varsen wonen mensen. Uit deze tijd stamt een grote boerderij van hout, gelegen op een hoogte aan de Vecht. Aan de overkant stroom de Regge in de Vecht. Een monument aldaar herinnert aan deze boerderij. #FRI/11.10.2017
¶ 300vC: Rond deze tijd wordt Varsen bevolkt door Angelen uit Zuid Drente.
¶ 750nC: Fearsingas zijn een Anglische stam, die rond 750nC woont in ZW Mercia (GB) in een gebied van 300 hides (= 15 Km2) groot. Mogelijk zijn ze afkomstig uit Varsen. Temeer daar deze regio in 300-600nC wordt geteisterd door langdurige natheid, waardoor vele Angelen migreren naar Brittannia. > Fearsingas, Grote Natheid
NB: Anglisch fear = veer, veerboot. Anglisch faers = vaars = jonge koe. Fearsingas = fears/faers (vaarsen) + ingas (volk). De Fearsingas lijken derhalve een volk dat vaarsen fokt en verkoopt. Anno 2017 grazen nog steeds koeien in de aanpalende uiterwaarden van de Vecht.
¶ 1381: Varsen vermeld als Versen. #CAV/p92
** ASA, P36, Versen

Varssel:
Dorp bij Zelhem in de Achterhoek.
Stellingweg > Zelhem

Varsseveld:
Ook Varseveld. Stad in Slingeland in de Achterhoek. De regio wordt rond 150vC bevolkt door Angelen uit Berkelland. De naam Varsseveld lijkt derhalve afgeleid van Anglisch faers (vaars) + feld (veld). Dus: Faersfeld = veld waar vaarsen (stierkalven) grazen. Deze these lijkt plausibel. Varsseveld is namelijk in het verre verleden een drasland door de ligging aan rivier de Slinge. Natte gronden worden van oudsher normaliter gebruikt als weilanden voor koeien en ander vee. > Veehouderij
¶ Volgens bron arentsens.nl 27.10.10 wordt Varsseveld genoemd op 7.2.823 als Wazovelde in een akte waarbij ene Gerowardus goederen schenkt aan de St Maartens Kerk in Utrecht. Wazovelde in 823nC lijkt afgeleid van Anglisch Waesfeld (drassig veld), dat door versaxing in de grensstreken van NO Nederland sinds 800nC is versaxt in Wazovelde.
¶ Aangezien de naam Wazovelde vooralsnog slechts 1x voorkomt, lijkt deze naam mogelijk een ééndagsvlieg, of hooguit zeer kort te bestaan. Mogelijk kan het een naam zijn die enige tijd werd gebruikt naast de eigenlijke naam Faersveld, later Varsseveld.
¶ In 1152 wordt Varsseveld geschreven als Versneveld. De n in Versneveld (1152) kan vrij zeker een verschrijving zijn van Versenveld (Vaarsenveld). Omkering van -en in -ne komt vaker voor in verleden en heden. Versenveld is een versaxte vorm van het Anglische Faersfeld.
¶ In 1232 wordt Varsseveld genoemd als Varsvelde. Deze naam ligt fonologisch erg close bij het Anglisch Faersfeld, maar is door de schrijfwijze en de tussen-e duidelijk een licht versaxte en later verdietste vorm van Faersfeld.
¶ Op kaart 82 van bron HTN (1783) wordt Varsseveld aangegeven als Vaersvelt. Deze naamvorm is fonologisch helemaal gelijk aan het Anglisch Faersfeld. De tweesilbigheid van de historische naam Vaersvelt (1783) sterkt de these dat de naam van oorsprong Anglisch is. Het Anglisch kenmerkt zich namelijk door de tweesilbigheid. Het Saxisch juist door drie- of meersilbigheid, vooral door veelvuldig gebruik van tussen-e's, dwz toevoeging van e-klanken tussen twee opvolgende lettergrepen. (> ATZA)
¶ De licht versaxte naamvormen en spelvormen geven aan dat Varsseveld sinds circa 800nC inderdaad enigermate is versaxt door de instroom van een aantal Saxen uit NW Duitsland. De variante naamvormen en schrijfvormen zijn echter steeds overwegend Anglisch te herleiden, wat aangeeft dat de Anglische invloed in de regio Varsseveld steeds dominant is geweest. Dit stemt overeen met het algemene beeld in NO Nederland, waar de verhouding Anglisch/Saxisch nagenoeg steeds circa 3:1 is. Dwz dat de Anglische aanwezigheid en invloed nagenoeg steeds rond 3x groter is dan de Saxische. > ang/sax
** ASA, Versaxing, Diets, ATZA

Varus:
Publius Quinctilius (c 50vC-sep9nC). Romeins magistraat. Sinds 6nC opperbevelhebber van het Romeinse Rijnleger. Wordt 9nC door de Germaan Arminius het Teutoburger Woud ingelokt. Het hele Romeinse leger wordt daar vernietigend verslagen. Na afloop pleegt Varus zelfmoord.
¶ 9nC: Tacitus (# Annales 100nC) over de Varusslag 9nC waarbij de Romeinen zijn verslagen: Het eerste legerkamp van Varus verraadt door de grote omtrek en afmetingen van het hoofdkwartier het werk van drie legioenen. Verderop herkende men aan de halfverwoeste wal en ondiepe gracht dat de restanten van het uiteengeslagen leger hier stelling hadden genomen. Midden op de vlakte lagen de gebleekte beenderen van mannen, op de plekken waarheen ze waren gevlucht of weerstand hadden geboden, los verspreid of in hopen. Dichtbij lagen kapotte wapens en kadavers van paarden en ook menselijke schedels die prominent aan boomstammen genageld waren. In de nabij gelegen heilige bossen stonden de altaren van de barbaren, waarop ze de tribunen en de hooggeplaatste centurio's hadden geslacht. #CAV/p86
¶ Archeologische vondsten bevestigen veel van wat Tacitus schrijft. Vooral de vondsten in Kalkriese die te maken hebben met de Slag in het Teutoburger Woud. Het zijn stoflijke resten van mensen en muildieren die zijn gevonden in zgn bottenputten, massagraven.
** Teutoburger Woud

Varusslag: (9nC) > Varus

Vasten:
()A carine (40 dagen vasten), faestan (ww vasten, vastbinden), Faestanaefen (Vastenavond), faeste (vast, zeker), Lencten (Lente = Vastentijd = 1-28 april)
** Lente

VB: Vrij Bidden
Vrij Bidden is een methode om te komen tot innerlijke rust, vrede en happiness. Elke dag een kwartier makes a man happy, wealthy and wise.
¶ Goed en maklijk gezeten in rustige, aangename en lichte omgeving. Handen gevouwen. Ogen open. Voel uzelf. Blijf bij uzelf. Blijf bij hier en nu. Niet denken. Niet piekeren. Voel uw onderbuik. Rustig ademenen. Rustig kijken. Rustig blijven. Blijf bij uzelf. Amen.

Vecht:
Alias Vechta (1233nC++; #Quedam/p135). Rivier die ontspringt in graafschap Bentheim en daarna stroomt door Zuid Drente en Noord Overijssel. O.a. langs Neuenhaus, Hoogstede, Emlicheim, Laar, Gramsbergen, Hardenberg, Ommen, Dalfsen en Zwolle.

Vechten:
()A battan (slaan), batte (slaghout, knuppel), beatan (slaan, verslaan), bitan (bijten), bocan (beuken, slaan), clappan (klappen, slaan), cluenan (kleunen, slaan), cnocian (knokken, vechten), cnyssan (kneuzen, slaan), drepan (treffen, slaan, doden), fellan (vellen, neerslaan), feohtan (vechten), fuhtan (=A feohtan), gellan (gillen, jellen), guth (strijd, veldslag), guthan (strijden, vechten), guthas (moed, durf, strijdvaardig), hauwan (houwen, slaan, vechten), howan (=A hauwan), hwop (klap, dreun, opdonder), hwopa (dreiging), hwopan (dreigen), hwopar (=A hwop), hytt (slag, stoot, klap, stomp), hyttan (slaan, treffen, raken), kikkan (kikken, schoppen), plear (slag, klap), plearan (ww slaan, smijten), ponc (vuistslag, dreun), poncan (stevig slaan met vuist), scealdan (schelden), scealdword (scheldwoord), scerran (dreigen, bang maken), scop (schop), scoppan (schoppen), screwan (schreeuwen), slagan (slaan, verslaan), slean (slaan), sleangan (slingeren, schelden), slegan (slaan, doden), slege (slag), snapan (bijten, snauwen), spaetan (spugen), spittan (spugen), sprincal (sprinkel; # slagwapen), steampan (stampen), thwaertan (dwarsbomen, voorkomen, verijdelen), walan (=A waelan), waelan (strijden, vechten, doodslaan), waelstede (strijtoneel, slagveld), wicha (gevecht, strijd), wichan (vechten, strijden), wiga (=A wicha), wigan (=A wichan), wycha (=A wicha), wychan (=A wichan), wreastlian (worstelen)
¶ 450nC++ Angelen zijn uitstekende boeren, die veel landwerk doen. Zij fokken dieren die in deze tijd nog veel te zien zijn. Bijen houden gebeurt op grote schaal. Ze zijn uitstekende jagers, die gek zijn op honden en paarden. Valkenjacht is een populaire sport. Soms moeten ze vechten voor hun landheer. Thuis voelen ze zich echter het meest gelukkig. Hun vredelievende aard maakt hen later trouwe aanhangers van het Christendom. #WAB/p171
** Krijgskunde, Oorlog, Leger, Wapens, Zelfverdediging

Vee: > soort, Grazers, Koeien, Schapen, Ossen, Pluimvee, Veehouderij, etc
Veediefen: > Ossenhandel

Veehandel:
In en bij het A-Kwartier van stad Groningen bevinden zich vele aanlegplaatsen voor vrachtschepen, met name voor de binnenvaart. Bij de Kranepoort ligt de voorhaven van het Reitdiep, waar al ver vóór de 16e eeuw voornamelijk runderen en ander vee worden vervoerd van en naar Denemarken, Vlaanderen en Engeland. Het vee wordt in de oudheid normaliter aangevoerd via de Ossenweg van Denemarken tot in Zuid Duitsland, met overal zijwegen naar aangrenzende gebieden. In stad Groningen ligt de Ossenmarkt, buiten de stadswallen nabij de Noorder Haven. Daar worden in het verre verleden ossen verhandeld, die waren aangevoerd via de grote Ossenweg.
** Veetransport, Ossenhandel, Ossenweg

Veemarkten: O.a. in Hengelo/Gld (paarden en koeien), Rijssen (schapen)
Veen: > Veen-

Veenderij: > Veenwerk

Veendijken:
I.e.: dijken door veen- en moerasgronden. Ze zijn veelal gemaakt van veengrond, soms versterkt met zware klei. In totaal ligt er in Nederland circa 3500 Km veendijk. Er zijn twee soorten veendijken:
- hoge veendijken: Deze dienen om het land te beschermen tegen wateroverlast en daarnaast voor vervoer door het veengebied. Ze zijn vooral te vinden in West Nederland vanwege de vele plassen en waterlopen aldaar.
- lage veendijken: Deze dienen primair om het vervoer door de venen en moerassen duurzaam mogelijk te maken. Deze dijken zijn vaak niet hoger dan 1 meter boven het aanliggend land. Ze zijn vooral te vinden in NO Nederland.
¶ De hoge veendijken hebben een goede vochtigheid nodig. Bij langdurige droogte raken deze dijken veel vocht kwijt en drogen ze uit. Ze kunnen dan afkalven of inklinken en scheuren, waardoor ze de druk van het water steeds minder kunnen weerstaan. In het ergste geval ontstaan er dan gaten en stroomt het water het aanliggend land in. Dat gebeurde in 2003 in Wilnis (West Utrecht) toen de veendijk het daar begaf door de langdurige droogte. De veendijk verschoof en brak door, waardoor een gat van 60 meter breed ontstond en het water een complete woonwijk blank zette.
¶ De hoge veendijken worden bij droog weer continu gecontroleerd op vochtigheid. Als de dijk dreigt uit te drogen wordt ze nat gemaakt met water uit de plas of waterloop langs de dijk.
** Fordweg Neede, Warfendijk, Groot Veenland (Waterwerken)
# FRI, De Telegraaf 9.7.2010, KBG

Veengebieden: (VGB:)
¶ 5000vC: Rond deze tijd wordt het klimaat in NW Europa zachter en vochtiger. De veengebieden ontstaan en er komt meer vegetatie. Eiken, iepen, linden en elzen doen hun intrede. > Klimaat, Veengebieden
¶ Veengebieden bestaan doorgaans uit een mix van moerassen, meren, beken, zandruggen en heidegronden. Onderscheid:
- hoogveen: hooggelegen veengronden die weinig natuurlijke afwatering hebben. De gronden worden en blijven nat en de vegetatie verveent in de loop der tijden.
- laagveen: laaggelegen veengronden met natuurlijke in- en uitstroom van water. De gronden liggen laag en houden het water daardoor lang vast. Hierdoor verveent de vegetatie in de loop der tijden.
¶ ---800vC: Nederland bestaat in de Oudheid uit circa 60% veengebieden. Ze worden oorspronkelijk voornamelijk bewoond door jagers en vissers.
¶ 800vC++: De veengebieden worden bewoond door jagers, vissers, ijzerertswinners en vluchtelingen.
¶ 600vC-150vC: Angelen settelen in de kustgebieden langs de Noordzee vanaf Denemarken tot aan en de Rijn. Ze wonen graag in veengebieden. Daar voelen ze zich veilig en kunnen ze goed leven. > Angelen, Moerasvolk
¶ 400nC++: Na het vertrek van de Romeinen settelen Angelen in de Zuidelijke Nederlanden tot in Noord Frankrijk en de Elzas. > Angelen
¶ 1250++: De veengebieden worden bewoond door jagers, vissers, ijzerertswinners en vluchtelingen. Sinds de 13e eeuw komen er ook turfwinners wonen. Daardoor ontstaan hele nederzettingen en komen er steeds meer vaklieden bij, w.o. smeden, bakkers, leerbewerkers, winkeliers, etc.
¶ 1250++: Sinds de 13e eeuw de veengebieden systematisch afgegraven voor de turfwinning. Daarna ontstaan vaak grote plassen die later worden drooggemalen. Het drooggemaakte gebied wordt dan gecultiveerd en gebruikt voor landbouw en veeteelt.
¶ 1950: Het hele proces van turfwinning tot cultivatie duurt tot circa 1950. De meeste oude veengronden zijn anno 2010 in gebruik voor de agrocultuur. Van alle oude veengebieden is alleen het Fochteloërveen in NW Drente nog over.
** Veenland, Moerasland, Drasland, Groot Veenland, Boggelaar, Turfindustrie, Wensveen

Veengrond: > Veenland, Veengebieden, Moerasland, Drasland, Wisselveen
Veenhistorie: > Groot Veenland, etc, PgLinks

Veenland: (VNL:)
()A bog (turf, veen), bogga (moeras, drasland, veenland), boggelere (baggelaar, turfsteker, veenwerker), boggig (drassig, nattig, veenachtig), bogland (veenland), bogman (veenwerker), bonc (bonk, modder, moeras), boncan (bonken = hard beuken, slaan, stampen), boncan (veenderij: bonk verwerken), bongan (=A boncan), broc (broek, drasland, veen, moeras), broc (smalle stroom in moerasland, broek of broekland), brocland (broekland = laag drasland), brocor (broker = veenwerker, ontginner), byse (bies, biezen = soort veenplant), bysegrund (drasland met bies, biezen), cluen (kleun, stuk turf), cluenan (kleunen = turf steken), craeg (kragge =A hefe), daerie (=A daring), daering (zilte veengrond), dearg (=A dearre), dearre (derrie, modder, veen, moeras), dic (dijk), dicwaeg (dijkweg), dose (=A duse), duse (zachte veengrond, mosveen), ellebroc (ellenbroek = broekland met veel elzen), fen (ven, veen), fenbaes (veenbaas = veenboer, veenopzichter), fenbour (veenboer), fenbrigge (veenbrug), fendic (veendijk), fengrund (veengrond), fengyr (veengeur, veenlucht), fenkyl (veenkuil, veenplas), fenland (veenland), fenman (veenman, vervener, veenwerker), fenmor (heel drassig veen), fenn (veen, slijk, moeras, drasland), fennere (=A fenman), fenpluse (veenpluis; # moerasplant), fenpyt (veenput), fenslath (veensloot), fenwaeg (veenweg), fenwic (veenwijk = deel van veengebied), fleadher (vledder, drasland), flear (flier, vlier = laag drasland), goar (moeras, veengebied), gole (moeras), gor (mest), gorel (moerasbos, veenbos), gyrwefen (moeras), hamma (beboste hoogte in moeras), heave (=A hefe), hefe (drijvend veengrond), hol (laag gelegen en moerassig stuk grond), hop (droog land in moeras), hore (moeras, veen), hreod (riet), hummock (heuvel, hoogte in drasland), laesbroc (weidebroek = broekland gebruikt als weide = natte weide), leos (lis = soort moerasplant), maelbroc (drassige grensstrook), maerce (veenland), mars (mars = laag grasland dat vaak overstroomt), mersc (moeras), milcepp (melkeppe; # moerasplant), modde (modder, drasland), moras (moeras), moring (veenderij), morland (moerasland, veenland), mormaed (veengrond), morman (veenwerker), mors (moeras), morwaeg (veenweg), mos (veengrond, moeras), mossel (klein veengebied), mour (drasland, veengrond, moeras), mudde (=A modde), nattelt (nat land), nearbroc (neerbroek = laagst gelegen broekland), payl (pelle = zandhoogte in veengebied), paylgaerd (pellegaard, veentuin), peal (peel = natte veengrond), pealbour (veenboer), pec (taaie veengrond), pece (=A pec), pede (sponsige turflaag aan oppervlakte van veengebied), pedel (=A peal), pet (turf, turfveld, laagveen), pete (=A pet), petgeat (veenput, petgat), pic (=A pec), pleag (plag), pleagta (plaagenveld), pol (poel, rivier), pull (=A pol), pyll (=A pol), reat (riet), reatta (rietland), ryssa (biezen = soort gras in drasland), ryssaland (land waar veel biezen groeien), sappelt (nat land), scam (scham = veneilandje), secg (zegge; # veenplant), slath (sloot, slatland > Slath), slathland (slatland, strook bebost drasland met sloten), slea (drasland), sloh (moeras), snipfen (snipven = spitsvormige ven), soc (=A sog), socig (=A sogig), socland (drasland), sog (drasland, moeras), sogig (drassig, nat), solbig (drassig), sooke (lage, drassige grond), sookig (=A sogig), soppig (drassig), stofe (droge ven), strou (=A strout), strout (stroet, stroe = drasland), stru (=A strout), strut (=A strout), stuffen (stuifveen), suc (=A sog), sudda (zode, plag), sump (moeras), swamp (moeras), unland (onland = slecht land, drasland), waesland (drasland), waesscout (dijkgraaf), waeterland (nat land, drasland), waetland (wetland = nat gebied), wesleag (nat laagland), westmors (woest moeras), wic (= fenwic), wiligbroc (wilgenbroek = drasland met wilgen), wiscfenn (wisselveen), woland (woest drasland), wolde (wolde = dichtbegroeide, zompige wildernis), wolle (=A wolde)
¶ 5000vC: Rond deze tijd wordt het klimaat in NW Europa zachter en vochtiger. De veengebieden ontstaan en er komt meer vegetatie. Eiken, iepen, linden en elzen doen hun intrede. > Klimaat, Elzen
¶ 1250nC++: Bron ZWH/p30 schrijft:

Na circa 1250 veranderde er iets: er kwam meer geld in omloop, de pacht kon betaald worden en menige horige kocht zich nu vrij. Intussen nam de bevolking toe en de kleine boeren wilden ontginnen, waardoor woeste grond begeerlijk werd. Maar er was nog genoeg ruimte. Bos, moeras, veen - grote gebieden waarin iedereen (voorlopig) zijn gang kon gaan. ... Temidden van die woeste gronden werden boerderijen gebouwd als eilandjes van cultuur.

 
Veluwe: (VEL:)
Alias Felaowa, Felua (700nC++), Velua (950nC++), Valouwe (later).
¶ 200-100vC: Veluwe bevolkt door Angelen uit Salland en de Achterhoek. > ASA
¶ 100vC-800nC: Veluwe onderdeel van Anglisch Rijk > Angle, Angelland
¶ 300-600nC De Grote Natheid: Kusten Angelland getroffen door grote natheid. Veel regen en stormen. Veel land loopt onder water of wordt weggespoeld. Vele Angelen vluchten naar hoger grond op de Veluwe en in Twente en Drente. Door de grote natheid groeit daar de vegetatie veel te snel en wordt het land nauwelijks bruikbaar voor landbouw en veehouderij. Circa helft van de Angelen migreert daarom naar Brittannia waar de situatie beter lijkt. > P36
¶ 700nC Felaowa: Deze naam betekent naar zeggen Vale Ouwe. In Anglisch derhalve fela (vale) + owa (ouwe, oude).
¶ 950-1200nC: De Veluwe wordt betwist tussen de hertog van Gelre en de bisschop van Utrecht. #Quedam/p135

Venendaal:
Alias Vennedael (1557 > KVL). Stad aan de zuidrand van de Veluwe.

Venlo:
Stad aan de Maas in Noord Limburg. Rond 405nC bevolkt door Angelen uit de Betuwe. De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch fen (veen) + lo (open plek, clearing). Dus: de open plek (clearing) bij het veen.

Veranderen: (VRA:)
Leven is veranderen en veranderen is leven. De meester houdt het goede vast en laat los wat onnodig hindert of kwelt. Leven is veranderen en veranderen is leven. De meester volgt de goede weg en bereikt uiteindelijk het hoogst bereikbare. #SRK

Verbindingen: > soort, Wegen, Landwegen, Communicatie, LACA, Transport, Waterwegen
Verbindingswegen: > Handelswegen, Ossenweg, Hessenwegen, Heerbanen, Wegen, Scheepslijnen, AAV

Verdedigingswerken: > Landweren, Vestingen, Burchten, NOVL
Verdraagzaamheid: > Tolerantie

Verduitsing: (1850-1945; VRD:)
Na de nederlaag van Napoleon in 1815 groeit de macht van Engeland nagenoeg ongestoord verder in de wereld. Eind 19e eeuw is Engeland feitelijk de grootste wereldmacht. De enige concurrent is Pruisen, dat sinds 1850 de grootste macht wordt op het Europese Continent. Nederland schurkt aan bij die macht om sterk te kunnen staan tegenover Engeland. Om dit machtsblok te verzwakken, geven de Britten in 1850 Sumatra terug aan Nederland. Desondanks blijft Nederland sterk Pruisisch georienteerd. Zo sterk zelfs, dat sinds 1850 de Nederlandse taal sterk verduitst wordt. Pas na het einde van de Tweede Wereldoorlog in 1945 wordt de Nederlandse taal weer ontduitst. Sindsdien vindt steeds meer een zekere verengelsing plaats, dat zich uit in toename van Engelse woorden, termen en uitdrukkingen.

Verdwalen:
Iedere weg kent kruispunten die dwingen tot keuze. Wie fout kiest, die verdwaalt. Wie verdwaalt, die kere terug. Iedere weg kent kruispunten die dwingen tot keuze. De meester neemt de tijd en kiest de goede weg. Waar mogelijkheden eindigen, resten berusting en gelatenheid. De meester ondergaat het onvermijdelijk lijden en vervolgt de goede weg. Meer kan een mens waarlijk niet doen. #SRK
** Kiezen, Goede Weg

Veren: > Ganzen

Verfriezing: (1195*nC++)
Analoog aan de Versaxing is de oneigenlijke verfriezing van vele feiten. De oudste vermelding van de Friezen dateert van 100nC, als Tacitus ze noemt als Frisii. (> Friezen) Ze zullen dan zeker al ruim voordien bestaan, anders zouden ze in 100nC nog geen noemenswaardig volk zijn geweest.
¶ De Chauken bestaan zeker al ruim vóór Drusus, dus ruim vóór circa 10vC. Ook zijn ze genoemd op oude kaarten mbt de situatie in de Romeinse Tijd. Interessant is dat hun gebied zich in 47nC uitstrekt tot aan de oostoever van de Rijn. Hun gebied lijkt daarom samen te vallen met Angelland 300vC-100nC. Mogelijk zijn de Chauken dus opgenomen onder de Angelen, conform wat bron WP beweert. Na het jaar 700nC worden ze in ieder geval niet meer genoemd.
¶ De Romeinse historicus Plinius is in 47-57nC als officier in Germania. Bron LLZ/p25 (1937) citeert diens tekst over de Chauken, die dan wonen op terpen in Eemsland (Groningen, OstFriesland) en commenteert daarop. In modern Nederlands:

Hoe groot de verleiding ook is, wij mogen dit koppige en vrijheidlievende, terpen-bewonende volk maar niet zonder meer verrenzelvigen met de voorouders van onze Friezen in de eeuwen voor het beging van de jaartelling. Alleen wanneer archeologische vondsten -- waarover wij in deze bodem geen al te hoge verwachtingen mogen koesteren -- zekerder gegevens zouden verschaffen, mogen we aannemen, dat ook onze kusten al enige eeuwen voor de jaartelling bewoond werden door stammen, die later bleven hechten aan de grond, waar ze in die periode voor het binnendringen van de vloed betere tijden hadden gekend.

De Schrijver van d'oude Hollantsche Chronijck, en verscheyde andere geleerde mannen meenen, datse [de burcht] omtrent het jaer CCCC XLIX van sekere Engistus, een Overste van de Anglen en Saxen, oft, soo sommige seggen, Koning der Vriesen, gebouwt is. De geleerde Janus Dousa heeft ook dit gevoelen gehadt, gelijck uyt de volgende vaersen blijckt:
Putatur Engistus, Britanno orbe,
Redux, posuisse victor.
Dat is:
Engist, verwinnaer uyt Britanje weergekeert.
Heeft Leyden als men meent, met dese Burgh vereert.

Vergeten: (VRG:)
()A forgietan (vergeten)
¶ Mensen zijn geneigd vele dingen te vergeten. Zowel kwade als goede dingen. Soms is dat ook maar goed. Het dagelijks leven vraagt immers steeds de aandacht. Bepaalde dingen worden echter onthouden en ovegeleverd. Zowel goede als kwade dingen. Hetzij mondeling door overlevering, hetzij schriftelijk. Zowel mondelinge als schriftelijke overleveringen lijken vaak een grote kern van waarheid te bezitten. Soms echter lijkt dat ook niet.
¶ 65miljoenVC: Het is denkbaar dat draken oerbeelden zijn die de mensheid heeft overgehouden van de dinosauriers, die rond 65 miljoen jaar vC zijn uitgestorven als gevolg van een inslag van een megameteoriet in de Golf van Mexico. Grote delen van de wereld stonden vele maanden in brand, waardoor vele levende wezens werden gedood. Slechts een klein deel van de mensheid overleefde.
--- In China is de draak het meest belangrijke mythologische symbool. De draak brengt levenskracht, voorspoed en geluk. Bij elke jaarwisseling wordt de draak dan ook uitbundig vereerd in optochten. Deze belangrijke rol van de draak in China is zo opemerkelijk omdat archeologen afgelopen jaren hebben geconstateerd dat de meeste fossiele resten ter wereld zijn gevonden in China. E.e.a. sterkt de these dat de mythologische draak een rudimentair oerbeeld is van de historische draken die tot 65 miljoen jaren vC de wereld bevolken.
¶ 6500vC: In vele culturen komt een verhaal voor over een zondvloed. O.a. in oude Hindu bronnen en het Oude Testament. De oudste bron is het Gilgamesj Epos, genoemd naar koning Gilgamesj van Mesopothamië, die rond 2800vC leeft. Volgens dit epos wordt de mensheid onder leiding van de goden gered van deze ramp. De ramp zou circa 3000vC kunnen zijn gebeurd.
--- Zwarte Zee: Gelegen tussen Rusland, Roemenië, Griekenland, Turkije en de Kaukasus. Volgens geologen ontstaan na de Laatste IJstijd (2miljoen-10.000vC) door een doorbraak van de Atlantische Oceaan. Door het smelten van de ijsmassa na 10.000vC steeg het oceaanwater. Het water kwam boven de drempel in de zeebodem bij Gibraltar en stortte in de Middellandse Zee, waar het water ook ging stijgen. Het water in de Zwarte Zee steeg toen ook door de verbinding met de Middellandse Zee. In de loop van enige jaren ging hierdoor het water in de Zwarte Zee met circa 35 meter omhoog. Dit proces voltrok zich rond 6500vC. Omwonenenden vluchtten met hebben en houden naar hoger gelegelen gebieden.
¶ 430-550nC: Volgens een oude overlevering in Engeland verlaten de Angelen hun homelands op het Continent omdat het er zo nat was. Het opmerkelijke is, dat dezelfde Angelen in Brittannia zich veelal juist weer hebben gesetteld in natte moerasgebieden aan de oostkust. O.a. de Fenns in East Anglia en de North York Moors. Een ander opmerkelijk feit is dat dezelfde Angelen op het Continent al zeker vanaf 500vC tot hun migratie in 450-550nC in de moerasgebieden van NO Nederland en NW Duitsland hebben gewoond. (> Groot Veenland) Waarom dan niet eerder gemigreerd naar droge gebieden? Kennelijk gaat het in de genoemde overlevering om een periode van extreme natheid in de Anglische homelands op het Continent. Deze interpretatie sterkt de genoemde feiten en thesen betreffende de extreem natte periode van 430-500nC op het Continent. > P36
¶ 1760: Angelre (Angelrode) is een regio bij Doesburg. In 1746 zijn in Doesburg Engelse soldaten gelegerd. Ze zijn erg ontevreden over de behandeling die ze krijgen van Doesburg. Ze maken daarom grootschalig amok. De Doesburgers zijn zeer ontdaan. Uit solidariteit met Doesburg verandert Angelre haar naam in Angerlo = regio van de Angeren (een agressieve Germaanse stam). Anno 2010 weten weinig mensen van deze naamverandering. En derhalve ook niets van hun herkomst. > Angerlo
¶ 1800: De naam van vila Angelstein in Arnhem wordt verandert in Angerenstein. Mogelijk wegens de slechte verhoudingen tussen Nederland en Engeland op internationaal terrein in die tijd. Anno 2010 weten weinig mensen dat. > Angelstein
¶ 1883: De Krakatau is een hoge vulkaan gelegen tussen de eilanden Java en Sumatra. De vulkaan komt op 20 mei en 26-28 augustus 1883 tot enorme uitbarsting, die 5000 Km in de omtrek is te horen. Er ontstaan megahoge tzunamies, die tot in Oost Afrika en ver in de Grote Oceaan te merken zijn. Zuid Sumatra en West Java worden zwaar getroffen door grote branden, asregens en vloedgolven. In totaal worden circa 36.000 mensen gedood door hevige branden, vloedgolven en gloeiende lavastenen. De as stijgt tot circa 50 Km hoogte en circelt 13 dagen rond de aarde. Anno 2014 kan niemand op Zuid Sumatra en West Java zich iets herinneren van de vreselijke gebeurtenissen. Ondanks dat er ter herinnering een monument is opgericht in Telok Betung op Sumatra. (# BBC4tv11.5.2014, WP)
** Geheugen, Overleveringen, Ontangeling

Vergeven: (VRG:)
()A forgeavan (vergeven), forgiefan (vergeven)
¶ Vergeef het kwaad door anderen aangedaan waar mogelijk. Wie kan vergeven, die kan waarlijk leven. De meester volgt de goede weg en bereikt het hoogst bereikbare. # SRK
** Verzoening, Verdraagzaamheid

Verhalen:
()A barde (bard, troubadoer), scop (minstreel, verhalenverteller), spel (bericht, gezegde, verhaal), spell (=A spel), talan (=A talkan), taling (vertelling, verhaal), talkan (praten, vertellen), talu (vertelsel, verhaal), tellan (vertellen, verhalen, mededelen)
¶ 70miljvC++: Bushmen (San) in Afrikan zijn het oudste volk op aarde. De vaak koude nachten brengen ze door bij een kampvuur, met eten, verhalen en dansen. De vuren maken ze met een stok en zacht droog gras. De stok draaien ze tussen hun handen snel heen en weer op het zachte gras, waardoor dit even later ontvlamt. De vuren zijn mede bedoeld om leeuwen en andere roofdieren op een afstand te houden. > PgGen/Bushmen
¶ Verhalen spelen in oude tijden een belangrijke rol in het leven van de Angelen, toen er nog geen radio of tv was. Het verhoogde de gezelligheid en samenhorigheid. Bovendien was dat ook een belangrijke bron van kennisoverdracht. I.b. historische kennis.
¶ 2012: Aboriginals: In een uitzending van de VRTtv (12.2.2012) over de problemen van de Aboriginals in Australië vertelt een Aboriginal vrouw met weemoed over het vroegere leven van hen. Vooral de verhalen die de ouden vertelden savonds bij het kampvuur waren voor haar van grote betekenis.
--- Aangezien de Aboriginals voortkomen uit de Bushmen, kunnen ze hun traditie van verhalen vertellen hebben geleerd van de Bushmen.
** Sagen, Saga's, Mythologie, Overleveringen, Troubadours, Minstrelen, Volksverhalen, Gezelligheid

Verhuizen:
Anno 2013 verhuizen mensen in Engeland circa 8x in hun leven. (BBCtv sep/2013) Vooralsnog is niet bekend hoe dat was in oudere tijden en elders. Alleen is bekend dat in het recente verleden nomaden in Arabische landen en Afrika hun levenlang rondtrekken over grote afstanden. Ze blijven maar enige maanden in een bepaalde gebied en trekken dan weer verder. Herders in Afrika trekken in de zomer met hun kudden (koeien en geiten) naar vaste weidegronden en keren na enige maanden weer naar huis. In Rusland en Mongolia trekken herders met hun kudden (schapen en runderen) ieder jaar naar vaste weidegronden waar ze enige maanden blijven. Daarna keren ze terug naar hun winterverblijf.
¶ Kenya: Mensen in de outback van Kenya verhuizen hooguit 5 Km ver van huis. Ze noemen dat daar: de vrucht valt niet ver van de boom. #BBC4tv 12.3.2014
** Patrilocalisme

Verleden: (VLE:)
¶ Sluit uw ogen niet voor het verleden. Ze heeft u veel te zeggen. #SRK
¶ Van het verleden is veel te leren. #SRK
¶ Onverwerkt verleden kwelt ziel en geest. De meester is wijs en zoekt de bron. #SRK
¶ Een verwerkt verleden geeft mensen nieuwe kracht en zin voor de toekomst. #SRK
** Historie, Tijdperken

Verlichting: (VRL:)
()A beacan (baken, lichtpaal), blacere (hanglamp; vuurpan = pan waarin vuur brandt), blysa (fakkel, toorts), braent (fakkel), caempfur (kampvuur), caers (kaars), caersmaerct (kaarsenmarkt), caerssmeor (kaarsvet), caerssticc (kaarshouder, kandelaar), candelere (kaarsenmaker), faett (vet, olie), flambow (flambouw, fakkel), flint (flint, vuursteen), furbeacan (vuurbaken), furcorb (vuurkorf = korf met brandend hout), fyrbeacan (vuurbaken), fyrcorb (=A furcorb = vuurkorf = korf met brandend hout), fyrtoran (vuurtoren), heordhfur (haardvuur), latthoghet (lantaarn), leamp (lamp), lemment (lampepit), leoht (zn licht), leoht (bn licht, helder), leohtfaet (lamp), leohtryhtne (fakkel, toorts, flambouw), logta (luchter, lantaarn, stallantaarn), oly (olie), oyl (olie), oylleamp (olielamp), pec (pek), pic (=A pec), smeorcears (vetkaars), straetleoht (straatlicht), torc (toorts, fakkel, flambouw), tortys (=A torc), twideorc (schemering), wecca (lampepit), weoc (lampepit)
¶ 70miljVC: kampvuur > PgGen/Bushmen
¶ 3000vC: Rond deze tijd gebruiken Egyptenaren al flambouwen voor verlichting. #BBC4tv8.5.2014/Qantir
¶ 2000vC: Rond deze tijd gebruiken Egyptenaren al ruime tijd olielampjes. Dit blijkt uit hyrogliefteksten van bouwwerkers van de piramide van Horemheb in Zuid Egypte. De olielampjes bestaan uit een kannetje met een wecca (koordje) dat dient als pit.
¶ 1600vC: Rond deze tijd begint de fabricage van kaarsen van hears (hars). Later worden ze gemaakt met vet van schapen (c 500vC++), potvissen of walvissen (1700nC++) en andere dieren. Schapenvet is goedkoop maar walmt erg. Potvisvet en walvisvet zijn duur, maar branden zuiver.
¶ 1348vC: Egyptische steenhouwers gebruiken bijlen, beitels en olielampjes bij de bouw van een piramide voor Horemheb, een Egyptische veldheer. De bijlen zijn trapeziumvormig. De olielampjes zijn van steen, plat en afgerond met een holte voor olie en een dunne buis voor de pit. # NatGeoTV 16.11.11
¶ 1300vC: In de tijd van farao Toetanchamon gebruiken Egyptenaren al torcs (toortsen), zoals blijkt uit de vondsten in zijn graftombe.
¶ 650vC: Mogelijk kennen de Angelen olielampjes via de Inglo-Goten in Zweden, waaruit ze voortkomen. De Inglo-Goten kunnen de olielampjes hebben leren kennen via hun contacten met Kreta, die al sinds 2000vC bestaan. Kreta onderhoudt in die tijd al veel contacten met Egypte.
¶ 400vC: Etrusken gebruiken als verlichting touw gedrenkt in pek, olie of vet.
¶ 300vC: Vuurtoren Pharos/Alexandrië (Egypte) werkt met olielampen. Het licht is 45 Km ver te zien bij nacht. (#BBC4tv/Cleopatra/22.9.2015) De vuurtoren stort 1375nC in door aardbeving.
¶ 12vC-400nC: De Romeinen gebruiken kaarsen gemaakt van faett (vet) of weax (was).
¶ 12vC-400nC: De Romeinen hebben:
- olielampjes van steen: langwerpig en ovaal met een gat voor olie en een smal en lang buisje voor de lont
- kroonluchters, flambouwen, kandelaars, kaarsenstaanders, etc.
Als brandstof gebruiken ze o.a. vet.
¶ 100nC: Rond deze tijd kennen de Romeinen en Syriers al olielampen en -schalen van glas. Vaak heel fraai gevormd en versierd. (#DeTelegraaf/27.5.2011) De Angelen zullen ze dan vrij snel ook kennen. Ze hebben immers al ruime handelscontacten met de Romeinen.
¶ 100nC++: Romeinse olielampjes van aardewerk en brons in Utrecht. #AVROtv 26.7.2012 Kunst Of Kitch
¶ 200nC: Romeins olielampje in Bunnik/Utrecht. > Bunnik
¶ 750nC++: Kaarsen worden gemaakt van faett (vet) of beoweax (bijenwas). Waskaarsen branden mooier dan vetkaarsen.
¶ 800nC++ West Europa kent olielampjes, toortsen (olie), flambouwen (olie), kandelaars (kaarsen) en kroonluchters (kaarsen).
¶ 800nC++ Bron ZWH/p12 schrijft:

Een enkele keer kom je in documenten uit die tijd [800nC++] herinneringen aan Haarlo [bij Neede/Gld] tegen. ... Belasting werd in natura betaald. Lang nog lees je dan ook nog van 'mishoenders' op 11 november (St. Maarten) voor de pastoor en eieren voor de koster (die moet hij overigens wél zelf komen halen). ... Wat je ook vaak tegenkomt is 'jaarlijks een molder raapzaad (soms reuvezaad) voor het licht van de koorlampen en een pond was voor de kaarsen op het altaar'.

Verlichting, De: (c 1600-1778; VL2:)
Europa maakt enorme sprong voorwaarts ten aanzien van Vrijheid van Meningsuiting en Gewetensvrijheid. Deze Verlichting opent de weg naar beter inzicht in de wetten van de natuur. Het wordt mogelijk te discussieren over alles zonder te worden vervolgd, vermoord of geëxecuteerd door kerklijke en wereldse machten. Wetenschap en techniek maken grote vooruitgang. Europa wordt rijker, gezonder, vrijer, slimmer en krijgt electriciteit, vliegtuigen, laptops, etc. #DeTelegraaf 4.10.2014

Vermaak:
()A aetlicgan (luieren), angulan (hengelen), barde (bard, troubadoer), battan (soort balspel), batte (slaghout), boyar (boeier; # plezierboot), bufery (boeferij = oud gokspel), cermes (kermis), cinan (kienen, kienspel; # gokspel), clappan (klappen), clift (klucht, bedrog), clot (bal), cloutan (ballen, balspelen), cloutsceotan (klootschieten; # balspel), copperan (feesten, feest vieren), dansan (dansen), dolcusan (soort balspel), dollan (dollen, gek doen), drenchus (=A drinchus), drinchus (drankhuis, bar, cafee, taveerne), feastan (ww feesten), feaste (feest), feonan (verheugen, vieren, feesten), feonde (vreugde), folan (gekheid maken, schertsen), fole (dwaas, grapjas), frician (dansen), frolic (vrolijk), frolican (vermaken, pret hebben), frolicnis (vrolijkheid), furmakenis (vermaak), gamen (spel, dobbelspel, sport), gamenian (spelen, dobbelen, sporten), geogelere (goochelaar, tovenaar, jongleur), giglan (giechelen), hlehhan (lachen), hliehhan (lachen), joc (grap, lol, pret), joccan (ww schertsen, grappen), jocce (=A joc), joccere (joker, grappemaker, lolbroek), jol (jool, plezier, vrolijkheid, gijn), jolan (jolen, joelen), jolig (jolig, lollig, leuk, vrolijk, gijnig), joyan (plezier maken), joyart (pleziermaker), joye (plezier, genoegen), lehhan (lachen), liehhan (lachen), lot (=A lyt), lyt (leut, pret), pleyhus (theater), potse (poets, klucht, grap), potsemakere (potsenmaker; # rondreizende grappenmaker), potsere (grappenmaker, grapjas), potsig (grappig), praethus (praathuis, cafee), ridhergamen (ridderspelen), scacan (schaken), scataran (schateren, hard lachen), scop (minstreel, verhalenverteller), singan (zingen), skaet (schaats), skaetan (schaatsen), smilan (lachen, glimlachen), sodd (bn zot, dwaas, dom, onnozel), soddan (ww zotten, gek doen), soddcaeppe (zottekap = kap met bellen), soddlic (bw zot, dwaas, onnozel), sodnis (zotheid, dwaasheid, domheid), sodderny (zotternij, dwaasheid, klucht), spilhus (speelhuis, theater), spilian (spelen, vrolijk bewegen, dansen), spilmaent (speelmaand = september), spilman (acteur, zanger, danser, muzikant, jongleur, comiek), spylan (spelen), spylhus (theater), swimman (zwemmen), taneal (toneel), teaforan (toveren), teafore (tovenaar), tealtan (ww toernooien, ringsteken, duelleren met lans), tealtgeard (toernooibaan), tumbian (tuimelen, dansen), utgan (uitgaan), swimman (zwemmen), swingan (swingen, zwaaien), wedda (wedde, weddenschap), weddan (wedden), willa (plezier, behagen), wreastlian (worstelen)
¶ 300-600nC: Bij Donkere Middeleeuwen denken mensen vaak aan volksverhuizingen en plunderingen, maar er was ook tijd om te genieten en in rust sieraden te maken. > Sieraden
** Spelen, Gezelligheid, Zwemmen, Schaatsen, Theater, Kluchten, Muziek, Zingen, Dobbelen, Kermis, Sport, Humor, Avonden

Vermoeidheid: > Moeheid
Vermomming: > Maskerade
Vernieuwing: > VVV, Eostre

Verponding:
Verbponding is een belasting op onroerend goed dat inkomsten opleverde. Het verponden duurde tot de invoering van het kadaster in 1832.
** VRT (Verpondingsregister Twente)

Versaxing:: (1233++ VSX:)
¶ Bron WAB/p23-24 schrijft:

The lands from which the Germanic invaders [in Britain] came lay along those sea-girt shores which pass from Denmark through Schleswig to the Netherlands. To the Romans these tribes had long been known as "Saxons", but actually they belonged to three nations - the Jutes in the north, the Angles in the middle, and the Saxons in the south, ... Of these peoples the Angles, or English, appear to have been the most powerful ...

¶ 450nC++: Bron SDV/p282: "Het ontbreken van een breuk in de ontwikkeling van de materiële cultuur (huisplattegronden en aardewerkstijlen) ondersteunt de visie dat de Romeinse tijd geenszins eindigt in massale migraties uit Oost-Nederland. Hoewel Oost-Nederland vanaf de Vroege Middeleeuwen [450-1050nC] als Saksich wordt betiteld, moet wellicht gesteld worden dat dit (zeker voor de 5e tot en met begin 7e eeuw) eerder betekent dat het gebied weinig verwantschap vertoont met de gebieden waarin Friezen en Franken woonden."
¶ 775nC++: versaxing enkele grensgebieden NO Nederland (West Angle)
Rond 775nC migreren kleine groepen Saxen uit NO Duitsland naar Angelland (NW Duitsland en NO Nedelrand), waar ze zich duurzaam vestigen tussen de Angelen die daar in 300-100vC zijn komen wonen. Als de instroom van de Saxen stopt, bestaat de bevolking van Angelland voor circa 1/4 uit Saxen. (> AFA) De Angelen blijven duurzaam de dominante groep. De Angelen en Saxen zijn feitelijk twee Gotische broedervolken, die elkaar redelijk goed liggen. Rond 125nC sluiten ze een verbond nabij Lunenburg, om samen sterk te staan tegenover andere volken en daarmee samen te kunnen overleven. > Angel-Saxen, Angel-Saxisch
¶ 800-2000nC: In het boek "Boerderijnamen in Voorst" (IJsselacademie Kampen 2009) schrijft auteur Dirk Otten over zijn onderzoek naar ruim 900 boerderijnamen uit de periode 800-2000nC. Op pagina 16 schrijft hij dat het gebied ten zuiden van de lijn Twello-Teuge het enige gebied is waar Saxen zich hebben gesetteld. Het gebied omvat iets meer dan de helft van heel Voorst. Het gaat dus in heel Voorst om 900 boerderijen waarvan 34 een ink-naam hebben. In overwegend Saxische regio's in NO Nederland langs de grens met Duitsland lijken de meeste boerderijen een ink-naam te hebben. De versaxing in Voorst lijkt derhalve per saldo beperkt te zijn tot mogelijk maar iets meer dan 34/900 = 3.8%. Per saldo kan men stellen dat de Saxische bouwstijl in NO Nederland onderling dermate grote verschillen vertoont, dat men zich kan afvragen hoe Saxisch de genoemde Saxische bouwstijl feitelijk is.
¶ 911-1300: Neder-Angelland onderdeel Saxisch Rijk.
¶ 1116++: Lothar van Supplinburg (hertog van Saxen) verovert Bentheim (> Bentheim). Dit feit versterkt de versaxing in NW Duitsland en in enkele locaties in West Angle (NO Nederland) langs de grens met Duitsland.
¶ 1233++: culturele versaxing grensgebieden West Angle (NO Nederland)
¶ 1233: Bron Quedam noemt Duttinchem = Doetinchem. Aangezien Doetinchem en de regio al rond 200vC is bevolkt door Angelen, zal Doetinchem oorspronklijk vrij zeker Duttingham heten. De naam zal derhalve zijn afgeleid van Anglisch Dutt (mansnaam) + ing (volk) + ham (oord). Dus: het oord waar het volk van Dutt woont. De c In Duttinchem wijst op Saxische invloed.
¶ 1300-1516: Neder-Angelland onderdeel Bourgondisch Rijk
¶ 1350: naam Angel-Saxen geïntroduceerd op en door het Continent > Angel-Saxen
¶ 1350: Rond 1350 wordt het Nederduits min of meer gezien als de voertaal van Angelland. Duits betekent feitelijk Diets, wat volks betekent. Het woord Duits is een verbastering van het woord Diets. In de 17e eeuw bestaat er geen land met de naam Duitsland. Er werd toen ook geen Duits gesproken maar wel Diets. Het Engels noemde dat Dutch. Dat Diets was meer verwant aan het Nederlands dan aan de Duitse taal, die pas in de 18e eeuw vorm krijgt. In 1850 voert kanselier Bismarck het Duits in als de officiële voertaal van Duitsland. Die taal werd tot dat jaar alleen gesproken aan het hof van Wittenberg in Pruisen. > Diets
¶ 1375++: Nederduits ofwel Diets is dus feitelijk de volkstaal van Angelland geworden. Alleen de elite spreekt nog zuiver Anglisch. Echter, het gewone volk begrijpt en verstaat die taal inmiddels niet meer. Rond 1375 worden daarom vele officiële documenten en de Bijbel herschreven in het Nederduits. De versaxing van de streektaal begint derhalve sinds 1375 zich verder te verbreiden in NO Nederland. Deze versaxing beperkt zich echter voornamelijk tot enkele streken direct langs de grens met Duitsland.
¶ 1400++: Anglisch ing wordt Saxisch ink > ing/ink
¶ 1400++ Zelhem: J.B. Makkink schrijft in zijn boek "Rondom het Boerenleven in Zelhem" (Uitg. Remmelink-Zelhem 1956; p 21): "Andere oude erven die omstreeks 1400 of iets later voorkwamen, waren o.a. Claepsinck, Tentinck, Garwerdinck, Wanninckhaeghe, Beslokhorst, Oldenhaeve, Nijenhaeve, Lettinck en Wentinck."
¶ 1539++ Markelo: In het Verpondingsregister van Twente (VRT) uit 1601 staan in Markelo 24 boerderijen met een ink-naam en 28 met een naam zonder ink. Omgerekend heeft dus 24/(24+28) = 24/52 = 46% van de boerderijen een ink-naam, ofwel een naam met de Saxische uitgang ink = volk, zoon, e.d. De versaxing is hier dus vrij groot. Alle 19 ing-namen in 1475 waren in 1602 veranderd in ink-namen. De overige ink-namen betreft hoeven die nadien zijn gebouwd. Deze versaxing zal dus ergens halfweg rond 1539 kunnen zijn begonnen.
¶ 1539++ Twente: De overgang van ing (Anglisch) naar ink (Saxisch) vindt in Twente rond 1539nC plaats. In het Verpondingsregister van Twente (VRT) van 1601 is dat o.a. te zien onder Markelo waar in 1602 vele namen op ink (Saxisch) eindigen die in 1475 nog met ing (Anglische) worden geschreven. De versaxing van ing in 1475 naar ink in 1602 vindt over de hele linie plaats. Aannemend dat de overgang van ing naar ink ongeveer halverwege 1475 tot 1602 plaats vindt, zal de versaxing rond 1539 eminent kunnen zijn geworden. De datum van deze overgang zal om en nabij zeker ook gelden voor andere streken in Twente waar Saxen zich sinds circa 800nC geleidelijk in grote aantallen hebben gesetteld en daarmee invloed gingen uitoefenen op de regionale cultuur. Dat zijn vooral de streken nabij de grens met Duitsland. E.e.a. betekent dat de aanwezige Angelen in 800-1539nC zeker nog dominant zijn, maar daarna geleidelijk de nieuwe invloeden althans gedeeltelijk hebben geïntegreerd. > ing/ink
¶ 1539++: Een ander voorbeeld van versaxing is de familienaam Alberding(h), die als zodanig veel voorkomt in de provincie Noord Holland. Dezelfde naam komt voor als Alberdink in NO Nederland, met hoogste frekwentie in Tubbergen (NO Twente). Hieruit blijkt duidelijk dat de versaxing in Nederland beperkt is gebleven tot enige grensstreken in NO Nederland.
¶ 1550++: De oude Saxische hoeven die men vindt in Drente en in de Vechtdal wijken qua architectuur sterk af van de Saxische hoeven in Twente. Ze dateren veelal van na de 16e eeuw. Het is vooralsnog niet duidelijk waarom ze Saxisch worden genoemd. Vaak lijkt het of men alleen de Saxen kent als settlers uit het verre verleden. De hoeven in de Achterhoek die men Saxisch noemt, wijken qua bouwstijl volledig af van die in Twente, Vechtdal en Drente. Feitelijk lijken ze vrij normaal en onderscheiden ze zich alleen door een donkerrood geverfd houten voorzet, die alleen het bovenste deel van de voorgevel afdekt. Deze rode kleur kan mogelijk wijzen op Anglische herkomst en wat te maken hebben met de beverjacht, die zo specifiek Anglisch te noemen is. (> Rood) De Angelen zijn rond 200vC de Achterhoek binnen getrokken en hebben zich in dit grote moerasgebied vooral bezig gehouden met de beverjacht. > Beverjacht, Groot Veenland
¶ 1649: In de Atlas van Blaeu van 1649 worden zowel de versaxing als de verfriezing van de Angelen tegelijkertijd gedemonstreerd in een simpele tekst over de bouw van de Burcht van Leiden rond 449nC door Engist, een overste van de Angel-Saxen.

De Schrijver van d'oude Hollantsche Chronijck, en verscheyde andere geleerde mannen meenen, datse [de burcht] omtrent het jaer CCCC XLIX van sekere Engistus, een Overste van de Anglen en Saxen, oft, soo sommige seggen, Koning der Vriesen, gebouwt is. De geleerde Janus Dousa heeft ook dit gevoelen gehadt, gelijck uyt de volgende vaersen blijckt:
Putatur Engistus, Britanno orbe,
Redux, posuisse victor.
Dat is:
Engist, verwinnaer uyt Britanje weergekeert.
Heeft Leyden als men meent, met dese Burgh vereert.

Versen:
Dorp bij Meppen in Munsterland, gelegen in een groot veen- en heidegebied. De regio wordt rond 250vC bevolkt door Angelen uit Lunenburg.
** ASA, Varsen

Versiering: > Kunst, Ornamentiek
Versterkingen: > Vestingen
Verstrooiing: > Recreatie

Vertrouwen: (VTR:)
()A ascufan (aanschuiven, vertrouwen), befaestan (vastmaken, begaan, vertrouwen), bescufan (toewerpen, toevertrouwen), betaecan (begaan, toevertrouwen), trost (zn vertrouwen), trustan (ww vertrouwen)
¶ Vertrouwen in het leven is gebaseerd op veiligheid, gunstigheid en zekerheid.
¶ Veiligheid: De Angelen in Angelland leven in een gevaarlijke wereld: wilde beesten, vijandige mensen, criminelen, natuurrampen, etc. Voor hun bestaan zoeken ze enige zekerheid door hun woonplekken te kiezen op veilige plekken in een veilig gebied. Ze wonen daarom vaak in moerasig gebied en bouwen een omheining om hun woning. > Veiligheid, Moerasvolk, Tuinen
¶ Gunstigheid: Mensen wonen graag daar waar ze kunnen leven. I.c.:
- waar voldoende water en voedsel is
- waar voldoende bouw- en werkmateriaal is
- waar voldoende sociale contacten mogelijk zijn > Contacten
- waar het klimaat mensvriendelijk is
¶ Zekereid: Zekerheidheid is een relatieve zaak. Wat vandaag zeker lijkt, kan later tegenvallen. Zo is het leven helaas. Het is de kunst om daarmee te leven. > Moreel
¶ 2017 Navajo Indianen USA adagio: Love, faith and trust. #MAXtv/Navajo Indianen/ Erica Terpstra 9.7.2017
¶ Vertrouw op uzelf. Vetrouw op uw medemensen. Vertrouw op de Here uw God. Hij zal u leiden. De meester vertrouwt op zichzelf en op God en volgt de goede weg. Meer of beter kan een mens waarlijk niet doen. #SRK
** Levenskunde, Leefbaarheid, Woonplekken, HGV

Verven: > Kleuren
Vervening: > Veenland, Ontginning

Vervoer:: (VVR:)
()A bot (boot), carre (kar), faran (varen, reizen), fera (gezel, metgezel, maat), feran (=A faran), for (reis, tocht, mars, expeditie), foran (voeren, varen), freht (vracht), ganc (gang, reis, manier), gastocc (wandelstok), gefera (=A fera), genota (reisgenoot, metgezel), hand (wegwijzer), hors (paard), horscarre (paardenkar = kar getrokken door paarden), irran (vergissen, verdwalen, verwarren), hurran (haasten), leapan (lopen), meduseld (metgezel), oxcarre (ossekar), oxwaegn (ossewagen), oxwaen (=A oxwaegn), pacesol (pakezel, bepakte ezel), pachors (pakpaard, bepakt paard), pacwaegn (pakwagen, goederenwagen), peard (paard), pullman (sleper, vervoerder, transporter), sandwaeg (zandweg), scearpa (reistas, rugzak), scot (schot, lading, vracht), traec (trekweg = zandweg met karresporen), waeg (weg), waegman (voerman = koetsier), waegn (wagen), waere (waar, waren, goederen)
¶ Oertijden: Vanaf de oertijden verplaatsen mensen zich voornamelijk te voet, te paard, per ossekar of paardekar en per boot. Lopen was de belangrijkste vorm. Mensen lopen grote afstanden. Tot in de jaren 1950 lopen arbeiders in Twente hele afstanden naar hun werk en 's avonds terug naar huis. Ieder van en naar de eigen woonstee. De lopers sluiten zich bij elkaar aan en zo ontstaan smorgens steeds grotere groepen naar het werk. Tegen de avond vertrekt men samen in groepen terug naar huis. De groepen worden onderweg steeds kleiner doordat mensen afhaken zodra ze hun huis bereiken. Zo gaat dat alle werkdagen, het hele jaar door, jaar in jaar uit.
¶ 9000vC++ Angelland-Brittannia: Transporten vanuit Angelland naar Brittannia zijn al oeroud en dateren zeker al ver vóór 9000vC toen de zeespiegel van de Noordzee begon te stijgen door het smelten van grote ijsmassa's na de Laatste IJstijd (2miljoen-10.000VC). Brittannia wordt daardoor geleidelijk gescheiden van het Continent. De afstand tussen Continent en Brittannia werd steeds groter, maar de contacten blijven bestaan omdat aan beide kanten van de groeiende zee de mensen elkaar blijven kennen. > Noordzeeland
¶ 665vC: Een Oud Anglisch runengedicht vertelt circa 300nC over koning Ing, stamvader van de Angelen:

Vlees:
btr vlees, vleeswaren en vleesgerechten
()A baeco (bacon, spek), banham (beenham = gerookt rundvlees), banwyrhta (beenwerker, uitbener, slager), beac (biek = varken), beaco (bacon, spek), butgan (slachten), butgere (slager), flaesc (vlees), flaescbenc (vleesbank = bank of tafel waarop vlees ligt ter verkoop), flaeschowere (slager), flaeschus (slachthuis, slagerij), flaescman (slager), flaescsoppe (vleessoep), ham (ham = gerookt rundvlees), hamma (ham, schenkel), haxa (gehakt, gerecht van gehakt beenham), homm (ham, kniebocht, schenkel), hauw (houw, slag), hauwan (slaan, hakken), hauwere (slager), howan (=A hauwan), lend (lende, zijkant), liferwyrst (leverworst), meta (vlees), metcealf (vleeskalf), mete (vlees), metfeld (=A mette), methofe (vleesboerderij), metseax (vleesmes, mes), mettan (vetmesten), mette (weide voor mestkoeien), metwyrst (metworst), neaglholt (soort rookvlees), pudding (pudding, worst, ingewanden), saespic (zeespek = spek van dolfijn of zeehond), sealtan (zouten, inzouten, insmeren met zout tegen bederf; # vlees), slegan (slachten, doden), slegere (slachter, slager), slegery (slagerij, slachterij), sleghus (slachthuis), slegmaent (slachtmaand, oktober), slog (slag), slogan (ww slachten), slogt (slag, slacht, slachting), slogtere (slachter, slager), slogterhus (slachthuis, slagerij), slogthus (slachthuis), smocery (smokerij; # vis, vlees), smocian (smoken, roken), spic (spek), spind (spek, vet), wildbraed (wildbraad), wymma (zolderstokken om worst en spek op te hangen), wyrst (worst)
¶ 98nC: Tacitus: Germanen [Angelen] drinken veel bier. Ze eten veel vruchten, wildbraad en karnemelk. De vruchten plukken ze in het wild. > Tacitus
¶ 1850++: Bron ZWH/p74 schrijft over het even op de boerderij: "De knollen voor het vee werden in de herfst geplukt. En dan was al weer gauw de slachttijd aangebroken. In november of december werd er bij alle boeren een varken of koe geslacht. De slachter kwam daarvoor aan huis en hij zorgde ook voor het inzouten van het vlees terwijl de vrouwen metworst, leverworst, braadworst en bloedworst maakten."
¶ 1960: Methoeve in Weerselo/Twente. Kenlijk een boerderij waar vlees wordt geproduceerd. > Weerselo
¶ 2015: Metteveld in Hengelo/Achterhoek. #FRI/CountryFairAalten/2015
** Jacht, Veehouderij, Worst, Voedsel, Ossekermis

Vleeswaren: > Vlees
Vlinders: > Insecten
Vloeivelden: > Drasland
Vloot: > Zeemacht

Vloten, Johannes van (1818-1883)
Geboren in Kampen. Studeert Theologie in Leiden. Is leraar Frans en Geschiedenis te Rotterdam. In 1854 hoogleraar Nederlandse Geschiedenis en Letteren aan het Atheneum te Deventer. Neemt 1867 ontslag en wijdt zich dan verder aan studie. Schrijft 1875 Onkruid onder de tarwe gericht tegen Multatuli. Verwerpt zowel kerkelijke dogma's als modernisme. Propageert daarentegen Spinoza.
# WP

Voeding:
()A aeg (ei), aerpel (aardappel), attan (ww eten), atting (voedsel), baeco (bacon, spek), banham (beenham), bataet (# zoete aardappel), bean (boon; # peulvrucht), benn (=A bean), blomcole (bloemkool), bolc (bolk = soort wijting, kabeljauw), bread (brood), buttor (boter), ceort (haxel), cese (kaas), cicen (kip), cipel (ui), coccel (kokkel), cocies (koekjes), cole (kool), colraep (koolraap), colsoppe (koolsoep), crabba (krab), crocket (kroket), crodbeanan (bruine bonen), cropsalaet (kropsalade), crutmos (kruidmoes), cuworde (komkommer), dufe (duif), dufebeanan (duivebonen), earwa (erwt), earwasoppe (erwtensoep), ey (ei), faettwerc (vet voedsel), fedan (voeden), fersc (vers), fisc (vis), flaesc (vlees), flaescsoppe (vleessoep), foda (voedsel), fodbenc (voedselbank), frickedille (fricandel), fruhtan (vruchten), fyrtig (rot, bedorven, garleac (knoflook), gearu (gaar, gereed), gelli (gelei), grot (gort), grut (grut = gebroken graan), grutpappe (gortepap, grutten), gyrtpappe (gortepap), hacod (hecht, vissoort), haering (haring), ham (ham), haxa (haxe, gehakt), hanc (schenkel), honech (honing), hreaw (rauw), hrist (rijst), hwiting (wijting, witvis), linselsoppe (linzensoep), liferwyrst (leverworst), lopustre (kreeft), mael (maal, maaltijd), mos (spijs, eten, warme maal, moes, brij), mussel (mossel), myne (meun, vissoort), nutan (noten), ostar (oester), paesternaec (pasternaak), pannecouc (pannekoek), pappe (pap), pisansoppe (erwtensoep), pleagast (gort, gepelde gerst), podding (pudding), porrige (pap), raepan (rapen), reaw (rauw), rubarbar (rabarber), rygebread (roggebrood), rygepappe (roggepap), rysel (reuzel, vet), saespic (zeespek = spek van dolfijn of zeehond), salaet (salade), sceort (=A ceort), scorsenere (schorsenier), sealt (zout), slaet (=A salaet), snas (braadspit, vissen aan snoer geregen), soppe (soep, geweekt brood), speltbread (speltbrood), spic (spek), spreotan (spruiten), sprutan (spruiten), sprott (sprot = gerookte sardien), spryttan (spruiten), steawa (stampot), stofapott (stoofpot), strufe (struif, flensje), sucer (suiker), sucerbread (suikerbrood), sufel (zuivel), unslid (dierlijk vet, reuzel, varkensvet), ustar (oester), waermos (warmoes, groente), wegga (wegge = tarwebrood, witbrood), wyrst (worst)
¶ 25nC++: De kroket wordt al gegeten door de oude Batavieren.
¶ 98nC: Tacitus: Germanen [Angelen] drinken veel bier. Ze eten veel vruchten, wildbraad en karnemelk. De vruchten plukken ze in het wild. > Tacitus
¶ 2013: Macedoniers op het land redden zichzelf uitstekend. Ze verbouwen zelf hun groente en fruit. Een deel wordt verkocht op de markt en en de rest wordt ingemaakt. In het voorjaar kopen ze een big die ze vetmesten en in de herfst slachten. Zo hebben ze vlees voor de hele winter. De rest van het jaar vangen ze vis in de beken en rivieren. > Macedonia
¶ 2013: Een man van 82 en z'n zoon van 41 jaar zijn gevonden in een bos in Vietnam. Ze waren gekleed in een schamel lenddedoek en nauwelijks in staat tot communicatie. In 1973 werden z'n vrouw en dochter gedood door een landmijn. Vader en zoon vluchtten toen voor het oorlogsgeweld naar een bos waar ze 40 jaar lang verbleven. Ze leefden van bosgroenten en vruchten en van incidenteel geschoten wild. (# De Telegraaf 9.8.2013)
¶ 2013: In het zuiden van Japan wonen mensen die erg gezond zijn en heel oud worden. Gemiddeld halen ze circa 120 jaar. Zelf verklaren ze dat door hun bizondere levenstijl:
- elke dag een doel stellen
- veel tuinieren
- veel bonen, groente en vis eten
- weinig sex
** soort, Consumptie, Gerechten, Groente, Patisserie, Groente, Vissen, Vlees, Vruchten, Zuivel, Brood, Worst, Gebak, Kelders, Levenskunde

Voedsel:
()A atting (voedsel), faettwerc (vet voedsel), foda (voedsel, voeding, voer), fodan (voeden), fodbenc (voedselbank), fodder (=A foder), foder (voeder, voer, wagenvracht), meta (vlees), mete (voedsel, vlees), pappe (pap), porrige (pap)
¶ 70miljVC++ Bushmen: Volk dat leeft in Zuid Afrika. Zelf noemen ze zich de San. Ze zijn de oudste vertegenwoordigers van de mensheid op aarde. Als enigen der Oermensen hebben zij de catastrofe van 65 miljoen jaar vC overleefd, toen een meteoor Mexico trof en nagenoeg alle leven op aarde uitroeide. San leven van jacht en verzamelen van plantaardige producten. Anno 2013 leven ze in kleine groepen in de Kalahari Woestijn en wonen in kleine hutten, opgebouwd uit boomtakken en bladeren. Jagen doen de mannen in kleine groepen met zelf gemaakte pijlen en bogen en speren. De vrouwen verzamelen zaden, noten, vruchten, wortels en kruiden. > PgGen/Bushmen
¶ 1.9miljVC: mensen koken voedsel #BBCWorldTV/#Egypt+Kush 16.7.2017
¶ 485.000VC: Zigzag gravering in schelp mossel in Museum Naturalis in Nederland. Oudste kunstuiting totnutoe van Homo Erectus. Mossel was voedsel voor hem. Schelp gebruikt om gereedschap te maken. #NOStvJournaal 3.12.2014, DeTelegraaf 4.12.2014
¶ 1950++: Methoeve in Weerselo/Twente. Kenlijk een boerderij waar vlees wordt geproduceerd. #DIF > Weerselo
** Jacht, Voeding

Voertuigen: (VRT:)
()A assa (ezel), axa (as van wiel), barewe (=A barwa), barwa (berrie, handkar, kruiwagen), bourcarre (boerenkar = kar getrokken door koe, os of paard), buggig (buggy = lichte paardekar), buldarwaegn (bolderwagen, bolderkar = boerenkar zondere vering; oudste koeienkar), cales (caleche = open koets), carine (rijtuig, koets), carosse (karos, koets), carre (kar), carryge (rijtuig), ceart (metalen band om wiel), cestwaegn (kistenwagen = wagen voor vervoer van kisten of koffers), chease (sjees = snelle paardekar op twee wielen), cladhwaegn (kleedwagen, huifkar), cotse (koets), cotsere (koetsier), cotsfeld (koetsveld = parkeerveld voor koetsen), cotshus (koetshuis), cotsman (koetsier), cotsseoc (koetsziek, kotsmislijk = mislijkheid door hevig schommelen van koets), couts (koets), coutsman (koetsier), cowcarre (koeienkar = kar getrokken door koeien), craet (krat, kar, rijtuig, wagen), crutwaegn (kruiwagen), dogcarre (=A hundcarre), dreccarre (drekkar, strontkar, mestkar), eoh (paard), esol (ezel), foder (wagenvracht), ghyg (=A gigge), gigge (sjees = lichte 2-wielige kar getrokken door één of twee paarden), herse (paardekar), hesscarre (hessenkar = ossenkar), hodcarre (huifkar), hors (paard), horscaert (paardekar = kar getrokken door paarden), hufcarre (huifkar), hundcarre (hondekar = kar getrokken door 1 of meer honden), lamone (lamoen = stang tussen twee paarden in span van rijtuig), lycwaegn (lijkwagen), ossewa (ossewagen), oxcarre (ossekar), oxcraet (ossekar), oxwa (ossewagen) oxwaegn (=A oxwa), oxwaen (=A oxwa), porwaegn (wagenduwer), raed (rad, wiel, wagenwiel), scurre (soort paardekar), sealwaegn (huifkar), sled (slede, slee), sleddere (sleeruiter = koetsier van een slede), slegh (=A sled), spaec (spaak), styrtcarre (stortkar = kar met laadklep om vracht te storten; AS stortekarre), thissel (dissel = disselboom = boom tussen paarden van tweespan), waen (wagen), waegn (wagen), waegnsmear (wagensmeer = smeervet voor wagendelen), waegnwheol (wagenwiel), weang (wagen, koets), wheol (wiel, rad)
¶ 6800vC: mensen gebruiken sleden met glijders #DWO
¶ 3200vC: paarden gedomesticeerd in de steppen van Zuid Rusland
¶ 3000vC: ondekking wiel in Egypte tijdens hijsen van stenen > PgGen
¶ 3000vC: Egyptenaren bouwen paardewagens met twee wielen (6 spaken) + kar (voorkant gerond) + stang (met twee jukken) getrokken door twee paarden. #BBC4tv8.5.2014/Qantir
¶ 3000vC: Goten: Oekraïne(3000vC)-Litouwen(2500vC)-ZuidZweden(2000vC)
¶ 2700vC: mensen maken massieve en driedelige wielen #DWO
¶ 2700vC: eerste wagen ter wereld gebouwd in Egypte (*)
¶ 2500vC: wagenwiel (eikenhout) in Weerdinge/Drente. Dit lijkt te wijzen op vroege contacten tussen NO Nederland en Egypte. Mogelijk via Kreta. > Egypte
¶ 2000vC: Goten in Zuid Zweden
¶ 1700VC++: mensen maken spaakwielen #DWO
¶ 1335vC: Farao TutAnchAmon rijdt in eenmans strijdwagen, met twee wielen, zes spaken per wiel, twee stangen, getrokken door twee paarden. #BBC4tv/TutAnchAmon 8.2.2016
¶ 1300vC: Mozes trek met de Joden uit Egypte. Ze worden achtervolgd door Egyptenaren in strijdwagens getrokken door paarden. > PgGen/Joden
¶ 700vC: Inglo-Goten migreren van Zuid-Zweden naar Oost Denemarken.
¶ 655vC: De Anglische koning Ingwi reist van Leire op Seeland in Denemarken met groot gezelschap per wagen en boot naar Angeln. (> Ingwi) Ergens in Zuid Engeland staat op een oude steen van c 1000nC in runen de Oud Engelse (Anglische) tekst:

Ing waes aerest mid Eastdenum
gesewen secgum, od he siddan east
ofer waeg gewat. Waen aefter ran.
Thus Heardingas thone haele nemdon.

ofwel

Ing was eerste onder de Oost-Denen
zo gezien en gezegd, tot hij oostwaarts ging
over weg en water. Zijn wagen reed achter.
Aldus noemden Hardinga's die held.

¶ 1000++: Hufcarre = huifkar, kleedwagen, boerekar = paardekar met zeildak; voor vervoer van goederen of maximaal 8 personen. Wordt veel gebruikt door boeren en landverhuizers en voor groepsvervoer. Dit model huifkar wordt tot ver in de Nieuwe Tijd gebruikt.

          

 Groningen anno 1572

Boven: groepsvervoer per open huifkar. De afbeelding is een detail uit 'Groeninga', een ets uit de stedenatlas van G. Braun en F. Hogenberg anno 1572.
¶ 1850: Wegen zijn tot in de 19e eeuw nauwelijks bestraat. Vaak zijn ze daarom zo zacht en modderig dat porwaegns (wagenduwers) nodig zijn om een kar weer vlot te trekken. Door de vaak slechte wegen gaat het vervoer tot in die 19e eeuw daarom veelal over water.

                

Boven: Tekening van de Moppehoeve aan de Rodepolder 1 in Oud Ade (Alkemade). Ze is gemaakt in de 18e eeuw door een onbekende meester. (Collectie Gemeente Archief Leiden). Op de tekening is de voorkant van de boerderij gelegen aan de kant van de sloot.
** Koetsen, Vervoer, Wiel, Wagenwiel, Vaartuigen, Scheepvaart, Transport, Paarden, Egypte, Paardekarren, Ossewagens

Vogels::
()A agu (ekster), alca (alk; # zwemvogel), aran (arend, adelaar), bec (bek), blawfot (steenvalk), brid (vogel), bridman (vogelman, vogelaar), bridsang (vogelzang), bryd (vogel), bunting (bunting), busard (buizerd; # roofvogel), butor (roerdomp), calle (kalle), caw (kauw = soort kraai), cicentheof (kiekendief), ciefta (kieft, kievit), cifwit (kievit), cim (kim), cirpan (ww tjirpen), ciwit (kievit), clarre (braamsluiper), cnute (kraai), colmase (koolmees), corbel (korbeel; # raaf), corbit (vlaamse gaai), coug (kaug; # kraai met rode poten), coy (kooi), coyan (ww kooien), cran (=A crane), crane (kraan, kraanvogel), cranoc (soort kraanvogel, reiger), crawe (kraai), crene (=A crane), cron (=A crane), cropp (krop = voormaag), crowe (=A crawe), cucu (koekoek), cushat (duif), cwethan (kwetteren), cwethe (gekwetter), cyta (wouw), dola (torenkraai, kauw), done (dons), dufe (duif), dufelere (duivenvanger), dufepoll (duiventoren), duffer (doffer = mannetjes duif), eagle (arend, adelaar), ealdorfaer (ooievaar), earn (arend, adelaar), exter (ekster), falca (valk), fearnoule (nachtzwaluw), fether (veer), fince (vink), fincere (vinker = vinkenvanger), flearc (vlerk, vleugel), fliccer (specht), fogle (vogel), fowal (vogel), fowalere (vogelaar), fugol (vogel), fugolcopere (vogelhandelaar), fugolere (vogelaar = vogelvanger, vogelhandelaar), fugolery (vogelhandel), fugolsang (vogelzang), fugolweda (vogelweide = land ongeschikt voor akkerbouw), fugolweda (vogelweide gebruikt voor vangen en trainen van valken), fugolwielle (vogelweelde, vogelrijk = rijk aan vogels), galan (zingen), gale (gaal, zangvogel), geac (koekoek), geatling (geteling, merel), grunfince (groenling), habuc (havik), hacchan (broeden), hacchling (kuiken), hafoc (havik), harant (arend), heafoc (havik), hecgmusge (heggemus), higora (meerkol, ekster, specht), hleapwince (kievit), hodig (soort kraai), holtdufe (houtduif), hopu (hop), hraefn (raaf), hragra (reiger), hroc (roek), hupu (hop), hurhona (hoerhaan; # raaf), hwilpe (wilp, wulp; # strandvogel), isbrid (ysvogel), laerna (valk), laferce (leeuwerik), lawerc (leeuwerik), leaster (lijster), loma (duiker of meerkoet), maeral (marel = grutto), maew (meeuw), marclow (vlaamse gaai), marcol (=A marclow), mase (mees), mearle (=A mearul), mearul (merel), morhenn (waterhoen; # watervogel), muscet (sperwer), musge (mus), neab (snavel, bek), nest (nest), netelcyning (winterkoning), nihtegale (nachtegaal), nistian (ww nesten), nutcracere (notekraker), osle (# kleine vogel), oule (uil), paepegay (papegaai), pawa (pauw), pea (pauw), pellican (pelikaan), pewit (kievit, kapmeeuw), pipede (pip, vogelziekte), plufere (pluvier), quala (kwartel), rafe (raaf), rafescot (stuk land waar raven nestelen), ralle (ral; # moerasvogel), reaghar (=A righer), reatfince (rietvink, karekiet), righer (reiger), rolla (soort kraai), rouc (roek, kraai, raaf), scerscreac (vogelverschrikker), smarrel (valk), sparra (mus), spearheafoc (=A spaerwa), spearwa (sperwer, mushavik), spraw (spreeuw), spreaw (spreeuw), staer (=A spreaw), stearna (stern, zeezwaluw), storc (ooievaar), stormbrid (stormvogel), swalewe (=A swealwe), swealwe (zwaluw), swearm (zwerm), thrysce (lijster), trop (zwerm), turtur (tortel, tortelduif), ule (uil), vogal (vogel), waeterfugol (watervogel), waeterrall (waterral), wihe (wouw), wippe (kwikstaartje), wuddufe (bosduif), wudewale (wielewaal), wudpiccere (specht)
¶ Noodlot: Angelen geloven in voortekens en noodlot. Het lot voorspellen ze o.a. met stukjes twijg van een vruchtboom. Ook vogels worden gebruikt bij voorspellingen. Aan de trek van vogels leest men de voortekens van het lot. > Tacitus
¶ Landbouw: Vogels zijn vaak een plaag voor akkers die net zijn ingezaaid. Ze pikken veel zaad weg. Boeren hangen daarom in de akkers vaak gedode kraaien aan een stok om andere vogels af te schrikken. Anno 2010 zijn deze scerscreacs (vogelverschrikkers) nog te zien in NO Nederland en in Engeland. (# FRI, BBCtv/countryfile)
¶ 1050: Uit circa 1050nC stamt de beroemde tekst van een Vlaamse monnik in Engeland, die hij kennelijk schreef bij het testen van zijn pas geslepen pen (ganzeveer) en een vlaag van verliefdheid:

Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic andu thu,
Wat unbidan we nu?
ofwel
Hebben alle vogels nesten begonnen behalve ik en jij,
Wat wachten we nu?

¶ 2014: Moerasvogels: Karekiet, roerdomp en baardmannetje worden bedreigd met uitsterven door milieuvervuiling in hun habitat. #DeTelegraaf 18.6.2014
¶ 2015 Ooievaar: Volgens VARAtv Vroege Vogels is de ooievaar het symbool voor geluk en lang leven. #VARAtv/VroegeVogels 2015apr
** Kraan, Kraai

Vogelvrij: (VGV:)
Bij halsmisdrijven werden daders in het Germaanse recht vogelvrij verklaard. Dit hield in dat daders al hun bezit kwijt raken en dat idereen hen mag doden, zonder zelf vervolgd te worden. Vogelvrij verklaring gebeurd ook in de Christelijke tijd. O.a. door het Vaticaan jegens Maarten Luther. Willem van Oranje is vogelvrij verklaard door de Spaanse koning en vervolgens vermoord door Balthazer Gerards. Tegen deze straffen is groot verzet gegroeid, maar pas in 20e eeuw komt daarin geleidelijk verandering. Vooral door de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, die o.a. wordt erkend door de Verenigde Naties en de Europese Unie.
¶ 1060-1600 Engeland: Forrests (bos + heide) zijn gevaarlijke gebieden. Ze zijn alle bezit van de koning en adel. Daarvoor zijn speciale Forrest Laws ingevoerd. De Normandische heersers maken jacht op alle indringers. I.b. peasants en boeren. Die zijn vogelvrij. Koning en adel mogen ze ongestraft martelen en doodschieten. #BBCtv/11.6.2015/Prof Bartlett
** Kasten

Voldoening: (VDO:)
¶ Ware tevredenheid brengt ware voldoening. Ware voldoening brengt ware happiness. Ware happiness brengt ware levensvreugde. De meester is zorgvuldig en volgt de goede weg. #SRK
** Plichten

Volk:
()A cynn (kinne, volk, stam), cynnsfolc (verwant volk), cynnsman (bloedverwant), folc (volk), heahfaeder (aartsvader, stamvader), kinn (kinne, bloedverwant, familie, groep, volk), kunn (=A cynn), ware (volk)
¶ Volk = 1. groep mensen in een bepaald (omgrensd) gebied; 2. groep mensen in de samenlevening (maatschappij, land); 3. burgers van een land, staat of natie; 4. groep mensen die onderling op enigerlei wijze verbonden zijn of zich als zodanig verbonden voelen.
¶ Doorgaans zijn mannen van eenzelfde stam of volk vaderneven en stammen ze af van een gemeenschappelijke oervader, ofwel stamvader. Bij de Angelen is dat Ingwi. > Ingwi, Angelen
¶ Volgens de DNA-guru Spencer Wells in de USA hebben de primaten (mensapen) voor 97% dezelfde DNA-structuur als de mensen. Verder hebben alle mensen op aarde voor 99.9% dezelfde DNA-structuur. Er zijn daarin 5 Typo's te onderscheiden, ofwel 5 onderling licht afwijkende Y-chromosomen, ontstaan door plotselinge natuurlijke mutatie. Deze typo's komen in de hele wereld voor. De oertypo is ontstaan in Afrika. De overige typo's ontstonden elders in wereld na migratie. Eén hoofdstroom migreert via Ethiopië naar Arabië. De andere hoofdstroom via Egypte naar Syrië. Groepen mensen en volken kennen overal ter wereld voor 85.5% dezelfde DNA-varianten. Zijns inziens ontstaat DNA differentiatie alleen door duurzame aanpassing aan nieuwe omstandigheden.
** Stam, Volken, Neven, Angelfolc, Teutonen, Genologie, Patrilocalisme, Tribalisme
# WP, Beagle (VPROTV 8.11.09), DAB

Volken:
()A Angelcynn (Angelen), Angelfolc (Angelen), Bretene (Britten), Brettas (Britten), cynnsfolc (verwant volk), folc (volk), Francan (Franken), Fresna (Fries, Friezen), Grecas (Grieken), Hunas (Hunnen), Huynas (Hunnen), Iotene (Jutten), Kantware (volk van Kent), Peothas (Picten), Myrgingas (Myrgings), Saexan (Saxen), Scotas (Schotten), Swaefe (Swafen, Sueven), ware (volk), Wealas (Welshmen)
** Volk, Stam

Volker van Coevorden (c 1135-1195)
Burggraaf van Coevorden.
Woont mogelijk te Coevorden, later in Ansen bij Ruinen.
Ghm NN. Udh: Volker van Coevorden (gb 1171).
** Bierum, Coevorden, HAPA

Volker van Coevorden (c 1171-1231)
Alias Folker. Mogelijk een zoon van Volker van Coevorden (gb 1135).
Sinds 1215 vaak genoemd in oorkonden.
Ghm Xx van Lewe (Leo; gb 1176), dochter van Albert van Lewe (Leo; gb 1131).
Udh: Rodolf van Ance (gb 1207). Mogelijk ook Volker van Coevorden (gb 1200).
** Lewe, HAPA
# Quedam/p92+95, KBG

Volker van Coevorden (c 1200-1260)
Mogelijk een zoon van Volker van Coevorden (gb 1171).
Ghm Xx van Lewe (gb 1206), dochter van Gerard van Lewe (gb 1171).
** Coevorden/Van, Lewe

Volksgeloof: > Geloof, Donderbezem, Koolhaas, Roggemoeder, Heks, Witte Wieven
Volksmond: > Streektaal
Volksstam: > Volkstam
Volksstammem: > Volkstammen
Volkstam: > Volksstammen
Volkstammen: > Volk, Stam, Onderstammen, Tribalisme

Volksvergaderingen: (VOV:)
¶ Gezinshoofden: In oude tijden zijn de gezinshoofden de primaire bronnen van de sociale besluitvorming. Zij komen op gezette tijden samen om belangrijke zaken te bespreken en oplossingen te bedenken. De vergaderingen vinden mogelijk plaats bij offerplaatsen. De Drentse dingspillen zijn namelijk gebouwd bij de offerplaatsen in Zuiderveld/Sleen, Diever, Beilen, Rolde, Vries (voor Noordenveld) en Anloo (voor Oostermeer). Dingspil lijkt namelijk afgeleid van digspaal (AL thingspal) wat een rechtsgebied aangeeft. #DRG/p14-15
¶ Locatie: Anglisch scar = stuk grond, vergaderplek. > Scarlebelt
¶ Vondenis: = vonnis, besluit (Angl: fondnis). De oude volksvergaderingen worden primair bezocht door de gezinshoofden. In die tijd hebben namelijk alleen zij die rechten. Deze rechten zijn meestal gebaseerd op grondbezit. De gezinshoofden zoeken (vinden) samen oplossingen voor de geschillen, zgn vondenissen. Volgens oude verhalen keuren zij de voorgedragen vondenissen af door gemor of keuren die goed door schudden van de speren. Het vergaderen gebeurt in de open lucht bi climmender sonne. #DRG/p15 > Dingen
** Dingplaatsen, Dingspillen, Etten, Eigenerfden, Zonnecultus

Volksverhalen: > Grummeldoek, Menneke van Holten, Saga's, Overleveringen

Volksverhuizingen: (375-850nC)
Massale verhuizingen van volken in Europa. Begint in 375nC met de vernietiging van het Gotische Rijk door de Hunnen. Vele Goten en andere Germanen vluchten dan naar het westen en het zuiden van Europa, waardoor de inwoners aldaar zelf ook in grote aantallen op de vlucht slaan. Zo vestigen Slaven zich rond 400nC vanuit het oosten in het gebied tussen de Weichsel en de Elbe. Daardoor worden de Saxen verder naar het westen gedreven en vestigen ze zich in NW Duitsland en NO Nederland. Rond 450nC migreren Angelen en Saxen naar Brittannia, waar het Romeinse Rijk zich heeft terug getrokken.
¶ 300-600nC: Bij Donkere Middeleeuwen denken mensen vaak aan volksverhuizingen en plunderingen, maar er was ook tijd om te genieten en in rust sieraden te maken. > Sieraden
** Angantyr, Hunnen, Angelen, Saxen
# WP, KBG

Vollenbroek:
Nederlandse familienaam. Komt anno 1947 in Nederland totaal 183x voor met absolute top van 151x in Overijssel. In 2007 totaal in Nederland 344x met hoogste frekwentie van 72x in Hengelo in Twente.
¶ Gezien de context lijkt de naam Vollenbroek afkomstig uit Hengelo (Twente). Mogelijk was daar ooit een veld met die naam, waar de familie woonde en waaraan de familie de naam ooit ontleend heeft. Mogelijk in 1811 bij de invoering van de Naamwet, waarbij iedereen een vaste familienaam moest aannemen.
¶ De regio Hengelo wordt rond 225vC bevolkt door Angelen uit het Vechtdal. De naam Vollenbroek lijkt derhalve afgeleid van Anglisch fola (veulen, ONdl vollen) + broc (broek, drasland). Volgens Angelische regels derhalve: de broek (drasland) bij de veulens (waar de veulens staan).
¶ Pentrop is een voormalig veengebied in NO Hengelo, waar Angelen woonden. Aldaar staat van oudsher een manege. Mogelijk was daar vroeger ook een veulenweide. Drasland was altijd ongeschikt voor landbouw en werd daarom vaak gebruikt als weiland.
** ASA, Pentrop, Drasland
# FRI, Meertens Instituut 22.8.10, KBG

Vollenhove:
Genoemd Fulnaho (943nC), Vullenho, Vollenho (1233nC). Stad in NW Overijssel. Fulnaho zou een groot woud zijn volgens een oorkonde van 943 AD. #Quedam/p136
¶ 1000*nC: Ene Magnin denkt dat in deze tijd in Vollenhove een paleis staat dat vooral voor de jacht is bedoeld. #DRG/p21 > Paleizen

Vollenhoven: > Vollenhove

Volmaaktheid: (VLM:)
De mens is een product van zijn genen. De mens is een product van zijn cultuur. De mens is een product van zijn ervaringen. De mens is een product van de wereld. De mens is een product van de kosmos. De mens is een product van hemzelf. De mens is een product van de Schepper. De volmaakte mens weet te leven met al zijn mogelijkheden De volmaakte mens weet te leven met al zijn beperkingen. De volmaakte mens weet te leven met al zijn grenzen. De volmaakte mens heeft vertrouwen in de Schepper. De volmaakte mens heeft vertrouwen in de Schepping. De volmaakte mens heeft vertrouwen in de Here onze God. De volmaakte mens zal waarlijk leven. #SRK
** Heelheid, Hagal, Angalisme

Volthe:
Buurtschap in Weerselo, Twente. Bekend om de Hunenborg aldaar.
** Hunenborg Volthe

Volwassenheid: (VLW:)
¶ Jongens van 14 jaar moesten vroeger in Zuidelijk Afrika drie dagen en nachten in een groot donker bos doorbrengen. Als ze dat gered hadden, werden ze door de stamleden als volwassen beschouwd en mochten ze deelnemen aan vergaderingen. #DVB/2012-15 > Initiatie

Voorburg:
Stad bij Den Haag. Rond 100nC tijdelijk genaamd Forum Hadriani naar de Romeinse keizer Hadrianus (76-138nC). Forum Hadriani lag in Park Arentsburg volgens onderzoeker Tom Buijtendorp. Forum Hadriani was enige tijd de informele hoofdstad van het Romeinse Rijk (12vC-400nC). Van hieruit bestuurde Hadrianus toen het grote wereldrijk. Buijtendijk vond er wijnvaten, dakpannen, stukken pilaar en een stadskaart. (# De Telegraaf 18.11.10, KBG)
¶ Na het vertrek van de Romeinse troepen uit Zuid Holland in 276nC raakt het gebied ontvolkt. Rond 300nC komen immigranten uit het Noorden. Saxen en Angelen. Voornamelijk boeren.
¶ 360nC: Op het FH-terrein (in Voorburg*) is een crematiepot met asresten opgegraven, die wordt gedateerd op 275-450nC. De pot vertoont grote gelijkenissen met Angel-Saxisch aardewerk uit Noord Duitsland en Oost Engeland. Aangezien Noord Duitsland vóór 400nC en Oost Engeland na 400nC overwegend zijn bevolkt door Angelen, gaat 't mogelijk om Anglisch aardewerk zoals o.a. gevonden in Norfolk in 1933-38. De crematiepot en creamtieresten lijken derhalve afkomstig van een Anglische gemeenschap in Voorburg.
¶ Gezien de Anglische aanwezigheid kan de naam Voorburg zijn afgeleid van Anglisch fore (voor) + burg. Dus Foreburg, zijnde een burcht gelegen voor een andere burcht. Meestal bedoeld als extra versterking.
** Zuid-Holland, Redbole, ASA

Voorde: > Voorden

Voorde, De
Stuk land in Hummelo, vroeger in bezit van het huis Greflichem aldaar. Hummelo en Greflichem zijn rond 150vC bevolkt door Angelen uit Berkelland. De naam De Voorde wijst daar ook op. Voorde is namelijk afgeleid van Anglisch ford, wat betekent doorwaadbare plaats in beek of rivier. Mogelijk was dat de Oude Rijn die daar naar zeggen heel vroeger langs stroomde.
** Greflichem, Hummelo, ASA, Oude Rijn
# FRI, KBG

Voordeel:
Elk voordeel heeft een nadeel. En elk nadeel heeft een voordeel.
Aldus Johan Cruyff. #NOS Journaal 24.3.2016

Voorden: (VOR:)
()A fert (=A ford), ford (voorde = doorwaadbare plaats in rivier of beek), forde (=A ford), fordman (iemand die bij een voorde woont; later ook voortman), fort (=A ford), lade (=A ford), lade (voorde, doorwaadbare plaats; KA ford; ON voord, voort, fort, foort, vert; VW fort, vort, vorde; LM vorde), landford (voorde naar akker of wei), spicford (AVA spicca + ford = spikvoorde = voorde met een brug van takkebossen en plaggen), stanford (=A stenford), stenford (voorde van stenen, bestrate voorde), wadan (waden = door laag water lopen), wade (voorde), wade (wed, drinkplek voor dieren), wade (nat bouwland aan beek), waey (voorde), weda (voorde), wedda (voorde)
¶ Ford of forde komen vooral voor in locatienamen in NO Nederland. O.a. in Coevorden (1159 Cuforde), Bredevoort (1300* Bredeford), Bevervoorde bij Almelo (ovm 1369), Bevervoorde bij Gelselaar, Lichtenvoorde (1637 Lichtenforde), Avervoorde bij Teuge, Hengforden bij Diepenveen, etc.
¶ Uitgang vert in Nederlandse geonamen/familienamen = voorde = Anglisch fert. VB Helvoort en Helvert. Beide namen komen uit Heusden in Noord Brabant.
¶ Op kaart KGH/1593 zijn te zien: Duystervoort/Nijbroek, Cruysvoort/Nijbroek, Amersfoort, Hagenvoorde/Wijhe, Lanckfoort/Gendringen (Lantfort), Westerfoort/Liemers, Hackfort, Breefoort (Bredevoort), etc.
¶ Ook Vorden lijkt afgeleid van een voorde in de Vordense Beek. Vooralsnog is de oudste schrijfwijze echter nog niet bekend. In al deze gevallen blijken de plaatsnamen te herleiden tot Anglische termen. Gezien de overige feiten mbt die plaatsen mogen we aannemen dat de bevolking daar overwegend Anglisch is.
¶ In Engeland vinden we ford terug in Salford, Bradford, Stafford, Strafford, Stratford, Hereford, Bideford, Chelmsford, Hertford, Bedford, Bishops Stortford, Shalford, Shafford, Oxford, Twiforde, Woodford, Mitford, etc. Deze locaties liggen in oude Anglische regio's.
¶ Gezien het voorgaande mogen we per saldo aannemen dat locatienamen met ford(e), voord(e), e.d. welhaast per definitie oude Anglische nederzettingen zijn.
¶ 150nC++: De bodems van belangrijke voorden worden al vroeg geplaveid met stenen vloeren van circa 1.5 meter breed. Daardoor kunnen karren er makkelijk doorheen zonder weg te zakken in de zachte bodem.
¶ 1300++: Bij hoog water zijn vele voorden onbetrouwbaar. Daarom worden belangrijke voorden sinds circa 1300nC vervangen door bruggen. > Voorde
¶ 1350++: Borg Kranenburg aan de Kranenburgwade in Utrecht. De Kranenburgwade (alias Kranenburgerwed) wordt in 1419 genoemd als drinkplaats voor vee. De wade (voorde) ligt in een zijtak van de Kromme Rijn.

Voorkennis: (VRK:)
()A forecnaw (voorkennis), foresceawian (voorzien), foresecgan (voorspellen), foreseon (voorzien), foreseoning (voorziening), foresith (vooruitzicht, voorspelling, voorschouw)
¶ Freya (alias Frigg) is de Anglische godin van de liefde, vruchtbaarheid, huwelijk, passie, voorkennis en magie. Haar naam leeft voort in Vrijdag, Anglisch: Frigdaeg. Ze is gehuwd met Wodan. Hun zoons zijn Donar (Anglisch: Thunor) en Balder. > Freya

Voornamen: > Mansnamen, Vrouwsnamen
Voorouders: > Familie
Voorspelling: > Waarzeggen

Voorraad:
()A baerg (berging, bergplek), baergan (bergen, verbergen, bewaren), cornpyt (korenput = droge put voor bewaren van koren), courpyt (=A cornpyt), hord (voorraad, schat), hordere (voorraadbeheerder, schatbewaarder), hordian (vergaren, bewaren, sparen), scatan (opbergen, bewaren), sceaddan (=A scata), stocc (stapel, voorraad)
¶ AWH: Wie bewaart, heeft wat voor later.

Voorst:
Regio langs de Yssel aan de oostkant van de Veluwe. Vermeld in 893nC als Forst (# goederenlijst Abdij Prüm/Eifel). De regio wordt rond 200vC bevolkt door Angelen uit Wilp. De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch foreste = bos, woud, jachtgebied, wildernis.
¶ 600nC++: Bron VIV/p10:

De hele gemeente Voorst ligt in de langgerekte zone ten westen van de IJssel, die vanaf de zevende eeuw dichter bevolkt raakte. Aan het eind van de achtste eeuw werden de eerste nederzettings- en bosnamen genoteerd.

Voorst: Van
Adellijk geslacht. Alias de Vorst. Mogelijk afkomstig uit Voorst bij Zutphen.
1192-1227 Herman van Voorst. Komt om in de Sla bij Ane van 1227. #Quedam/p137
** Slag bij Ane
# Quedam/p137

Voorspellen: > Waarzeggen

Voortbewegen: (VTB:)
Lopen, rennen, springen, klimmen, kruipen, rollen en zwemmen zijn de oudste vormen van voortbewegen van mensen. Later komen boten, nog later karren en dan rijtuigen.
6000vC: Oudste boot van NW Europa gemaakt te Pesse in Drente > Schepen
¶ 2015: Regelmatig goed bewegen bevordert de bloedsomloop en dat is goed voor de gezondheid en de hersens. Goed geactiveerde hersens vertragen aftakeling. Aldus Marc Petit van Stichting Internationaal Alzheimer Onderzoek (ISAO). Overgewicht, hoge bloeddruk, stress en roken bevorderen Alzheimer. #DeTelegraaf 15.12.2015
** Bewegen, Lopen, Reizen, Transport, Wagens, Vaartuigen

Voorthuizen:
Alias Vorthusen. Dorp tussen 's Heerenberg en Elten. Diverse keren genoemd in oude oorkonden. #Quedam/p137
** Vorthusen

Voorzieningen:
()A bathus (badhuis), forseon (voorzien), forseoning (voorziening)

Vorchten:
Dorp aan de Yssel, ressorterend onder de gemeente Heerde. De regio wordt rond 200vC bevolkt door Angelen uit West Salland. (> ASA) De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch Forc (mansnaam) + tune (tuin, omheinde grond).
¶ In Vorchten staat een oude kerk, oorspronkelijk gebouwd 780nC, vrij zeker van hout. In 1982 voor 't laatst gerestaureerd. De onderkant van de kerk is gebouwd van tufsteen en heeft Romaanse boogruggen. Elke brug bestaat uit een serie boogjes. De bovenkant is van baksteen.
# FRI, DAB

Vorden:
Stad in de Achterhoek. De regio wordt rond 150vC bevolkt door Angelen uit Twente. De naam Vorden lijkt derhalve afgeleid van ford = voorde = doodwaadbare plek in rivier. Met de rivier is vrij zeker bedoeld de Vordens Beek die daar stroomt.
¶ In de zuidoosthoek van Vorden ligt een meer met de naam Haller Laak (Lack). Het woord laak is kennelijk afgeleid van het Anglisch lace [lake] = meer.
** Hackfort, ASA
# FRI, KBG

Vorthusen:
Oud landgoed aan rivier De Wildt bij Elten (Westfalen). Vermeld in 970nC. De regio wordt rond 150vC bevolkt door Angelen uit Noord Duitsland. (> ASA) De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch ford (voorde) + hus (huis). Dus: het huis bij de voorde.
** Voorthuisen

Vortigern: (c 395-455; VTG:)
Naar zeggen een Keltische warlord in Brittannia. Mogelijk echter een Anglische heerser in Noord Brittannia. (> PgBrit/Aeglesthrep) Leeft in de periode dat de Romeinen zich terugtrekken uit dat land. Hierdoor ontstaat een machtvacuüm, wat chaos, criminaliteit en oorlogen uitlokt. Volgens bron ASC (c 832nC++) doet Vortigern daarom in 449nC een beroep op de koning van Angeln (i.c. Offa van Angeln) om hem te helpen:

449. Hier Martianus and Valentinus onfengon rice, and ricsodon seofon winter. And on hiera dagum Hengest and Horsa, fram Wyrtgeorne gelathode, Bretta kuninge, gesothon Bretene on thaem stede genemned Ypwinesfleot, aerest Brettum to fultume, ac hie est on hie fuhton.
    Se kuning het hie feohtan ongean Peohtas; and hie swa duden, and sige haefdon swa hwaer swa hie comon. Hie tha sendon to Angle, and heton him sendan maram fultum; and heton him secgan Bretweala nahtnesse and thaes landes kuste. Hie tha sendon him maran fultum. Tha comon the menn of thrim maegthum Germanie: of Eald-Seaxum, of Englum, of Iotum.

vertaald:

449. Hier krijgen Martianus en Valentinus macht en regeren zeven winters. En op deze dag zijn Hengest en Horsa uitgenodigd door Wyrtgeorne [Vortigern], de getrouwe Britse koning, op zijn stede genaamd Ypwinesfleot [Ebbsfleet in Thanet?], eerste Brit om te helpen, ook hij heeft hier gevochten.
    Deze koning heeft gevochten tegen de Picten; en heeft gedood en gezegeviert waar hij komt. Hij zond toen naar Angle en vraagt hem meer troepen te zenden; en vertelt hem over de rampspoed in Brittannia en de kust van dat land. Hij [de Anglische koning Offa] zond toen meer troepen [fultum]. Toen kwamen de mannen van drie Germaanse machten: van Oud Saxen, van Angelland en van Jutland.

A.D. 449 This year Marcian and Valentinian assumed the empire, and reigned seven winters. In their days Hengest and Horsa, invited by Wurtgern, king of the Britons to his assistance, landed in Britain in a place that is called Ipwinesfleet; first of all to support Britain, but they afterwards fought against them. The king directed them to fight against the Picts; and they did so; and obtained the victory wheresover they came. They then sent to the Angles, and disered them to send more assistence.

Vossejacht: > Vossen

Vossen:
()A cubbe (jonge vos), cubbing (kubbejacht = jacht op jonge vossen), fox (vos), foxhound (jachthond), foxhunta (vossenjacht = jacht op vossen)
¶ Vossen gelden al ver bevoor de jaartelling als sluwe, maar ook wijze dieren. O.a. in China, Japan en Europa. Boeren hebben minder liefde voor hen. Vossen roven namelijk hun kippen, ganzen en eenden en vreten die op.
¶ Vossejacht: De vossejacht is een oeroud ritueel. Door overlast van vossen gaan boeren in de herfst gezamelijk jagen op vossen. Ze drijven de vossen met hun jachthonden op, sluiten ze in en schieten ze dood. Na de jacht drinken ze samen ergens een borrel op de goede afloop. Dit ritueel is in somige streken uitgegroeid tot een jaarlijks evenement met veel fanfare en hoorngeschal.
¶ 2013: In Lincolnshire (GB) zijn vossen anno 2013 nog steeds populair. #BBC1/BH 18.9.2012
¶ Geonamen:
- Nederland: Foxham/Hoogezand, Foxhol/Hoogezand, Vossebelt/Coevorden
- Vlaanderen: Vosselaar/Turnhout, Vossenhol/Maldegem
- Engeland: Fosdyke/Boston (Lincolnshire), Foxdale (Isle of Man), Foxholes (Yorkshire), Foxton (Northamtonshire), Foxup (NW Yorkshire)
** Vossen

Vrachtvervoer: (VRV:)
()A byrthan (beuren, dragen), byrthe (last), carre (kar), carrman (voerman, vervoerder, vrachtrijder), foder (wagenvracht), freht (vracht), furman (voerman, vrachtvervoerder), pac (pak, bundel, stapel), paccan (ww pakken, grijpen), pacesol (pakezel = ezel die pakken op de rug draagt), pachors (pakpaard = bepakt paard, paard dat pakken op de rug draagt), pachus (pakhuis = pand waar goederen worden opgeslagen), pacwaegn (pakwagen, goederenwagen), scot (schot, lading, vracht), styrtcarre (stortkar = kar met laadklep om vracht te storten; AS stortekarre)
** Transport, Voertuigen

Vrede:: (VRE:)
()A ferth (vrede), frea (vrede), freothu (vrede), freothuwebba (vredestichter), freothuwebban (vrede stichten), freth (vrede, erf), frethan (afrasteren), fridhu (vrede), fridhufeld (vredeveld = heideveld waar de as van gecremeerde mensen wordt uitgestrooid), fridu (vrede), frith (vrede), frith niman (vrede maken), frithian (tot vrede brengen, bevredigen), frithian (beschermen, verdedigen, schuilen), frithian (vreden = afrasteren, omheinen), haelfred (=A halfred), halfred (heil en vrede), happignis (tevredenheid, blijheid), husbreccing (huisvredebreuk), husfreath (huisvrede), hylfred (=A halfred), offrethan (afrasteren), paes (vrede, rust, veilige zone), paesbeorg (paasberg, vredeberg), paesfeld (=A fridhufeld), paesce (klein heideveld), paeslic (vredig, rustig), paesmacere (vredestichter, bemiddelaar), paesman (=A paesmakere), paesop (=A paesbeorg), pas (=A paes), pasce (=A paesce), payan (paaien, tevreden stellen), peas (=A paes), pes (=A paes), pesce (=A paes), refa (vrede), refan (reven = effenen, glad maken, tot orde brengen, tot rust brengen), refan (tot vrede brengen, rechtspreken), saet (sathe, zate, woonstede, nederzetting, vrede), saete (=A saet), sate (=A saet), satha (=A saet), sibb (vrede), tofreth (tevreden), tofrethnis (tevredenheid), umfreadan (omheinen), unfrea (onmin, vijandschap), warra (verwarring, wanorde, onvrede, onrust, strijd, oorlog), werra (=A warra)
¶ 1295vC Hettieten: Koning Hattusile II levert bij Kadesh slag tegen farao Ramses II van Egypte. Hierna wordt het eerste geschreven vredesverdrag ter wereld gesloten. ... Ze nemen de goden van overwonnen volken over om de vrede te bewaren. #DeTelegraaf/Reiskrant 15.11.2014; > PgGen/Hettieten
¶ 2016: Jordania is een land in het Nabij Oosten. Ondanks de vele onlusten en oorlogen in omringende landen is Jordania een oase van rust en vrede. Dat heeft te maken met het overheidsbeleid van Power of Humanity and Peace. De Jordaanse overheid luistert goed naar alle verschillende bevolkingsgroepen en zorgt in haar beleid dat zoveel mogelijk recht wordt gedaan aan al hun wensen. Daardoor heerst er al decennia lang een klimaat van stabiele rust en vrede. Indirect zorgt dit beleid ook voor duurzame welvaart en tevredenheid. #MAXtv/EricaTerpstra 24.4.2016 > Menslijkheid, Humanisme
** Stamvrede, Heelkunde, Hylfred, Veiligheid, Paasberg

Vreden: stad in Westfalen > Blokken

Vreselijkheden: (VSN:)
¶ 1940-45: Londen en andere grote steden in Engeland worden zwaar getroffen door meedogenloze Duitse bombardementen. De Britten weten deze vreselijke tijd te overleven mede dankzij Community Singing, dat hen mentaal enorm sterkt. Begeleid door een piano worden prachtige en vrolijke Britse liederen gezongen. Deze Britse mentaliteit heeft sterk bijgedragen tot de uiteindelijke overwinning. #DVB
¶ 1941-45: Nederlandse gevangenen in de Japanse kampen in Nederlands Indië worden zwaar mishandeld en ondervoed door de Jappen. Velen komen om in deze hel. Anderen proberen van elke dag iets leuks en nuttigs te maken ondanks alle verschrikkingen en ellende. O.a. door onderlinge solidariteit, zingen, voetbal en lezingen. Dat sterkt hen mentaal enorm. Velen van hen weten daardoor te overleven. #FRI > PgKbg/Jappekampen, Indonesië
¶ Het vreselijke dat vermeden kan worden, dat moet men vermijden. Het vreselijke dat voorkomen kan worden, dat moet men voorkomen. Het vreselijke dat verholpen kan worden, dat moet men verhelpen. Het vreselijke dat verbeterd kan worden, dat moet men verbeteren. Het vreselijke dat genegeerd kan worden, dat moet men negeren. Waar mogelijkheden eindigen, resten berusting en gelatenheid. De meester buigt voor onmacht en ondergaat in gelatenheid het onvermijdelijke lijden. #SRK
¶ Het vreselijke dat vermeden kan worden, dat moet men vermijden. Het vreselijke dat voorkomen kan worden, dat moet men voorkomen. Het vreselijke dat verholpen kan worden, dat moet men verhelpen. Het vreselijke dat verbeterd kan worden, dat moet men verbeteren. Het vreselijke dat genegeerd kan worden, dat moet men negeren. Waar mogelijkheden eindigen, resten berusting en gelatenheid. De meester buigt voor onmacht en ondergaat het onvermijdelijke lijden. #SRK
¶ Het vreselijke is van alle tijden. Wie het vreselijke zoekt, die wordt erdoor verzwolgen. Wie het goede zoekt, zal het goede vinden. De meester zoekt het goede en mijdt onnodig lijden. Want onnodig lijden dient geen enkel nut. Waar mogelijkheden eindigen, resten berusting en gelatenheid. De meester berust in onmacht en ondergaat het onvermijdelijk lijden. Want wie de hemel wil bereiken, moet soms door een hel. #SRK
¶ Het vreselijke is van alle tijden. Wie het vreselijke zoekt, wordt erdoor verzwolgen. Wie het goede zoekt, die zal het goede vinden. De meester zoekt het goede en mijdt het kwade. Want het kwade dient geen enkel nut. Waar mogelijkheden eindigen, resten berusting en gelatenheid. De meester berust in het onmogelijke en ondergaat het onvermijdelijk lijden. Want wie de hemel wil bereiken, moet er soms voor door een hel. #SRK
¶ Het vreselijke is van alle tijden. Wie het vreselijke zoekt, die wordt erdoor verzwolgen. Wie het ware zoekt, die zal het ware vinden. De meester zoekt het goede en het ware. Want alleen het goede en het ware hebben waarlijk nut. Wie de goede weg blijft volgen, die zal veel bereiken. Wie de goede weg blijft volgen, die heeft weinig te vrezen. Wie de weg met Jezus gaat, die wordt gered. Wie de weg met God gaat, die zal rust en vrede vinden. Wie de weg met God gaat, die vindt ware kracht en zin. Wie de weg met God gaat, die zal waarlijk leven. #SRK
¶ Het leven is vol vreselijkheden. Wie kan leven met vreselijkheden, die kan waarlijk leven. De meester volgt de goede weg en bereikt het hoogst bereikbare. Wie de weg met Jezus gaat, die zal herrijzen. Wie de weg met God gaat, die kan waarlijk leven. #SRK
¶ Mijd vreselijkheden waar mogelijk. Waar mogelijkheden eindigen, resten berusting en gelatenheid. De meester houdt het goede vast, doch laat los wat onnodig hindert of kwelt. Beter kan een mens waarlijk niet doen. #SRK
¶ Mijd vreselijkheden waar mogelijk. Waar mogelijkheden eindigen, resten berusting en gelatenheid. Wie de weg met Jezus gaat, die wordt gered. Wie de weg met God gaat, die zal waarlijk leven. #SRK
** Narigheden, Zwarte Tijden, Carpe Diem

Vreugde: > Vermaak, Evenementen

Vrienden: (VRI:)
¶ Weet wat je zoekt en je zal vinden. Weet wie je zoekt en je zal vinden. Elk moment is het begin van de rest van je leven. De meester koestert z'n vrienden en vaart immer wel. #SRK
¶ Vrienden zijn als planten. Hoe beter je ze behandelt, hoe mooier ze bloeien. Koester uw vrienden. Ze zijn goud waard. #SRK
¶ Wees zuinig op je vrienden. Goede vrienden brengen vreugde en welgaan. De meester is zorgvuldig en bereikt het hoogst bereikbare. Meer kan een mens waarlijk niet doen. #SRK
** Vriendschap, Dierbaren, HEH (Hengest & Horsa)

Vriendschap: (VSH:)
()A Arwin (mansnaam AVA aran=arend + win=vriend), baes (baas, vriend), bool (broeder, kameraad), bosmfreond (boezemvriend), cornut (kornuit, metgezel), croenig (vriend, kameraad, kornuit), feolaga (makker, kameraad, collega, partner), freogan (ww vrijen), freond (vriend), freondscip (vriendschap), gaebber (gabber, makker, kameraad), gaebberan (gabberen, snateren, lachen), gemaec (gemak, passend bij), gemaecca (=A maeccer), gemate (=A mate), gesel (gezel, makker, kameraad), gesellig (gezellig), gesellighed (gezelligheid), leof (lief), leof (lof, liefde), leofa (genoegen, plezier, liefde, genegenheid, vriendschap), leofan (ww loven), leofon (leven), leofond (levend), leofondig (levendig), maecca (=A maeccer), maeccer (makker, maat, genoor), mate (maat, kameraad), nefa (neef, vriend, bekende), stridmaeccar (strijdmakker), waepenbrothor (wapenbroeder), waepennot (wapengenoot, wapenbroeder), win (vriend), wine (vriend), wyn (vreugde, genot, vriend), wynan (genieten)
¶ Opmerkelijk is dat de woorden maeccar (makker, maat, genoot) en gemaecca (makker, maat, genoot) zijn afgeleid van het woord gemaec (gemak, passend bij). Maw: een makker is iemand bij wie men zich op het gemak voelt en die bij je past. Kennelijk weten de Angelen al heel vroeg waar het in vriendschap of kameraadschap in essentie om gaat.
¶ Bij je vrienden moet je je toch op je gemak voelen! Dat zegt de hoofdredacteur van Elseviers Uitgever in een interview met de AVROtv over Pim Fortuyn. (AVROtv 2.3.2012)
¶ De woorden gesel (gezel, makker, kameraad), gesellig (gezellig) en gesellighed (gezelligheid) geven verder aan dat vriendschap bij de Angelen betekent dat vriendschap ook gezelligheid betekent.
¶ De Anglische woorden gaebber (gabber, makker, kameraad) en gaebberan (gabberen, snateren, lachen) geven aan dat vriendschap bij de Angelen ook betekent dat men samen heerlijk kan gabberen, snateren en lachen.
¶ Recent onderzoek aan de Universiteit van Groningen toont dat culturele harmonie een belangrijke rol speelt bij partnerkeuze. Dit verschijnsel doet zich vooral voor in NO Nederland. (> Partnerkeuze) Kennelijk voelen partners zich bij elkaar op hun gemak als er een zekere culturele harmonie is.
¶ Hou de liefde vast. Laat haar niet los. Ze zal u sterken en door moeilijke tijden lijden. De meester volgt de goede weg en herrijst. Wie de weg met God gaat, die zal waarlijk leven. #SRK
** Liefde, Liefde & Verbondenheid, Broederschap, Gemak, Geluk, Relaties, HEH (Hengest en Horsa), Partnerkeuze

Vroege Middeleeuwen: > Tijdperken

Vronen:
Dorp in Noord Holland. Thans buurt in NO Alkmaar met de naam St Pancras. In 1297 woedt daar de Slag bij Vronen waarbij de opstandige West Friezen worden verslagen door de Hollanders na een zware en bloedige strijd. Vronen wordt in brand gestoken en verwoest. De overgebleven inwoners worden verbannen. Anno 1991 worden er resten gevonden van 132 mensen die daar rond die tijd leefden. Onder hen ook strijders die in de veldslag waren omgekomen.
# De Telegraaf 25.11.2011, NOS Journaal 25.11.2011

Vrouwen: (VRO:)
De positie van vrouwen is een graadmeter voor de beschaving.
¶ 5000vC++: Het pantheïsme van de Ariërs en Noord Europeanen is een zeer positieve factor. Het blijkt in ieder geval dat vrouwen een sterke sociale positie hebben.
¶ 3500vC++: Vrouwen in Egypte hebben een sterke positie. Ze kunnen erven, zelfstandig een beroep uitoefenen, een scheiding aanvragen en rechtszaken aanspannen. Ook kunnen ze farao worden. #DeTelegraaf/17.11.2016/pgD12
¶ 1295vC Hettieten: Hun rechtssysteem is zeer progressief en vrouwen hebben gelijke rechten. #DeTelegraaf/Reiskrant 15.11.2014; > PgGen/Hettieten
¶ 650vC++: De rechtspositie van vrouwen in Noord Europa is over het algemeen sterk. Zeker ook bij de Angelen. Zo kunnen ze eigen vermogen bezitten en erven van anderen. Bron cookit.e2bn.org/historycookbook 18.10.09 schrijft hierover:

Women could hold property and inherit lands. There was a clear difference in work between Anglo-Saxon men and women, but women could own property, hold land, swear oaths and take part in legal transactions. Crimes against women were heavily punished. Widows inherited from their husbands and had rights of custody of any children. It was not until the Norman Conquest that the system of primogeniture (inheritance by the first-born male) was introduced in England.

¶ 650vC++ Priesters: Volgens diverse bronnen zijn Germaanse (dus ook Angale) priesters zowel mannen als vrouwen. Dit strookt met het algemene Germaanse princiepe van gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen.
¶ 200vC: In Wetwang (NO Yorkshire) zijn in 2013 resten gevonden van een soort buggy: een lichte paardekar met twee wielen, een boom, een dubbel juk en een verende zitting. De twee wielen hadden spaken en waren gespannen in een band van ijzer. Een soort buggy dus. Ze was bestuurd door een jonge vrouw gekleed in een rode jurk. De vondst is gedateerd op circa 200vC. De vrouw lag op haar linker zijde. Op grond van diverse gegevens was ze mogelijk een Anglische priesteres met roots in Twente. > PgBrit/Wetwang
¶ 800nC++: Door de toenemende macht van het Christendom worden de rechten van vrouwen in heel Europa steeds verder teruggeschroefd op grond van teksten en opvattingen uit het Oude Testament. Sinds het begin van de 20ste eeuw komt daar echter in West Europa weer meer verbetering in, dankzij de vrouwenbeweging en de niet-religieuse groeperingen. > Christendom
¶ 965nC: In dat jaar brengt ene Ibrahim Al Tartushi een bezoek aan Haithabu. Hij is afkomstig uit Cordoba in Spanje en schrijft over zijn bezoek o.a.:

Haithabu is een zeer grote stad aan het uiterste eind van de wereld oceaan... De bewoners aanbidden Sirius [de Hondster], behalve de Christelijke minderheid die een kerk heeft...
...
Het recht op echtscheiding berust bij de vrouwen... Kunstmatig oog-make-up is ook een bizonderheid. Als ze dat doen, verdwijnt hun schoonheid nooit. Het is inderdaad groot in mannen en vrouwen.

 
Vrouwenamen: > Vrouwsnamen

Vrouwsnamen: (VRN:)
()A Adela, Aelflaed, Aelfwynn, Aelid, Aethelberga, Aethelthryth, Ailde, Alid, Alma, Alyd, Ann, Anna, Anne, Babb, Beas, Bebba, Bess, Bowina, Bucly (Boekeli), Cisca, Cosse (Koosje), Cull, Darra, Deena (Dina), Dot, Dotty, Eadburg, Eadid, Ealhilde, Eanflaed, Eanid, Earma, Earwina, Elfleda, Elfwyn, Elfy, Ella, Elly, Elma, Elsa, Engelbertha, Engelina, Ercongota, Erma, Ermgarth, Esmea, Ethel, Ethelburh, Ethelflaed, Eufemia, Fea, Fenne, Geas, Gerada, Gishla, Godifa, Godilt, Gradda, Gwen, Gwendi, Gwendoline, Hadewig, Hadwig, Harrit (Hariet), Heasel, Hedwig, Hedwine, Hilda, Hisca (Hiske), Icke (Ieke), Ithamar, Lebbe, Leda, Lenny, Leny (Leentje), Lida, Lidwine, Lill, Loma, Ludgard, Lyda, Lynn, Lysbet, Lyssa, Margard, Marlin, Megan, Mennec (Menneke), Moll, Molly, Murgi, Nell, Oda, Olma, Otha, Owina, Pat, Peggy, Pheba, Phebe, Piba, Pippa, Plun, Pucly (Poekelie), Regenwise, Rowena, Sally, Seaxburg, Saexburh, Sisca, Stella, Swenna (Zwaantje), Waerburh, Winny, Winsy, Wise (Wies), Ycke (Ieke), Yolanthe, Yowina
** Mansnamen

Vruchtbaarheid: (VBH:)
- Donar: West Europese god van de donder, de vruchtbaarheid, het huwelijk en de doden. Zoon van Wodan en Frig. > Donar
- Eostre: godin van de vruchtbaaheid > Eostre
- Freya (alias Frigg) is de Anglische godin van de liefde, vruchtbaarheid, huwelijk, passie, voorkennis en magie. Haar naam leeft voort in Vrijdag, Anglisch: Frigdaeg. Ze is gehuwd met Wodan. Hun zoons zijn Donar (Anglisch: Thunor) en Balder. > Freya
- Oranje: kleur van de vruchtbaarheid > Oranje
- Sirius: god/godin van de vruchtbaarheid > Sirius
- Sul: Anglische godin van de vruchtbaarheid > Sul
- Tanfana: Anglische godin van de vruchtbaarheid > Tanfana
** VVV

Vruchten: (VRC:)
()A acreberie (# framboos), aeppel (appel), aeppeltere (appelboom), apricos (abrikoos), baye (laurierbes), berie (bes, framboos), berig (=A berie), blosma (bloesem), blostm (bloesem), braem (=A brembel), brembel (braam = braamstruik, bes van braamstruik), bremel (=A brembel), castnut (kastanje), cers (kers), cerslaer (kerseboom), cranberie (veenbes), creoce (=A croce), criec (kers, pruim), croce (kroeze, kreuze; # bosbes), crosal (kruisbes), crote (kruit = slecht ooft), daedel (dadel), eawberie (bosbes), eordberie (aardbei), foxberie (vossebes), fruht (fruit, vrucht), fruhtenere (fruitboer), fyga (vijg), garnat (granaatappel), gosberig (kruisbes), haeselnut (hazelnoot), heopa (hiep = bes van hagedoorn), heathberig (bosbes), hinberies (wilde frambozen), huccleberie (kleine bes), limone (limoen, citroen), maelberig (moerbei), melo (zacht, sappig, rijp, vol, zuiver), mor (moerbei), nut (noot), ofet (ooft), ogest (oogst, oogstmaand, Augustus), ortgeard (boomgaard, fruitgaard), oust (=A ogest), paell (pelle = schil), paellan (ww pellen, schillen), pere (peer), perse (perzik), piccan (pikken, plukken), piccere (plukker), plume (pruim), prume (pruim), raisin (rozijn), raspberie (framboos), reof (knol), saep (sap), scael (schil), scalu (schil, dop), scell (schil), sla (slee; # pruim), slew (wilde pruim), smudpott (vuurpot = pot waarin vuur wordt gemaakt; gebruikt in fruitteelt tussen de fruitbomen tegen bevriezing van bloesem; voornamelijk vanaf 6 uur smorgens als de kou het ergst is), streawberige (aardbei), sumac (zure bes), weama (weeme, wheme = huis + hof + 2 morgen land + boomgaard), wulberie (wolbes)
¶ 3000vC++: Dagblad De Telegraaf 4.5.2012 schrijft over een tentoonstelling in het RMO te Leiden (mei-sep 2011): "Op vrijwel elk voorwerp uit het oude Egypte staan bloemen, planten of fruit afgebeeld. Op spiegels, zuilen, vaasjes, en zelfs op wapens als als dolken en messen, maar vooral op offertafels, wanden van grafen en mummiekisten staan bloemenkransen en soms complete tuinen. ... Hoe de Egyptische tuinen de Grieken en Romeinen en veel later de kunstenaars uit de art-noueveauperiode inspireerden, zien we in de laatste vitrine."
¶ 650vC++: Bron LLZ/p2 schrijft: Daaruit weten we o.a., dat de Germanen nog geen ooftbouw kenden; alle vruchtennamen, behalve die van den appel, dien zij mogelijk in het wild kenden, zijn Romeinsch van oorsprong.
¶ 98nC: Tacitus: Germanen [Angelen] drinken veel bier. Ze eten veel vruchten, wildbraat en karnemelk. De vruchten plukken ze in het wild. > Tacitus
** Peulvruchten, Tuinbouw

Vrij Germania: > PgGen/Germanen
Vrije Mannen: > Vrijen

Vrije Tijd: (VRT:)
2015: De drie meest gelukkige volken in de wereld zijn in volgorde Australiërs, Denen en Nederlanders. Dat blijkt uit internationaal onderzoek van de Verenigde Naties. De Denen zeggen dat ze zo gelukkig zijn omdat ze een goed evenwicht hebben tussen werk en vrije tijd. #NOStv/Journaal 17.3.2015
** Recreatie, Happiness

Vrijen:
btr vrije mannen/lieden itt onvrijen
()A ceorl (kerel, man, boer, dorpeling, vrijman), frea (vrije, heer), freaman (vrijman, vrije), frigea (=A frea, freaman), frihed (vrijheid, grondgebied), husleodas (huislieden = vrije en onvrije personen)
¶ Alle vrije volwassen mannen moeten ten alle tijde dienstplicht vervullen. Dat geldt dus voor circa 20% van de bevolking. #KVN
¶ 380-458nC: Widsith van Myrgingum in Fivelingo (Groningen) maakt als troubadour reizen door Europa en Azië. Hij draagt een gouden torque die hij van een koning kreeg, die hij op zijn reis heeft bezocht. Bij zijn thuiskomst in Myrgingum (in Fivelingo, Groningen) leent hij deze torque aan zijn vader. Dat zegt hij in regel 94-96:
94. minum hleodryhtne, tha ic to ham bicwom,
94. mijn torque, toen ik thuis bijkwam,
95. leofum to leane, thaes the he me lond furgeaf,
95. liefde ik te lenen, omdat hij me land vergaf,
96. mines faeder ethel, frea Myrginga.
96. aan mijn edele vader, vrijman in Myrginga.
> Widsith, Widsith van Myrgingum
¶ 400nC:
-- telt Angelland circa 7 miljoen inwoners
-- waarvan 20% volwassen vrije mannen
-- aantal weerplichtigen = 0.2 x 7 miljoen = 1.400.000 man
-- het Anglisch leger beschikt dus rond 400nC over een potentieel van circa 1.400.000 manschappen.
¶ 1350++: Bron GTW (p14-16) schrijft:

Twee grote ontginningen op de Veluwe waren het Olde Broek en het Nije Broek. Graaf Reinold II pakte het voortvarend aan. Op 25 februari [1334*] kwam er een oorkonde waarbij het recht van ontginnen van het Nije Broek werd gegund aan Johanne Veerenbartenssoons en Maarten Willems: ...
...
Een van de punten uit de oorkonde was dat de bewoners van het Nijbroek vrije lieden zouden zijn, en geen andere overheid hoefden te erkennen dan de graaf (hertog) van Gelre. Als hoofd van het richterambt Nijbroek werd een richter (rechter) aangesteld. Deze werd bijgestaan door uit de bevolking gekozen schepenen (raadslieden).

Vrijheid: (VRH:)
()A fridome (vrijheid), frihed (vrijheid, grondgebied)
¶ 98nC: Tacitus: De Germanen dobbelen veel. Niet alleen om te gokken, maar ook om de toekomst te voorspellen of keuzes te maken. Bij hun laatste worp, als ze alles hebben verloren, zetten ze zelfs hun eigen vrijheid op het spel.
¶ 450nC++: De Anglische koningen en adel in Engeland hebben hun roots in Angelland op het Continent. Met hun migratie naar Brittannia nemen ze hun Continentale normen en waarden mee naar hun nieuwe homeland en geven daar nieuwe vormen aan. Ivan en Raymond Mitford-Barberton schrijven daarover in hun boek 'The Bowkers of Tharfield':

The Mitfords of Mitford trace their ancestry back to those remote times when the Anglian kingdom of Northumbria was a power in the land; when Oswald, Edwin and Cuthbert were not merely names, but living personages, asserting their power and influence in Church and State and social life. Northumberland is still favoured with not a few families which, like the Mitfords, lay claim to this honourable distinction. The Ridleys, formerly of Willimoteswick, now of Blagdon, the Middletons of Belsay, the Swinburnes of Capheaton, the Crasters of Craster, and probably a few others still represented in the country, though not directly connected with their ancestral properties, are distinguished for their descent from the old Anglian Nobility, who, having "come in" hundreds of years before "the Normans", brought with them, fostered and developed, the fundamental principles of those free institutions which made and have maintained England's greatness.

VTO:
vergelijkend taaloverzicht
Bron WP stelt onder item Engelse Taal:

Binnen het Westgermaans vertoont het [Engels] een nadere verwantschap met de dialecten langs de Noordzeekust van Vlaanderen tot in Duitsland, doordat zich tussen 500 en 1000 zowel in deze landen als in het Engels speciale klankontwikkelingen hebben voorgedaan, de zgn. ingweonismen, zoals verlies van n voor dentale spirant ... Men onderscheidt Oudengels (tot eind 11de eeuw), Middenengels (tot ca. 1500) en Nieuwengels.

Op het Continent liggen de verhoudingen echter enigszins anders dan in Engeland, doordat er ook de Frankische taal aanwezig is. Door de onderlinge contacten tussen de Germaanse volkeren groeien de talen in de loop der eeuwen naar elkaar toe. In Engeland voltrekt dat proces zich ook, maar daar spelen de autochtone talen als Welsh en Gaelic een rol. Het volgende overzicht toont de taalcomponenten en de ontwikkelingen.

Vuil: > Vuilnis

Vuilnis: (VLN:)
()A afylan (bevuilen), ator (=A ittor), attor (=A ittor), awsan (vervuilen), besem (bezem), beseman (bezemen, schoonvegen), besma (bezem), besutian (bevuilen), binn (afvalbak), bullsced (rotzooi, puinhoop), ceort (afval), cierran (keren, vegen), crung (kreng, kadaver), dearrig (modderig, vuil), ding (stront, mest), dingig (vuil, smerig), drab (drab), dreat (stront, poep), dreatig (vies, vuil), dreatpol (graspol op oude koepoep), drec (drek, mest, stront, modder), dreccarre (drekkar, strontkar, mestkar), drit (vuil, afval, poep), dritig (vuil, vies), dryte (=A dreat), dust (stof), dwaeg (schoon), dwaegan (wassen, schoonmaken), fald (vaalt, afval, mest), faldbac (afvalbak), ful (vuil), fuyl (vuil), fuylbac (vuilbak, afvalbak), fuyle (zn vuil, afval), fuylic (vuilnisbelt, stortplaats), fuylnis (vuilnis, vuiligheid), fyl (vuil), fylan (bevuilen, vervuilen, vuil maken), gemul (stof, veegsel, opgeveegd vuil), gorig (goor, morsig, vuil), horh (vuil, smerig), horhnis (vuiligheid, smerigheid), ittor (vuil, vies), ittor (vuilstort, stortplaats, vuilnisbelt), mocc (vuil, afval, smeerboel), modde (modder), moddig (modderig, besmeurd, vuil, vaal), mucc (vuil, mest), muccig (smerig), neast (vuil, vies), neastig (vuil, vies), osig (vies, vuil), osignis (vuilnis), paell (pelle = schil), paellbour (schillenboer), paet (=A pod), pisse (pis, urine), pod (troep, afval, smeerboel, mest), podder (poeder, vuilnis), podderig (vies, smerig), pot (=A pod), poup (poep), row (afval, vuil), scearn (drek), sceort (afval), scod (uitschot, afval), skyt (schijt, poep), smittian (bevuilen), smud (smet, vlek, vuil), smuddig (vuil, bevuild), sopp (afval, vuil), stencan (stinken), stinc (stank), stincan (stinken), stubba (stof, veegsel), suddel (bn vies, vuil), swil (bn vies), swil (zn swil, vies water, afval van schillen, etensresten e.d., o.a. gebruikt als varkensvoer), tip (afval, vuilnis), waest (afval), waestkyl (afvalkuil). waestput (afvalput)
¶ Tamsbeek/Beltrum: Thans Kooigoot. Ontsprong in zgn stroe = een natte laagte. Deze stroe lag nabij de dorpskern van Beltrum. Ze werd op termijn gedempt met afval. Anno 2012 heet deze buurt De Stroet. De namen zijn afgeleid van Anglisch strou (stru) = Anglisch strout = drasland, moerassig gebied, natte laagte. De naam Tamsbeek is afgeleid van Anglisch Tam (mansnaam) + bece (beek). Dus: de beek van/bij Tam. De naam Tamsbeek prijkt anno 2012 nog op een hoeve aan de Peppelendijk in Beltrum.
** Itter, Beltrum, Reiniging