Kranenburgia

Anglicana (H-N)

HAA: Historie in Angelland Achtergebleven Angelen sinds circa 500nC
¶ Opvallend is dat na de massamigratie van Angelen naar Britannia in 450-500nC de Angelen op het Continent niet of nauwelijks meer worden genoemd in historische documenten. Een uitzondering is Thuringen, waar in 800nC Karel de Grote de Lex Anglorum et Werinorum hoc est Thuringorum invoerd. Maar uit dat gebied zijn vrijwel zeker nauwelijks Angelen gemigreerd naar Brittannia in 450-500nC.
¶ Saxen en Friezen worden sinds circa 500nC juist steeds vaker wel genoemd op het Continent. Toch blijkt uit diverse feiten dat er in vele oude Anglische homelands op het Continent na 500vC nog steeds Angelen aanwezig moeten zijn. (> CFO)
¶ Het niet of nauwelijks nog genoemd worden van de Angelen op het Continent sinds circa 500nC, is mogelijk veroorzaakt door:
- de massamigratie van Angelen naar Brittannia, waardoor op het Continent de achtergebleven Angelen relatief een minderheid zijn geworden
- de achtergebleven Angelen meer actief waren in landbouw, veeteelt, visserij en jacht en bijgevolg op het platteland wonen
- de Saxen meer actief waren als ambachtslieden en zich daarom meer vestigden in locaties met grotere populaties, zoals steden
- de steden steeds meer macht krijgen ten opzichte van het platteland en bijgevolg de Saxen steeds meer invloed hebben
- de achtergebleven Angelen steeds meer opgingen in de Saxen en Friezen
- de achtergebleven Angelen door hun assimilatie in de Saxen en Friezen steeds meer hun eigen identiteit verliezen en uiteindelijk helemaal opgaan in hun nieuwe wereld.
¶ Afhankelijk van de nieuwkomers in historisch Anglische gebieden, zullen de achtergebleven Angelen assimileren met Saxen of Friezen. Het aantal achtergebleven Angelen en het aantal Nieuwkomers zullen het resultaat van de assimilatie sterk bepalen. Hoe meer Nieuwkomers, hoe minder overblijft van de oorspronkelijke Anglische cultuur. Daarnaast zullen de cultuurverschillen tussen Angelen en Nieuwkomers ook effect hebben op het resultaat. Mogelijk zijn de cultruurverschillen tussen Angelen en Friezen geringer dan tussen Angelen en Saxen. Echter, het overgrote deel van de Nieuwkomers bestaat uit Saxen.
¶ Per saldo zijn de volgende resultaten te onderkennen:
1. Angelen + Friezen: Weinig Nieuwkomers + geringe verschillen. Friezen vestigen zich primair langs de kusten. >> marginale veranderingen. VB Noordzeekust Groningen
2. Angelen + veel Saxen: Veel Nieuwkomers + iets grotere verschillen. Angelen wonen voornamelijk op het platteland en kleine gehuchten. Saxen vestigen zich voornamelijk in grotere locaties w.o. steden. >> grotere verschillen + langdurige aanpassingen. VB GroningenStad/Saxen + Ommelanden/Angelen+Friezen
3. Angelen + weinig Saxen: Weinig Nieuwkomers. >> Weinig verandering. Saxen gaan helemaal op in de regionale Anglische cultuur. VB Liemers + Veluwe

Haaksbergen:
Stad in Twente. In 1601 Haxbergen genaamd. (Verpondingsregister Twente) Kaart HTN/61 (1783) noemt Haaksbergen ook Haxbergen. Mogelijk is Haaksbergen derhalve oorspronkelijk Anglisch gebied. In Yorkshire (Engeland) ligt namelijk de plaats Haxby (= Haxburg, Haxsberg), dat oorspronkelijk een nederzetting kan zijn van Angelen afkomstig uit Haaksbergen. (> TEHA) Yorkshire is immers in 450-500nC voornamelijk bevolkt door Angelen afkomstig van NW Angelland. (> Angelland)
¶ In de streektaal wordt Haaksbergen Hoksebarge genoemd. De naam zou zijn afgeleid van Hagall's Verborgene. In oude sagen wordt hij Hackelberend genoemd. Hackelberend is volgens de sagen een wilde jager die soms op zijn vurig ros uit het donkere eikenwoud komt en dan over de velden jaagt. (#KUOZ/p61) > Hagall
¶ De regio Haaksbergen kan circa 225vC zijn bevolkt door Angelen uit Hardenberg of daaromtrent. De naam Hoksebarge lijkt derhalve afgeleid van het Anglisch hoc (hoek, haak, priem, steekwapen) + beorg (berg, heuvel; of borg, burcht, bergplaats, schuiloord). De term Hoc kan mogelijk verwijzen naar Hoeken (Haken), zijnde een bijnaam voor Angelen. (> Hoeken) Per saldo kan Haaksbergen derhalve betekenen: schuiloord van Angelen.
¶ In het buitengebied van Haaksbergen liggen de landgoeden Groot Snakenborg en Klein Snakenborg, genoemd naar veldnamen aldaar. De naam Snakenborg is afgeleid van het exclusief Anglische snaca (= snake, ringslang). Genoemde veldnamen sterken derhalve de these dat Haaksbergen oorspronkelijk Anglisch gebied is. Ook het feit dat aangrenzend Hengevelde vrij zeker oorspronkelijk Anglisch gebied is, sterkt de these.
** Hengevelde, Migratienamen, Migratiestromen, TEHA
# FRI, Krt Waterschap Regge & Dinkel 2010, Jos Snakenborg 25.4.2010, DAB, KBG

Haar:
()A barbur (kapper, barbier), beard (baard), bregd (vlecht), bregdan (ww vlechten), caeppan (ww kappen, hakken), caeppar (kapper), cam (kam), camb (kam), cealu (kaal), cneafal (knevel = snor, snorbaard, bakkebaard), cnippan (ww knippen), cnippere (kapper), cniphus (kapper, kapperszaak), comb (kam), comban (ww kammen), combere (kammaker), combery (kammakerij), combmakere (kammaker), crock (krul, lok, kuif), curle (krul, lok), curlig (krullend, krullerig), drugan (drogen, afdrogen), drygan (=A drugan), eagebra (wenkbrouw), eagebru (wenkbrouw), efsian (haar afknippen), fleht (vlecht), flehtan (ww vlechten), grane (baardhaar, snorhaar), haer (haar), haerdrag (haardracht), haerflete (=A haernett), haernett (haarnet; gebruikt om haar in vorm te houden), haeroyl (haarolie), her (=A haer), hringbeard (ringbaard), locc (lok, haarlok), naeld (haarspeld), ringbeard (ringbaard), saippu (rode haarverf; o.a. gebruikt door strijders in oorlog), scamhaer (schaamhaar), sceading (zn scheiding), scearan (scheren, afsnijden, knippen), scearbaes (barbier, kapper), scearmaesse (scheermes), sceran (=A scearan), wascan (wassen, schoon maken), wencbra (wenkbrouw), wimpra (wimper)
¶ 450nC++: Welltodo Anglische mannen dragen hun haar lang en met dunne vlechten aan de zijkanten. Zij zijn vaak glad geschoren, maar soms dragen ze een baard. #WAB/p169+
¶ 700nC++: Adellijke mannen dragen lang haar. Andere mannen kort.
** Barbier, Kleuren

Haarlem:
Augustus 2010 is aldaar opgegraven een graf uit de Yzertijd (800vC-12nC). Daarin is te zien het silhouet van een overledene in gehurkte houding. De regio wordt rond 100vC bevolkt door Angelen uit Utrecht. Of we hier te maken hebben met een Anglisch grafgebruik is vooralsnog niet bekend.
# De Telegraaf 10.8.2010, KBG

Haarlo:
Dorp onder Neede. De naam Haarlo is volgens bron ZWH (p9) afgeleid van haru (heuvel) + lauha (bosje). Dus: het bosje bij de heuvel.
¶ 200nC++: De regio Haarlo wordt rond 200vC bevolkt door Angelen uit Zuid Twente. De naam Haarlo kan derhalve zijn afgeleid van Anglisch haru (hoogte, heuvel) + lah (laagte). Volgens Anglische naamvorming dus: de laagte bij de heuvel. Inspectie ter plekke zomer 2010 leert dat aan de Haarloseweg naar Neede inderdaad een bult ligt, een opmerkelijke hoogte. Haarlo zelf ligt daarbij vergeleken opmerkelijk lager.
¶ 450nC++: Net boven Londen ligt de stad Harlow. De regio wordt rond 400nC bevolkt door Angelen en wordt later onderdeel van Mercia, het grootste Anglische Rijk ooit in Brittannia. De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch haru (haar, zandhoogte) + lah, low (laagte). Volgens Anglische naamvorming betekent deze naam: de laaggelegen grond bij de zandhoogte.
-- Mogelijk betekent de naam Haarlo bij Neede hetzelfde als Harlow bij Londen. Aangezien migranten vaak hun nieuwe woonplek noemen naar hun woonoord waar ze vandaan komen, kunnen de oorspronkelijk Angelen te Harlow afkomstig zijn uit Haarlo bij Neede.
¶ 936nC: In 1980 zin in Haarlo munten gevonden afkomstig uit Paderborn uit de tijd van Otto de Grote (936-937).
¶ 1188: De oudst bekende vermelding van Haarlo dateert van 1188nC. De naam komt dan voor op een inventarislijst van graaf Hendrik van Dalen, heer van Diepenheim.
¶ 1375++: Haarlo is ergens na 800nC duidelijk versaxt. Op de Verpondingskohier van 1649 komen geen -ingnamen (Anglisch) voor maar wel diverse -inknamen (Saxisch): OverBeckinck, Gerferdinck, Bussinck, Lusinck, Assinckcamp, Feldinck, Woldinck, Avinck, Assinck, Geerdinck, Forckinck en Haasinck. Totaal dus 12 -inknamen. Deze namen waren vrij zeker vóór de versaxing Anglische -ingnamen. Zulke veranderingen in namen van -ing naar -ink kwamen elders immers ook veel voor. De normale ing/ink verhouding is 2.4/1. > Versaxing
-- Tegenover de 12 -inknamen staan 16 niet-inknamen, waarvan Anglisch namen lijken: Ten Caten, Hondecolck, Colenbergh, Scherfelt, Hasebroeck, Havickhorst, Ameschot, Dievelde, De Brake en Baterij. Totaal 10 dus.
** ASA, Maashees, ing/ink, Versaxing, Migratiewaarden, TEHA
# ZWH, KBG

HAB: Continentale Herkomstgebieden Angelen in Brittannia.
Het is een interessante vraag uit welke continentale gebieden de Angelen in Brittania afkomstig zijn. Vele bronnen geven in groffe trekken aan: Angeln in noord en noordwest Duitsland. Op zich lijkt dit juist, maar voor meer inzicht is nadere preciesering zeer gewenst.
¶ De eerste golf immigranten (450-475nC) komt van de kusten van Nederland en Duitsland. Volgens overlevering bevinden zich onder hen de leiders Hengest en Horsa. (> Hengest en Horsa) Na de huurlingen komen meer settlers en zij gaan sterke gemeenschappen vormen. Bron ASW/p31 is meer beslist en precies en schrijft daarover:

The Saxons came from North Germany and Holland, from the area which was known in his [Beda] day as Old Saxony [Eald-Saexum], the Angles from the south of the Danish peninsula, from the area which is still called Angeln [North Germany], and the Jutes from Jutland. In other words, the Anglo-Saxons came from the western coastlands of Europe, from the area between the mouth of the Rhine and central Jutland.

Aangezien het Anglisch kennelijk de basistaal is van het Oudste Engels
- en aangezien het Oudste Engels nauw verwant lijkt aan het (Oer) Nederlands (> Oer Nederlands)
- en de Angel-Saxen afkomstig zijn uit het gebied tussen de Rijn en Denemarken
>> lijkt de conclusie gerechtvaardigd, dat het Anglisch in de herkomstgebieden van de Angel-Saxen op het Continent in de periode van de massamigratie naar Brittannia eveneens een dominante positie inneemt
- en aangezien het Anglisch mogelijk inderdaad een dominante positie inneemt in de Continentale herkomstgebieden van de Angel-Saxen in Brittannia
>> lijkt het waarschijnlijk dat de Angelen zelf in het gebied tussen de Rijn en Denemarken een dominante positie innemen. (> Mega Angle)

** TEHA, Angelland, HGAG, Kolonisatie, Migratiestromen, Beda, PgBrit/KTE
# ASW, FRI, DAB, KBG

 
Hac:
Mogelijk Anglisch voor uitgehakt stuk grond in bos.
** Clearings

HACA: Historische Anglische Coherentie in Angelland
-665vC++ Koninkrijk Angle (= NO Sleswig)
-500vC++ Angeln breidt zich uit naar het zuiden > Angologie
-300nC++ Angle = Angelland = het land der Angelen tussen Denemarken (Denum), de Elbe, de Saale, de Rijn en de Noordzee > Angle, Angelland
-450--550 Circa 3 miljoen Angelen migreren naar Brittannia > M35, Engelandvaarders
-450--550 Circa 3 miljoen Angelen blijven in Angelland > Demografie
-450--550 Angelland verzwakt demografisch, economisch en militair
-470------ Kroonrins Icel van Angeln migreert met vele stamgenoten naar Brittannia
-489----- Koning Eomar van Angeln sterft.
-489----- Einde Koninkrijk Angle
-550++--- Angelen vormen geen sterke eenheid meer > CABA
-550--785 Angelland veroverd door Denen, Franken en Saxen > P58
-550--700 Opper-Angelland (Noord Angle) veroverd door de Denen
-600-hedn Angeln strekt zich uit tot de Eider
-700-1918 Angeln onderdeel van hertogdom Sleswig c.q. Denemarken > Sleswig
-700--911 Neder-Angelland = Oost + West Angle
-803----- Pax Anglorum verschrompeld tot NO Nederland > Pax Anglorum
-880++--- Neder-Lotharingen: België, Luxemburg, Nederland en Ost-Friesland
-880++--- West Angle onderdeel Neder-Lotharingen
-880++--- Oost Angle onderdeel Oost Francia (= Duitsland)
-911-1300 Oost Angle onderdeel Saxisch Rijk > PgAng/KHS
1227----- Drenten winnen Slag bij Ane > Coevorden
1231-1233 Drenten winnen Fries-Drentse oorlog > FDO
1300++--- Coevorden belangrijk bolwerk NO Nederland > Coevorden
1303++--- Weerdenbras/Noordlaren: bolwerk gebouwd door Edsar v OstFriesland; bewaakt weg naar Coevorden > Blankeweer
1350-1450 Schieringers & Vetkopers (Noord Nederland) > Vetkopers
1350-1490 Hoekse en Kabeljauwse Twisten (West Nederland) > Hoeken
1375++--- Versaxing NO Nederland langs grens met Duitsland > Versaxing
1400++--- Blankeweer/Noordlaren: bolwerk gebouwd door bisschop van Utrecht; bewaakt weg naar Coevorden > Blankeweer
1500++--- Vetkopers in opstand -- Groningen-NO.Friesland-OstFriesland
1501-1514 Saxische troepen teisteren Noord Groningen (# CVF)
1514----- Vetkopers vragen steun Karel van Gelre > PgAng/Vetkopers
1515++--- Ommelanden onder gezag van Karel van Gelre (# CVF)
1515++--- Wapen Karel van Gelre in gevel kasteel Coevorden > Coevorden
1600++--- Verfriezing in Nederland > Verfriezing
1648----- Vrede van Munster. Nederland onafhankelijke staat
1648++--- West Angle onderdeel Nederland
1648++--- Oost Angle onderdeel Duitse Rijk
1648++--- West Angle = Groningen + Drente + Overijssel + Gelderland
1648++--- Oost Angle = NederSaxen + Westfalen
1650-1930 Nederlands-Engelse rivaliteit in handel en kolonies
1650-1712 Nederlands-Engelse zee-oorlogen
1919----- Angeln sluit zich aan bij Duitsland
1919----- Angeln onderdeel SleswigHolstein
1919----- Oost Angelland = SleswigHolstein + NederSaxen + Westfalen
1919----- West Angelland = Groningen + Drente + Overijssel + Gelderland = 1737----- Angelrode wordt Angerlo > Angerlo
1800----- Villa Angelstein Arnhem wordt Angerenstein > Angelstein
** CABA, HAVA, HIZA, HACN, Coevorden (Slag bij Ane, etc), FDO, Vetkopers, ATZA

Hackelberend: > Hagall

Hackfort: Barneveld
Oude buitenplaats in Barneveld.
¶ 1593: Kaart KGH (1593) vermeldt adellijk huis met de naam Hacfort aan de Kyster Beeck tussen Barnefelt en Lunteren. Er schijnt een relatie te bestaan met Hackfort in Vorden. Vooralsnog is daarover verder niets bekend.
¶ 1841: Bron AWA* schrijft: By Barneveld legt een oud Heerenhuis in digt geboomte. Hakvoort genaamd.

Hackfort: Vorden
Oud kasteel bij Vorden in de Achterhoek (Gelderland), gelegen in een brede bocht van de Vordense Beek. Gezien de historische migratiestromen zal de regio Hackfort in Vorden rond 150vC kunnen zijn bevolkt door Angelen uit Hengevelde in Twente. (> ASA) De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch hac (uitgehakt stuk bos) + ford (voorde = doorwaadbare plek in rivier of beek). Dus: een uitgehakt stuk bos (clearing) bij een voorde (doorwaadbare plaats in rivier of beek). > Clearings
¶ De voorde bij Hackfort ligt Ao 2011 onder de brug van de Baakseweg vlakbij de ingang van kasteel Hackfort. Aangezien:
- Hackfort aan een doorgaande weg ligt
- en Hackfort bij een oude voorde ligt
- en voorden vroeger van belang waren voor allerlei doorgaand verkeer
- en waterlopen in het verleden vaak grote overstromingen veroorzaakten
- en grote overstromingen het doorgaande verkeer ernstig kunnen belemmeren,
>> kan het zijn dat Hackfort oorspronkelijk een pleisterplaats (Angl: aenholt) was waar reizigers vaak al dan niet noodgedwongen enige tijd verbleven.
¶ 400nC: Onder de huidige fundamenten Ao 2011 liggen echter diverse veel oudere fundamenten uit verschillende periodes. Ook zijn er heel oude houtresten gevonden, die getuigen van zeer oude bewoning van ver vóór de steenbouw uit de 13e eeuw. Gezien de Anglische context kan de bewoning teruggaan tot de eerste eeuwen van de jaartelling.
¶ 500nC: In Reepham (Norfolk, GB) ligt een gebied met de naam Hackford Vale waar het landhuis Hackford Hall staat aan de weg naar Dereham. Hackford in Reepham heet te zijn afgeleid van Anglisch haca (hoek) + ford (voorde). De beek aldaar heeft inderdaad een bocht.
¶ 500nC: Het Anglisch woord hace betekent volgens bron EWB haak. Het woord hoc staat voor hoek. De afleiding van Hackford in Norfolk met hace = hoek, lijkt ook nogal dubieus. Waterlopen kenmerken zich namelijk normaliter door vele bochten en kronkels. Vele panden langs een waterloop zullen dus al gauw bij zo een bocht of kronkel liggen. Hackford in Norfolk lijkt de eerste die zich daarnaar noemt.
¶ 500nC: Gezien de historische migratiestromen zal de regio Hackford in Reepham rond 500nC kunnen zijn bevolkt door Angelen uit Hackfort in Vorden. Migranten noemen namelijk tamelijk vaak de nieuwe woonlocatie naar hun plaats van herkomst. > Migratienamen
¶ 500nC: Rond deze tijd wordt Deopham in Norfolk (EastAnglia) bevolkt door Angelen uit Angelland. De naam Deopham lijkt derhalve afgeleid van Anglisch deop, diop (diep, diepte, laagland) + ham (hem, heem, oord). Het lijkt derhalve dat deze Angelen afkomstig zijn uit de regio Diepenheim in Twente. Het komt namelijk veel voor dat migranten hun nieuw woonoord noemen naar het oord van hun herkomst. Mogelijk zijn de Angelen uit de regio Diepenheim-Hackfort rond 500nC gezamelijk gemigreerd naar de regio Reepham bij Norfolk. > Diepenheim, Migratienamen
¶ 500nC: Aangezien Hackford in Reepham mogelijk is vernoemd naar Hackfort in Vorden door Angelen uit de locatie Hackfort bij Vorden, lijkt het inderdaad mogelijk dat Hackfort bij Vorden al rond 400nC bestaat, zoals eerder is gesteld. De massamigratie van Angelen uit Angelland naar Brittannia vindt namelijk plaats in de periode 450-550nC. > MCAB, Demografie
¶ 1324: De oudste vermelding van Hackfort in Vorden dateert van 1324. In dat jaar verkoopt Willem van Bronckhorst een goed te Hacvorde aan Jacob van der Welle.
¶ 1392: In 1392 noemt het leenregister van de heren van Bronckhorst een huis te Hacforden, zijnde een woontoren, normaliter zaaltorens genaamd. > Burchten
¶ 1593: Hackfort bij Vorden komt voor op kaart KGH (1593) als Hacfort.
¶ 1593: Kaart KGH (1593) vermeldt adellijk huis met de naam Hacfort aan de Kyster Beeck tussen Barnefelt en Lunteren. Er schijnt een relatie te bestaan met Hackfort in Vorden. Vooralsnog is daarover verder niets bekend.
¶ 1718: Een prent uit 1718 toont kasteel Hackfort bij Vorden met een ringgracht en een vrij groot poorthuis.
¶ 2011: Het huidige kasteel Hackfort in Vorden dateert uit de 18e eeuw.
¶ Bekend zijn de Nederlandse familienamen:
- Hackfort: komt anno 1947 alleen 6x voor en alleen in Utrecht.
- Hakvoort: frekwentie 1947: totaal 576x met de toppen Overijssel 218x, Gelderland 181x en Noord Holland 110x. Gezien deze spreiding lijkt de naam Hakvoort afkomstig te zijn van Hackfort in Vorden.
** Clearings, ASA
# FRI, norfolkheritage.org.uk 28.6.2010, Meertens Instituut 29.6.10, WKP 29.6.10, KGH, DAB, KBG

HACN: Historische Anglische Coherentie in NO Nederland
I.e. Groningen, Drente, Overijssel en Gelderland > West Angle
--------- Groningen en Gorecht onderdeel Drente (# Quedam/pXI)
-803----- Pax Anglorum verschrompeld tot NO Nederland > Pax Anglorum
1227----- Drenten winnen Slag bij Ane > Coevorden
1231----- juli: Verbond Drente-Fivelga tegen bisschop Utrecht > Coevorden
1231-1233 Fries-Drentse oorlog > FDO, Drente, Coevorden
1232----- Drente en Fivelga belegeren stad Groningen (Quedam/pXX)
1233----- Drente wint Fries-Drentse oorlog > FDO
1250----- Hunsingo en Fivelingo belegeren stad Groningen > Groningen/stad
1300++--- Coevorden belangrijk bolwerk NO Nederland > Coevorden
1303++--- Weerdenbras/Noordlaren: bolwerk gebouwd door Edsar v OstFriesland; bewaakt weg naar Coevorden > Blankeweer
1350-1450 Schieringers & Vetkopers (Noord Nederland) > Vetkopers
1375++--- Versaxing NO Nederland langs grens met Duitsland > Versaxing
1400++--- Blankeweer/Noordlaren: bolwerk gebouwd door bisschop van Utrecht; bewaakt weg naar Coevorden > Blankeweer
1500----- Pax Anglorum verschrompeld tot NO Nederland > Pax Anglorum
1500++--- Vetkopers in opstand -- Groningen-NO.Friesland-OstFriesland
1501-1514 Saxische troepen teisteren Noord Groningen (# CVF)
1514----- Vetkopers vragen steun van Karel van Egmond, hertog van Gelre
1515++--- Ommelanden onder gezag van Karel van Gelre (# CVF)
1515++--- Wapen Karel van Gelre in gevel kasteel Coevorden > Coevorden
1600++--- Verfriezing in Nederland > Verfriezing
1650-1930 Nederlands-Engelse rivaliteit in handel en kolonies
1650-1712 Nederlands-Engelse zee-oorlogen
1737----- Angelrode bij Doesburg wordt Angerlo > Angerlo
1800----- Villa Angelstein Arnhem wordt Angerenstein > Angelstein
1932----- NO Nederland (West Angle) Anglisch taalrestgebied > ATZA
** West Angle, HACA, CABA, HAVA, HIZA, Coevorden (Slag bij Ane, etc), FDO, Vetkopers, ATZA

HACV: Historie Anglo-Continentale Verhoudingen
Zetten we de grote feiten mbt de Angelen in West Europa chronoligisch op een rij, dan krijgen we de volgende timetable:
-500vC++ Angelen uit Angeln verspreiden zich zuidwaards richting Rijn
-122nC++ Angili (Angelen) wonen tussen Rijn en Elbe > Angili
-449nC++ Angle (Angelland) tussen Denum, Rijn, Elbe, Saale en Noordzee > Angle
-450--550 4 miljoen Angelen migreren naar Brittannia > Demografie
-450--550 4 miljoen Angelen blijven in Angelland > Demografie
-500--785 Collaps: Door de grote migratie van Angelen naar Brittannia raakt Angelland gedeeltelijk ontvolkt en verzwakt de bestuurlijke en militaire macht in ernstige mate.
-550--785 Angelland veroverd door Denen, Saxen, Franken en Friezen > P58
-754++-- kerstening NO Nederland vanuit York > Kerstening
-803---- Pax Anglorum verschrompeld tot NO Nederland > Pax Anglorum
-889---- Unificatie van Engeland > PgBrit
-923++-- Bisschop Balderik van Utrecht (897*-976) is trouw aanhanger van de Saxische koningen Hendrik I en Otto I. Hij ontvangt daardoor van hen vele schenkingen.
1200++-- Bisschop van Utrecht poogt met hulp van Saxen, Friezen en Beieren NO Nederland in zijn macht te krijgen. > Pax Anglorum
1227---- Slag bij Ane > Coevorden
1227-1258 Strijd tussen Gelekings en prefect van Groningen > Gelekings
1231---- Verbond Drente-Fivelga tegen bisschop Utrecht > Drente
1231-1233 Fries-Drentse oorlog
1233---- Drente wint oorlog tegen Friesland > Drente
1297---- Hollanders verslaan WestFriezen in Slag bij Vronen. > Vronen
1327++-- Verfriezing in Nederland > Verfriezing
1337-1453 Honderdjarige Oorlog Engeland-Frankrijk > HJO
1350-1490 Hoekse en Kabeljauwse Twisten > Hoeken
1375++-- Versaxing in NO Nederland langs grens met Duitsland > Versaxing
1394++-- Vetkopers worden genoemd de vette partij.
1398---- Vetkopers verslagen door Albrecht van Beieren.
1400++-- Vetkopers in opstand.
1414---- Vetkopers vragen steun van Karel van Egmond, hertog van Gelre
1415++-- Wapen Karel van Gelre in gevel kasteel Coevorden > Coevorden
1449---- Anglo-Franse strijd hervat. Fransen heroveren verloren land.
1453---- Einde Honderjarige Oorlog. Geen vredesverdrag.
1568-1648 Tachtigjarige Oorlog
1627---- Slag om Grolle (Groenlo): Hollanders, Engelsen, Duitsers en Tjechen verslaan de Spanjaarden in Groenlo na drie dagen hevige strijd > Adelaar
1648---- Vrede van Munster. Nederland onafhankelijke staat
1650++-- rivaliteit Nederland-Engeland in handel en kolonies
1650++-- ontangeling in Nederland > Ontangeling
1672---- bisschop Van Galen uit Munster teistert NO Nederland
1688++-- Willem III van Oranje koning van Engeland en stadhouder van Nederland
1712---- Vrede van Utrecht. Engeland belangrijkste wereldmacht.
1712++-- Huis van Hannover in Engeland
1795-1815 Franse Tijd
1815---- Fransen verslagen door legers van Engeland, Duitsland en Nederland
1914---- Duitsers vallen België en Frankrijk binnen
1914-1918 Eerste Wereldoorlog
1918---- Duitsland geeft zich over
1940-1945 Tweede Wereldoorlog
1940----- Vrijdag 10 mei ochtend: Duitsland valt Nederland binnen
1940----- Vrijdag 10 mei avond: Groot Brittannië verklaart Duitsland de oorlog
1945----- 5 mei: Nederland bevrijd door Engelsen, Canadezen en Amerikanen
1945----- 28 mei: capitulatie Duitsland
1945----- Einde WO2
1945++--- NW Duitsland Brits Bezettingsgebied
1975++--- Groot Brittannië lid Europese Unie
¶ Op grond van bovenstaande timetable lijkt de strijd tussen de Vetkopers (Angelen) en Schieringers en die van Hoeken (Angelen) en Kabeljauwen goed te passen in een algemene West Europese strijd tussen Angelen, Franken, Saxen en Beieren. Engeland is in de 14e uitgegroeid tot een macht van betekenis. Mogelijk voelen Saxen en Beieren zich bedreigd en werken ze samen met de Franken om de macht van Engeland te beperken. De Angelen op het Continent zijn in dit kader met vereende kracht relatief makkelijk te bestrijden.
** FDO, AFV, ACO, HJO, Hoeken, Vetkopers, Ontangeling, Scheepslijnen

HAG: Historisch Anglisch Gebied
Hieronder wordt verstaan een gebied dat ooit overwegend is bevolkt door Angelen en sindsdien duurzaam is bewoond door hen.
¶ 500nC++ Sinds circa 500nC wonen al vele Angelen in Brittannia. Rond die tijd ontstaan daar dan ook de Anglische Rijken Bernicia, Deira, Northumbria, Mercia en East Anglia. Zodoende krijgt het midden en zuiden van Brittannia al snel de naam Engeland. Bron ASC schrijft rond 832nC daarover bij het jaar 449nC:

Of Angle comon -- se a sittan stod weste betwix Iotum and Seaxum -- East-Engel, Middel-Engel, Mierce, and ealle North-Humbre.
vertaald:
Van Angle komen -- ze is gelegen steeds west tussen Jutland en Saxen -- Oost-Engel, Midden-Engel, Mercia, en heel Noord-Humbria.

¶ Naar gewoonte draagt Donar altijd een hamer, die Mjolnir heet. Als hij daarmee gooit, bliksemt het. Ook wekt hij daarmee geiten weer tot leven, nadat hij ze heeft opgegeten, wat duidt op regeneratieve kracht.
¶ Per saldo geldt Hagal dus als een kosmisch symbool voor de eeuwige cyclus van leven, sterven en herrijzen. Maar tegelijkertijd ook als symbool van de goede krachten in de wereld, die weliswaar sterfelijk zijn, maar uiteindelijk steeds weer zullen herrijzen. Een teken dus van geloof en hoop.
** Zonnerad, Futhark, Joefeest, Horus, Dzjim

Hagalaz:
Hagal is het runeteken dat staat voor Harmonie, Heil en Geluk. Dit trio vormt samen feitelijk de aspecten van Hagalaz, kennelijk het hoogste ideaal van de Angelen. De vraag is hoe de Angelen eraan werken om dit ideaal te bereiken. Vooralsnog kennen we alleen het hagelkruis, dat wordt neergezet op kruisingen van wegen langs akkers om de gewassen te beschermen tegen hagel stormen.
** Hagal, Hagall, Harmonie, Heil, Geluk, Happiness, Hagelkruis, Hylfred

Hagall:
Haaksbergen in Twente wordt in de streektaal Hoksebarge genoemd. De naam zou zijn afgeleid van Hagall's Verborgene. Hagall zou een Germaanse (Anglische) god zijn voor wie in Haaksbergen een heiligdom was ingericht, gelegen in een halfdonker eikenbos.
¶ Historicus Martijn Adelmund schrijft in zijn boek "Mysteries in Overijssel" (> MIO) dat Hagall, de Meester van de Jacht, en zijn hellehond eens per jaar rond Halloween in Haaksbergen bij elkaar komen en dan samen de nacht onveilig maken. Ons woord hagel zou van deze Hagall zijn afgeleid.
¶ Genoemde historicus Martijn Adelmund schrijft verder dat de god Hagall, stond voor verandering en de kracht van de natuur. De Wilde Jager jaagt nog altijd door de lucht, vooral op stormachtige winteravonden. #MIO/p72
¶ Hagal is een teken uit de Futhark, het Germaanse alfabet. Hagal staat voor harmonie, heil en geluk. Dit Hagal-teken is een oeroud Anglisch symbool met een centrale betekenis. Ze staat in relatie met de zonnerad, een oeroud symbool van de goddelijke kracht. De futhark voor Hagal dateert al van 525vC. > Hagal
¶ Hoksebarge: De regio Haaksbergen wordt circa 250vC bevolkt door Angelen uit Hardenberg of daaromtrent. De naam Hoksebarge lijkt derhalve afgeleid van het Anglisch hoc (hoek, haak, priem, steekwapen) + beorg (berg, heuvel; of borg, burcht, bergplaats, schuiloord). De term Hoc kan mogelijk verwijzen naar Hoeken (Haken), zijnde een bijnaam voor Angelen. (> Hoeken) Per saldo kan Haaksbergen derhalve betekenen: schuiloord van Angelen.
¶ Aangezien:
- de Angelen rond 250vC settelen in Haaksbergen
- en de futhark al dateert van circa 525vC
>> lijkt het aannemelijk dat genoemd heiligdom in Haaksbergen al dateert van circa 250vC, toen de Angelen daar gingen settelen.
¶ Op kaart RZA/31 (1773) is alleen langs de Buurser Beek geboomte te zien. Het lijkt derhalve vrij waarschijnlijk dat daar ergens het genoemd heiligdom van Hagall ooit heeft gestaan. Meestal staan dergelijke heiligdommen op een hoogte of heuvel en bestaan ze uit enige grote op elkaar gestapelde keien. > Ael
¶ Uit het voorgaande zou men kunnen opmaken dat Anglisch Hoc en Hagall in Haaksbergen oorspronkelijk iets met elkaar te maken hebben. Het enig logisch verband lijkt te zijn dat Hagall en Hagal een centrale betekenis hebben bij de Angelen. Deze these komt geheel overeen met de wereklijkheid. Het symbool van Hagal is inderdaad het centrale stamteken van de Angelen. Het komt o.a. voor op het wapenschild van koning Offa van Angeln (c 380-456nC). > Hagal
¶ Als de voorgaande these juist is, dan betekent het dat Hagall voor de Angelen een god was met een centrale betekenis. Hagall kan dan worden gezien als een god die harmonie, heil en geluk brengt. Hij werd dan uitgebeeld als de Futhark voor Hagal.
¶ Dat de legende van Hagall juist zo lvevendig is in Haaksbergen kan mogelijk iets te maken hebben met de uitzonderlijke weersgesteldheid van de regio. Naar zeggen wordt de regio Haaksbergen al eeuwen in de winter geteisterd door zware stormen met sneeuw en hagel, erger dan elders in Nederland. (FRI 4.7.2012) De regionale ijsbaan is ook landelijk vaak de eerste die bevriest en geschikt is om te schaatsen.
¶ Hackelberend: In oude sagen wordt naar zeggen Hagall ook Hackelberend genoemd. Deze Hackelberend is volgens die sagen een wilde jager die soms op zijn vurig ros uit het donkere woud komt en dan over de velden jaagt.
¶ Bommenberend: Genoemde historicus Martijn Adelmund suggereert dat Hackelberend verwijst naar bisschop Bernhard von Galen uit Munster, alias Bommenberend, die in 1665 en 1672 Overijssel en de Achterhoek terroriseerde en plunderde. (#MIO/p72) De relatie tussen Hackel en Berend is echter vooralsnog erg onduidelijk, zo niet dubieus.
¶ Per saldo is vooralsnog volledig onduidelijk hoe de overeenkomsten tussen Hackleberend en Bommen Berend eruit zien. Mogelijk zijn in de 17e eeuw Hackleberend en Bommen Berend ooit met elkaar vergeleken, maar toch als twee verschillende figuren gezien. Later zijn ze mogelijk door onwetendheid aan elkaar gelijk gesteld.
¶ Haccle: Anglisch haccle (bracce) = vlas- of hennepkam; ijzeren kam om vezels (vlas, hennep, e.d.) te scheiden. Per saldo kan dus met Hackelberend zijn bedoeld ene Berend, die vlaskammer was en daarom naar oud Twents gebruik Hackleberend werd genoemd.
¶ Per saldo is vooralsnog volledig onduidelijk waarom Hackleberend en Hagall als één en dezelfde figuur worden gezien. Een plausibele verklaring lijkt dat er ooit inderdaad ene Berend de Vlaskammer (beroepsnaam) bestond, die door zijn gedrag de mensen deed denken aan de sagen rond Hagall. Vergelijkbaar met mensen die door hun gedrag een Don Quichotte worden genoemd. Haaksbergen is een oude textielstad. Hackelberend kan daar zeker hebben gewerkt als vlaskammer.
¶ Huckleberry: [hakkelberri] De naam Hackelberend lijkt erg op het Engelse huckleberry, een soort kleine bessenstruik in Noord Amerika. Verder is de naam Berry een variant van Berend.
¶ Huckle: Huckleberry wordt in archaïsch Engels ook gebruikt in de zin van iets klein, teer en aandoenlijk, vaak ingekort tot huck. Aangezien huck = klein en/of teer, zal huckle = iets dat klein en/of teer is. Dit woord lijkt erg op het Nederlands ukkel = ukkie, klein kind. De h in huckle is typisch voor het Anglisch, dat in het verre verleden vaak een h plaatst aan het begin van woorden. De zgn aangeblazen h.
¶ Huccleberie: De naam Berry is een variant van Berend. Per saldo lijkt het dat de Angelen die naar Brittannia zijn gemigreerd de naam Hackelberend in z'n toenmalige Anglische vorm Huccleberie hebben meegenomen.
¶ Haxby: Dit is een stad in Noord Yorkshire. De naam betekent hetzelfde als Haaksbergen. (> Haaksbergen) Mogelijk is Haxby derhalve gesticht door Angelen afkomstig uit Haaksbergen, die ergens in 450-550nC naar Brittannia zijn gemigreerd op de vlucht voor de langdurige natheid in Angelland. (> TEHA, M35) Zij kunnen de naam Huccleberie hebben meegenomen naar hun nieuw homeland. Deze naam kan dan in latere tijden zijn meegenomen door Engelse migranten die zich hebben gesetteld in Amerika.
¶ Hagal: De relatie tussen hagal (hagel, hagelsteen) en huckle (ukkel) is dat ze beide iets voorstellen dat klein is.
¶ Hagall: Vele oude Anglische mansnamen zijn kort en eindigen met een dubbele medeklinker. Ze werden ook heel vaak afgeleid van natuurlijke elementen in de wereld waarin ze leefden. Normaliter bomen en dieren. (> Mansnamen) Per saldo lijkt het dus dat de mansnaam Hagall is afgeleid van hagal = hagel, hagelsteen. De god Hagall lijkt derhalve een god die geassocieerd is met hagel en hagelstenen, zijnde klein, sterk, snel en fel.
¶ Donderstenen: In het huidige Nederlands noemen we iemand nog wel eens een echte dondersteen, zijnde een ondeugend of stoutmoedig persoon. Donderstenen in de Germaanse mythologie zijn hagelstenen, die neerkomen tijdens winterstormen, die over de huizen en velden jagen.
¶ Donar: De specifieke Anglische god van de donder is Donar (= Thor). Met de gelofte Credo Anglorum moeten de Angelen hem afzweren tijdens de kerstening van Angelland in de periode 752nC++. (> Kerstening) Hagall lijkt derhalve een personificatie van de Anglische god Donar, de god die met hagelstenen smeet om de mensen te plagen en hun huizen en gewassen te vernielen. Dat was alleen te voorkomen door tijdig een hagelkruis te plaatsen.
¶ Heiligdom: Voor Hagall zou in Haaksbergen een heiligdom zijn ingericht, gelegen in een halfdonker eikenbos, in het verborgene. Naar Anglisch gebruik zal het kunnen bestaan uit een aantal grote keien op elkaar gestapeld. (> Ael) Vooralsnog is geen spoor ontdekt van dit heiligdom. In het ergste geval is het vernield door een missionaris ergens vlak na 752nC, als de kerstening van NO Nederland begint. > Kerstening
¶ Vereering: De plaatsing van een zgn hagelkruis is vooralsnog het enig bekende ritueel mbt tot de vereering van Hagall. Andere rituelen, ceremoniën of gebruiken mbt Hagall zijn verder niet bekend.
¶ Ouderdom: (225vC-xxx) Het runeteken Hagal dateert naar schatting al van circa 525vC. Niet is bekend waar en wanneer de vereering van Hagall begint. Dat zal welhaast zeker gebeuren ruim voor de start van de kerstening in Angelland. Dus ruim voor 752nC. De regio Haaksbergen wordt rond 225vC bevolkt door Angelen uit Noord Twente. Op z'n vroegst zal daaomtrent het Hagall heiligdom kunnen zijn gebouwd.
** Hagelkruis
# KUOZ/p61, DAB, KBG

Hagel:
Oud Anglisch runengedicht:

¶ Hagall: Hij is een Anglische god wiens naam is afgeleid van het Anglisch hagal = hagel. De specifieke Anglische god van de donder is Donar (= Thor). Met de gelofte Credo Anglorum moeten de Angelen Donar afzweren tijdens de kerstening van Angelland in de periode 752nC++. (> Kerstening) De Anglische god Hagall lijkt een personificatie van Donar, de god die met hagelstenen smeet om de mensen te plagen en hun huizen en gewassen te vernielen. Dat was alleen te voorkomen door tijdig een hagelkruis te plaatsen. > Hagall

¶ 525vC++: Per saldo lijkt hagal als futharkteken al rond 525vC bij de Angelen bekend. Aangezien het hagelkruis identiek is aan Hagal, is het denkbaar dat Hagal reeds sinds 525vC bij de Angelen in gebruik is als hagelkruis. > Hagal
 

¶ Met de kerstening in Nederland sinds circa 770nC zijn de oude hagelkruisen steeds meer gekerstend. De hagal werd toen vervangen door het christelijke kruis. Alleen op een enkele plaats bij Loerbeek in de Achterhoek was dit oerkruis anno 2009 nog te zien. In Zuid Nederland en Vlaanderen zijn her en der nog gekerstende hagelkruizen te zien. O.a. Aarle-Rixtel in Noord-Brabant.
** Kerstening, HGVP, Hagall
# FRI, DAB, KBG

 
Hagen: > Heggen

Hagmeulen:
Oude havezathe aan de Hagmolenbeek in Bentelo, Twente. De naam is afgeleid van haga (haag) + mylen (meulen = molen). Dus: de molen bij de haag. Beide naamdelen horen tot de Anglische taal. Gezien de aanwezigheid van Angelen in Hengelo (o.a. Pentrop) kan de regio bij Hagmeulen omstreeks 225vC zijn bevolkt door Angelen.
¶ Op kaart 34 van bron RZA (1773) is havezathe Hagmeulen aangegeven als Hachmeule, liggend aan een stroom die wel de Hagmolenbeek zal zijn.
** ASA, PgDixicon

Haithabu:
Alias Haitabu, Hedeby. Oude hoofdstad van Angelland (Angle). De naam is afgeleid van Anglisch haitha (heide, heideveld) + bu (bouwsel, hut, borg, burcht). De naam betekent dus: Heideburg ofwel de burcht op de heide. De stad is gesticht rond 655nC toen de Zweeds/Deense koning Ingwi zich met zijn gevolg aldaar vestigde. > Ingwi
¶ De naam Haithabu is geschreven op de zgn Eriksteen, een runensteen uit circa 950nC. Deze steen is gevonden in 1796 aan de Kruisweg bij Wedelspang tussen twee grafheuvels gelegen tussen Busdorf en Selk in Angeln. De steen bevindt zich anno 2007 in slot Gottorp in Noord Angeln. Op de steen staat in runentekens de volgende tekst (transcriptie):

thurlf risthi stin thensi himthigi svins eftir erik filaga sin las uarth tauthr the trekiar satu um haithabu ian han was sturi matr tregr hartha kuthr

Thorulf richtte deze steen op voor zijn vazal Sven nadat Erik was neergestoken toen de strijders zaten om (rond) Haithabu en hij was een machtige stuurman (leider) en een harde en kundige strijder.

Haithabu is een zeer grote stad aan het uiterste eind van de wereld oceaan... De bewoners aanbidden Sirius [de Hondster, de helderste ster aan de hemel], behalve de Christelijke minderheid die een kerk heeft... Wie een offerdier slacht, zet palen op bij de deur van zijn tuin en spiest het dier daarop, of het nu is een rund, een ram, een bok of een varken, opdat zijn buren weten dat hij een offer brengt ter ere van zijn god. De stad is arm in goederen en rijken. Mensen eten voornamelijk vis die in overvloed voorkomt. Babies worden in zee gegooid uit economische redenen. Het recht op echtscheiding berust bij de vrouwen... Kunstmatig oog-make-up is ook een biezonderheid. Als ze dat doen, verdwijnt hun schoonheid nooit. Het is inderdaad groot in mannen en vrouwen. Verder, nooit heb ik slechter horen zingen dan van deze mensen. Het is een grommen dat uit hun kelen opwelt, gelijk dat van een hond, maar dan nog meer beestachtig.

Haken: > Hoeken

HALA: Historische Anglische Leiders in Angelland
700-640vC: Ingwi van Angeln -- oervader Angelen -- Zweden-Leire/Sealand-Haithabu
535-475vC: Myrg van Oldambt -- stamhoofd -- Myrgingum > Myrgings, Myrgingum
225-165vC: Arwin van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
-65-125nC: Snoad van Raayen -- stamhoofd -- Arnhem-Snodenhoek/Elst/O.Betuwe
125-185nC: Megin van Harda -- stamhoofd -- 'tHarde-Meynerswijk/Elden
215-275nC: Holdo van Angeln -- stamhoofd -- Haithabu-Hollingstedt/Angeln
260-320nC: Weothulgeot van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
299-359nC: Frithogar van Sleswig -- onderkoning -- Haithabu/Angeln
320-360nC: Freawin van Sleswig -- onderkoning -- Haithabu/Angeln-Sleswig
345-405nC: Wig van Sleswig -- onderkoning -- Sleswig/Angeln-Cotswolds/GB
390-350nC: Weaga van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
321-381nC: Wihtlaeg van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
356-416nC: Wermund van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
360-420nC: Wehta van Angeln -- prins -- Haithabu/Angeln
380-456nC: Offa van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
400-477nC: Angeltheow van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
405-465nC: Engist van Angeln -- legerleider -- Angeln-Humsterland/Gro-Kent-Leiden
410-460nC: Horsa van Angeln -- legerleider -- Angeln-Humsterland/Gro-Kent
420-489nC: Eomar van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
441-501nC: Icel van Angeln -- prins -- Haithabu-Mercia/Brittannia
444-504nC: Xx van Angeln --koning -- Haithabu > Radiger
465-525nC: Snoad van Tuxfeld -- stamhoofd -- Tusveld/Twente-Nottingham
479-539nC: Xx van Angeln -- koning -- Haithabu > Radiger
510-570nC: Xx van Angeln -- koning -- Haithabu > Koningen
541-601nC: Meaca van Myrgingum -- koning -- Myrgingum > Myrgingum
545-605nC: Xx van Angeln -- koning -- Haithabu > Koningen
580-640nC: Xx van Angeln -- koning -- Haithabu > Koningen
615-675nC: Xx van Angeln -- koning -- Haithabu > Koningen
615-675nC: Aldgisl van Rijnland -- koning -- Rijnland
650-710nC: Xx van Angeln -- koning -- Haithabu > Koningen
650-719nC: Radboud van Rijnland -- koning -- Rijnland
685-745nC: Xx van Angeln -- koning -- Haithabu-Beekbergen > Hof Englandi, Koningen
720-780nC: Xx van Angeln -- prins -- Haithabu, Beekbergen* > Koningen
720-780nC: Wibald van Englandi -- landheer -- Beekbergen
730-790nC: Batho van Minden -- stamhoofd -- Minden/Hannover
755-815nC: Podolf van Englandi -- landheer -- Beekbergen
795-855nC: Dirk van Fivelga -- graaf -- Fivelingo/Groningen
800-860nC: Folcker van Irminlo -- landheer -- Ermelo/Veluwe > Ermelo
803-863nC: Rodgar van Gelre -- graaf -- Gelre, Arnhem > Brakel
1001-1061: Frederic van Coevorden -- landheer -- Coevorden
1050-1110: Alwin van Cranesbury -- burggraaf -- Englesfield/GB-Leiden > Kranenburg Leiden
1102-1162: Leffard van Bierum -- burgheer Groningen -- Bierum-Groningen > Bierum
1105-1165: Ludolf van Bierum -- burgheer Coevorden -- prefect Groningen > Bierum
1126-1188: Rotholf de Burclo -- ridder -- Borculo > Borculo
1130-1190: Rudolf I van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden > Bierum, Coevorden
1133-1176: Leffard van Bierum -- prefect Groningen -- Bierum, Groningen > Bierum
1133-1193: Rudolf II van Stenvorde -- slotheer -- Steinfurt/Bentheim > Steinfurt
1135-1195: Volker van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden > Bierum, Coevorden
1135-1195: Lambert van Bierum/Pedge -- prefect Groningen -- Peize > Pedge, Bierum
1140-1200: Rudolf van Goer -- comes de Gore -- Goor > Goer
1160-1213: Hendric de Crane -- burchtheer -- Leiden-Kuinre > Kuinre
1163-1227: Ludolf I van Stenvorde -- slotheer -- Steinfurt/Bentheim > Steinfurt
1170-1230: Rodolf van Sepperothe -- prefect Groningen -- Groningen > Sepperothe
1171-1231: Gerard van Lewe -- ridder -- Drente, Vollenhove > Lewe
1172-1240: Egbert van Seppenrothe -- prefect Groningen -- Groningen > Sepperothe
1175-1235: Menso van Sepperothe -- prefect Groningen -- Groningen > Sepperothe
1192-1227: Willema van Aalbergen -- hoofdman -- Albergen/Almelo > Albergen
1197-1227: Bernard van Horstmar -- krijgsman -- Horstmar-Ane > Horstmar
1197-1257: Eylard van Benethem -- dienstman -- Bentheim (ZA)
1231-1291: Egbert van Groninghe -- landheer -- Foxhol/Groningen
1240-1300: Hendrik van Borculo -- burggraaf -- Coevorden (ZA)
1250-1310: Snelger de Skiramere -- landheer -- Scharmer/Groningen
1253-1313: Sweder van Ringenberg -- ridder -- Plekenpol/Winterswijk (ZA)
1255-1320: Engelbert I van Cranenburg -- ridder -- Bleiswijk-DenHaag > PgA-Z
1265-1325: Frederick de Hekere -- landheer -- DeEse/Goor (x)
1265-1338: Reinoud I van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden (ZA)
1284-1344: Willem van Bronckhorst -- landheer -- Hackfort/Vorden (ZA)
1287-1347: Ludolf van Gronebeke/Selwerd -- prefect -- Groningen > Gronebeke
1288-1348: Hendrik V van Borculo -- landheer -- Borculo (ZA)
1288-1348: Yzo Sckeremere -- landheer -- Scharmer/Groningen
1297-1357: Henricus van Cranenborch -- landheer -- Angerlo-Arnhem > PgA-Z
1298-1358: Alexander van Creyter -- landheer -- Winterswijk > Plekenpol
1300-1370: Reinoud II van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden (ZA)
1305-1365: Theodorus van Cranenburgh -- landheer -- DenHaag-Nijbroek > PgA-Z
1307-1367: Reinoud II van Gelre -- graaf -- Gelre, Arnhem > Bahr
1313-1378: Hendrik van Gravestorp -- landheer -- Grastrop (ZA)
1330-1376: Reinoud III van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden (ZA)
1335-1395: Herman van Coevorden -- landheer -- Coevorden > Selwerd
1340-1400: Gijsbrecht van Bronckhorst -- landheer -- Borculo (ZA)
1340-1400: Unico Ripperda -- hoofdeling -- Farmsum-Wedde
1344-1406: Steven van Nettelhorst -- landheer -- Nettelhorst/Lochem (ZA)
1348-1408: Jan van Cranenborch -- landheer -- Kranenburg/Kleef > PgA-Z
1350-1410: Alric van Skiramera -- landheer -- Scharmer/Groningen
1350-1410: Reinoud IV van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden (ZA)
1351-1411: Egga van Scheldwalda -- landheer -- Schildwolde > T1385
1351-1411: Ondulf van Bedum -- landheer -- Bedum > T1385
1352-1412: Onna van Northawalda -- landheer -- Noordwolde > T1385
1353-1413: Onna van Seyerdeberth -- landheer -- Siddeburen > T1385
1354-1414: Rembod van Slochtra -- landheer -- Slochteren > T1385
1355-1415: Sueter van Suderwalda -- landheer -- Zuidwolde > T1385
1356-1416: Wolter van Germerwolda -- landheer -- Garmerwolde > T1385
1359-1419: Herman van Beckhem -- landheer -- Goor > Beckum
1361-1421: Snelger de Skiramere -- landheer -- Scharmer/Groningen
1365-1425: Hendrick van Selwerd -- landheer -- Coevorden, Selwerd > Selwerd
1373-1433: Johan van Goer -- landheer -- Uffelte/Drente
1408-1468: Johan van Beveren -- landheer -- Ootmarsum > Bevervoorde
1426-1486: Segebaldo van Cranenburg -- maarschalk -- Kranenbug/Stade > Aslands
1443-1503: Frederik van Beveren -- commandeur -- Ootmarsum > Bevervoorde
1479-1539: Reinolt van Coevorden -- landheer -- DeEse/Goor (x)
1493-1553: Joost van Bronckhorst -- graaf -- Borculo (ZA)
1519-1579: Georg van Limburg-Stirum -- graaf -- Borculo (ZA)
1541-1601: Johan Sickinghe -- landheer -- Englum/Humsterland > Englumborg
1585-1645: Jacob van Swinderen -- landheer -- Zutphen-Groningen > Swinderen
1615-1675: Engelbert Engelen -- landheer -- Arnhem > Angelstein
1660-1710: Jan Harkes Kranenburg -- landheer/redger -- Spijk > PgA-Z
1707-1788: Anthonie van Rynberck -- landheer -- Beusichem/Buren > Engelrode
1741-1784: Joan Derk v.d. Capellen -- politicus/schrijver -- Zwolle-etc > Capellen
1798-1872: Johan Rudolf Thorbecke -- politicus/schrijver -- Zwolle-etc > Thorbecke

(x) = geen item aanwezig
overige personen wel eigen item; - of onder > (verwijzing); - of onder ZA (zie aldaar)
** HAPA, Adel, AFNA

Hallehuis:
()A hale (huis), halhus (hallehuis), hall (huis)
¶ Het hallehuis is boerderijtype dat van oudsher voorkomt in Drente, Overijssel, Gelderland, Utrecht, Zuid-Holland, het Gooi en de Westerwold in Oost-Groningen. Kenmerken: een middendeel onder de nok met daarboven een zolder met een zgn balkenslop: een opening waardoor de oogst omhoog wordt gestoken. Verder: aan één of beide zijden een stal waar het vee met de kop naar de deel i.c. het middenpad staat. Het hallehuis verschijnt eind 14e eeuw en is ontstaan uit het los hoes (circa 11e eeuw), waarbij woning, schuur en stallen één grote ongescheiden ruimte vormen. Grote inrijdeuren aan de achterkant (baander) van het hallehuis geven toegang tot de schuur, de stallen en de zolder. De baander is gelegen aan de wegkant, zodat aan- en afvoer efficient kunnen gebeuren. Het hallehuis kenmerkt zich verder door lage zijmuren en lange, schuin aflopende daken. De schoorsteen staat in het midden van het pand, zodat mensen en vee optimaal warmte krijgen.
¶ Bron NVL/p 176 (1920):

Nog te zeer staan we aan het begin der periode, waarin ook door architecten naast schilders en historici de belangrijkheid van de boerenwoning erkend wordt, dan dat we thans reeds beslissend zouden willen vaststellen, welke waarde bijv. het hallehuis voor de praktijk heeft in vorm, kleur of plattegrond ten opzichte van den modernen landhuizenbouw. Wel echter wijs ik er hier terloops op, dat de "hall" onzer cottages, die een twintig jaar geleden stormerderhand de harten veroverde van ieder, die er over dacht zich een landhuis te laten bouwen in de 5e eeuw door de Angelsaksen [Angelen] naar Brittannië werd gebracht en dat "de hall" in zijn meest oorspronkelijke vorm wel degelijk ook op eigen bodem terug te vinden is en thans bestudeerd kan worden in het "los hoes" van den Waterberg te Arnhem.

Hallenhuis: > Hallehuis

Hamaland:
Omvat circa 400nC++ de regio's Deventer, Veluwe, Liemers, NW Munsterland en de Achterhoek. De regio wordt rond 950nC bestuurt door een graaf uit het geslacht Wichman afkomstig uit Wichmond.
** Appel

Hambroek:
Oud veengebied langs de Berkel bij Borculo. De naam is afgeleid van Anglisch ham (heem, woonoord, huis) + broc (broek = drasland, natte veengrond). Gezien de historische migratiestromen zullen de Angelen zich daar rond 200vC hebben gesetteld. In Hambroek liggen anno 2010 nog twee grote plassen, die worden gebruikt als zwemwater. Ze zijn ontstaan door turfafgraving in afgelopen eeuwen.
** ASA
# FRI, KBG

Handel:
()A andel (aandeel, 1 deel), barteran (ruilen), bartere (ruilhandel), bead (bod, aanbod), bodelar (handelaar in boedels), breal (zn zaak, bedrijf, markt), bycgan (kopen), ceap (koop, verkoop), ceapa (handel), ceapan (kopen, verkopen, handelen), ceapar (koper), ceapceorl (marskramer), ceapend (verkoper), ceapere (handelaar), cearsemaerct (kaarsenmarkt), ciepan (handelen, verkopen), ciepend (verkoper), coman (koopman), copan (kopen), copere (koper, koopman, handelaar), craem (kraam), craemere (winkelier), craemery (handel, handeltje), dear (duur), drafere (veedrijver, veehandelaar), feantan (venten, verkopen), feantdaeg (marktdag), feantere (venter, verkoper), feoh (vee, geld, bezit), feohceapa (veehandel), gield (geld), gieldan (betalen), godceap (goedkoop), gudh (zn goed), handlian (handelen), haughstrate (hoogstraat = winkelstraat), maerct (markt), maerctcraem (marktkraam), maerctcraemere (marktkramer), maerctdaeg (marktdag), maerctpleats (marktplaats), maers (mars, korf), maerscraemere (marskramer), oxceapa (ossenhandel), oxmaerct (ossenmarkt), pachus (pakhuis), prisan (ww prijzen), prise (prijs), prisig (prijzig, duur), rabatte (korting), sceopa (=A scopa), scopa (winkel), sceopan (=A scopan), scopan (winkelen), seallan (=A sellan), sellan (geven, verkopen), steall (stalletje, kraam), tappery (tapperij = drankhandel), thodde (marskramer), treadan (handelen), treade (handel), treadere (handelaar), treadman (handelsman, ambachtsman), utsleag (straatverkoop), utslean (venten, verkopen), warhus (pakhuis), waru (waar, waren, koopwaar), wildwercere (bonthandelaar, pelshandelaar), wincel (winkel)
¶ timetable:
- 2000vC++: Handel tussen Kreta en NW Europa > PgGen/Kreta
- 1000vC++: Noord Syria poort tussen Europa en het Oosten
- 650vC++: Handel tussen Haithabu (Angelland) en Kreta
- 300vC-1450nC: Zijderoute tussen China-ZwarteZee-Constantinopel
- 300vC++: Handelscontacten tussen Haitabu en China via Constantinopel en Zijderoute.
¶ Zout is in het verre verleden een belangrijk ruil- en betaalmiddel. Het woord soldij heeft daarmee te maken. Soldaten werden namelijk betaald met zout.
¶ Kiepkerels zijn in heel Angelland nog te zien tot in de jaren 1920-30.
¶ Winkels staan oorspronkelijk meestal op een wincel, wincle = hoek van een kruising. Vandaar dat ze winkels werden genoemd.
¶ Wodan is de oppergod van de Angelen en andere West Germanen. (> ODA) Zijn naam leeft voort in Woensdag, Oud Engels (Anglisch): Wodenesdaeg. Deze dag heet bij de Romeinen 'dies mercurii', de dag van Mercurius, de god van de handel en winst, equivalent met de Griekse god Hermes. Wodenesdaeg ofwel woensdag is in Nederland nog steeds marktdag, de dag waarop traditioneel marktkramers hun waar aanbieden op het marktplein.
¶ Haithabu: In de tijd van de Romeinse Keizers is de verering van Mercurius (ZA) wijd verbreid onder de Kelten en Germanen. Dat zo zijnde, kan men veronderstellen dat de Angelen ook handel drijven. Zeker in de Romeinse Tijd. Havenstad Haithabu (later Sleswig genaamd) zal daarin dan een belangrijke rol kunnen spelen. De kans dat de Angelen in die tijd inderdaad ook handel drijven, lijkt zeer reëel gezien de beverjacht, waarin de Angelen kennelijk zeer actief zijn. (> Beverjacht) De beverjacht levert o.a. bevervellen op, die goud waard zijn. De handel in bevervellen is tot in de 19e eeuw zeer lucratief. (> Bevervel) Beverhuiden werden vooral gebruikt voor kleding en schoenen.
¶ Kreta: In 2000-12vC heeft Zweden handelsrelaties met Kreta en via dat land mogelijk ook met Egypte. Kreta is een Grieks eiland in de Middelandse Zee. In de 16e-15e eeuw vC is in Kato Zakro op Oost Kreta een paleis gebouwd. Daar ligt de belangrijkste vlootbasis van Minoïsch Kreta. Het is een centrum voor handel met Egypte en het Nabije Oosten. Men kan stellen dat als er contacten zijn tussen Zweden en Kreta, dat er dan ook zeker contacten kunnen zijn tussen Angeln en Kreta. Angeln en Zweden liggen nagenoeg even ver van Kreta en zijn dus beide even makkelijk of moeilijk te bereiken. In die tijd zal de normale verbinding wel per boot zijn. Bovendien is Haithabu in Angeln toch al heel vroeg een belangrijke havenstad. In ieder geval brengt Ibrahim Al Tartushi in 965nC een bezoek aan Haithabu. Hij schrijft dat de stad bekend is van Ysland tot Bagdad. Ibrahim is een Arabier uit Cordoba in Spanje. Bron WKP (25.11.07) citeert hem:

Haithabu is een zeer grote stad aan het uiterste eind van de wereldoceaan... De bewoners aanbidden Sirius [de Hondster], behalve de Christelijke minderheid die een kerk heeft...

Handelsroutes: > Handelswegen, Scheepslijnen, Veerdiensten

Handelswegen: (HDW:)
btr Angelland
¶ Binneland:
Historische handelswegen in Angelland daterend van ver vóór 100nC:
- Amsterdam-Amersfoort-Zwolle-Hardenberg-Veenbrugge-Lingen-Bremen-Hamburg
- Deventer-Delden-Enschede-Munster
- Naarden-Amersfoort-Deventer-Goor-Delden-Bentheim-Hannover/Hamburg
- Rijn-Ermelo-Flevomeer > Ermelo
- Zwolle-Munster (wisselende routes)
¶ Internationaal:
2500vC++-- Barnsteenroute: Oostzee-Dvina-ZwarteZee-Constantinopel-Kreta- Egypte
2000vC++-- Ossenweg: Jutland-Beieren > Ossenweg
2000vC++-- Dover: scheepvaart Groningen-Duinkerken-Dover > Ossenweg
2000vC++-- Kreta: handel tussen Kreta en NW Europa > Kreta
1000vC++-- Noord Syria poort tussen Europa en het Oosten > Priesters
650vC++--- Kreta: handel tussen Haithabu en Kreta > Kreta
300v-1450n Zijderoute: Constantinopel-CentraalAzië-China > Zijderoute
400nC++--- groot oud handelsnetwerk tussen Nederland en India > Sieraden
1550++---- Hessenwegen (ZA): tussen Nederland en Hessen/ZW.Dtl
** Ossenweg, Hessenwegen, Heerbanen, Wegen, Scheepslijnen

HAPA: Historische Anglische Personen in Angelland
700-640vC: Ingwi van Angeln -- oervader Angelen -- Zweden-Leire/Sealand-Haithabu
535-475vC: Myrg van Oldambt -- stamhoofd -- Myrgingum > Myrgings, Myrgingum
485-425vC: Harc van Colham -- akkerboer -- Harkstede > Harkstede
415-355vC: Sel van Harcstea -- veeboer -- Harkstede, Selwerd > Selwerd
220-160vC: Wynald van Aengum -- veeboer -- Wynaldum/Frl > Wynaldum
225-165vC: Arwin van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
-5vC-10nC: Meisje van Yde -- slachtoffer -- Yde/Drente > Yde
-65-125nC: Snoad van Raayen -- stamhoofd -- Arnhem-Snodenhoek/Elst/O.Betuwe
125-185nC: Megin van Harda -- stamhoofd -- 'tHarde-Meynerswijk/Elden
215-275nC: Holdo van Angeln -- stamhoofd -- Haithabu-Hollingstedt/Angeln
260-320nC: Weothulgeot van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
299-359nC: Frithogar van Sleswig -- onderkoningn -- Haithabu/Angeln
320-360nC: Freawin van Sleswig -- onderkoning -- Haithabu/Angeln-Sleswig
345-405nC: Wig van Sleswig -- onderkoning -- Sleswig/Angeln-Cotswolds/GB
390-350nC: Weaga van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
321-381nC: Wihtlaeg van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
356-416nC: Wermund van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
360-420nC: Wehta van Angeln -- prins -- Haithabu/Angeln
380-456nC: Offa van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
400-477nC: Angeltheow van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
405-465nC: Engist van Angeln -- legerleider -- Angeln-Humsterland/Gro-Kent-Leiden
410-460nC: Horsa van Angeln -- legerleider -- Angeln-Humsterland/Gro-Kent
420-480nC: Creopa van Foxham -- beverjager -- Foxham-Kropswolde
420-489nC: Eomar van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
425-450nC: Prinses van Zweeloo -- jonkvrouw -- Zweeloo/Drente
441-501nC: Icel van Angeln -- prins -- Haithabu-Mercia/Brittannia
444-504nC: Xx van Angeln --koning -- Haithabu > Radiger
465-525nC: Snoad van Tuxfeld -- stamhoofd -- Tusveld/Twente-Nottingham
479-539nC: Xx van Angeln -- koning -- Haithabu > Radiger
510-570nC: Xx van Angeln -- koning -- Haithabu > Koningen
514-574nC: Erma van Angeln -- prinses -- Haithabu > Radiger
525-585nC: Xx van Myrgingum -- landheer -- Myrgingum > Myrgingum
541-601nC: Meaca van Myrgingum -- koning -- Myrgingum > Myrgingum
545-605nC: Xx van Angeln -- koning -- Haithabu > Koningen
561-621nC: Widsith van Myrgingum -- troubadour -- Myrgingum
580-640nC: Xx van Angeln -- koning -- Haithabu > Koningen
615-675nC: Xx van Angeln -- koning -- Haithabu > Koningen
615-675nC: Aldgisl van Rijnland -- koning -- Rijnland
650-710nC: Xx van Angeln -- koning -- Haithabu > Koningen
650-719nC: Radboud van Rijnland -- koning -- Rijnland
685-745nC: Xx van Angeln -- koning -- Haithabu-Beekbergen > Hof Englandi, Koningen
713-773nC: Lebinus -- missiewerker -- Daventry/Yorkshire-York-Deventer
715-775nC: Xx van Ewsum -- jonker, zoutwinner -- Zoutkamp > Ewsum
720-780nC: Xx van Angeln -- prins -- Haithabu, Beekbergen* > Koningen
720-780nC: Wibald van Englandi -- landheer -- Beekbergen
730-790nC: Batho van Minden -- stamhoofd -- Minden/Hannover
751-861nC: Gotric van Flothrop -- landheer -- Flothrop > Humsterland
755-815nC: Podolf van Englandi -- landheer -- Beekbergen
795-855nC: Dirk van Fivelga -- graaf -- Fivelingo/Groningen
800-860nC: Folcker van Irminlo -- landheer -- Ermelo/Veluwe > Ermelo
803-863nC: Rodgar van Gelre -- graaf -- Gelre, Arnhem > Brakel
865---910: Walfrith van Bedum -- boer -- Bedum/Groningen > Bedum
895---910: Radfrith van Bedum -- boer -- Bedum/Groningen > Bedum
950--1010: Menneke van Holten -- non -- Holten, Deventer
1001-1061: Frederic van Coevorden -- landheer -- Coevorden
1050-1110: Alwin van Cranesbury -- burggraaf -- Englesfield/GB-Leiden > Kranenburg Leiden
1064-1124: Jacob van Saeterslo -- kruisridder -- Saterlo/Twente > Saeter
1080-1140: Xx van Barclaw -- landheer -- Diepenheim > Barclaw, Diepenheim
1092-1152: Adam van Bronckhorst -- landheer -- Bronkhorst (ZA)
1100-1150: Harberth van Bierum -- bisschop Utrecht -- Bierum-Urecht > Bierum
1102-1162: Leffard van Bierum -- burgheer Groningen -- Bierum-Groningen > Bierum
1105-1165: Ludolf van Bierum -- burgheer Coevorden -- prefect Groningen > Bierum
1107-1167: Rudolf van Goer -- advocaat -- Goer, Utrecht > Goer
1110-1170: Xx van Goer (vr) -- xx -- Coevorden > Goer
1115-1175: Eyle van Lathum -- landheer -- Lathum (ZA)
1115-1175: Florent van Vorenborch -- xx -- xx
1115-1175: Xx van Barclaw -- landheer -- Diepenheim > Barclaw
1126-1188: Rotholf de Burclo -- ridder -- Borculo > Borculo
1130-1190: Rudolf I van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden > Bierum, Coevorden
1130-1190: Yolanthe van Gelre -- jonkvrouw -- Arnhem > Diepenheim
1131-1191: Albert van Lewe -- landheer -- Drente, Vollenhove > Lewe
1133-1176: Leffard van Bierum -- prefect Groningen -- Bierum, Groningen > Bierum
1133-1193: Rudolf II van Stenvorde -- slotheer -- Steinfurt/Bentheim > Steinfurt
1135-1195: Volker van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden > Bierum, Coevorden
1135-1195: Lambert van Bierum/Pedge -- prefect Groningen -- Peize > Pedge, Bierum
1140-1200: Rudolf van Goer -- comes de Gore -- Goor > Goer
1142-1206: Xx van Arnhem -- landheer -- Arnhem > Arnhem
1150-1176: Godschalk van Sepperothe -- xx -- Groningen > Sepperothe
1155-1215: XX van Bierum (vr) -- xx -- Bierum (ZA)
1156-1215: Arnold van Ysenborch -- proost, bisschop -- Deventer, Utrecht (x)
1160-1213: Hendric de Crane -- burchtheer -- Leiden-Kuinre > Kuinre
1162-1222: Otto van Horstmar -- xx -- Horstmar/Steinfurt > Horstmar
1162-1222: Rudolf II van Coevorden -- xx -- Coevorden
1163-1227: Ludolf I van Stenvorde -- slotheer -- Steinfurt/Bentheim > Steinfurt
1165-1225: Fredric van Coevorden -- xx -- Coevorden > Rudolf I van Coevorden
1167-1227: Godefrid van Coevorden -- xx -- Coevorden > Rudolf I van Coevorden
1168-1228: Regenwize van Barclaw -- jonkvouw -- Diepenheim > Barclaw
1168-1228: Rodolf van Pedge -- xx -- Peize > Pedge
1170-1230: Emo van Romerswerf -- abt -- Fivelga/Groningen > Emo van Huizinge
1170-1230: Menso van Pedge -- xx -- Peize > Pedge
1170-1230: Rodolf van Sepperothe -- prefect Groningen -- Groningen > Sepperothe
1171-1231: Gerard van Lewe -- ridder -- Drente, Vollenhove > Lewe
1171-1231: Volker van Coevorden -- xx -- Coevorden-Ansen/Ruinen*
1172-1227: Theodor van Buckhorst -- landheer -- Zalk-Ane > Buckhorst
1172-1240: Egbert van Seppenrothe -- prefect Groningen -- Groningen > Sepperothe
1175-1235: Menso van Sepperothe -- prefect Groningen -- Groningen > Sepperothe
1175-1237: Emo van Huizinge -- abt, schrijver -- Fivelga-Oxford-Parijs-etc
1176-1236: Xx van Lewe -- jonkvrouw -- Drente, Vollenhove > Lewe
1185-1245: Albero van Sepperothe -- xx -- Groningen > Sepperothe
1187-1227: Reynold van Rese -- edelman -- xx > Rese
1189-1259: Xx van Buckhorst -- landheer -- Buckhorst/Zalk > Buckhorst
1192-1227: Herman van Voorst -- xx - xx > Voorst
1192-1227: Willema van Aalbergen -- hoofdman -- Albergen/Almelo > Albergen
1192-1252: Eufemia van Coevorden -- xx -- Coevorden, Borculo
1195-1255: Wilhelm van Horstmar -- xx -- Horstmar/Steinfurt > Horstmar
1196-1256: Bertold van Groninghe -- xx -- Groningen
1197-1227: Bernard van Horstmar -- krijgsman -- Horstmar-Ane > Horstmar
1197-1257: Eylard van Benethem -- dienstman -- Bentheim (ZA)
1198-1258: Xx van Quedam -- monnik, schrijver -- Drente > Quedam
1200-1260: Volker van Coevorden -- xx -- xx > Lewe
1200-1260: Xx van Horstmar -- xx -- Horstmar/Steinfurt > Horstmar
1202-1262: Rudolf van Sepperothe -- xx -- Groningen > Sepperothe
1205-1265: Egbert van Sepperothe -- xx -- Groningen > Sepperothe
1206-1266: Xx van Lewe -- jonkvrouw -- Drente, Vollenhove > Lewe
1207-1277: Rodolf van Ance -- landheer -- Ansen/Ruinen
1208-1268: Godschalk van Sepperothe -- xx -- Groningen > Sepperothe
1212-1272: Bernard van Rese -- edelman -- xx > Rese
1213-1277: Menko van Bloemhof -- monnik, schrijver -- Fivelga, Bloemhof
1215-1275: Rodolf van Sepperothe -- xx -- Groningen > Sepperothe
1230-1290: Otto van Horstmar -- xx -- Horstmar/Steinfurt > Horstmar
1230-1290: Xx van Runen -- landheer -- Ruinen > Ruinen
1231-1291: Egbert van Groninghe -- landheer -- Foxhol/Groningen
1240-1300: Hendrik van Borculo -- burggraaf -- Coevorden (ZA)
1250-1310: Snelger de Skiramere -- landheer -- Scharmer/Groningen
1253-1313: Sweder van Ringenberg -- ridder -- Plekenpol/Winterswijk (ZA)
1255-1320: Engelbert I van Cranenburg -- ridder -- Bleiswijk-DenHaag > PgA-Z
1265-1325: Frederick de Hekere -- landheer -- DeEse/Goor (x)
1265-1338: Reinoud I van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden (ZA)
1268-1328: Alexander van Creyter -- landheer -- Winterswijk > Plekenpol
1276-1336: Frederik van Bever -- landheer -- DeLutte > PgA-Z/Beverborg
1278-1338: Menso van Gravestorp -- landheer -- Grastrop (ZA)
1278-1338: Hendrik van Gravestorp -- landheer -- Grastrop (ZA)
1281-1341: Sweder van Gravestorp -- landheer -- Grastrop (ZA)
1284-1344: Willem van Bronckhorst -- landheer -- Hackfort/Vorden (ZA)
1287-1347: Ludolf van Gronebeke/Selwerd -- prefect -- Groningen > Gronebeke
1288-1348: Hendrik V van Borculo -- landheer -- Borculo (ZA)
1288-1348: Yzo Sckeremere -- landheer -- Scharmer/Groningen
1297-1357: Henricus van Cranenborch -- landheer -- Angerlo-Arnhem > PgA-Z
1298-1358: Alexander van Creyter -- landheer -- Winterswijk > Plekenpol
1300-1370: Reinoud II van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden (ZA)
1305-1365: Theodorus van Cranenburgh -- landheer -- DenHaag-Nijbroek > PgA-Z
1307-1367: Reinoud II van Gelre -- graaf -- Gelre, Arnhem > Bahr
1313-1378: Reinald van Coevorden -- xx -- Coevorden-Borculo > Borculo
1313-1378: Hendrik van Gravestorp -- landheer -- Grastrop (ZA)
1330-1376: Reinoud III van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden (ZA)
1332-1392: Grieta Henricusdr van Cranenburch -- jonkvrouw -- Arnhem > PgA-Z
1335-1395: Herman van Coevorden -- landheer -- Coevorden > Selwerd
1340-1396: Ida van Selwerd -- xx -- Selwerd, Coevorden > Selwerd
1340-1400: Gadert van Borculo -- xx -- Borculo (ZA)
1340-1400: Gijsbrecht van Bronckhorst -- landheer -- Borculo (ZA)
1340-1400: Unico Ripperda -- hoofdeling -- Farmsum-Wedde
1344-1406: Steven van Nettelhorst -- landheer -- Nettelhorst/Lochem (ZA)
1348-1408: Jan van Cranenborch -- landheer -- Kranenburg/Kleef > PgA-Z
1350-1410: Alric van Skiramera -- landheer -- Scharmer/Groningen
1350-1410: Reinoud IV van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden (ZA)
1351-1411: Egga van Scheldwalda -- landheer -- Schildwolde > T1385
1351-1411: Ondulf van Bedum -- landheer -- Bedum > T1385
1352-1412: Onna van Northawalda -- landheer -- Noordwolde > T1385
1353-1413: Onna van Seyerdeberth -- landheer -- Siddeburen > T1385
1354-1414: Rembod van Slochtra -- landheer -- Slochteren > T1385
1355-1415: Sueter van Suderwalda -- landheer -- Zuidwolde > T1385
1356-1416: Wolter van Germerwolda -- landheer -- Garmerwolde > T1385
1359-1419: Herman van Beckhem -- landheer -- Goor > Beckum
1361-1421: Snelger de Skiramere -- landheer -- Scharmer/Groningen
1361-1421: Omeko Snelghers -- rechter -- Appingedam > Vetkopers
1365-1425: Hendrick van Selwerd -- landheer -- Coevorden, Selwerd > Selwerd
1367-1426: Derich van Linteloe -- landheer -- Priestering/Zelhem > Priestering
1373-1433: Johan van Goer -- landheer -- Uffelte/Drente
1408-1468: Johan van Beveren -- landheer -- Ootmarsum > Bevervoorde
1415-1475: Geertruid van Bevervoorde -- jonkvrouw -- Ootmarsum
1419-1489: Wessel Gansfort -- docent/schrijver -- Groningen-Keulen--Parijs
1426-1486: Segebaldo van Cranenburg -- maarschalk -- Kranenbug/Stade > Aslands
1430-1490: Alma van Selwerd -- jonkvrouwe -- Selwerd > Selwerd
1443-1503: Frederik van Beveren -- commandeur -- Ootmarsum > Bevervoorde
1452-1512: Johan Coster -- landheer -- Arnhem > Angelstein
1465-1525: Relof van Ewsum -- landjonker -- Roden > Ewsum
1466-1526: Johan II van Beckum -- landheer -- Kevelham/Goor > Beckum
1468-1528: Hendrikje van Bevervoorde -- jonkvrouw -- Haaksbergen > Bevervoorde
1470-1511: Johanna van Wrede -- jonkvrouw -- Kevelham/Goor > Beckum
1479-1539: Reinolt van Coevorden -- landheer -- DeEse/Goor (x)
1493-1553: Joost van Bronckhorst -- graaf -- Borculo (ZA)
1500-1544: Maria van Beckum -- martelares -- Goor, Delden > Beckum
1500-1544: Ursula van Werdum -- martelares -- Wirdum, Delden > Beckum
1500-1560: Joanna Judith van Blanckvoort -- vrouwe -- Collendoorn > Blanckvoort
1519-1579: Georg van Limburg-Stirum -- graaf -- Borculo (ZA)
1534-1590: Abel Eppens -- monnik/schrijver -- Eekwerd/NOGroningen-Groningen--Emden
1541-1601: Johan Sickinghe -- landheer -- Englum/Humsterland > Englumborg
1562-1522: Evert van Lintelo -- landheer -- DeEse/Goor > Lintelo
1570-1605: Mechteld ten Ham -- martelares -- Azewijn > Azewijn
1585-1645: Jacob van Swinderen -- landheer -- Zutphen-Groningen > Swinderen
1604-1650: Nicolaas ten Have -- kaartmaker -- Zwolle > Have
1610-1670: Anna van Ewsum -- jonkvrouw -- Mitwolde/Gro > Ewsum
1615-1675: Engelbert Engelen -- landheer -- Arnhem > Angelstein
1620-1680: Johannes Hardingh -- xx -- Cranenburch/Leiden > Hardinga
1621-1681: Xx van Ewsum -- jonker -- Englum/Oldehove/NWGro > Ewsum
1637-1697: Joannes van Cranenburgh -- prior/schrijver -- Belfeld/Lmb > Schilling
1643-1691: Johannes Bredenburg -- handelaar/schrijver -- Groningen* > Bredeburg
1660-1710: Jan Harkes Kranenburg -- landheer/redger -- Spijk > PgA-Z
1707-1788: Anthonie van Rynberck -- landheer -- Beusichem/Buren > Engelrode
1712-1790: Theododus Beckeringh -- jurist/kaartmaker -- Groningen > KTB
1714-1774: Jan Plekenpol -- xx -- Winterswijk > Plekenpol
1740-1800: J. Werntleÿ -- jonkvrouw -- Englum/Humsterland/NWGroningen > Werntley
1741-1784: Joan Derk v.d. Capellen -- politicus/schrijver -- Zwolle-etc > Capellen
1798-1872: Johan Rudolf Thorbecke -- politicus/schrijver -- Zwolle-etc > Thorbecke

(x) = geen item aanwezig
overige personen wel eigen item; - of onder > (verwijzing); - of onder ZA (zie aldaar)
** Adel, AFNA

 
Happiness: (HAP:)
()A blidhe (blij, vrolijk, vriendelijk), blidhhed (blijheid), blidhnis (blijheid), blidhscip (blijdschap), bliss (blijdschap), blissian (verblijden, blij zijn), blithe (blij, vrolijk), ead (geluk, bezit, rijkdom), eadig (gelukkig, rijk, gezegend), eadnis (gelukkigheid, rijkdom), faege (vaag, verheugd, blij), faeger (mooi, prachtig), faegnian (verheugen), fea (vreugde), freagd (vreugde), geneatan (genieten), genota (bondgenoot, reisgenoot, metgezel), glead (blij), gleadnis (blijheid), gleo (vreugde >A freagd), gleoan (gloeien, glunderen, blij zijn, verheugen), happe (hap, mondstuk, fopspeen), happen (ww happen, gebeuren), happening (geruststelling, gebeurtenis), happig (happig, verlangend), happignis (tevredenheid, blijheid), hoghan (blij maken), hugan (=A hoghan), neotan (nutten, gebruiken, genieten, bezitten), wonna (woning, genot), wonnan (wonen, genieten), wyn (vreugde, genot, vriend), wynan (genieten)
¶ Uit voorgaande Anglische begrippen lijkt dat de Angelen hun happiness vooral zien in liefde, vriendschap, bezit en wonen.
¶ In het Angalisme (Anglisch Naturalisme) is bidden een soort communicatie met een god of meer goden. Een gebed omvat lofuitingen jegens de aangeroepen god of goden, gevolgd door een verzoek. Meestal gaat het om geluk en voorspoed in het algemeen. Soms om succes is een belangrijke zaak. Bijvoorbeeld om beterschap bij ziekte, vruchtbaarheid van land of vee, geluk in de liefde, succes in de handel of succes in een strijd. > Bidden
¶ 1800-2013: Geluk lijkt vrij onafhankelijk van materiële welvaart. Uit onderzoek blijkt dat sinds 1800 AD circa 87% van de mensen in Nederland zich doorgaans gelukkig voelen. In dezelfde periode stijgt de welvaart disproportioneel steeds hoger. (#VARA Pauw & Witteman mrt 2013)
** Levenskunde, Deugden

¶ 205vC-500nC: In deze periode wordt Angelland vaak bedreigd of aangevallen door Denen, Romeinen, Saxen, Swaefen en Franken. De Angelen weten zich goed te weren en de vijanden met succes te verslaan en te verdrijven. > HCAB

¶ 450nC++: Angelen zijn uitstekende boeren, die veel landwerk doen. Zij fokken dieren die in deze tijd nog veel te zien zijn. Bijen houden gebeurt op grote schaal. Ze zijn uitstekende jagers, die gek zijn op honden en paarden. Valkenjacht is een populaire sport. Soms moeten ze vechten voor hun landheer. Thuis voelen ze zich echter het meest gelukkig. #WAB/p171
¶ Door de vereering van Hagall proberen de Angelen dus hun eigen heil en geluk veilig te stellen. Vooralsnog is echter niet bekend hoe die vereering was c.q. welke rituelen en gebruiken daaraan verbonden waren. Naar zeggen was er een heiligdom gewijd aan Hagall ergens in een eikenbos in Haaksbergen. Dit heiligdom is echter nog niet gevonden. Mogelijk is het vernield door missionarissen tijdens de kerstening van Angelland sinds circa 752nC. Zulks gebeurde elders ook. > Kerstening
¶ 300-550nC: In deze periode worden de kusten van Angelland geteisterd door zware stormen veroorzaakt door een langdurige stijging van het zeewater. (> M35) Het regent en stormt erg hevig en vaak. Hele gebieden verdrinken. Andere gebieden worden geteisterd door woekering van de vegetatie veroorzaakt door de langdurige natheid. Landbouw wordt erg zwaar, zo niet onmogelijk. Daarnaast maakt de langdurige neerslag vele mensen zwaar depressief.
¶ 450-550nC: De watersnood wordt zo ernstig dat vele Angelen besluiten hun geluk elders te zoeken. In 450-550nC migreren circa 4 miljoen Angelen naar Brittannia, waar de omstandigheden beter lijken volgens de verhalen. Zij zijn bereid om hun geluk elders te zoeken.
¶ 550-750nC: Eenzelfde aantal van circa 4 miljoen Angelen blijft in Angelland. Zij kunnen zich kennelijk nog redden of durven de overtocht niet te wagen. De achterblijver leven nog 200 jaar in redelijke omstandigheden. Daarna worden delen van Angelland geleidelijk veroverd door Franken, Saxen en Friezen. Alleen NO Nederland blijft duurzaam vrij zelfstandig Anglisch gebied. > Pax Anglorum
¶ 750-1000nC: In deze periode woont de grote meerderheid van de Nederlandse bevolking in NO Nederland. Het gebied is vrij welvarend dankzij een redelijk sterke economie en vrij duurzame vrede.
¶ Per saldo lijkt dus dat Angelen zich actief inzetten voor het bereiken van happiness. Door vereering van Hagall en/of door directe actieve inzet.
** Hagalaz, Hagal, Hagall, Geluk, Vriendschap, Sjamanisme, WKT, Welgaan, Deugden

 
Harculo:
Gehucht aan de Yssel onder Zwolle. Wordt rond 1233 vermeld als Herkelo. #Quedam/107

Harde: 't
Dorp onder Elburg op de Noord Veluwe. De regio wordt rond 200vC bevolkt door Angelen uit West Salland. De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch hartha = hard en ruig gebied. De grond aldaar is naar zeggen inderdaad veel harder dan in de aangrenzende gebieden.
¶ Mogelijk is Megin van Harda (c 125-185nC) afkomstig uit deze regio. Hij is een Anglische stamleider. Rond 150nC sticht hij een nederzetting bij Elden onder Arnhem. Deze locatie wordt in 814nC genoemd als Meginhardeswich afgeleid van Anglisch Megin + harde (Harde) + wich (wijk, schuiloord). Dus: schuiloord van Megin van 't Harde (= Harda).
** Megin van Harda
# KBG, DAB

Hardenberg:
Anno 1229 Herdenborg genoemd. (#CAV/p92) Streektaal: Harnberg. Stad in NO Overijssel, gelegen aan de Vecht.
¶ Kasteel Hardenberg: gebouwd door Wilbrand van Oldenburg, bisschop van Utrecht, dienende als sterkte tegen Drente. Huys Nyenstede was daarvoor te zwak.
¶ In 1229 verovert Wilbrand stad en kasteel Coevorden. Wilbrand nodigt Rudolf II uit voor onderhandelingen op kasteel Hardenberg. Rudolf II gaat accoord, maar wordt daar direct gevangen, gemarteld en door radbraking vermoord. Daarna verwoest Wilbrand kasteel en stad Coevorden.
** Coevorden

Harderwijk:
Oorspronkelijk Harderwyck. Stad op de Veluwe. De regio wordt rond 100vC bevolkt door Angelen uit West Salland. De naam kan derhalve zijn afgeleid van Anglisch hartha (hard, gehard, sterk) + wick (wijk, schuiloord, nederzetting).
¶ Streekhistorici menen dat de naam Harderwijk mogelijk betekent schuilplaats van herders. Op kaart KGH (1593) staat de locatie inderdaad geschreven als Herderwyc. Anglisch hirde = herder.
¶ In Noord Holland ligt ook een plaats met de naam Harderwijk. Naar zeggen heeft die locatie de naam gekregen van settlers uit Harderwijk op de Veluwe.
** Hardewijk
# WKP 8.7.09, DAB, KBG

Hardewijk:
Hardewijk lijkt afgeleid van Anglisch Harde (mansnaam) + wich (wijk, schuiloord, nederzetting).
¶ In Engeland komt de naam Harderwijk voor als:
- Hardwick (12x): in Oxfordshire (2x), Buckinghamshire, Cambridgeshire, County Durham, Linconlnshire, Norfolk, Northamptonshire, Yorkshire (2x), Nottinghamshire en Bedfordshire.
- Hardwicke (3x): in Glouchestershire en Herfordshire.
¶ De genoemde shires in Engeland liggen in gebieden die oorspronkelijk overwegend zijn bewoond door Angelen. E.e.a. kan betekenen dat de naam is meegenomen vanuit Harderwijk op de Veluwe ten tijde van de massamigratie van Angelen en Saxen naar Engeland in 450-550nC. Aangezien de Saxen zich pas circa 775nC in Noordoost Nederland settelen vanuit Noordwest Duitsland, zal de Veluwe vóór 400nC kennelijk bewoont zijn door Angelen afkomstig uit West Salland.
¶ Buiten Engeland komt de naam Harderwijk voor als Hardwick in de USA 6x: in Georgia (2x), Massachusetts, Minnesota, Vermont en New Jersey. In Canada als Hardwicke in New Brunswick. De bewoners van die landen komen oorspronkelijk overwegend uit Engeland. E.e.a. toont aan hoe plaatsnamen worden meegenomen bij migratie naar andere gebieden.

Hardinga:
Een Oud Engels runengedicht vertelt over Ing:

Ing waes aerest mid Eastdenum
gesewen secgum, od he siddan east
ofer waeg gewat. Waen aefter ran.
Thus Heardingas thone haele nemdon.
ofwel
Ing was eerste onder de Oost-Denen
zo gezien en gezegd, tot hij oostwaarts ging
over weg en water. Zijn wagen reed achter.
Aldus noemden Hardinga's die held.

Volgens deze tekst woont Ing in Oost Denemarken en vertrekt hij naar het oosten. Echter, tot circa 1800nC geldt: oost = oost of zuid (> Windrichtingen) Dat klopt beter met de feiten. Immers, daar Oost-Denemarken voornamelijk bestaat uit het eiland Sjaeland (Seeland) moet Ing (Ingwi) daar hebben gewoond. Mogelijk in Leire, de zetel van de Deense koningen. Daar woont immers ruim 1/3 van alle Denen. Als Ingwi inderdaad de oervader van de Angelen is, dan moet hij dus naar het zuidwesten zijn gevaren. Daar immers ligt Angeln, het land der Angelen. (> Angeln) De vraag is nu: wie of wat zijn de Hardinga's, waarover het runengedicht gaat? De naam vinden we vooralsnog alleen terug in:
- Hardinga: familienaam in Nederland en Amerika
- Johannes Hardingh, genoemd 30.9.1655 in buurt Cranenburch te Leiden
- Henry Hardinge, 1785-1856, viscount, Wrotham, gouverneur van Brits India
- Warren Gamaliel Harding, 1865-1923, Ohio, Amerikaans staatsman, etc.
- Sir John Harding, gb 1896, Sommerset, Brits veldmaarschalk, etc.
- Hardinxveld: stad in Zuid Holland
- Hardingen: dorp bij Lage circa 4 Km ZW van Neuenhaus richting Ootmarsum
- Hardenberg: stad in NO Overijssel
- Hardenberg: gehucht in Reiderland, Groningen
- Hardenberg: adellijk huis in Westfalen, nabij Genderingen in de Liemers
- Hardega: familinaam in Nederland, mogelijk afgeleid van Hardinga

-665vC --- Ingwi settelt in Angeln
-250vC --- Angelen vestigen zich in Hardinga
-450nC --- Angelen uit Hardinga naar Brittannia
1000nC --- gedicht Ingwi op runensteen gekrast

Als de dichter rond 1000nC het gedicht op de runensteen krast, is de overlevering inmiddels circa 1550 jaar oud.
¶ Analoog aan Nottingham in Midden Engeland, kan de naam Hardinga zijn afgeleid van Hardi (sterk; naam van een stamleider) + inga (volk van). Oud Engels: hard = heard. (COD) > Hardinga = volk van Hardi (= de Sterke). Hardy is ook een plaatsnaam in Zuid Engeland, circa 3 Km ZO van Dorcester. Daar staat o.a. het Hardy Monument. Verder is Hardy ook een persoonsnaam. Aangezien de uitgang -inga nagenoeg uitsluitend is te vinden in Anglische en Friese regio's, moeten de Hardinga's vrijwel zeker een Anglisch stam zijn. Dit stemt overeen met het feit dat omliggende gebieden vrijwel zeker overwegend Anglisch zijn in de periode 400vC-775nC.
¶ Opmerkelijk in dit verband is het volgende:
- In de regio Hardenberg ligt een buurtschap met de naam Engeland. De naam van dit gebied lijkt afgeleid van Angle (Angel) + land (land). Dus: Angelland. I.e.: land waar Angelen wonen.
- In Hardinga liggen de locaties Hardenberg, Hardenberg in NO Groningen, Hardenberg in NO Salland, Hardenberg in NW Westfalen en Hardingen in ZW NederSaxen.
- In Hardinga ligt een streek genaamd Balderhaar, gelegen tussen Kloosterhaar en Hardenberg in NO Overijssel. Balderhaar is genoemd naar de god Balder, die werd vereerd door de Germanen in Scandinavië, waartoe ook de Angelen oorspronkelijk behoren.
¶ Naar zeggen zou vroeger in de streek langs de Twents/Duitse grens tussen Hardenberg en Neuenhaus ooit een soort Friese taal zijn gesproken. Echter, er zijn verder geen aanwijzingen dat daar ooit Friezen zijn gesetteld. Aangezien het Fries in enige opzichten verwant lijkt aan het Anglisch, kan er eerder sprake zijn van een Anglische streektaal. Deze these sterkt het feit dat genoemde streek rond 250vC is bevolkt door Angelen uit Drente.
¶ Bron ATZA sterkt voorgaande these verder door te stellen dat NO Nederland de hoogste concentratie heeft van Anglische taalresten in de hele regio van de Lage Landen.
** Ingwi, Balderland, Groot Veenland, Nottingham, ASA, ATZA

Hardingas: Anglisch volk wonend in Hardinga > Hardinga

Harfsen:
Dorp tussen Laren en Gorssel in de Graafschap, Gelderland. De regio wordt rond 200vC bevolkt door Angelen uit de regio Lochem. Vooralsnog is niet duidelijk waarvan de naam Harfsen is afgeleid. Wat er het meest op lijkt is het Anglische haerfssunna (AS harfszunne) = herfstzon. Dit woord lijkt hier echter geen enkele betekenis te hebben, tenzij het verwijst naar een ritueel die te maken had met het begin van het herfstseizoen, ofwel het moment waaop de zon onder de evenaar verdwijnt. Harfsen kan in deze optiek de locatie zijn geweest waar dit ritueel werd uitgevoerd. > Zonnecultus
¶ Herfst =A Haerefts. Periode 23sept-21dec; 23sep: zon passeert de evenaar van noord naar zuid; 21dec: zon op laagste punt in zuiden. Sterrenbeelden: Weegschaal, Schorpioen, Schutter. De herfst is de oogst- en slachtijd, maar symboliseert tevens het verval en sterven van de natuur.
¶ Anglisch Lente = Lente en Lencten = Lente = Vastentijd. Mogelijk is Haerfsen de Anglische pendant van Lencten en betekent dat: Rouwtijd = tijd van bezinning en rouw. In deze optiek kan Harfsen duiden op een locatie waar ritueel gerouwd werd.
¶ Kaart RZA/34 (1773) laat zien dat de regio Harfsen in die tijd ligt in een groot veengebied tussen Gorssel en Laren.
¶ Aan de NO kant van Harfsen lopen de Belterweg en de Bielderweg. Deze landwegen komen samen bij een hoogte, die in de streektaal een belt wordt genoemd. Deze belt ligt tussen de Belterweg en de Bielderweg en bestaat uit een groot landbouwgebied. Ongeveer in het midden van de belt staat een vrij grote boom.
¶ Anglisch bealt [belt] en bylt [bielt, bult] = belt, bult, hoogte, heuvel. De belt ligt deels in de buurt Oltvoort bij het gehucht Olde richting Laren. De naam Oltvoort lijkt afgeleid van Anglisch ould (oud) + ford (voorde = doorwaadbare plek in beek of rivier). Volgens Anglische naamregels betekent dat: de voorde bij Olde. Op kaart RZA/34 (1773) is duidelijk te zien een beek die omtrent de locaties van Olde en Harfsen richting Eefde stroomt en daar in de Yssel uitmondt. De naam van de beek is helaas niet vermeld.
¶ Aan de voet van de belt in de buurt Oltvoort staat aan de weg Laren-Harfsen een vrij oude grote hoeve met de naam De Wijde Blik. Deze naam verwijst naar de Anglische god Balder (alias Bolder, Bealder, etc). Hij woont in een prachtig huis met de naam Breidablik, wat Brede Blik betekent, ofwel De Wyde Blick, zoals nog vele oude woningen anno 2012 in Nederland heten.
¶ Balder is zeer geliefd bij de Angelen. De halfgod Loki is daarom erg jaloers op hem. Hij besluit Balder te vermoorden. Na vele voorberedingen lukt hem dat. Hij doodt Balder met een pijl die dwars door diens lichaam ging. De goden zijn woedend en Loki wordt gevangen en zwaar gestraft met een eeuwige kwelling onder een waterval en vele insecten en giftige slangen, die hem steken en bijten.
¶ In NO Nederland liggen diverse locaties die verwijzen naar de Anglische god Balder. O.a. in Holten (Bolderberg), Hengelo/Twente (Beldershoek), Delden/Achterhoek (Boldershorst), Appel/NW.Veluwe (Bulderweg), Hardenberg (Balderhaar), etc. Balder werd vereerd bij een oude eik op de top van een heuvel of hoogte ofwel belt.
¶ Op grond van bovengenoemde feiten lijkt het vrij zeker dat de Belterweg en de Bielderweg in Harfsen verwijzen naar de Anglische god Balder, die op de daargelegen hoogte in oude tijden werd vereerd. Vaak gebeurde dat immers bij een grote oude eik op een belt.
¶ Op grond van alle feiten en thesen omtrent Harfsen kan e.e.a. per saldo betekenen dat Harfsen van oorsprong een locatie is waar in de herfst de dood van Balder werd herdacht in de vorm van een zekere rouwperiode die in het Anglisch Haerfsen werd genoemd, zoals Lencten een vastentijd was voor de lente.
¶ De these dat Harfsen is afgeleid van Anglisch Haerfsen (= rouwtijd in de herfst) lijkt niet zo vreemd, zeker niet als pendant van Anglisch Lencten = vastentijd in de lente. Tussen Zwolle en Dalfsen in NW Overijssel liggen namelijk vlak bij elkaar twee dorpen met respectievelijk de namen Lenthe en Herfte. Voor de naam Herfte is nog geen etymologische verkalring gevonden. Mogelijk is het een verbastering van Anglisch Haerefst = herfst (ON herefst, hervest). Kennelijk zijn de lente en de herfst voor de Angelen twee belangrijke evenementen in het jaarlijks terugkerende gebeuren van geboorte en sterfte, ofwel de alfa en omega van al het aardse leven.
¶ Als voorgaande conclusie juist blijkt te zijn, dan zal er in vroegere tijden in Harfsen een Anglische tempel kunnen hebben gestaan waar de dood van Balder werd beweend. Deze tempel zal dan hebben bestaan uit een houten hut met strodak en mogelijk een grote steen, dienend als een soort offerplaats. Deze tempel zal kunnen hebben bestaan tot circa 800nC toen de kerstening van NO Nederland startte en vele Anglische tempels werden verwoest door de christelijke missionarissen. (> Kerstening) Vooralsnog zijn echter nog geen resten gevonden. Mogelijk stond de tempel in of nabij het dorpscentrum van Harfsen.
** Harfsunne, Balder, Baldersites, Baldock, Seizoenen
# FRI (jan 2012), DAB, KBG

Harfsunne:
()A haerefst (herfst), haerf (oogst), haerfan (ww oogsten), haerfest (oogst), haerfestan (oogsten), haerfsan (rouwen), Haerfsen (=A Harfsunne), harfssunna (herfstzon), Harfsunne (Rouwtijd/herfst = tijd van bezinning en rouw)
¶ Harfsen is een dorp tussen Laren en Gorssel in de Graafschap, Gelderland. De regio wordt rond 200vC bevolkt door Angelen uit de regio Lochem. Vooralsnog is niet duidelijk waarvan de naam Harfsen is afgeleid. Wat er het meest op lijkt is het Anglische haerfssunna (AS harfszunne) = herfstzon. Dit woord lijkt hier echter geen enkele betekenis te hebben, tenzij het verwijst naar een ritueel die te maken heeft met het begin van het herfstseizoen, ofwel het moment waaop de zon onder de evenaar verdwijnt. Harfsen kan in deze optiek de locatie zijn geweest waar dit ritueel werd uitgevoerd. > Zonnecultus
¶ Herfst =A Haerefts. Periode 23sept-21dec; 23sep: zon passeert de evenaar van noord naar zuid; 21dec: zon op laagste punt in zuiden. Sterrenbeelden: Weegschaal, Schorpioen, Schutter. De herfst is de oogst- en slachtijd, maar symboliseert tevens het verval en sterven van de natuur.
¶ Balder: Het ritueel van harfsunne kan te maken hebben met het lijden en sterfen van de Anglische god Balder. (> Balder) In Harfsen ligt namelijk een hoogte die verwijst naar Balder. I.c. de Belterweg en de Bielderweg. Goden worden door de Oude Angelen vaak vereerd op hoogten als belten of bielden.
¶ Ritueel: Anglisch Lente, Lencten = Lente = Vastentijd. Mogelijk is Harfsunne de Anglische pendant van Lencten en betekent dat: Rouwtijd = tijd van bezinning en rouw. In deze optiek kan Harfsen duiden op een locatie waar ritueel gerouwd werd.
¶ Tempel: Mogelijk stond in vroegere tijden in Harfsen een Anglische tempel waar de dood van Balder werd beweend. Deze tempel zal dan hebben bestaan uit een houten hut met strodak en mogelijk een grote steen, dienend als een soort offerplaats. Deze tempel zal kunnen hebben bestaan tot circa 800nC toen de kerstening van NO Nederland startte en vele Anglische tempels werden verwoest door de christelijke missionarissen. (> Kerstening) Vooralsnog zijn echter nog geen resten gevonden. Mogelijk stond de tempel in of nabij het dorpscentrum van Harfsen.
¶ Balderman: Anglisch balderman = Anglische priester toegewijd aan de god Balder. Taak: verzorgen van de ael (altaar, offerplaats) gewijd aan Balder en regelen van ceremoniën gewijd aan hem. O.a. bij Harfsunne, de jaarlijkse herdenking van de dood van Balder in de herfst.
** Balder, Harfsen, Herrijzenis

Harkstede:
Alias Harckstee (kaart Groningen 1589), Haarstee (streektaal 1990). De regio wordt rond 450vC bevolkt door Angelen uit Oldambt. De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch Harc (mansnaam AVA Harric) + stea (stee, woonstee), ofwel Harcstea. Dus: de woonstee van Harc.
¶ Aangezien Harkstede en naast gelegen Scharmer rond 450vC nagenoeg gelijktijdig zullen zijn bevolkt door Angelen uit Kolham, zal genoemde Harc afkomstig kunnen zijn uit Kolham. (> ASA) Deze Harc van Colham zal dan geleefd hebben rond 485-425vC.
** Selwerd (Sel van Harcstea)

Harmonie:
Nederlanders zoeken en vinden hun grote liefde meestal niet ver van huis. De grote liefde woont maar zes kilometer verder. Dat ontdekte Karen Haandrikman van de Rijks Universiteit Groningen (RUG). Dit geld vooral in NO Nederland. Vele factoren spelen een rol bij de partnerkeuze: religie, cultuur en dialect. Ofwel: ideologie, cultuur en taal. De herkomst in ruime zin speelt dus nog altijd een belangrijke rol. Karen concludeert dat na onderzoek van gegevens van ruim 300.000 mensen. (# De Telegraaf 17.6.2010)
** Vriendschap

Harper:
Buurtschap in het buitengebied van Neede, gelegen aan de Harpersweg. Vrij zeker een Anglisch gebied. De naam komt ook voor als familienaam in Engeland. Bovendien zijn er meer links tussen Neede en Engeland.
¶ De regio Neede wordt rond 225vC bevolkt door Angelen uit Twente. De naam Harper lijkt derhalve afgeleid van Anglisch hearpere (harpist, harpspeler). In de regio zijn meer wegen genoemd naar beroepen. O.a. de Wunnekesweg, die de Harpersweg kruist. Anglisch wunnere is een pachtboer, keuterboer.
** Neede

Harperinkkamp:
Buurt in Borculo. De naam betekent: het kamp (veld) waar Harperink woont. Harperink is een versaxing van de naam Harpering, die is afgeleid van Anglisch hearpere (harpist, harpspeler) + ing (volk).
** Harper

Harreveld:
Dorp bij Lichtenvoorde in de Achterhoek. Op een kaart van circa 1625 genoemd als Haervelt. De regio wordt rond 150vC bevolkt door Angelen uit Berkelland. De naam Harreveld lijkt derhalve afgeleid van Anglisch haera (haar, zandrug) + feld (veld). Dus in het Oud Anglisch Haerafeld: het veld bij de haar. Mogelijk gaat het hier om de Venne Bulten, een zandhoogte aan de rand van Harreveld richting Aalten.
¶ In de streektaal wordt Harreveld uitgesproken als Harvel. Dit lijkt een verbastering van de oorspronkelijke locatienaam te zijn met verder dezelfde betekenis. Deze naamvorm komt anno 2010 nog voor in Harvelsebrook, een veengebied in Harreveld.
¶ Veldnamen zijn een onschatbare bron van historische kennis. Ze zijn in het oerverleden gegeven door oerbewoners van de regio. Ze bevatten dus in de kern de oertaal en oerbegrippen van deze oermensen. Latere immigranten geven daar soms een eigen draai aan, maar meestal blijft de oerkern onveranderd. De veldnamen van Harreveld vertellen dus veel over de oerbewoners van dit gebied en van hun woordenschat. Hieronder volgt een lijst van alle veldnamen in Harreveld met Anglische afleidingen.
Codes: NAT = niet Anglische term; xx = onbekend.
Aaltensesingel (ael=offerplaats + thun=tuin, erf + cingel=buitenmuur/wal), Achtersteheide (aefter=achter + haitha=heide), Akker (aecer=akker), Allee (NAT), AorentsEs (aran=arend), Baelasdoele (baela=bedelaar + thula=greppel), Baertenbulte (baerd=baard + bylt=bult, belt), Beitel (*bitula=kever), Bekkendiek (beck=beek + dic=dijk), Benarusziene singels (Benarus=mansnaam + cingel=vuitenmuur/wal), Binnen (binnan=binnan), Bleke (blac=bleek), Blindendiek (blind=blind + dic=dijk), Bolsingel (bold=sterk + cingel=buitenmuur, wal), Bonekampsbusken (bean=boon + cam=veld + busk=bos), Bree (brad=breed), Bree-ende (brad=breed + ende=einde), Brook (broc=broek, drasland), Brookdiek (broc=breok, drasland + dic=dijk), Builsweide (bylt=bult + weda=weide), Bulte (bylt=bult, belt), Bulten (idem), Dennendiek (thean=den + dic=dijk), Dieksken (dic=dijk), Dieksken (dic=dijk + ke=je), Dionysiuslaan (NAT + lone=laan), Dollenhood (dolic=dollekruid + hod=hoogte), Dosterkamp (dostar=duister + caemp=veld), Eggelengat (ecg=scherpe hoek + geat=gat), Egterstenkamp (aefter=achter + caemp=veld), Ekelderdieksken (aek=eik + dic=dijk), Ekelderkamp (aek=eik), Es (NAT), Gaere (gaere=puntvormig stuk land), Gaismaot (Gais=mansnaam* + mate=maat, grasland), Geeskes Mienekenzien heideperceel (Geeske=vrouwsnaam + NAT + sin=zijn + haitha=heide + NAT), Geeskesmaot (Geeske=vrouwsnaam + mate=maat, grasland), Giezenbusken (giesan=ganzen + busk=bos), Goldewiekerkamp (gold=gold + wick=wijk + caemp=veld), Gosselinkkempken (gos=gans), Grootenkamp (great=groot + caemp=veld), Grotenkampswal (Grotenkamp + wael=wal, muur), Hag (haga=haag), Hammendeure (hamma=beboste hoogte in moeras + dore=vlakte), Hammengat (hamma + geat=gat), Hammensmaoken (hamma + mycen=kleine wei), Hammenweide (hamma + weda=weide), Harvelsebrook (haera=haar + fell=vel, veld + broc=broek, drasland), Haverkamp etc (haver + caemp=veld), Heetland (haedh=heide + land=land), Heide (haitha), Heidediek (haitha=heide + dic=dijk), Heidekamp (haitha=heide + caemp=veld), Hengstenslat (ingast=hengst + slat=sloot, slatland), Heuvelheide (hyll=heuvel + haitha=heide), Hinnasssendieksken (Hunen=Hunnen + dic=dijk + -ke=-je), Hinnenkamp (Hunen=Hunnen + caemp=veld), Hogenschildhorst (haugh=hoog + scield=schild + hyrst=horst), Hogestukke (haugh=hoog + stucke=perceel), Hogewrange (haugh=hoog + wrang=gewrocht), Holkenborgheide (holc=holle ruimte + borc=borg + haitha=heide), Hollenkamp (hol=hol + caemp=veld), Honnenhook (Hunen=Hunnen + hoc=hoek), Hulshofgaorden (hyll=hul=heuvel + have=hof + geard=tuin), Jamszien Pos (Jam=mansnaam + sin=zijn + pos=stek*), Joostdiek (Justin=Joost + dic=dijk), Kamp (caemp=veld), Keizersweide (casar=keizer + weda=weide), Kempken (caemp=veld + ke=tje), Kempe (caemp=veld), Kempken (caemp=kamp + ke=je), Kempkenstege (caemp=veld + ke=tje + steag=steeg), Kievenkampsbrugge (kiva=strijd + kamp + brycg=brug), Klein Sesinkpas (claen=klein + Saxi=mansnaam + ing=volk + pas=paes), Kleinsziene singels (claene=rein + cingel=buitenmuur/wal), Klumperinkhook (clump=klomp + ing=volk + hoc=hoek), Knienenwrange (cnean=konijn + wrang=slingerpad), Knippaslat (cnipa=stukje land + slath=sloot), Knottenbane (cnotta=knot + baene=vlakte), Knuufkenslat (cnoval=bocht + slat=sloot), Koekenveld (couc=koek + feld=veld), Koekenveldsmaot (couc=koek + feld=veld + maot=mate, grasland), Koe-len (kuyl=kuil, diepte), Kokziene singels (Kok=mansnaam + sin=zijn + cingel=buitenmuur), Kolkmans-es (colc=kolk + man=man + NAT), Koomaot (cu=koe + mate=maat, grasland), Kosterziene singels (costar=koster + sin=zijn + cingel=buitenmuur), Kostverloren (cost=kost + furlorn=verloren), Krabbenborgbusken (crabba=krabbeboom + borc=borg + busk=bos), Krabbenkamp (crabba=krabbeboom + caemp=veld), Kranemaot (cran=kraanvogel + mate=maat, grasland), Kroosdijk (crose=kroos + dic=dijk), Laegte (laeg=laagt + ta=te), Langestukke (lang=lang + stucke=perceel), Legeland (laeg=laag + land=land), Legewrange (laeg=laag + wrang=ruw land), Lubbasingel (lubba=schuin + cingel=buitenmuur/wal), Leimaot (hleo=lei=laagte, oever + mate=maat, grasland), Loo (low=laagte), Lubbasingel (xx + cingel=buitenmuur, wal), Manschotterdiek (man=man + scot=schot + dic=dijk), Manschotterslat (man=man + scot=schot + slat=sloot), Maot (mate=maat, grasland), Mariahoeve (Maria=vrouwsnaam + have=hoeve), Meeken (mycen=kleine wei), Mellinkheuvel (mella=molen + ing=volk + hyll=heuvel), Mellinkkamp (Melling + caemp=veld), Mellinkmaot (Melling + maot=made, grasland), Mellinkriette (Melling + reatta=rietland), Mellinksweide (Melling + weda=weide), Mellinkvaene (Melling + faene=leeg land), Mellinksvaenediek (Melling + faene=leeg land + dic=dijk), Middelpad (middun=midden + paedh=pad), Middelstenkamp (middunast=middenste + caemp=veld), Moeras (mersc=moeras), Moezenbulte (mus=muis + bylt=bult, belt), Moffenweg (muf=muf + waeg=weg), Möllaszaod (mylenas=molens + saet=zate=plek), Möllendiek (mylen=molen + dic=dijk), Ni-jsbulte (niwe=nieuw + bylt=bult), Ni-jskölke (niwe=nieuw + colc=kolk), Ni-jhoesriette (niwe=nieuw + reatta=rietland), Ni-jvonland (niwe=nieuw + fen=veen + land=land), Olden Bond (ald=oud + bonda=bond), Old-vonland (ald=oud + fen=veen + land=land), Olthoesland (ald=oud + hus=huis + land=land), Ongelnkamp (Ongel=Angel + caemp=veld), Ongelnkampsdiek (Onglenkamp + dic=dijk), Onland (vrm Ongelnkamp), Ooimansweide (eowu=ooi + man=man + weda=weide), Oolmansweide (ald=oud + man=man + weda=weide), Oosterstukke (east=oost + stucke=perceel), Paotersmaot (pather=pater + mate=maat, grasland), Pas (pas=paas), Pasmäöken (paes=pas + mycen=kleine wei), Pentermansheide (Penter=Pinksteren + man=man + haitha=heide), Peterskamp (NAT + caemp=veld), Plaggenslat (pleag=plag + slat=sloot), Platenheetweide (plaet=plaat + haedh=heide + weda=weide), Platenkamp (plaet=plaat + caemp=kamp), Pol (pol=poel), Reuvenkamp (ryfe=reve + caemp=veld), Riette (reat=riet + te=land), Rollasland (rolla=soort kraai + land=land), Rösseldam (hros=ros, paard + le=tje, klein + dam=dam), Rouwhorsterbos (ruh=ruig + hyrst=horst + busk=bos), Russenland (russe=biezen + land=land), Schaopenbulte (sceap=schaap + bylt=bult), Schildhorst (scield=schild + hyrst=horst), Schimmel (NAT), Scholtenkamp (scolt=bestuurder + caemp=veld), Scholtenstege (scolt=bestuurder + steag=steeg), Schutteri-je (sceotan=schieten), Slat (slath=sloot, slatland), Slatdiek (slath=sloot + dic=dijk), Slikkeman (slic=slik, slijk + man=man), Stegas-es (steag=steeg + as=en + NAT), Stikkenbusken (sticca=stok + busk=bos + ke=je), Sprenkelderkamp (sprenclan=ontspringen + caemp=veld), Streppel (strep=smalle strook land, streep + le=klein), Temminkziene olde heide (Tam=mansnaam + ing=volk + ald=oud + haitha=heide), Tillasbos (til=brug + busk=bos), Toebeskamp (Toebe=mansnaam + caemp=veld), Toebesmaot (Toebe=mansnaam + mate=maat, grasland), Triemesbulte (Trieme=mansnaam* + bylt=bult), Trienengaorden (xx + geard=tuin), Trienentute (xx + tuta=puntig stuk land), Tuenterkamp (Tuente=Twente + caemp=veld), Tute (tuta=puntig stuk land), Vaene (faene=leeg land), Veld (feld=veld), Velddiek (feld=veld + dic=dijk), Vedldiek (feld=veld + dic=dijk), Veugelstrik (fugol=vogel + stric=strik, stok), Visseri-je (fiscery), Voelenzomp (fola=veulen + sump=zomp), Waere (waru=goed, waar), Weggelaszienen Pos (Weggelas=mansnaam + sin=zijn + pos=gagel), Weide van Groen (weda=weide + aef=van + grene=groen), Westerkamp (west=west + caemp=veld), Wieggasmaot (Wig=mansnaam + mate=maat, grasland), Winterinkriette (winter=winter + ing=volk + reatta=rietland), Wissinkzienen Kamp (Wis=mansnaam + ing=volk + sin=zijn + caemp=veld), Wittenwal (hwit=wit + weal=wal, muur), Zand (sand=zand), Wolteri-je (Wolter + ery=erij) Wolterskamp (Wolter=mansnaam + caemp=veld), Woltersveld (wolter=mansnaam + feld=veld), Zand (sand=zand), Zanddiek (sand=zand + dic=dijk), Zumpken (sump=zomp, moeras) Zwarte Vaene (sweart=zwart + faene=leeg land).
¶ Bovenstaande veldnamen lijken in opmerkelijk veel gevallen heel close bij Anglische oertermen te liggen. Het meest opmerkelijke is echter de naam Ongelnkamp. Ongeln is een weinig gebruikte Anglische naam voor Angeln (het stamland van de Angelen) en voor het volk der Angelen. De term komt voor in een vers van Widsith, een Engelse troubadour die veel op het Continent zwierf. De vers dateert van rond 650nC.

Hars:
Anglisch: hears. Egyptenaren en Inka's in Zuid Amerika gebruiken in de oudheid al hars voor het mummificeren van doden. O.a. voor farao Thoetmosis II, farao van Egypte in 1493-1479. Hars zal dan wel al veel langer in gebruik zijn. Aangezien nog geen ouder gebruik bekend is, zal hars als product mogelijk pas sinds circa 1600vC in gebruik kunnen zijn. O.a. voor het maken van kaarsen.
** Kaarsen

Harwich:
Aan de rand van Denekamp richting Oldenzaal in Twente loopt de Harwichdijk. De regio wordt rond 225vC bevolkt door Angelen uit de regio Hardenberg (Vechtdal). De naam Harwichdijk lijkt derhalve afgeleid van Anglisch: haera (haar, hoogte) + wich (wijk, wijkplaats) + dic (dijk). Dus: de dijk bij Harwich (= de wijk bij de haar). Harwich lijkt dus de naam van een veld aldaar.
¶ Harwich in Engeland is een havenstad aan de Noordzeekust in de regio Norfolk (East Anglia). Deze regio is historisch een Anglisch gebied. (> HAG)
¶ De naam Harwich komt ook voor als familienaam in Nederland. In 1947 totaal 3x, alleen in Gelderland. In 2007 komt de familienaam Harwich in Nederland niet meer voor.
¶ De variante familienaam Harwig komt anno 1947 in Nederland totaal 86x voor met top van 36x in Gelderland en 33x in Overijssel. In 2007 komt de naam in Nederland totaal 162x voor met hoogste frekwentie van 16x in Zwolle.
¶ In Anglisch is wig = wich = wick = Nederlands wijk. Gezien deze setting kan de naam Harwig zijn afgeleid van Harwich, welke naam afkomstig lijkt uit Zwolle.
# Meertens Instituut 31.8+1.10.2010, FRI, DAB, KBG

Harwick:
Dorp bij Gescher in Westfalen. De naam is afgeleid van Anglisch haera (haar, zandrug) + wick (wijkplaats). Dus: de wijkplaats op de haar. Gezien de historische migratiestromen kan het gebied rond 150vC zijn bevolkt door Angelen uit noordelijke streken.

Hasagowe:
Regio vermeld op kaart KHS betreffend Saxenland rond 1000nC. De regio wordt rond 250vC bevolkt door Angelen uit Eemsland. De naam lijk derhalve afgeleid van Anglisch hasu (haas) + gowe (gouw = regio). Dus zoiets als Hazenland. Hoe de regio tegenwoordig heet, is vooralsnog niet bekend.
** KHS, Gouw, ASA

Hasserum/Cuyk:
Regio aan de Maas bij Cuyk. Vrijwel zeker al bewoond door Angelen vóór 400nC. De naam is mogelijke afgeleid van Anglisch haesa (bos) + ham (hem, heem) en betekent dan Bosheem of Boshuis.
** Afferden/Maas

Hasten:
Onderstam van de Angelen. Ze wonen nabij de Lüneburger Heide in Noord Duitsland, nabij Hannover waar veel Angelen wonen. I.c. de Ith Hils. Rond 450nC migreren ze naar Engeland, via Kranenburg Stade in Noord Duitsland, waar ze rivier de Oste oversteken en naar de Noordzeekust trekken. Vandaar varen ze naar Zuid Engeland, waar ze de stad Hastings stichten. De naam Hastings betekent: volk van Hast. Deze Hast lijkt de stamleider te zijn.
¶ De naam Hast is mogelijk afgeleid van het Latijn hasta = lans, speer. Mogelijk muntte Hast uit in de hantering van de hasta.
** Lunenburg, Ith Hils, Kranenburg Stade, Angon, Saxen
# FRI, DAB, KBG

Hattem:
Stad in NO Veluwe, gelegen aan de IJssel. De regio wordt rond 200vC bevolkt door Angelen uit West Salland. (> ASA) De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch Hath (mansnaam) + um (heem, woonstee, oord). Dus: de woonstee van Hath.

Hattemerbroek:
Volksmond: Attembrook, Attemerbrook. Dorp in de gemeente Oldebroek op de NO Veluwe. De regio wordt rond 200vC bevolkt door Angelen uit West Salland. De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch Hathum (Hattem) + broc. Dus: broekland bij Hattum.
¶ 2010vC: Anno 2007 is in Hattemerbroek een graf gevonden uit circa 2010vC. In dat graf lagen resten van een mens, liggend op een zij. Daarnaast lagen resten van wietplanten, wietpollen, henneppollen en bloemen van de moerasspirea. Wietpollen en moerasspirea zijn geneeskrachtige kruiden. Vooralsnog is niet duidelijk waarom deze zijn meegegeven. (# De Telegraaf 11.4.2012)
** Oldebroek

Haugh:
OA haugh = hoogte, heuvel. Vele plaatsnamen in NO Yorkshire eindigen op -haug. O.a. Greenhaugh en Stonehaugh. Verder: Kirkhaugh in Cumbria (NW Engeland). In Noord Duitsland zijn enige plaatsen die eindigen met Höhe. O.a. Leopoldshöhe in Westfalen.
** PgGen/Inglinge Hög
# DVB, FRI

HAVA: Historisch Anglisch Verbond in Angelland
** HACA, HACN, HIZA, CABA, Bierum, Coevorden, Borculo, Bronkhorst, Lex Anglorum

Have:
Anglisch: have, haeve = hoeve, hof; OS: hôva; MN: hoeve, hof, havezate.
Have komt voor o.a. als familienaam in Ten Have en Van der Have en als Haeve. Voornamelijk in NO Nederland en Midden Neerland. De vorm Haeve komt voornamelijk voor in het grensgebied van Noord Brabant en Limburg. Gezien het spreidingsgebied lijkt de naam afkomstig uit de regio Steenwijk-Steenwijkerwold met Havelte als mogelijk epicentrum. Bekend zijn:
- Nicolaas ten Have (1604-1650) in Zwolle. Hij was kaartmaker en is bekend om zijn atlas: Weghwyser door de Provintie van Overyssel (1643) met daarin een zeer fraaie kaart van Overijssel. Bron WGO noemt hem Nicolaus ten Haeve. Wapen: In zilver een wereldbol van azuur, omgord van goud, met drie gele anjers 1-2 geplaatst. De 1-2 plaatsing is typisch voor wapens van Anglische familienamen. (> H12E, H12F, H12K)
- Amy Groskamp-TenHave. Zij schrijft in 1940 een boekje over etiquette: Hoe hoort het eigenlijk? Het boekje poogt antwoord te geven op talrijke gewone, dagelijkse situaties waarmee mensen te maken krijgen. O.a. Aanspreken, Afscheid nemen, Avondjes geven, Bloemen geven, Boeken lenen, Cadeaux, Condoleance, etc.
** Aldenhaeve Zelhem, Engerhave, Havelte
# Meertens Instituut, DAB, KBG

Havelte:
Dorp op circa 5 Km oost van Steenwijk. Mogelijk is dit oorspronkelijk een Anglisch gebied, waar omstreeks 300vC Anglenen zijn komen wonen. De naam Havelte staat mogelijk voor het Anglisch: have (hoeve) + lytel (klein). Ofwel: Kleine Hoeve. Mogelijk het oudste centrum van Havelte.
** Have, Groot Hezenland, ASA

Havens: > Scheepvaart

Havickhorst:
Familienaam. Komt in 1947 totaal 13x voor, alleen in Gelderland. In 2007 18x waarvan 12x in Berkelland. De naam komt in 1649 voor in Haarlo als Havickhorst.
¶ Circa 5 Km ZO van Meppel ligt het stadje De Wijk. Aldaar staat de havezathe Havixhorst. Vooralsnog is niet bekend in welk jaar deze zate is gebouwd. Gezien de architectuur mogelijk ergens in de 17e eeuw. Vooralsnog is ook niet bekend of de zate is genoemd naar de locatie aldaar of naar de bouwheer. Wel is er een adellijke familie bekend met de naam Havixhorst.
¶ Gezien de gegeven context lijkt de naam Havickhorst vooralsnog afkomstig uit Berkelland. Deze regio wordt rond 225vC bevolkt door Angelen uit Zuid Twente. De naam Havickhorst lijkt derhalve afgeleid van Anglisch heafoc (havik) + hyrst (horst).
** Haarlo

Havikweerd:
Grote uiterwaarde aan de IJssel boven Rheden. De regio wordt rond 150vC bevolkt door Angelen uit de Graafschap. De naam Havikweerd lijkt derhalve afgeleid van Anglisch heafoc (havik) + wyrth (weerd). Dus: de weerd waar veel haviks leven.

HAWA: Historische Anglische Wijsheden in Angelland
Alle wegen leiden naar huis.
Alles is goed wat goed eindigt.
Alles sal reg kom.
Als de trompet schalt, neemt de wijze het paard.
Als je band plat is, moet je lopen.
Als je in Rome bent, doe dan als de Romeinen.
Als je ouders geen kinderen hebben, is de kans groot dat jezelf ook geen kinderen hebt.
Als we niet door de vingers kunnen kijken, dan is de wereld een verloren zaak.
Bijten is erger dan blaffen.
De hoogte van het kippenhok is tweemaal de hoogte van de haan.
De volle uier hangt het laagst.
Een wijs mens kent de grenzen.
Een vroege vogel vangt de worm.
Eenmaal begonnen is half gedaan.
Eerst komt het belangrijkste, dan de rest.
Eet de pudding niet zolang die heet is.
Elke dag een appel houdt de dokter weg.
Elke wolk heeft een zilveren rand.
Geluk komt in drievoud.
Gemak dient de mens.
Goed praten lost vele problemen op.
Goede manieren kosten niets.
Gras bij de buren is altijd groener.
Haastige spoed is zelden goed.
Het bewijs ligt in het eten van de pudding.
Het gaat niet om wie je bent, maar wat je bent.
Het is niet belangrijk hoe lang je leeft, maar hoe je leeft.
Iedereen is kapitein van het eigen schip.
Iedereen is smid van het eigen geluk.
Je kan een paard leiden naar water, maar je kan hem niet dwingen te drinken.
Rustig aan, dan breekt het lijntje niet.
Stront maakt sterk.
Vecht niet tegen de donder, wacht tot de storm over is.
Veilgheid komt altijd eerst.
Vele broeders maken kleine goederen.
Vele obers bederven de soep.
Vele varkens maken de spoeling dun.
Vervelen van de kok brengt kleine porties.
Vierkante wielen rollen niet achteruit als je een berg oprijdt.
Vis is een gezond medicijn.
Vogels met gelijke veren zoeken elkaar op.
Voorzichtige mensen worden rijk.
Vroeg te bed en vroeg weer op houdt een mens gezond, welvarend en wijs.
Waar geduld brengt veel goeds.
Wacht en zie; alles heeft een eigen tijd.
Weet wat je zoekt en je zal vinden.
Werken overwint alles.
Wie bewaart, heeft wat voor later.
Wie echt wil leven, moet wat van het leven maken.
Wie het goede doet, zal veel bereiken en heeft weinig te vrezen.
Wie goed luistert naar het paard, zal veel bereiken.
Wie van armoede en eenzaamheid danst, springt niet hoog.
Wie wat wil bereiken, moet de mensen kletsen laten.
Zit en denk en doe wat moet.
** Wijsheid, Minerva

HAZA: Historisch Anglisch Zelfbesef in Angelland > HIZA

HBA: Historische bronnen mbt Angelland
350vC: Pytheas van Marseille: in Nederland wonen Metuonis, daar waar de Guionen wonen.
80vC: Poseidonios van Rhodos: Cimbren en Teutonen in NW Europa; de zee overstroomt daar 2x per dag het land.
225nC: Fivelga in Groningen wordt volgens bron VWB al circa 225nC genoemd door Africanus (Sextus Julianus Africanus circa 190-250nC), een vroeg Christelijk filosoof en schrijver in Jeruzalem.
650nC: Widsith > Widsith
801nC: Hof Englandi te Beekbergen > Engeland Beekbergen
835nC: Anglo-Saxon Chronicle > ASC, Angle
1230: Kroniek van Bloemhof I; Emo van Huizinge (1175-1237); Fivelingo
1233: Quedam Narracio over Drente, Groningen en Coevorden > Quedam
1250: Kroniek van Bloemhof II; Menko van Bloemhof (1213-1277); Fivelingo
1327: Codex Fivelingo et Oldamptis > CFO, Oldambt
1563: Kasboek van Henricus Lotzensius; Selwerd/Groningen
1580: Der Vresen Chronicon; Groningen; Abel Eppens (1534-1590)
1850: Podagristen; Drente > Podagristen
** Angle, Tacitus (c 55-118nC), Ptolemaeus: (87-150nC), Widsith (c 615nC), Beda (672-735nC), ASC/449 (c 835nC), Neven, Abel Eppens (c 1534-1590), ATZA (1932), SEBA, Podagristen, Schrijvers

HBAA: Historische bronnen mbt Angelen in Angelland
Anglisko (c 350vC) > Anglisko
De Germania (c 98nC) > Tacitus
Boek van Tacitus over de Germanen, w.o. de Angelen.
Ptolemaeus (122nC) > Ptolemaeus
Griekse schrijver over o.a. de Angelen.
Ankland op runesteen in Angeln (c 350nC) > Ankland
Radiger (c 468nC) (ZA)
Over prinses Erma van Angeln
Widsith (c 615nC) > Widsith
Over Angelland, Myrgingum (Fivelingo/Gro), etc.
York (c 678nC) > Neven
Historia ecclestiasica gentis Anglorum (c 730nC) > Beda
Kerkelijke en deels politieke teksten over de Angelen in Brittannia.
Geschreven door de Britse monnik Beda.
Offa van Mercia (c 750nC) > Neven, Offa van Mercia
Hof Englandi: (801nC) (ZA)
Lex Anglorum et Werinorum (803nC) > Lex Anglorum
Anglo-Saxon Chronicle (832-1154) > ASC, Angle
Over de Angelen in Brittannia en op het Continent.
Ingwisteen in Engeland (c 1000nC) > Hardinga
Skjöldungasaga (c 1200nC) > Ingwi
Inglinga Saga (1229) (ZA)
Quedam Narracio (c 1233) > Quedam
Anglische Mark (1327++) (ZA)
Atlas van Blaeu (1649) > ANV, Leiden
Aardrijkskundig Woordenboek Van der Aa (1841) > AWA, Angerlo, Engelenburg
Bevat diverse verwijzingen naar Angelen in Nederland.
Van der Aa, 1841
Staeltjen der volksprake in 't hertogdom Sleswig (1849)
Landschap, taal en zeden van de Angelen
Van den Hove, Antwerpen 1849
Plattdütsche Fabeln, Vertellungen un Märken in Angelnner Mundart (1870)
Geschreven in de streektaal van Angeln. Eerste deel voorzien van een Wort-Register.
Prof. Dr. N.M. Petersen, Dresden 1870
Populäre Astronomie (1870)
Deels geschreven in de streektaal van Angeln.
Prof. Dr. N.M. Petersen, Dresden 1870
Anglische taalresten in Nederland en Vlaanderen (1931) > ATZA
Angelen in Afferden/Maas (1957) > Afferden
The Anglo-Saxons (1960) D.M. Wilson > ASW
Winkler Prins (1966) > WP
Pint oermaat der Angelen (OVK 1995) > Pint
** LBAA, FBAA, SEBA, Neven

HCAB: Historisch Continentaal Anglisch Algemeen Beleid
De vraag is of, wanneer en hoe Angelland een algemeen beleid voert binnen en/of buiten de eigen landgrenzen.
¶ 205vC: Arwin van Angeln (c 225-165vC) verslaat de Denen die Angelland zijn binnen gedrongen en het land teisteren. > Arwin van Angeln
¶ 9nC: Angelen verslaan de Romeinen in het Teutoburger Woud > Teutoburger Woud
¶ 50nC++ Angelen bouwen schans Duno bij Heveadorp/Arnhem om de Romeinen in de gaten te houden. > ARV
¶ 166-180nC: Marcomannische Oorlog > Thorsberg
¶ 200-274nC: Angelen vernielen de Romeinse wachtposten langs de Rijn. In 274nC bezweek de Limes definitief. > ARV
¶ 235nC: Angelen verslaan Romeinen bij Harzhorn/Oldenrode in Hannover > Oldenrode
¶ 405nC: De jonge prins Offa van Angeln (gb c 380nC) voert met succes een militaire campagne tegen vijandige volken in Angelland. I.c. tegen de Saxen aan de Elbe nabij Bremen, de Swaefen tussen de Elbe en de Saale in Thuringen. > Offa van Angeln
¶ 449nC++: Bron ASC (Anglo-Saxon Chronicle 832-1154nC) schrijft voor het jaar 449nC:

449. Hier Martianus and Valentinus onfengon rice, and ricsodon seofon winter. And on hiera dagum Hengest and Horsa, fram Wyrtgeorne gelathode, Bretta kuninge, gesothon Bretene on thaem stede genemned Ypwinesfleot, aerest Brettum to fultume, ac hie est on hie [Pictas] fuhton.
vertaald:
449. Hier ontvangen Martianus en Valentinus hun rijk en regeren zeven winters. En op deze dag Hengest en Horsa door Vortigern gelast, de Britse koning, gezeten Brit, op hun stede genaamd Ypwinsvliet, eerst Brittannia te helpen, en hij eist tegen hen [Picten] te vechten.

Hie [Vortigern] tha [Hengest en Horsa] sendon to Angle [Angelland], and heton him [Vortigern] sendan maram fultum; and heton him [Offa] secgan Bretweala nahtnesse and thaes landes kuste.
vertaald:
Hij [Vortigern] zendt hen [Hengest en Horsa] naar Angle [Angelland], en laat hem [Vortigern] meer troepen zenden; en laat hem [Offa] zeggen dat Brittannia en haar kust in nood zit.

 
HDG: historische demografische groeifactor
De DGF geeft aan met welke factor een bepaalde populatie binnen een eeuw gemiddeld groeit. De historische DGF (HDG) is circa 3.0. Dwz: de betreffende populatie is na een eeuw gemiddeld 3.0x zo groot. Deze factor blijkt o.a. uit de tabel van de migratie van de Kranenburgs~ naar diverse regio's in de 13e-17e eeuw.
¶ 100-350nC: Bron SDV/p282 (> Nederzettingen): NO Nederland:
- sinds circa 100-350nC snelle verdubbeling aantal huishoudens
- na 350nC neemt omvang en aantal nederzettingen snel af
¶ 600-700nC: In de periode 600-700nC groeit de bevolking in de Zuidelijke Nederlanden vrij sterk. Dat heeft o.a. te maken met beschikbaarheid van goede landbouwgronden en hout uit bosgebieden. Op de geestgronden in de duingebieden vestigen zich steeds meer mensen. In het Rivierenland groeit de bevolking minder sterk. Dat geldt ook voor de zandgronden in NO Nederland. (# KVN)
¶ 1500-2000: Volgens bron "Historische Bevolkingscijfers" (pduinker.home.xs4all.nl 20.6.2011) ziet de groei van de Nederlandse bevolking er aldus uit:
1400:   0.9 miljoen mensen
1500:   1.0 miljoen > DGF = 1.11 > VGEM = ? (voortschrijdeng gem.)
1600:   1.6 miljoen > DGF = 1.60 > VGEM = 1.36
1700:   1.9 miljoen > DGF = 1.19 > VGEM = 1.30
1800:   2.0 miljoen > DGF = 1.05 > VGEM = 1.24
1900:   5.0 miljoen > DGF = 2.50 > VGEM = 1.49
2000:  14.8 miljoen > DGF = 2.96 > VGEM = 1.74
2000: HDG = (1.11 + 1.60 + 1.19 + 1.05 + 2.50 + 2.96)/6 = 1.74
Helaas vermeldt de bron niet hoe deze cijfers zijn berkend en op grond van welke historische bronnen. De HDG/2000 van 1.86 is erg hoog en torent uit boven alle demografische groei in omringende landen.
¶ De vraag is welke VGEM-waarde in bovenstaande reeks bruikbaar is als algemene HDG in historische berekeningen. In de periode 1850-2000 groeit de bevolking zeer sterk door de industrialisatie, verbetering van sociale voorzieningen en door immigratie. Aanzienlijk sterker dan in de voorafgaande eeuwen.
>> De VGEM-waarde 1.24 anno 1800 lijkt derhalve een goede rekenwaarde.
** DGF, Demografie, Patrilocalisme, Kindertal
# KBG (HFOX), DAB

Heathobeardas:
Anglische volkstam. Waar ze woonden is vooralsnog niet bekend. Hun naam lijkt afgeleid van Anglisch haedhe (heidebewoner) + beard (baard). Dus: Heidebaarden. Dit kan een bijnaam zijn voor heidebewoners.
** Onderstammen

Hedde:
Anglisch: heide. In Hengevelde/Haaksbergen liggen de velden Groot Hedde en Klein Hedde. De regio is van oudsher Anglisch. De Angelen hebben zich daar omtrent 200vC gesetteld vanuit Noord Twente. De naam Groot Hedde leeft nog voort in de familienaam Groothedde.
# FRI, DAB

Hedeby:
Deense naam voor Haithabu = Heideburg. Aangezien Angeln in 723-1920 onderdeel is van het hertogdom Sleswig, en dus van Denemarken, neemt de verdeensing van Angeln sterk toe. Daardoor is o.a. de naam Haithabu veranderd in Hedeby, wat overigens ook Heideburg betekent, afgeleid van Anglisch hedde (heide) + burg (burg, borg).
** Haithabu

Hedeveld:
Veld in Hertme bij Borne, Twente. De naam is afgeleid van Anglisch hede (heide) + feld (veld). Rond 225vC settelen vele Angelen zich in de regio Almelo, Borne en Hengelo. Mogelijk hebben zich in die ook Angelen gesetteld in Hedeveld.
** ASA

Heelkunde: (HLK:)
()A arsatere (arts, heelmeester, geneesheer), gehal (geheel, heel, ongewond), hael (zn heil, heel, gezond), hael (bn heel, gezond, ongeschonden), haelan (helen, gezond maken), haelcunst (heelkunst, heelkunde, geneeskunde), haele (=A hael), haele (heil, geluk, zegen), haeled (held), haelend (heiland), haelfred (heil en vrede), haelig (heilig), haeligdom (heiligdom), haeling (healing), haelmaester (heelmeester, geneesheer), haelnis (heelheid, gezondheid), haelster (halster), haelth (gezondheid), haelu (genezing, redding), haelwud (heilig woud), hal (=A hael), halcunst (heelkunde), hale (=A haele), halfred (=A haelfred), halga (heilig), halgian (ww heiligen, vereeren), halian (ww helen), haligdom (heiligdom), halwende (nuttig), halwendignis (nuttigheid), healic (exalteerd, vervoerd), hilg (=A haelig), hylfred (=A haelfred)
¶ Heelkunde: Eerst moet de ziel helen, dan kan het lichaam helen. Dit is het adagium van de historische heelkunde. Zoals lichamelijke wonden moeten helen, zo moeten ook gewonde zielen helen om weer goed verder te kunnen gaan in het leven.
¶ Heelheid: Uit bovengaande termen blijkt dat heelheid een centraal begrip is bij de Angelen. Heel is gerelateerd aan heil, heilig, vrede en gezondheid. Een heilig woud staat daar kennelijk mee in verband. Mogelijk duidt e.e.a. op een sterke relatie tussen gezondheid en het paranormale van de Anglische godenwereld. Ofwel: het vereeren van de goden lijkt volgens het Angalisme heil en zegen te brengen.
¶ Healing: Het proces van healing (heel/gezond maken) is formeel simpel:
- nagaan wat de klachten zijn
- nagaan wat de oorzaken zijn van de klachten
- de oorzaken van de klachten zo goed mogelijk wegnemen
- de oorzaken zodanig wegnemen dat er zo min mogelijk nieuwe klachten ontstaan
Het proces van healing is afhankelijk van de kennis, het gedachtengoed, de mogelijkheden en de bekwaamheid van de heelmeester.
¶ Helen: De Anglische woorden hael (zn heil, heel, gezond), hael (bn heel, gezond, ongeschonden), haelan (helen, gezond maken), haelfred (heil en vrede), haelig (heilig), haeligdom (heiligdom), haeling (healing), halian (ww helen) en haligdom (heiligdom) lijken sterk een relatie te suggereren tussen heil, gezondheid en heiligheid. Ofwel een relatie tussen persoonlijk heil en de godenwereld.
¶ Heelmeesters: Gezien de sterke fonologische verwantschap van de Anglische woorden voor heil, gezondheid, vrede, heilig, heiligheid, heilgidom, etc, lijken de Angelen een sterke relatie te leggen tussen gezondheid en het paranormale. Gezien de kennis van de naturale Anglische priesters van de parnormale wereld en het godendom lijkt de rol van heelmeester in de Anglische naturale tijd te worden vervuld door de naturale priesters. Hun kennis zal een mix zijn van objectieve kennis en inzichten en kennis van de goden en hun wil. Hun aanpak zal navenant zijn. > Priesters
** Angalisme, Geneeskunde, Hylfred, Vrede, Sjamanisme, Heiligdommen

Heerbanen:
Anglisch herebaen = herebaan, legerweg = brede weg voor verplaatsing van legers en troepen.
¶ Heerbanen zijn de snelwegen uit de oude tijden. Ze worden in die tijd ook gebruikt door handelaars, reizigers, postdiensten en koerierdiensten. Vele van deze wegen zijn aangelgd door de Romeinen in circa 12vC-400nC. Andere wegen bestaan al ruim vóór 12vC. Feitelijk zijn dit oude handelswegen, die ook worden gebruikt door legers. O.a. de Ossenweg van Haithabu naar Zuid Duitsland en via zijwegen naar Nederland.
¶ Heerbanen zijn van zand of keien. Op zachte grond worden eerst boomstammen, takken en plaggen gelegd voor versteviging. Naast de weg zijn greppels gegraven voor waterafvoer.
¶ Historische heerbanen/handelswegen aangelgd door Angelen of Romeinen (R):
Aalten -- Doetinchem (Romienendiek)
Bremen -- Emden -- Groningen
Coevorden -- Hardenberg
Deventer -- Zutphen -- Hummelo -- Arnhem -- Nijmegen
Deventer -- Amersfoort -- Amsterdam
Emden -- Lingen -- Nordhorn -- Ootmarsum -- Deventer
Groningen -- Hondsrug -- Haren (Hereweg)
Groningen -- Assen -- Meppel -- Zwolle
Haithabu -- Hamburg -- Stade -- Bremen -- Minden -- Beieren > Ossenweg
Hardenberg -- Ommen -- Zwolle
Hardenberg -- Lingen v Nordhorn
Haren/Gro -- Hondsrug (Hoge Herenweg) -- Noordlaren > Blankeweer
Meppel -- Yhorst (Herenweg) -- Ommen
Noordlaren -- Hondsrug -- Coevorden > Blankeweer
Nijmegen -- Maastricht (Via Mansuerisca) > Oeffelt
Oldenzaal -- Hengelo -- Goor
Rijn -- Ede -- Ermelo -- Flevomeer (c 170nC++) > Diedenweg
Zwolle -- (Holten) -- Oldenzaal -- Steinfurt -- Munster
Zwolle -- Harderwijk -- Amsterdam
Zwolle -- Olst -- Deventer
** Handelswegen, Leger, NOVL
# FRI, HTN (1773), HTH/p72, DAB

Heetveld:
Gehucht in Steenwijkerland. De regio wordt rond 300vC bevolkt door Angelen uit Zuid Drente. (> ASA) De naam Heetland lijkt derhalve afgeleid van Anglisch hede (heide) + feld (veld).
¶ In Heetveld ligt de Zandkoele, een oude groeve waar keileem werd gewonnen.
¶ In East Sussex (GB) ligt een dorp met de naam Heatfield wat hetzelfde betekent als Heetveld. Mogelijk is deze regio bevolkt door Angelen afkomstig uit Heetveld in de periode 450-550nC tijdens de massamigratie van Angelen naar Brittannia. Sussex is voornamelijk bevolkt door Saxen uit Mecklenburg in NO Duitsland. In dezelfde periode hebben zich echter ook vele Angelen gesetteld in Sussex. O.a. in Hastings, dat werd gesticht door Hasten, een onderstam van de Angelen, afkomstig van de Lunenburger Heide in Hannover. > Hasten

Heffingen:
()A braentscattan (brandschatten), cyns (cijns, pacht, rente), cyse (belasting), furpondan (verponden, belasten in ponden gelds), furponding (verponding, belasting in ponden gelds), gaerf (garve = bos gemaaide en gebonden graanhalmen), gaerfgudh (erf met plicht tot geven van de garve), gaerfland (land met plicht tot geven van de garve), gerefatende (graventiende = tiende van het koren), gieldan (oogsten, opbrengen, betalen), imposta (belasting), landcyse (grondbelasting), posta (belasting), rugg (geld), scat (heffing), scatta (schatting, heffing), scattan (ww schatten, heffen), sceafing (schoofrecht = recht op aantal schoven van oogst conform oppervlakte), scot (soort belasting), scultmate (maat om graanbelasting te meten), settan (zetten, taxeren), settere (taxateur), stengield (onderhoudskosten in gevangenis), thyns (=A cyns), tins (=A cyns), toll (tol, grensbelasting), tollgield (tolgeld), upboure (inning), upsaete (belasting, pacht)
¶ Hessenwegen liepen meestal buitenom de steden heen om zodoende stedelijke heffingen te mijden. (#INS 2011/4)
** Belasting, Tolgeld, Geldzaken, Hessenwegen

Na circa 1250 veranderde er iets: er kwam meer geld in omloop, de pacht kon betaald worden en menige horige kocht zich nu vrij. Intussen nam de bevolking toe en de kleine boeren wilden ontginnen, waardoor woeste grond begeerlijk werd. Maar er was nog genoeg ruimte. Bos, moeras, veen - grote gebieden waarin iedereen (voorlopig) zijn gang kon gaan. ... De hei leverde plaggen, ook een bouwmateriaal, en voer voor de schapen. Temidden van die woeste gronden werden boerderijen gebouwd als eilandjes van cultuur.

De reiziger, die per staatsspoor van Zwolle naar Almelo reist ziet, wanneer hij het station Raalte gepasseerd is, nu niet zoo heel veel dat hem zou kunnen verlokken te Nijverdal uit den trein te stappen om er de omstreken te bezichtigen. De heuvelreeks van Holten tot ver voorbij Hellendoorn doemt langzamerhand aan den gezichteinder op; heidevelden en moerassen strekken zich heinde en verre uit, slechts hier en daar afgewisseld door de dennenbosschen, waarmee de berghelling vooral in noordwestelijke richting begroeid is. Groote uitgestrektheden heide worden sedert de laatste paar jaren met dennen beplant, voornamelijk onder leiding van de Nederlandsche Heidemaatschappij, doch van uit de verte gezien schijnt het veld nog kaal. Plotseling, als de trein in den berg gekomen is en zijn weg volgt door eene nauwe gleuf, ziet men ter weerszijden niets dan het mulle zand, waarin zwaluwen hunne nesten hebben uitgegraven. Een enkel oogenblik nog, daar stuift de locomotief in het dal naar beneden.

Heiden:
Het Anglisch woord haethen (heiden) is afgeleid van Anglisch haedhe (heidebewoner).
¶ Onder heiden verstaat men doorgaans iemand die niet gelooft in een god zoals die wordt gezien in de bijbel, thora of koran. De naam heiden is afgeleid van het Anglisch haedhe dat betekent heide, heidebewoner, heiden. Sinds de groei van de nederzettingen naar dorpen en steden verlaten vele Angelen hun afgelegen woonoorden en settelen ze in de dorpen en steden. Andere Angelen blijven daarentegen liever op het land wonen. Bron WAB/p70 schrijft daarover:

Our Anglo-Saxon ancestors were essentially farmers, city life having little attraction for them; and there on their farm-lands, or behind the fences of their homes, they developed that independence and that power to mind their own business, which is one of the strongest characteristics of our race.

Heidenhoek:
Buurt in Zelhem/Achterhoek. De regio Zelhem wordt rond 200vC bevolkt door Angelen uit Berkelland. (> ASA) De naam Heidenhoek lijkt derhalve van Anglische herkomst:
- 1495: Heydenheurne AVA haedhe (heide, heidebewoner, heiden) + hyrne [heurne] (stuk hoekig land). Het gebied ligt inderdaad in een grote bocht van de Heidenhoekseweg.
- 1635*: Heydenhoeck Naam gebruikt door buurtvereniging Heidenhoek anno 2012. Gezien schrijfwijze mogelijk gebruikt rond 1635.
- 1773: Heyenhoek Kaart RZA/p22 (1773) noemt ter plekke Heyenhoek, gelegen nabij een groot moeras genaamd des Heren Veen. ON hey = heide.
- 1783: --- Bron HTN/p83 (1783) noemt in het hele gebied tussen Zelhem en Doetinchem alleen de Zellemer Enck, een groot enklandschap met vele akkers. De regio waar Heidenhoek moet liggen, is gesitueerd nabij een veengebied lijkend op dat van kaart RZA/p22 (1773).
¶ Gezien de betekenis van de naam Heidenhoek lijkt het mogelijk dat de regio van oudsher als het woonoord van heidenen is beschouwd, of dat de bewoners zich zelf zo zagen. D.w.z: als naturale mensen, i.c. niet-christenen. > Naturalisme
¶ Lijkweg: In de Heidenhoek te Zelhem loopt de Barinkweg, een oude lijkweg richting centrum Zelhem.
¶ In Heidenhoek heeft mogelijk ooit een naturaal Anglisch klooster gestaan. > Priestering

Heil:
()A aelhista (heiligdom), aelhista (heiligdom), dafen (daverend, schitterend, prachtig, mooi, heilig, goed), dawan (=A dafen), gaens (gezond, heilzaam, zuiver, oprecht), godcundnes (godheid, heiligheid), godnis (goedheid), hael (heel, gezond), haelan (helen, gezond maken, halen), haelcunst (heelkunst, heelkunde, geneeskunde), haele (heil, held), hael (heil), haelig (heilig), haelth (gezondheid), hal (=A hael), hal (heel, gezond, ongeschonden), haleg (heilig), Haleg Aefen (Hielige Avond), Haleg Maent (Heilige Maand = december), halfred (heil en vrede), hilg (heilig), hilig (heilig), hylfred (heil en vrede)
¶ Het lijkt dat de Angelen heil koppelen aan gezondheid, heelheid, heiligheid, godheid, goedheid, zuiverheid en oprechtheid. Mogelijk zien zij deze factoren als de grote makers van hun heil.
¶ Bron K&E: heil = welzijn, voorspoed, nut, voordeel, gelukzaligheid, toeverlaat.
** Hagalaz, Heelkunde, Geneeskunde, Gezondheid, Deugden

Heiligdommen: (HLD:)
betr naturale Anglische heiligdommen > Naturalisme
()A ael (altaar, tempel, offerplaats), aelhista (heiligdom), alhista (heiligdom), godwudu (heilig woud), haeligdom (heiligdom), haelwud (heilig woud), halga (heilig), halgian (ww heiligen, vereeren), haligdom (heiligdom)
¶ Anglische heiligdommen:
¶ 500vC++: grote keien bij kerk Wirdum/Gro > Wirdum
¶ 225vC++: Hagall in Haaksbergen > Hagall
¶ 200vC++: Balder in Harfsen > Harfsen
¶ 9nC: Tacitus (# Annales 100nC) over de Varusslag 9nC waarbij de Romeinen zijn verslagen: Het eerste legerkamp van Varus verraadt door de grote omtrek en afmetingen van het hoofdkwartier het werk van drie legioenen. Verderop herkende men de halfverwoeste wal en de ondiepe gracht dat de restanten van het uiteengeslagen leger hier stelling hadden genomen. Midden op de vlakte lagen de gebleekte beenderen van mannen, op de plekken waarheen ze waren gevlucht of weerstand hadden geboden, los verspreid of in hopen. Dichtbij lagen kapotte wapens en kadavers van paarden en ook menselijke schedels die prominent aan boomstammen genageld waren. In de nabij gelegen heilige bossen stonden de altaren van de barbaren, waarop ze de tribunen en de hooggeplaatste centurio's hadden geslacht. #CAV/p86
¶ 100nC++: Aelhista = Elst in de Overbetuwe. Daar stond ooit een Anglisch heiligdom.
¶ 325nC++: De Papenberg in Beekbergen was een heilige plek van de naturale (pré-christelijke) Angelen. Rond 325nC lijkt daar een klooster te zijn gebouwd van de naturale Angelen. > Beekbergen, Angalisme
¶ 750nC++: Heiligdommen (o.a. offerplaatsen) worden in de Germaanse tijd vaak gebouwd op de toppen van heuvels en terpen. Met de kerstening worden op dezelfde plekken vaak kerken gebouwd. (> Wirdum) Daarmee pogen de christenen de naturale Anglische priesters de wind uit de zeilen te nemen.
¶ 750nC++: Tijdens de kerstening in Angelland vernielen missionarissen vele Anglische heiligdommen als offerplaatsen en tempels of worden ze systematisch verwaarloosd.
¶ 780nC++: Missionaris Willehad bekeert enige belangrijke Drenten. Het volk verzet zich echter tegen kerstening. Willehad vernielt vele Germaanse (Anglische) tempels. De Drenten pikken dit niet en Willehad vlucht uit Drente.
** Cultusplekken, Ael, Heiligdommen, Offerplaatsen, Godenverering, Goden, Offers, Offeren, Heuvels, Dingplaatsen, Baldersites, Paasberge, Aalden, Aalhorst, Aalsbergen, Aalsum, Aalten, Aling, Suxwort, Wirdum, Naturalisme, Kerstening

Heiligerlee:
Dorp onder Scheemda in Oost Groningen. Rond 350vC wordt de regio bevolkt door Angelen uit Oldambt. De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch haelig (heilig) + hleo (lij, oever, laagte, luwte, beschutting, schuilplaats; AS/AH lei).
¶ 23 mei 1568: Slag bij Heiligerlee: tussen troepen van Lodewijk van Nassau en Arenberg (Jan de Ligne, graaf van Arenberg, etc), stadhouder van Groningen, Friesland, Drente en Overijssel, Katholiek en vriend van de Spanjaarden. Arenberg vlucht, maar wordt achterhaald en gedood. Adolf van Nassau komt om in de slag. Deze slag is het begin van de Tachtigjarige Oorlog.
** TJO

Heks:
()A col (kol = heks), col (heuvel, plateau), haegtes (heks), hecs (heks), wicca (mnl heks), wicca (waarzegger, tovenaar), wicca (slecht), wiccaman (=A wickel, wiglere), wiccan (wikken, toveren), wiccawif (waarzegster), wicce (vrl heks), wicce (wikke = wilde klimplant met peulvruchtjes), wiccesaed (wikkezaad), wiccrod (heksenkruid = StJanskruid), wickel (waarzegger, toevenaar), wiclan (wikkelen), wicrodd (wichelroede), wiglere (wichelaar, waarzegger, tovenaar), wiglian (wichelen, uitpuzzelen, waarzeggen, toveren)
¶ Het woord heks is afgeleid van het Anglisch woord haegtes (heks). De Oud Nederlandse volkstaal kent het woord haghetisse, hagetisse = hagedis, heks. Dat heeft te maken met het bijgeloof dat verbanden legt tussen hagedis en heks. #MI/2012
¶ Bron SYM/p40/Eidechse schrijft dat de hagedis het symbool is van de zonaanbidder, die steeds de zon opzoekt om zich te warmen aan haar stralen. De hagedis is daardoor het symbool voor de ziel die steeds het Licht opzoekt om weer tot leven en kracht te komen. Aangezien de Oude Naturale Angelen primair zonaanbidders zijn, lijkt de term heks (hagedis) een scheldwoord te zijn van christenen jegens de naturale Angelen. I.b. jegens de naturale Anglische priesters.
 

¶ Heksen kunnen zowel mannen als vrouwen zijn. Ze komen voor in alle oude culturen. Heksen zouden in contact kunnen treden met hogere machten, aan wie ze inzicht en raad vragen. Bij de Oude Angelen staan ze daarom in hoog aanzien.
** Naturalisme, Goden, Zonnecultus

Heksen: > Heks, Hekserij, Heksenvervolging

Heksenvervolging:
Gruwelijke periode in de Europese geschiedenis. Heksen worden al vervolgd in het oude Griekenland en Rome. Meestal kregen de zgn heksen maar een lichte straf. Door toedoen van de christelijke kerken werden de vervolgingen echter steeds erger. Vooral in de periode 1330-1720, waarin naar schatting 30.000 tot 60.000 heksen werden vervolgd en op gruwelijke wijze werden verhoord en daarna vermoord op de brandstapel. De grote aanstichters in die tijd zijn de Dominicaner monnikken Heirinch Kramer en Jacob Sprenger in Duitsland. Zij schreven in 1485-86 het uiterst perverse boek "Malleus Maleficarum" ofwel de "Heksenhamer" waarin ze quasi wetenschappelijk beschrijven welke kenmerken heksen hebben en hoe ze moesten worden verhoord en vermoord. Kerkelijke en bestuurlijke autoriteiten gaven hun zegen. En zo begon de gruwelijk jacht op zgn heksen. In bijna alle gevallen ging het om zwakke, eenzame vrouwen, die door hun omgeving werden verdacht en aangegeven. Soms echter konden ook mannen als heks worden vervolgd.

1547-1587 In Appingedam vinden processen plaats: tien zogenaamde tovenaressen worden in de jaren 1547, 1557 en 1587 verbrand. Appingedam blijft nog lang de naam 'heksennest' houden.

Hekserij: (HEK:)
()A haegtes (heks), hecs (heks), wicca (mnl heks), wicca (waarzegger, tovenaar), wicca (slecht), wiccaman (=A wickel, wiglere), wiccan (wikken, toveren), wiccaniht (heksennacht), wiccawif (waarzegster), wicce (vrl heks), wicce (wikke = wilde klimplant met peulvruchtjes), wiccesaed (wikkezaad), wiccrod (heksenkruid = StJanskruid), wickel (waarzegger, toevenaar), wiclan (wikkelen), wicrodd (wichelroede) wiglere (wichelaar, waarzegger, tovenaar), wiglian (wichelen, uitpuzzelen, waarzeggen, toveren)
¶ Heksen kunnen zowel mannen als vrouwen zijn. Ze komen voor in alle oude culturen. Heksen zouden in contact kunnen treden met hogere machten, aan wie ze inzicht en raad vragen. Bij de Oude Angelen staan ze daarom in hoog aanzien.
¶ Heksensnacht: Volgens een oude legende houden heksen op gezette tijden een heksennacht. Dit zou o.a. gebeuren in de Walpurgisnacht (31apr-1mei) op de Blockenberg in de Harz. Christenen noemden de nachtelijke meetings heksensabbat.
¶ Christendom: Het Christendom stond van oudsher erg vijandig tegenover heksen. Ze ziet hen als boze machten die in contact staan met de duivel. Daarom zijn er zovele vervolgd en vaak levend verbrand op de brandstapel. Met deze gruwelijke wreedheid hebben de christenen zich enorm veel haat op de hals gehaald.
¶ Heksenwaag: Grote weegschaal waarop verdachte mensen werden gewogen om te beoordelen of ze heksen zijn. Bij een bepaald gewicht werd de verdachte veroordeeld en geëxecuteerd, i.e. levend verbrand of verdronken. In Oudewater (ZH) en Deventer staan nog dergelijke heksenwagen.
¶ Mongolia: In Mongolia worden sjamanen ook vaak priesters of medicijnmannen genoemd. Ze zijn daar o.a. raadgevers, medicijnmannen en begeleiders bij belangrijke ceremoniële gebeurtenissen als huwelijk, geboorte en begrafenis. Als dusdanig lijken ze identiek aan de Anglische priesters, die op hun beurt identiek lijken aan de zgn Anglische heksen. De vijandschap van de christenen jegens de zgn heksen is daarmee goed te verklaren. Immers, deze Anglische heksen lijken de vertegenwoordigers van de oude Anglische geloofswereld en derhalve de grote concurrenten van de christelijke priesters en missionarissen.
** Heksenvervolging, Sjamanisme, Priesters

Hel:
()A hal (=A hel), Hel (godin van de onderwereld), hel (rijp, bevroren grond, hel), hel (zn hel, onderwereld), hel (bn hel, leder, licht), helhound (hellehond), hellig (boos, kwaad, woedend), hellignis (boosheid, woede)
¶ Hel: = hel, onderwereld; bewaakt door de Hellehond.
** Hellehond

Helden:
()A haeled (held)
Betreft figuren die in Angelland als helden zijn beschouwd.
his = historisch; myt = mythologisch; rel = religie
Beowulf (650vC++; his/myt) > Beowulf
Arwin van Angeln (250vC++; his/myt) > Arwin van Angeln
Offa van Angeln (405nC++; koning/legerleider) > Offa van Angeln
Joris (St George; 600nC++; rel/his) > Joris
Walfrith van Bedum (910nC++; boer) > Bedum
Radfrith van Bedum (910nC++; boer) > Bedum
Rudolf II van Coevorden (1227++; his) > Rudolf II van Coevorden
Maria van Beckum (1544++; martelares) > Beckum
Ursula van Werdum (1544++; martelares) > Beckum
Joan Derk v.d. Capellen (1770++; politicus/schrijver) > Capellen
Johan Rudolf Thorbecke (1850++; politicus/schrijver) > Thorbecke

Hellehond:
Anglisch: helhound. Hond die voor de ingang van de hel de wacht houdt. Komt o.a. voor in de Egyptische (Anubis) en Griekse (Cerberus) mythologie. In het centrum van De Lutte (Twente) staat een beeld van hem.
¶ Historicus Martijn Adelmund schrijft in zijn boek "Mysteries in Overijssel" (Bruna) dat Hagall, de Meester van de Jacht, en zijn hellehond eens per jaar rond Halloween in Haaksbergen (Twente) bij elkaar komen en dan samen de nacht onveilig maken. > Hagall

Hemel:
()A cim (kim, rand, horizon), clud (wolk), dagian (dagen, licht worden), daging (dagen, ochtendgloren), dawan (zn ochtendgloren), dawan (dauwen, dagen, gloren), deorc (donker), deorc maen (donkere maan), dosc (duisternis), dostar (duister), dostarnis (duisternis), dox (=A dosc), gesweorc (gezwerk, bewolkte hemel), glaran (glaren, gloren), harfssunna (herfstzon), hefen (hemel), hemmol (hemel, lucht), Hundsteorra (Hondster = Sirius), lentesunna (lentezon), leoht (zn+bn licht), liht (zn+bn licht), logt (lucht), lougt (lucht), lugt (=A lougt), maen (maan), maenliht (maanlicht), maenscine (maneschijn), mighla (wolk, mist), mon (maan), mona (maan), monna (maan), oulflyht (schemering), rima (=A cim), Saeter (Saturnus), sceo (hemel), steorra (ster), steorras (sterren), steorrliht (sterrelicht), sunna (zon), sunnganc (zonnegang = gang of baan van de zon), sunnliht (zonlicht), sunnrise (zonsopgang), sunnscine (zonneschijn), sunnsett (zonsondergang), sweorc (zwerk, hemel), twileoht (schemering), twiliht (schemering), wolc (wolk), wolcen (zn wolken)
** Kosmos, Sirius

Hemelrijk:
Anglisch Heafan, Heafanric, Heben = Hemel, Hemelrijk, Hiernamaals. Deze termen doen christelijk aan. Hun herkomst kan evenwel pré-christelijk zijn. De Engelse dichter Caedmon schrijft rond 650nC een hymne in het Anglische dialect van Northumbria uit die tijd. Hieronder de twee eerste regels:

Hemelse Berg: (HMB:)
()A Heafan Beorg (Hemelse Berg)
¶ Een Hemelse Berg is een cultusplek waar in de Anglische Tijd rituelen werden uitgevoerd ter ere van een godheid. Vooralsnog zijn dergelijke sites alleen bekend in Arnhem en Nunspeet.
** Cultusplekken

 
Hendricas:
Anglische stam in ZW Mercia (Engeland). Hun gebied is rond 750nC 3.000 hides (= 150 Km2) groot. Hun herkomst is vooralsnog onbekend. Hun naam lijkt echter afgeleid van de Nederlandse vrouwsnaam Hendrica, een naam die ook is gegeven aan diverse boerderijen in Noordoost Nederland.
** Angelen, Stamgebieden

Heng: > Heng-, Henge

Heng-:
= Eng-, Ang-, Ing- = Engel-, Angel-, Ingel-
¶ Heng- (Henge-) is in bepaalde gevallen vrij zeker ontstaan uit Eng- (Enge-, Ang-, Ange-) dat in het Oud Anglisch (700vC-800nC) vaak een zgn aangeblazen H kreeg. Evenals vele andere Anglische en Germaanse namen en woorden. ** H-gebruik, Hengelo, Hengevelde

Henge:
Komt voor in:
Hengeland/Afferden
Hengelder (Poort)/Zevenaar
Hengelderstraat/Empe
Hengelo/Achterhoek
Hengelo/Twente (ZA)
Hengeveld/Achterhoek
Hengevelde/Twente (ZA)
Hengforden/Diepenveen (ZA)
¶ Anglisch:
hangian = ww hangen
hangman (bilman) = beul
heanga = omheining; VW henge; AS henge
heanga = hengsel, scharnier, beugel; AS heng
heanga = scherpe bocht
heanga = scherpe hoek, steile helling
heangan = ww scharnieren
heangan = ww omheinen
henge (heanga) = hengsel; ON henghe
hengest = hengst; ON henxt
hengist = hengst; ON hinxt
¶ Hänge: (Duits) = helling.
¶ Hangzolder/Zwiep/Lochem: Weg/locatie op een steile helling. Anglisch solre, soldar = vlakte, zitvlak, dakplat, balkon; AS zolder. Hang in Hangzolder lijkt hier derhalve te beteken: hellend vlak = helling. Zwiep ligt in historisch Anglisch gebied. (> HAG) Laat Anglisch lijkt dus ook de term hang(e) te kennen in de betekenis van steile helling. Het lijkt derhalve mogelijk dat deze term in Oud Anglisch dan haenga is. Mogelijk ook de variante heanga = scherpe hoek, steile helling.
¶ Hengelo/Twente lijkt niet gesitueerd op een scherpe hoek of steile helling. De regio is tamelijk vlak. (#FRI) Ook de kaarten RZA/1773 en HTN/1783 tonen in of bij Hengelo geen hoogte of steile helling. Heng lijkt hier derhalve afgeleid van Anglisch Eng, Ang dat verwijst naar Angelen. > Hengelo
¶ Hengevelde/Twente lijkt gesitueerd op de top van een langerekte zwak glooiende helling. (FRI mei 2013) Hier is duidelijk geen sprake van een scherpe hoek of scherpe helling. Henge zal derhalve vrij zeker verwijzen naar Angelen. > Ang~
¶ Hengforden/Salland kent in en rond het centrum een sterk geaccidenteerd gebied met hier en daar een vrije sterke en hoge helling. (FRI jun 2013) Heng (Henge) betekent hier dus inderdaad steile helling.

Hengelo:/Twente
Stad in Twente. De naam Hengelo is vrij zeker afgeleid van Angelo, zijnde een ontgonnen gebied (lo) bewoond door Angelen. De eerste Angelen vestigen zich daar rond 225vC vanuit Borne en Almelo.
¶ Bron GVT/p13 denkt echter dat Twente al rond 250vC wordt bevolkt. In Twente wordt namelijk op diverse plaatsen moerasijzer gevonden. In Weerselo is gevonden een speerpunt. In de Waarbeek bij Hengelo een armband. De vondsten dateren van rond 250vC. In die tijd komen de eerste Germanen [Angelen] zich vestigen in Twente. > Yzer
¶ De naam Angelo verandert in latere eeuwen in Hengelo mogelijk door toedoen van de Saxen, die zich daar na circa 750nC vestigen. Dat heeft te maken met het zgn H-gebruik, waarbij klinkers vaak een aangeblazen H krijgen. > H-gebruik
¶ In Hengelo Noord lag een buurt met de naam Pentrop, vrijwel zeker gesticht door Angelen rond 250vC. De these dat Hengelo oorspronkelijk Angelo heet, lijkt hierdoor gesterkt.
¶ In de Achterhoek ligt eveneens een stad met de naam Hengelo. Deze locatie lijkt gesticht door settlers uit Hengelo Twente. Nabij Hengelo ligt namelijk een dorp met de naam Delden, overeenkomstig Delden bij Hengelo Twente, een locatie die in 1323 stadsrechten kreeg. Delden in Twente zal dus zeker al veel ouder zijn. Er is immers veel tijd nodig om de status van een stad te kunnen bereiken. De oorspronkelijke stichting zal dus zeker enige eeuwen eerder zijn geweest. De oude NH Kerk van Delden in Twente dateert van rond 1200nC. Delden kan dus zeker al zijn in rond 1000nC zijn bewoond.
¶ Gezien de migratie van Angelen vanuit Noord Duitsland naar het zuiden tot aan de Rijn en Waal, kan Hengelo in Twente al rond 250vC zijn bevolkt door Angelen. Ongeveer in de zelfde tijd als Enschede en Pentrop.
¶ Berflobeek = beek die door het oude centrum van Hengelo stroomt. Gezien de aanwezigheid van Angelen lijkt de naam afgeleid van Anglisch ber (bever) + floh (stroom, beek). Aangezien de Angelen van oudsher notoire beverjagers zijn, lijkt dit te bevestigen dat de regio een oude Angelische nederzetting is.
** Heng-, Hengevelde, ASA, Pentrop, Asveld, Vollenbroek, Boeldershoek, Thiemsbrug

A.D. 449 This year Marcian and Valentinian assumed the empire, and reigned seven winters. In their days Hengest and Horsa, invited by Wurtgern, king of the Britons to his assistance, landed in Britain in a place that is called Ipwinesfleet; first of all to support Britain, but they afterwards fought against them. The king directed them to fight against the Picts; and they did so; and obtained the victory wheresover they came. They then sent to the Angles, and disered them to send more assistence.

449. Hier Martianus and Valentinus onfengon rice, and ricsodon seofon winter. And on hiera dagum Hengest and Horsa, fram Wyrtgeorne gelathode, Bretta kuninge, gesothon Bretene on thaem stede genemned Ypwinesfleot, aerest Brettum to fultume, ac hie est on hie [Pictas] fuhton.
vertaald:
449. Hier ontvangen Martianus en Valentinus hun rijk en regeren zeven winters. En op deze dag Hengest en Horsa door Vortigern gelast, de Britse koning, gezeten Brit, op hun stede genaamd Ypwinsvliet, eerst Brittannia te helpen, en hij eist tegen hen [Picten] te vechten.

Hie [Vortigern] tha [Hengest en Horsa] sendon to Angle [Angelland], and heton him [Vortigern] sendan maram fultum; and heton him [Offa] secgan Bretweala nahtnesse and thaes landes kuste.
vertaald:
Hij [Vortigern] zendt hen [Hengest en Horsa] naar Angle [Angelland], en laat hem [Vortigern] meer troepen zenden; en laat hem [Offa] zeggen dat Brittannia en haar kust in nood zit.

From Anglia [op het Continent], which has ever since remained waste between between the Jutes and the Saxons [in Old Saxony], came the East Angles, the Mercians, and all of those north of the Humber. Their leaders were two brothers, Hengest and Horsa, who were the sons of Withgils; ...

Hengeveld:
De naam Hengeveld is vrij zeker een verbastering van Angelveld (Engelveld), ofwel het veld waar Angelen wonen. In Nederland komt de naam Angelveld voor, o.a. als familienaam. In Engeland komen zowel de namen Anglefield als Englefield voor als familienaam en locatienaam. De overgang van Angelveld naar Engeveld is vrij algemeen. De overgang van Engeveld naar Hengeveld heeft vrij zeker te maken met het H-gebruik in Saxische talen. > H-gebruik
¶ Buurtschap in Sinderen tussen Varsseveld en Aalten in de Achterhoek, gelegen aan het eindpunt van de Hengeveldweg te Aalten richting Sinderen. Het gebied is vrij groot. Anno 2009 staan er 6 boerderijen. Ook staat er Herberg 't Hengeveld, een partycentrum met vele evenementen. De oudste vermelding van Hengeveld is Hanguvelt, dat gezien de oudste data van historische bronnen in NO Nederland getaxeerd kan worden op rond 800 nC op z'n vroegst. Deze naam moet een Saxische verbastering zijn van Angevelt, wat Angelveld betekent. In deze streek van de Achterhoek wonen namelijk al sinds circa 400 vC Angelen, afkomstig uit Angeln in NO Duitsland. (> Angelen, Mega Angle) Zo is er de Pasopweg in Aalten, die circa 2.5 Km noordelijk van Hengeveld loopt. Vrij zeker moet daar een locatie (veld) zijn geweest met de naam Pasop, wat een typisch Anglische locatienaam is. (> Pasop) Verder is er circa 5 Km zuidoostelijk bij Gendringen de locatie Engbergen. Daar hebben vrij zeker ook Angelen gewoond, gezien de naam en de vondst in 1810 van een urn met as van een mens, daterend uit de Romeinse Tijd. Pas sinds 775nC vestigen zich Saxen in NO Nederland. De Saxische taal kenmerkt zich door een specifiek H-Gebruik. Dwz: een H voor klinkers plaatsen waar die niet hoort en weglaten bij klinkers waar die wel hoort. De mutatiereeks is dus: Angivelt > Hanguvelt > Hengeveld. Gezien de vestiging van Angelen in nabijgelegen gebieden, hebben de Angelen zich mogelijk rond 200 vC in Hengeveld gevestigd.
¶ In Nederland komt de familienaam Angelveld voor en in Engeland Anglefield, zowel als locatienaam als familienaam. Voor Angelveld is vooralsnog in Nederland geen gelijknamige locatie gevonden. Dit kan betekenen dat de naam Angelveld afkomstig is van Hengeveld en daarmee de oorspronkelijke plaatsnaam bevestigen.
** Heng-, Pasop, H-Gebruik, Hengevelde, Englefield, Engbergen, Migratiewaarden, Migratiestromen, ASA, Angelveld
# FRI, DAB, KBG

Hengevelde: Twente
Dorp in Twente. De regio wordt rond 225vC bevolkt door Angelen uit Noord Twente. (> ASA) De naam is een variante spelling van Hengeveld. (ZA)
¶ In het buitengebied van Hengevelde liggen de locaties Groot Hedde en Luttik Hedde. Hedde is exclusief Anglisch voor heide. Luttik = exclusief Anglisch lytel (klein) + ic. Het Rosveld in Hengevelde is afgeleid van hros dat zowel Anglisch als Saxisch is voor paard. De naam van de locatie Snakenborg is afgeleid van het Anglisch snaca (ringslang; later snake). Deze locatienamen sterken derhalve de these dat Hengevelde oorspronkelijk Anglisch gebied is. Ook het feit dat er mogelijk Angelen zijn gemigreerd vanuit aangrenzend Haaksbergen naar Haxby in Yorkshire, sterkt de these. (> TEHA) Yorkshire is immers in 450-500nC voornamelijk bevolkt door Angelen.
¶ Bij de kerk van Hengevelde in het centrum ligt een zgn aal (A: ael), een groep grote stenen op elkaar gestapeld. Een aal is een Anglische altaar van het Anglische Naturalisme (650vC++). Mogelijk zijn dit orginele stenen die daar al liggen rond 750nC, toen de kerstening van NO Nederland begon. > Ael, Angalisme


          

Herbergen: (HBG:)
()A aengan (aangaan, aanlopen, binnengaan), aenganghus (cafee, restaurant, open huis), aenholt (herberg, pleisterplaats, uitspanning), aenholtan (aanhouden, aanleggen), bidan (beiden, wachten, afwachten, verbeiden), biding (uitspanning = plaats waar paarden uitgespannen worden en verwisseld met uitgeruste paarden), booza (zuiptent, bar), disc (dis, schotel), discthegn (disdienaar, ober), godhus (herberg), herebeorg (AVA here=leger + beorg=borg= legerplaats, kazerne, herberg), trig (dienblad), waerd (waard, herbergier, kroegbaas)
¶ Populaire namen van herbergen zijn eeuwenlang namen met -dans: Duivendans, Boerendans, Kalverdans, Hazendans, etc. Verder: De Zwaan, De Leeuw, De Rode Leeuw, De Gouden Leeuw, De Rode Vos, etc.
¶ 750nC++ Bron ZWH/p10 schrijft:

Voor een goed begrip van de oudste geschiedenis van onze omgeving [Haarle/Gld] zullen we nog iets verder terug in de tijd moeten duiken, en wel naar de 8e eeuw, de periode van keizer Karel de Grote, de verbreider van het christendom in deze streken. ... Daar er geen hof was, moesten de christenen zelf de economie regelen en belasting werd betaald aan de kerk. De kloosters namen in die samenleving een uiterst belangrijke plaats in. We moeten ons de monniken van toen niet voorstellen in vrome afzondering in hun cel. ... Het klooster deed dienst als herberg voor reizigers maar tevens als ziekenhuis, en met hun kruidentuin waren de monniken de eerste apothekers.

Eijer, Linsen, Slaett en Visch,
brochten sij hier op den disch;
raedt, wat hadde ick verteerd?
Eenen schillingh kreegh de weerdt.

 
Hercules:
Tacitus schrijft 98nC dat de Griekse god Hercules ooit Germania bezocht en dat sindsdien de Germanen hem vereren. Als ze ten strijde trekken wordt hij het eerst bezongen en pas daarna de eigen Germaanse krijgsgoden. Hun zingen is hard en luid, waarbij ze hun schilden gebruiken om het geluid te versterken. Daarmee bemoedigen ze zichzelf en jagen ze hun vijand angst aan.
# TAG (Germania/3)

Herders:
()A angol (veestok = stok met haak om vee te drijven), bow (mv bows; herdershut), bu (=A bow), fihsticc (=A angol), herde (herder), hearde (herder), heardman (herder), hirde (herder), hirdhound (herderhond), hirdstaef (herderstaf), hodan (=A hudan), hudan (hoeden, schuilen, beschermen), hudman (herder), hoc (herderstaf)
** Angol, Angolstok, Balder, Schapen

Herdersstaf:
De herdersstaf werd beschouwd als een werktuig van de Gerechtigheid. De Egyptische herderstaf wordt gezien als een symbool van macht. In bizonder de macht van de farao (vaak afgebeeld met staf en gesel). Deze staf vinden we anno 2007 nog terug bij de oerbevolking van Afrika.
** Angol, Angolstok, Galgen, Geseling, Straffen, Balder

Herendiensten: > Horigheid, Leenstelsel

Herfst:
()A Haerefst = Herfts
- haerfest = oogst
- haerfsan = rouwen
- haerfssunna (AS harfs= Herfstzon = Rouwtijd = tijd van bezinning en rouw > Harfsen
periode: 23sept-21dec; 23sep: zon passeert de evenaar van noord naar zuid; 21dec: zon op laagste punt in zuiden.
sloptende = luiktiende = tiende die in de herfst werd betaald door 't slop op de deel
sterrenbeelden: Weegschaal, Schorpioen, Schutter
De herfst is de oogst- en slachttijd. Tegelijkertijd symboliseert het daarmee tevens het verval en sterven van de natuur.
¶ 1850++: Bron ZWH/p74 schrijft over het even op de boerderij: "De knollen voor het vee werden in de herfst geplukt. En dan was al weer gauw de slachttijd aangebroken. In november of december werd er bij alle boeren een varken of koe geslacht. De slachter kwam daarvoor aan huis en hij zorgde ook voor het inzouten van het vlees terwijl de vrouwen metworst, leverworst, braadworst en bloedworst maakten."
** Seizoenen, Balder, Worst

Herfte:
Gehucht tussen Dalfsen en Zwolle, gelegen op een hoogte van zandige leemgrond. De regio wordt rond 300vC bevolkt door Angelen uit Noord Drente. (> ASA) De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch haerfta = oogst, herfst.
¶ Anno 1310 is Herfte vermeld als Heruten. Als deze benaming correct is, dan kan ze zijn afgeleid van Anglisch heru (zwaard) + tone (tuin, veld). Derhalve mogelijk: zwaardveld ofwel slagveld. Waarom en hoe later de f in de naam is gekomen, is dan vooralsnog een raadsel.
¶ Mogelijk is Herfte in oude tijden een locatie geweest waar jaarlijks in de Herfst het sterven van de Anglische god Balder werd herdacht. Iedereen was in rouw en weende om de dood van de geliefde god. Zulks gebeurde altijd bij een steen of eik op een heuvel of hoogte in het landschap. > Balder
# FRI, DAB, KBG

Herkomstgebieden: btr Angelen > HAB, TEHA

Herten:
()A bock (bok), geaffelbock (gaffelbok = hertebok met twee gegaffelde geweitakken), heorot (hert), heort (hert), heortbal (hertenbal), heortcrone (hertekroon), heortweda (hertenweide), hind (hinde), horndanse (hoorndans = oude dans waarbij mannen een hertegewei op hun hoofd dragen), staeg (hertebok), staegbal (bokkenbal), staegniht (vrijgezellenavond)
¶ De hertekroon is een oeroude Anglische koningskroon met hoge pieken in de vorm van takken van het hertegewei. De kroon symbolisseert de belangrijke betekenis van herten voor de Oer-Angelen, die herten hebben als trekdier en als vee voor melk, vlees en vacht.
¶ Bokkenbal: Voorjaarsfeest (30 april) waarbij ongehuwde mannen vermomd als hertebok een nacht lang feesten en dansen in een drinkhal.
¶ 1432++: De Hertsweide is een stuk grond in de buurt Engeland te Beekbergen/Gld. Daar stond vroeger herberg "Het Rode Hert", die al in 1432 wordt genoemd in een stadsrekening van Arnhem. > Engeland Beekbergen

Herrijzenis: (HRZ:)
()A aerist (herrijzenis), arisan (rijzen, opstaan), oferganc (overgang naar hiernamaals), sawel (ziel), sawol (ziel), sawul (ziel)
¶ Volgens bron RRA beveelt Odin/Wodan crematie, opdat de ziel van de gecremeerde terug gaat naar hem. Dat geldt in bizonder bij de Anglische royals die immers van hem afstammen.
¶ 3000vC++ Egypte: Dagblad De Telegraaf 4.5.2012 schrijft over een tentoonstelling in het RMO te Leiden (mei-sep 2011): "Op vrijwel elk voorwerp uit het oude Egypte staan bloemen, planten of fruit afgebeeld. Op spiegels, zuilen, vaasjes, en zelfs op wapens als als dolken en messen, maar vooral op offertafels, wanden van grafen en mummiekisten staan bloemenkransen en soms complete tuinen. De natuur, die elke keer na een schijndood weer tot leven kwam, en de papyrus, waarvan de stengels een ongeremde levenskracht toonden, stonden symbool voor een leven na de dood. ... Hoe de Egyptische tuinen de Grieken en Romeinen en veel later de kunstenaars uit de art-noueveauperiode inspireerden, zien we in de laatste vitrine."
¶ 650vC++: Volgens een oude overlevering wordt de Anglische god Balder vereerd en beschermd door de Asen. De halfgod Loki is echter jaloers en weet op slinkse wijze de geliefde god te doden. De verslagenheid is groot. Balder wordt met zijn paard op de brandstapel gecremeerd. Zijn ziel herrijst echter in een andere wereld. > Balder
** Crematie, Balder, Harfsunne, Religie, Thanatologie, Ziel

Hertha:
Alias Hrethe. Godin van de Aarde, die alles laat bloeien en groeien en de beken doet ontspringen. Ze werd vereerd naast Wodan en Donar op de Tankenberg bij Oldenzaal. Bij de verering werden paarden geslacht, geofferd en gegeten. (#GVT/p17) De maand Hretmaent (maart) is genoemd Hertha. Mogelijk heeft de kleur rood met haar te maken, Anglisch: read, reod, red.
** Tankenberg, Rood

Hessenwegen:
Oude zandwegen gaande van oost naar west in Overijssel, Gelderland en Utrecht. De naam is afkomstig van kooplieden uit de regio rond Kassel in Hessen, die sinds circa 1550 tot in de 19e eeuw met grote huifkarren langs deze wegen trekken. De brede en zware karren werden getrokken door vier of zes paarden en reden vaak in convooi.
¶ Bekende routes waren:
- Kassel -- Doesburg - Zutphen - Veluwe - Deventer - Utrecht
- Kassel -- Munster - Coevorden - Zwolle
- Kassel -- Munster - Enschede - Veluwe - Deventer
Vele Hessenwegen bestaan anno 2009 nog steeds. Vaak gebruikt als wandelwegen.
¶ Hessenwegen liepen meestal buiten de steden om. De stadspoorten gingen namelijk bij het invallen van de duisternis dicht. In Oldenzaal winters om 18.00 uur en zomers 21.00 uur. Ook reed men om de steden heen om stedelijke heffingen te mijden.
** Handelswegen, Wegen
# WP, INS (2011/4), FRI

Hestrup:
Dorp bij Nordhorn in NederSaxen. De naam is mogelijk afgeleid van Anglisch haesa (bos) + throp (dorp) en betekent dan Bosdorp, ofwel het dorp bij het bos. De regio is circa 250vC bevolkt door Angelen vanuit het noorden.

Hettema:
btr Historische Schoolatlas
van H. Hettema Jr.
derde vermeerderde druk W.R.J. Tjeenk Willink, Zwolle, 1904


          

 
Bovenstaande kaart is een uitsnede van kaart 9 in de atlas van Hettema. Op grond van de huidige kennis van zaken verdient deze kaart enige correctie:
In de periode 375-425nC zijn de Angelen de enige Germaanse bewoners van Nederland en NW Duitsland. Saxen, Franken en Friezen dringen pas rond 750nC op beperkte schaal Angelland binnen.
** Angle

 
Heugevelde: > Hengevelde/Wijhe

Heuvels:
()A ael (altaar, tempel, offerplaats), aelbeorg (aalberg, paasberg = hoogte waarop een ael staat), aelsop (=A aelberog), haelig (heilig), hil (heuvel, hoogte), hilg (heilig), hilig (heilig), hulle (=A hil), hyll (=A hil), oltar (=A ael), outar (=A ael), pasbeorg (=A aelbeorg), pasop (=A aelbeorg)
¶ Bovenstaande Anglische woorden suggereren een relatie tussen heilig en heuvel. Mogelijk beschouwen de Angelen een heuel als heilig. Immers: dichter bij het opperwezen. I.c. Wodan en andere goden. Dit lijkt bevestigd door het feit dat Angelen heuvels vaak gebruiken als locatie voor offerplekken, tempels, vergaderplaatsen en dingplaatsen. Bron RRA schrijft hierover:

English place-names evidence suggests that hills were very often used for heathen temples.

Heveskes:
Vroeger: Hewenschenze, Hevenschijnze, Henvensche, Hewensches. Volksmond: Heemskes. Voormalig terpdorp onder Delfzijl in Fivelingo, Oost Groningen. De regio wordt rond 500vC bevolkt door Angelen uit Oldambt. De naam Hewenschenze lijkt derhalve afgeleid van Anglisch heawan (houwen, slaan, hakken, vechten) + sceansa (schans). Dus: schans tegen vijandige aanvallen.
¶ # Gronings Dagblad 1.11.1994: archeologische vondsten 1994 RU Groningen:
- xxxvC: Regio Heveskes bewoond door mensen.
- 100vC: Vele voetafdrukken van mensen in oorspronkelijke kwelder onder tongvormige uitlopers terp aangelegd rond 800nC.
- 50vC: Potscherven.
- 800nC: Oude terp vergroot met twee tongvormige uitlopers.
- 900nC*: Tweeschepig huis in Hevekes. Versterkt met hout. Dit type komt verder alleen voor op de Drentse Hondsrug bij Odoorn.
¶ 150nC: Saxen passeren de Elbe nabij Bremen en dringen Angelland binnen. De Angelen bestrijden hen met succes. Daarna wordt een verbond gesloten, bedoeld om samen sterk te staan tegen andere volken. > Angel-Saxen
¶ Per saldo lijkt Heveskes een onderdeel te zijn van de Oost Nederlandse Verdegingslinie tegen aanvallen uit het Oosten, i.b. van de Saxen. De schans lijkt derhalve gebouwd rond 150nC, vlak na de aanval van de Saxen.
¶ 1970++: Heveskes grotendeels afgebroken omwille van indsutriegebied Oosterhorn.
¶ 2012: In Heveskes staan alleen nog een kerkje uit de middeleeuwen, twee boerderijen en een schuur.
** NOVL

Heveskesklooster:
Regio ten zuiden van Heveskes. Hier stond klooster Oosterwierum (vermeld in 1319).
¶ # Gronings Dagblad 1.11.1994: archeologische vondsten 1994 RU Groningen:
- 800nC: Oude terp vergroot met twee tongvormige uitlopers.
- 800nC: Heveskesklooster bewoond, maar minder dan Heveskes. Bewoningsresten uit deze tijd zijn vermengd met zoden.
** Heveskes

HGAG: Het Grote Anglingsche Gebeuren
Betreft de belangrijkste essentiële onderdelen van de historie van de Continentale Angelen in grote trekken. Voor meer details zie onder item of op Pg Angeltimes.
¶ Ingwi is een telg uit het Zweeds koningsgeslacht der Inglings, dat al eeuwen regeert in Zweden en Denemarken. Hij is geboren rond 700vC en wordt rond 675vC koning van Denemarken.
¶ In 665vC maakt koning Ingwi een reis per wagen en boot naar het zuiden van zijn koninkrijk. In zijn afwezigheid pleegt zijn broer een staatsgreep. Ingwi besluit daarom met zijn gevolg in Zuid Denemarken te blijven, in de regio die later Haithabu heet, gelegen aan de monding van rivier de Schlei.
¶ Het woongebied van Ingwi en zijn nazaten wordt later Angeln genoemd en de inwoners krijgen de naam Angelen. Waarom deze namen zijn ontstaan, is vooralsnog niet bekend.
¶ Angeln wordt in het zuiden begrensd door Teutonia, het woongebied van de Teutonen, die zich daar hebben gevestigd rond 400vC. Dit gebied omvat in de 4e eeuw vC Oost Jutland, de Deense eilanden en NW Duitsland tot aan de Elbe. (> Teutonen) Later zal dit gebied zich kennelijk uitbreiden tot aan de Rijn en zodoende ook Noord en Midden Nederland omvatten. In het Engels worden Nederlanders immers Dutch genoemd, hetgeen is afgeleid van Teutonisch.
¶ Rond 100vC migreren de Teutonen massaal naar Zuid Europa. Toch moeten er nog velen in NW Europa zijn gebleven. Immers, de Engelse naam Dutch voor Nederlanders en de Nederlandse woorden Duits en Duitsland zijn afgeleid van Teutoons en Teutonen. Deze woorden suggeren daarmee impliciet dat de Teutonen zich op grote schaal verder hebben verspreid in Nederland en Duitsland. Zodanig zelfs, dat ze (de Engelsen) Nederlanders de naam Dutch geven. Deze Engelsen zijn nazaten van Angelen en Saxen op het Continent.
¶ Rond 350vC worden de nazaten van Ingwi door de Teutonen Anglisko genoemd, ofwel Angelen. Het is nog niet duidelijk waarom zij die naam krijgen.
¶ In Angeln is een runensteen gevonden met de inscriptie Ankland. De steen wordt gedateerd rond 350nC. > Ankland
¶ In de periode 500vC-400nC verspreiden de Angelen zich steeds verder naar het westen en zuiden van het Continent. Rond 100nC omvat Angelland het hele gebied tussen Denemarken, de Noordzee, de Rijn, de Elbe, de Saale en Bohemen. Angelland is een machtig Germaans rijk op het Continent. > Angelland
¶ Angelland wordt begrensd door de woongebieden van de Denen, de Saxen, de Sueven (o.a. Marcomannen), de Franken en de Romeinen (12vC-450nC).
¶ Rond 50nC bouwen de Angelen de schans Duna bij Hevealand/Arnhem aan de Rijn. Van hieruit houden ze de Romeinen nauwlettend in de gaten. In 200-275nC verwoesten de Angelen alle Romeinse grensposten langs de Oude Rijn tussen Duiven en Kaatwijk/Leiden. In 235nC vindt er een veldslag plaats tussen Angelen en Romeinen bij Harzhorn in Oldenrode in Hannover.
¶ Anno 150nC sluiten de Angelen en Saxen in Lunenburg hun 1e Verbond. > Angel-Saxen
¶ In 166-180nC strijden de Angelen tegen de Marcomannen, een stam van de Sueven in Midden Duitsland. > Marcomannen
¶ 300-500nC Het zeewater stijgt langzaam maar zeker. Daardoor ontstaan zware stormen, grote overstromingen en veel landverlies langs de kusten van de Noordzee en de Oostzee, tot wel zeker 35 Km landinwaards. De stijging van de zeespiegel en de zware stormen, de overstromingen en het grote landverlies spelen zich af van 300-500nC met de finale in 430-500nC. Dit langdurig proces verklaart waarom de migraties naar Brittannia vanuit Angelland zich uitstrekken over een nagenoeg gelijke periode en gelijke accenten. Eerst kleine groepen en pas laat massaal. De hele migratie loopt nagenoeg synchroon met de stormen en overstromingen. > M35
¶ In 350-450nC wordt Europa geteisterd door de Hunnen uit Mongolia. > Hunnen
¶ Rond 375nC infiltreren Saxen de oostkant van Lunenburg, kennelijk op de vlucht voor de Hunnen.
¶ 400-450nC De Romeinen vertrekken uit NW Europa. > 2e Volksverhuizingen
¶ Sinds circa 400nC migreren kleine aantallen Angelen vanuit Angelland naar Brittannia. Na het vertrek van de Romeinen rond 450nC uit NW Europe, migreren steeds meer Angelen en Saxen vanuit NW Europa naar Brittannia, waar ze Anglische en Saxische rijken stichten.
¶ 405nC verslaat prins Offa van Angeln de Saxen bij Bremen en dringt hen terug naar de oostkant van de Elbe. Daarna verslaat hij de Swaefen en herovert Myrgingum in Fivelingo. > Widsith, Fiveldor, Offaland
¶ 468nC Angeln stuurt een vloot van 400 schepen van Haithabu naar de Rijnmond wegens een liefdeszaak van een Anglische prinses. > Radiger
¶ 470nC: Prins Icel van Angeln, zoon van koning Eomar, migreert met vele stamgenoten naar Brittannia en sticht daar koninkrijk Mercia. Icel voert vele oorlogen met de autochtone Britten. Onder de Anglische migranten moeten dus vele strijders zijn uit het Anglisch leger in Angelland. Hierdoor raakt Angelland bestuurlijk en militair sterk verzwakt, waardoor het de instroom van Saxen en Franken niet kan beperken en geleidelijk instort. > Icel van Angeln
¶ 475-500nC: West Nederland wordt geteisterd door zware stormen, grote overstromingen en veel landverlies. Mensen migreren daarom massaal naar de hoge zandgronden in Oost Nederland. Inmiddels worden die gebieden overwoekerd door oprukkende vegetatie van bomen, struiken en onkruid. Het land wordt moeilijk leefbaar. Circa 1/2 van de bevolking in deze streken migreert daarom naar elders. Vooral naar Brittannia, waar de omstandigheden heel gunstig zijn. (# KVN, KBG)
¶ 489nC De Angische koning Eomar sterft. Einde Koninkrijk Angle.
¶ 500-785nC De Collaps: Door de grote migratie van Angelen naar Brittannia raakt Angelland gedeeltelijk ontvolkt en verzwakt de bestuurlijke en militaire macht in ernstige mate. Circa 1/2 van de Angelen is gemigreerd. Angelland is daardoor relatief te zwak geworden om de instroom van Saxen, Friezen en Franken te weren. Toch blijft 2/3 van de Angelen in Angelland en behouden ze daar een relatief dominante positie. Door de zwakte van het centraal bestuur raken de Angelen echter hun samenhorigheid kwijt, vergeten ze langzamerhand hun identiteit en gaan ze zich deels identificeren met Saxen, Friezen of Franken. Desondanks hebben de oorspronkelijke Angelen her en der nog vele sporen achtergelaten. > SEBA
¶ Angelland wordt al sinds circa 300vC onophoudelijk geteisterd door aanvallen en raids van de Denen. In 500-700nC wordt stamland Angeln geleidelijk helemaal veroverd door de Denen.
¶ Rond 600nC migreren Saxen van de Elbe naar NoordAlbinga/Holstein. > Saxen
¶ 700-1918 Angeln onderdeel van hertogdom Sleswig c.q. Denemarken. > Sleswig
¶ 737nC: Deense koning Godfried bouwt Danewirke langs Eider bij Haithabu.
¶ Rond 750nC settelen Friezen in Eemsland en Noord Groningen.
¶ Sinds circa 775nC dringen Saxen vanuit hun homeland Pommern (NO Duitsland) steeds meer door naar het westen, waar ze zich settelen in NW Duitsland en de grensstreken van NO Nederland. In 780nC veroveren ze de Groninger Ommelanden en Dokkum. > Ludger
¶ In 800nC Frisia Proper > Friezen
¶ 880nC Neder-Lotharingen: België, Luxemburg, Nederland en Ost-Friesland
¶ 880nC West Angle onderdeel Neder-Lotharingen
¶ 880nC Oost Angle onderdeel Oost Francia (= Duitsland)
¶ 911-1300 Neder-Angelland (Oost + West Angle) onderdeel Saxisch Rijk
¶ 1300-1516 Neder-Angelland onderdeel Bourgondisch Rijk
¶ 1516-1648 Neder-Angelland onderdeel Duitse Rijk > Versaxing
¶ 1586-1648 Tachtigjarige Oorlog
¶ 1600-1920 Rivaliteit en vijandigheid tussen Nederland en Engeland.
¶ 1600++ Ontangeling van West Angle: Veel wat herinnert aan de Angelen en de Anglische cultuur wordt geëlimineerd of ontkend. E.e.a. heeft te maken met de groeiende rivaliteit en vijandigheid tussen Nederland en Engeland. > Ontangeling
¶ 1600 Verfriezing West Angle > Verfriezing
¶ 1648 Vrede van Munster. Nederland onafhankeleijke staat.
¶ 1648 West Angle onderdeel Nederland
¶ 1648 Oost Angle onderdeel Duitse Rijk
¶ 1648 West Angle = Groningen + Drente + Overijssel + Gelderland
¶ 1648 Oost Angle = NederSaxen + Westfalen
¶ 1919 Angeln sluit zich aan bij Duitsland
¶ 1919 Angeln onderdeel Sleswig-Holstein = Noord Angelland = Noord Angle
¶ 1919 Oost Angelland = NederSaxen + Westfalen = Oost Angle
¶ 1919 West Angelland = Groningen + Drente + Overijssel + Gelderland = West Angle
** Veiligheid, M35, HGZW, PgAngeltimes

HGN:
Historische grammatica van het Nederlands
M. Schönfeld
Editie A. van Loey
N.V. W.T. Thieme & Cie, Zutphen 1970 (achtste druk)
Möritz Schönfeld is geboren 9.2.1880 te Groningen en overleed 4.10.1958 te Hilversum. Schönfeld was een eminente taal- en naamkundige, die veel publiceerde. Sinds 1914 was hij lid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. In 1954 ontving hij de Prijs voor Meesterschap.
¶ Bron HGN schrijft tav de Anglo-Friese relaties het volgende in hoofdtuk VIII: Inleiding van Oudwestgermaans:

Ingvaeoons is dus een samenvattende benaming voor een groep van nauwverwante dialecten, welke alle oorspronkelijk langs de kusten van de Noordzee werden gesproken en waarvan de voornaamste waren Fries, Saksisch (vóór de frankisering) en Anglisch. De term [ingvaeoons] is te verkiezen boven de benaming Anglo-Fries, die o.i. ten onrechte een nadere eenheid tussen Fries en Engels veronderstelt. Uit de historische overlevering tenminste blijkt die eenheid niet: Gildas (6e eeuw) kent wel Saksen, maar niet Friezen als de veroveraars van Britannië, en Beda (8ste eeuw) noemt op het vasteland als verwanten van zijn volk wel de Oud-Saksen, maar niet de Friezen. En wat de taal betreft, de woordenschat wijst op een relatief grote afstand tussen Fries en Engels: er schijnt in dit opzicht meer overeenstemming tussen Fries en Nederlands en Nederduits te zijn: naar WALTERS voorzichtig gekozen woorden "[lässt] auf grund einer wort-geographischen untersuchung des afri. wortschatzes die englisch-frisische spracheinheit nicht nachweisen". Van de woordvorming geldt hetzelfde: wij noemen hier het suffix -ster, dat Engels en Nederlands is, niet Fries, al komt het in nieuwere tijd onder Hollandse invloed in enkele Friese woorden voor. Het Fries gaat op dit terrein vaak zijn eigen gang, zodat b.v. elders onherkenbaar geworden suffixen hier produktief zijn gebleven, b.v. -me en -tme (ofri. swetma 'zoetigheid', nfri. swietme; fri. stiltme e. dgl.). Natuurlijk, er is veel overeenkomst, vooral in klankstelsel, b.v. de palatalisatie van k en g, de breking, de voorliefde voor e-klanken in plaats van a, maar dit geeft alleen recht om van 'loose unity', niet van een vroegere 'close knit unity' te spreken. Wel kan men zeggen, dat het Oudfries het dischtst staat bij het Oud-Kents, b.v. in de ontwikkeling van e uit u en van de ê = ndl. â.

HGNA: Historische grote namen in Angelland
700-640vC: Ingwi van Angeln -- oervader Angelen -- Zweden-Leire/Sealand-Haithabu
225-165vC: Arwin van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
380-456nC: Offa van Angeln -- koning -- Haithabu/Angeln
405-465nC: Engist van Angeln -- legerleider -- Angeln-Humsterland/Gro-Kent-Leiden
410-460nC: Horsa van Angeln -- legerleider -- Angeln-Humsterland/Gro-Kent
514-574nC: Erma van Angeln -- prinses -- Haithabu > Radiger
615-675nC: Aldgisl van Rijnland -- koning -- Rijnland
650-719nC: Radboud van Rijnland -- koning -- Rijnland
720-780nC: Wibald van Englandi -- landheer -- Beekbergen
730-790nC: Batho van Minden -- stamhoofd -- Minden/Hannover
803-863nC: Rodgar van Gelre -- graaf -- Gelre, Arnhem > Brakel
950--1010: Menneke van Holten -- non -- Holten, Deventer
1001-1061: Frederic van Coevorden -- landheer -- Coevorden
1050-1110: Alwin van Cranesbury -- burggraaf -- Englesfield/GB-Leiden > Kranenburg Leiden
1092-1152: Adam van Bronckhorst -- landheer -- Bronkhorst (ZA)
1100-1150: Harberth van Bierum -- bisschop Utrecht -- Bierum-Urecht > Bierum
1102-1162: Leffard van Bierum -- burgheer Groningen -- Bierum-Groningen > Bierum
1105-1165: Ludolf van Bierum -- burgheer Coevorden -- prefect Groningen > Bierum
1107-1167: Rudolf van Goer -- advocaat -- Goer, Utrecht > Goer
1126-1188: Rotholf de Burclo -- ridder -- Borculo > Borculo
1130-1190: Rudolf I van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden > Bierum, Coevorden
1133-1176: Leffard van Bierum -- prefect Groningen -- Bierum, Groningen > Bierum
1135-1195: Lambert van Bierum/Pedge -- prefect Groningen -- Peize > Pedge, Bierum
1150-1176: Godschalk van Sepperothe -- xx -- Groningen > Sepperothe
1156-1215: Arnold van Ysenborch -- proost, bisschop -- Deventer, Utrecht (x)
1160-1213: Hendric de Crane -- burchtheer -- Leiden-Kuinre > Kuinre
1162-1222: Rudolf II van Coevorden -- xx -- Coevorden
1167-1227: Godefrid van Coevorden -- xx -- Coevorden > Rudolf I van Coevorden
1170-1230: Menso van Pedge -- xx -- Peize > Pedge
1175-1237: Emo van Huizinge -- abt, schrijver -- Fivelga-Oxford-Parijs-etc
1196-1256: Bertold van Groninghe -- xx -- Groningen
1207-1277: Rodolf van Ance -- landheer -- Ansen/Ruinen
1213-1277: Menko van Bloemhof -- monnik, schrijver -- Fivelga, Bloemhof
1240-1300: Hendrik van Borculo -- burggraaf -- Coevorden (ZA)
1250-1310: Snelger de Skiramere -- landheer -- Scharmer/Groningen
1300-1370: Reinoud II van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden (ZA)
1307-1367: Reinoud II van Gelre -- graaf -- Gelre, Arnhem > Bahr
1313-1378: Reinald van Coevorden -- xx -- Coevorden-Borculo > Borculo
1335-1395: Herman van Coevorden -- landheer -- Coevorden > Selwerd
1340-1400: Unico Ripperda -- hoofdeling -- Farmsum-Wedde
1350-1410: Reinoud IV van Coevorden -- burggraaf -- Coevorden (ZA)
1408-1468: Johan van Beveren -- landheer -- Ootmarsum > Bevervoorde
1419-1489: Wessel Gansfort -- docent/schrijver -- Groningen-Keulen--Parijs
1426-1486: Segebaldo van Cranenburg -- maarschalk -- Kranenbug/Stade > Aslands
1465-1525: Relof van Ewsum -- landjonker -- Roden > Ewsum
1479-1539: Reinolt van Coevorden -- landheer -- DeEse/Goor (x)
1500-1544: Maria van Beckum -- martelares -- Goor, Delden > Beckum
1500-1544: Ursula van Werdum -- martelares -- Wirdum, Delden > Beckum
1534-1590: Abel Eppens -- monnik/schrijver -- Eekwerd/NOGroningen-Groningen--Emden
1570-1605: Mechteld ten Ham -- martelares -- Azewijn > Azewijn
1604-1650: Nicolaas ten Have -- kaartmaker -- Zwolle > Have
1637-1697: Joannes van Cranenburgh -- prior/schrijver -- Belfeld/Lmb > Schilling
1643-1691: Johannes Bredenburg -- handelaar/schrijver -- Groningen* > Bredeburg
1712-1790: Theododus Beckeringh -- jurist/kaartmaker -- Groningen > KTB
1741-1784: Joan Derk v.d. Capellen -- politicus/schrijver -- Zwolle-etc > Capellen
1798-1872: Johan Rudolf Thorbecke -- politicus/schrijver -- Zwolle-etc > Thorbecke
1818-1883: Johannes van Vloten -- historicus -- Kampen-Leiden-etc > Vloten

(x) = geen item aanwezig
overige personen wel eigen item; - of onder > (verwijzing); - of onder ZA (zie aldaar)
** Adel, AFNA

 
HGR58: Het Grote Raadsel 500-800nC
Betreft de vraag waarom Angelland in 500-775nC zo lang nog intact lijkt ondanks de massamigratie naar Brittannia en niet door de Denen, Saxen of Franken direct wordt veroverd. Theoretisch kunnen de oorzaken zijn:
A: De massamigratie heeft Angelland niet erg verzwakt.
B: De Denen, Saxen en Franken waren nog te zwakt.
C: De Denen, Saxen en Franken hadden geen zin in machtsuitbreiding.
D: De Denen, Saxen en Franken waren langdurig onwetend van de verzwakking van Angelland.
E: Een combinatie van de factoren A tm D.
Het antwoord op deze belangrijke vraag kan men opmaken uit de tekst van item P58: Angelland 500-800nC. Daaruit blijkt kort gezegd: Angelland verzwakt door de massamigratie naar Brittannia dusdanig dat groepen Denen, Saxen en Franken het land op termijn instromen en zich er durend vestigen. Vanaf 800nC komen grote delen van Angelland onder vreemd bestuur. Alleen in Angeln en NO Nederland blijven de Angelen durend de dominante factor.
** P58, Anglische identiteit

HGVP: Het Grote Vergeetproces (500vC++)
Betreft Anglische historie en identiteit in Angelland.
¶ 500vC++: Angelland geleidelijk bevolkt door Angelen uit Angeln in NO Duitsland
¶ 500vC++: Ongeletterdheid: Angelen houden hun historie alleen oraal vast.
¶ 300nC++: Pax Anglorum = Angle = Angelland = het land der Angelen tussen Denemarken (Denum), Elbe, Saale, Rijn en Noordzee > FBAA, Angle
¶ 300-500 Water Noordzee stijgt. Daardoor ontstaan zware stormen, grote overstromingen en veel landverlies langs de kusten van NW Europa. > M35
¶ 449nC: Angle betwix Iotum and Eald-Seaxum (ASC) > G449
Bron ASC vertelt bij het jaar 449nC dat de Angelen afkomstig zijn uit Angle, een regio die blijkt overeen te komen met al het land tussen Denemarken, de Elbe, de Saale, de Rijn en de Noordzee. > Angle
¶ 450nC: In Angelland wonen rond 7.8 miljoen Angelen > Demografie
¶ 450-550nC Massamigratie:
- rond 4 miljoen Angelen migreren naar Brittannia > Demografie, Engelandvaarders
- rond 4 miljoen Angelen blijven in Angelland > Demografie
¶ 470nC++ Desillusie: Prins Icel van Angeln migreert met groot gevolg naar Brittannia. Hij neemt vele stamgenoten mee. (> M35) De achtergebleven Angelen voelen zich verlaten en verraden.
¶ 489nC Einde Koninkrijk Angle: Koning Eomar van Angeln sterft. Daarmee komt een einde aan het Koninkrijk Angle.
¶ 500nC++ Verzwakking Angelland: Door de grote migratie van Angelen naar Brittannia raakt Angelland voor de helft ontvolkt en verzwakt het bestuurlijk, economisch, militair en sociaal in ernstige mate.
¶ 550nC++ Desintegratie: De achtergebelven Angelen voelen zich verlaten en verraden. De bevolkingsdichtheid is gehalveerd. De Angelen wonen ver uit elkaar en vormen geen sterke eenheid meer. > CABA
¶ 550-785nC Ondergang: Angelland wordt veroverd door Denen, Saxen, Franken en Friezen. (> P58) Door de ernstige verzwakking in 450-550nC kunnen de invaders zonder veel tegenstand Angelland geleidelijk maar zeker grotendeels veroveren. Alleen NO Nederland blijft vrij zelfstandig Anglisch gebied. > Pax Anglorum
¶ 600nC++ Ontworteling: Mensen weten vaak amper wie en wat hun voorouders zijn en waar ze vandaan komen. Anglische kinderen weten weinig van hun roots. Alleen de Anglische adel houdt de historie goed bij.
¶ 672-735nC: Onkunde: Beda is een Engelse monnik van de Benedictijnse Abdij in Jarrow. Hij is theoloog, historicus, mathematicus en natuurwetenschapper. Naar zeggen beweert Beda dat Angle geheel was verlaten door de Angelen na hun massamigratie in 450-550nC naar Brittannia. Deze bewering is volledig in strijd met talloze historische feiten. Mogelijk heeft zijn bewering te maken met Reiderland dat rond 450vC is bevolkt door Angelen uit Eemsland en waar Beda's voorouders lijkbaar vandaan komen. Dit Reiderland lag in Oost Groningen. Het gebied wordt eeuwenlang geteisterd door grote overstromingen. Dat zal zeker ook zijn gebeurd in de periode 300-500nC, toen het waternivo van de Noordzee steeg en voor zware stormen en overstromingen zorgde. Dat is de belangrijkste reden geweest voor de Angelen aldaar om massaal te migreren naar Brittannia. In 1127nC verdrinkt het grootste deel van Reiderland en ontstaat de Dollard.
¶ 737-1918: Opper Angelland (Angeln) onderdeel hertogdom Denemarken (> Sleswig) Engelse historici vereenzelvigen Angle uit de tekst van bron ASC/449 ten onrechte met Angeln in NE Duitsland tegen de grens met Denemarken. Met Angle wordt echter bedoeld het hele gebied tussen Denemarken, de Elbe, de Saale, de Rijn en de Noordzee. (> Angle) Deze historici denken daarom dat alle Angelen op het Coninent in Angeln woonden. Latere Engelse historici denken dan ook dat de Angelen op het Continent een klein volk zijn. Ze verbazen zich dan dat zo een klein volk zo een groot deel van Brittannia kon veroveren. Dit idee wordt klakkeloos overgenomen door historici op het Continent.
¶ 750nC++: Angelen in Yorkshire noemen bevolking NO Nederland neven. Neven zijn mannen met dezelfde voorvaders. De bevolking van NO Nederland bestaat in die tijd dus kennelijk nog voornamelijk uit Angelen. > Neven
¶ 754++ Kerstening: NO Nederland vanuit York in Northumbria. Men is er daar zeer op gebrand de achtergebleven neven, die leven in de duisternis van het heidendom te bekeren en uit hun leven in duisternis te redden. Het gevolg is dat de Continentale Angelen op termijn hun eigen historische identiteit verliezen. Dat gebeurt langs drie wegen:
-- De kerk en haar missionarissen dwingen de Angelen zich te bekeren en hun eigen goden en gebruiken af te zweren. > Credo Anglorum
-- Anglische heiligdommen als offerplaatsen en tempels worden systematisch vernield of verwaarloosd. > Kerstening
-- De kerk vertelt de Angelen alles over de bijbelse geschiedenis en gaat volledig voorbij aan de eigen historie van de Angelen.
¶ 760++ Onderwijs: Met de komst van Lebinus in Deventer begint het onderwijs aan kinderen door katholieke missionarissen. Het is vooralsnog niet bekend of de Angelen voordien al georganiseerd onderwijs geven.
¶ 775++ Saxonia: Angelen in NW Duitsland migreren massaal naar NO Nederland op de vlucht voor oprukkende Saxen uit NO Duitsland. Ze moeten wel want ze zijn militair erg verzwakt door de massamigratie van Angelen naar Brittannia in 450-550nC. Door de instroom van Angelen wordt NO Nederland belangrijk versterkt en kan het de opruk van Saxen sterk afremmen. Daardoor reikt Saxonia (Hertogdom Saxen) uiteindelijk niet verder dan NO Nederland. > Demografie, KHS
¶ 775-785nC Francia: De zuidflank van Angelland is zwak. De Franken dringen daardoor makkelijk het land binnen en bereiken snel de Elbe, waar ze de Saxen onderwerpen in 785nC.
¶ 785nC: Saxen veroveren de Groninger Ommelanden en Dokkum
¶ 785nC++ Pax Anglorum verschrompeld tot NO Nederland > Pax Anglorum
¶ 785nC++ BAGland: Bezet Anglisch Gebied omvat historisch Angelland - Pax Anglorum.
¶ 785nC++ Underdogs: Angelen in BAGland worden underdogs. Daardoor gaan velen van hen zich daar identificeren met de nieuwkomers en vergeten ze hun eigen roots. Alleen de oude Anglische adel houdt de eigen historie vast.
¶ 790nC++ Cultuurvernietiging: Missionaris Willehad bekeert enige belangrijke Drenten. Het volk verzet zich echter tegen kerstening. Willehad vernielt vele Anglische offerplaatsen en tempels. De Drenten pikken dit niet en Willehad vlucht uit Drente. Cultuurvernietinging door missionarissen geschiedt ook elders in Angelland en in andere missiegebieden.
--- De oude Anglische cultuur wordt heidens genoemd, afgeschilderd als barbaars en dus vewerpelijk en zoveel mogelijk vernietigd. En dat terwijl de christenen zelf allerlei wreedheden begaan in naam van hun eigen geloof. > Brandstapel
--- De Latinisering van de Anglische cultuur. Het Latijn is de taal van de kerk, literatuur en wetenschap. Het Anglisch wordt geminimaliseerd.
¶ 795nC++ Codex Anglorum: In de Vaticaanse Codex pal. 577 staat Het Saxische Credo, gedateerd op ergens rond het jaar 795nC. Dit Credo is geschreven in het Latijn en kort daarna vertaald in het Saxisch. Hieronder de Anglische versie:

HGZW: Het Grote Zwijgen
Onderstaand tabel toont per regio/tijdvak de verhoudingen A:S:O = Angelen : Saxen : OverigeBevolking (Chauken, Franken, Friezen, etc) in Angelland. * = schatting

Rond 500nC wonen in heel Angelland naar schatting circa 4 miljoen Angelen in het gebied tussen Denemarken, de Elbe, de Rijn en de Noordzee. Bij elkaar ongeveer zo groot als Noord Nederland + NW Duitsland anno 2011, waar dan circa 8 miljoen + 7 miljoen = 15 miljoen mensen wonen. Dus 3.7x meer! De Saxen en Friezen wonen daarentegen elk in een relatief veel kleiner gebied binnen Angelland.

Sinds 775nC komt Angelland steeds meer onder vreemd bestuur van Denen, Saxen, Friezen en Franken. Hierdoor verdeenst, versaxt, verfriest en verfrankt het land voor een belangrijk deel. Erger is echter dat de oorsponkelijke Anglische bevolking steeds meer de eigen identiteit vergeet.

Rond 1600 AD begint rivaliteit te groeien tussen Nederland en Engeland. Beide landen ontwikkelen zich tot economische, militaire en koloniale grootmachten. Hun belangen beginnen steeds meer te botsen. In beide landen groeit daardoor een zekere vijandigheid naar elkaar. In Nederland leidt dat tot een zekere ontangeling: al wat herinnert aan Engeland wordt verdoezeld of weggevlakt. Daarmee begint de verfriezing, zoals de Atlas van Blaeu van 1649 demonstreert in de tekst over de Burcht van Leiden. De burcht was volgens de overlevering gebouwd door Engist van Angeln rond 450nC. Blaeu maakt van hem een overste van de Angel-Saxen, "oft, soo sommige seggen, Koning der Vriesen". Verder wordt Angelre (= Angelrode) bij Doesburg rond 1746 veranderd in Angerlo (laagte van de Angeren). Angelstein in Velp wordt Angerstein. Het dorp Angeren bij Huissen in de Betuwe schijnt ooit Angelen te hebben geheten. Al het Angelse werd verAngerd.

¶ Het pessimisme dat uit het voorgaande blijkt, wordt in 1932 doorbroken. Prof Dr Jacobus Joannes Antonius (Jac) van Ginneken S.J. (1877-1945) was taalkundige, dialectoloog en psycholoog. Hij doceerde aan de Universiteit Nijmegen. Heeft veel gepubliceerd op taalkundig gebied. Jac van Ginneken (JvG) schrijft in Onze Taaltuin van april 1932 o.a. over zgn Anglische taalzones in Nederland en Vlaanderen die taalkundige restegebieden zijn van het oorspronkelijke Anglisch wat daar kennelijk eerder gesproken werd. De belangrijkste bevindingen van JvG lijken als volgt te kunnen worden samengevat in zijn eigen woorden:

¶ Een nieuwe strooming in de taalwetenschap
... en wijst op drie 'anglische' infiltratiezones, die wij later nog op honderd andere [taal]kaarten zullen terugvinden. ...
¶ Taalkaart 'put'
... Bijna over heel ons taalgebied [Nederland-Vlaanderen] heeft de apocopeering de onbetoonde silbe doen verdwijnen. Alleen in het Noord-Oosten heeft het Saksische deel de twee-silbigheid tot heden toe bewaard. (De juistheid mijner demarcatielijn in Drenthe is niet geheel zeker). Maar over heel ons land liggen nog de sporen der oude [Anglische] tweesilbigheid in de verschillende rekkingen dier Umlautsvocalen. ...
¶ Taalkaart: vuur (p 218)
... Hierdoor blijken nu onze drie aanvankelijk gedoopte 'Anglische infiltratiezones' in Zuid-Nederland niets anders dan oude rest-gebieden van een vroeger over heel West-Nederland en waarschijnlijk ook Oud-Brabant verspreid Ingvaeonisme. Deze conclusie werd door de [taal]kaarten van deur en put reeds waarschijnlijk, maar lijkt mij nu zeker geworden. Bovendien tonen de Zuid-Limburgsche vormen deer en daar die zoo sprekend op de Tessel-Vlielandsche en Schiermonnikoogsche vormen gelijken, dat ook Limburg eenmaal tot dit groote delabialisatiegebied heeft gehoord. En ik geloof, dat wij hiermee een groot samenhangend Oud-Nederlandsch [Anglisch] dialectgebied hebben blootgelegd. Telkens weer opnieuw zullen wij in de nu volgende [taal]kaarten zien, hoe dit ééne gebied door machtige taalversschijnselen ... is uiteengerukt, maar dat de beide peripherieën èn de zoogenaamde 'infiltratiezones' aan het oude [Anglisch] getrouw zijn gebleven. ...

Ondanks het zwijgen van officiële bronnen over de Anglische aanwezigheid in Nederland, blijken de geconstateerde Anglische taalzones aan te tonen dat het Anglisch erfgoed zich niet laat verzwijgen, maar juist onverstoord verder leeft in Nederland.

 
HHA: Historische Hoofdstad van Angelland
Haithabu: Alias Haitabu. Oude stad in Angeln. Betekenis: Heideburg. Deens: Hedeby. De naam Haithabu is geschreven op de zgn Eriksteen, een runensteen uit circa 950nC. Deze steen is gevonden in 1796 aan de Kruisweg bij Wedelspang tussen twee grafheuvels gelegen tussen Busdorf en Selk in Angeln. > Haithabu
¶ Haithabu (650vC-489nC) lijkt vooralsnog de hoofdzetel te zijn geweest van het Anglisch Rijk. De naam Angeln in NO Duitsland veronderstelt immers dat deze regio het oudste settlegebied is van de Angelen. Zij komen rond 650vC van Leire op Seeland in Denemarken en vestigen zich noodgedwongen aan de monding van de Slei, waar dan Haithabu ontstaat. In 489nC sterft koning Eomar van Angeln. Met zijn dood eindigt koninkrijk Angle te bestaan. De meeste Angelen in Angeln zijn namelijk gemigreerd naar Brittannia wegens de grote watersnood die Angeln bijna helemaal doet verdrinken. > M35
¶ Deventer (490-803nC) Rond 750nC wordt NO Nederland gekerstend vanuit Yorkshire. Aangezien:
- Opper Angelland (Angeln) in 489nC grotendeels is verlaten door de Angelen wegens hun migratie naar Brittannia
- en Opper Angelland (Angeln) in 600-700nC is ingelijfd door de Denen
- en rond 750nC Friezen en Saxen de regio Oost Angle (NW Duitsland) gaan bezetten
- en de kerstening van NO Nederland cq West Angle plaats vindt vanuit Deventer
>> lijkt Deventer sinds circa 490nC de belangrijkste stad in NO Nederland cq West Angle cq het resterend Anglisch Rijk. > Deventer
¶ Coevorden (500nC++): Angelen bouwen motte + wallen tegen Saxen > Coevorden
¶ Coevorden (803-1515nC) In 803nC is van heel Angelland alleen nog NO Nederland tamelijk vrij Anglisch gebied. (> Pax Anglorum) In dit gebied ligt Coevorden tamelijk centraal. De locatie ligt zeer strategisch op de toegangsweg naar Drente, die tussen uitgestrekte veengebieden loopt. Hierdoor wordt Coevorden al snel een centrum voor verkeer en handel en later een vestingstad. Rond 500nC staat er al een motte die uitgroeit tot een vesting. (> Coevorden) Het lijkt derhalve mogelijk dat Coevorden rond 803nC gaat fungeren als een soort hoofdstad van het resterend Anglisch Rijk, cq NO Nederland. Temeer daar deze stad samen met Drente, Groningen en Gelderland zich later zo succesvol verzet tegen de opdringerige Friezen en Saxen.
¶ Arnhem (1515-1538) In 1514 vragen de Vetkopers in Groningen steun aan Karel van Gelre in hun strijd tegen de Schieringers (Friezen). In 1515nC komen de Groningse Ommelanden onder gezag van Karel van Gelre. (> Vetkopers) E.e.a. geeft aan dat Gelderland in die tijd de belangrijkste macht is in NO Nederland. In 1538 sterft karel van Gelre. Na hem lijkt Arnhem niet meer geïnteresseerd in de overige delen van NO Nederland.
¶ Coevorden (1538++) De stad is van oudsher een militair bolwerk. In de strijd tegen Friezen en Saxen speelt ze een centrale rol. In de Tachtigjarige Oorlog speelt ze een zeer belangrijke rol in de verdediging van NO Nederland. Deze militaire rol speelt Coevorden nog tot diep in de 19e eeuw. Op grond van haar historie mag Coevorden gezien worden als het mentaal en militair belangrijkste bolwerk van NO Nederland.
** Pax Anglorum, West Angle, NOVL, Hof Englandi

Hid: > Hiw

Hielspitten:
()A hela (zn hiel), helspittan (ww hielspitten), spitt (spade, schop), spitt (1 spade diep of vol;# landmaat), spitt (spit, rugpijn), spitt (spuug, slijm), spittan (spitten, spugen, graven), spitu (zn spit; ww spitten, aan spit rijgen)
¶ Bron ZWH/p31 schrijft:

Wanneer een nieuweling zich als zelfstandige wilde vestigen [in de marke], wat betekende dat hij woest grond moest ontginnen, dan was hij gebonden aan een merkwaardig voorschrift: in de tijd van één nacht moest hij om het door hem te ontginnen stuk grond een smalle sloot goot graven (hielspitten) en op dat terrein een hut bouwen; als die geul de volgende morgen klaar was en er kwam rook uit de schoorsteen van de hut, dan werd hij als nieuwe bezitter erkend. Het was natuurlijk ondoenlijk voor een man alleen om dit voor elkaar te krijgen. Lukte het wel dankzij de hulp van familie of anderen, dan was dit meteen het bewijs dat het niet om een of andere armoedzaaier ging maar om iemand met een fikse ruggesteun hetgeen als garantie werd beschouwd voor een waardig lidmaatschap van de marke.

Hiernamaals:
()A heafan (Hemel, hiernamaals), heafanricae (Hemelrijk), Heben (Hemel)
¶ Volgens bron RRA beveelt Odin/Wodan crematie, opdat de ziel van de gecremeerde terug gaat naar hem. Dat geldt in bizonder bij de Anglische royals die immers van hem afstammen.
¶ Volgens een oude mythe wordt de Anglische god Balder vereerd en beschermd door de Asen. De halfgod Loki is echter jaloers en weet op slinkse wijze de geliefde god te doden. De verslagenheid is groot. Balder wordt met zijn paard op de brandstapel gecremeerd. Zijn ziel herrijst echter in een andere wereld.
** Herrijzenis, Balder

Hinduïsme: > PgGenline
Hirmin: > Irmin

Hiw:
¶ Hid: Een Anglische hid (higid) = 120 acres = hoeveelheid land nodig om 1 hiw te onderhouden. 1 hiw = 1 huishouding = 1 familie + medewerkers. De hiw is in die tijd de norm voor het normaal kunnen leven.
¶ Hiw: Een gezin bestaat in de Middeleeuwen gemiddeld uit een vader, een moeder en 5 kinderen. > Demografie
¶ Voor een goed leven heeft een boer in Nederland in de Middeleeuwen circa 5 morgen land nodig. Een heer van stand heeft in die tijd vaak circa 7 morgen land = 7x0.9 Ha = 5.4 Ha = 5.4Ha/100 = 0.05 Km2.
¶ Morwen: De Anglische morwen (Nl morgen) is een landmaat die al wordt gebruikt in de vroege middeleeuwen. 1 morgen = circa 6 hont = 600 roeden = 0.9 Ha = 1 juk. De morwen is een oude landmaat die aangeeft de omvang van het land die een boer met een span ossen in 1 morgen kan ploegen. Oorspronkelijk wordt de morgen daarom ook vaak een os genoemd. 1 oxa = 1 morgen = de omvang van het land, dat een boer met een span ossen in 1 morgen kan ploegen.
** Huwelijk, Kindertal, Maatschappij

HIZA: Historische Zelfkennis Angelen in Angelland
Na de massamigratie van Angelen naar Brittannia in 450-550nC blijkt nog amper Anglisch zelfkennis te bestaan in Angelland. Bij de Angelen in Brittannia daarentegen ruimschoots en duurzaam. In het algemeen is het een normaal verschijnsel dat migranten hun roots goed beseffen en lang vasthouden. De enige tekens die duiden op Anglisch zelfkennis in Angelland zijn vooralsnog:
-650vC++--- Ingwi - oervader Angelen > Ingwi
-450vC++--- Englum/Humsterland > Englum
-350vC++--- Anglisko (ZA)
-350nC-1685 Hunnen > Hunnen
-405++----- Offa van Angeln (ZA)
-405++----- Slag bij Fiveldore > Fiveldore
-405++----- Angelen in Oeffelt/Maas > Oeffelt
-449++----- Angle tussen Denum, Rijn, Elbe, Saale en Noordzee > Angle
-449++----- Angle = Angelland > Angle
-450++----- Angelen in Humsterland/NW.Groningen > Humsterland
-450-550nC Massamigratie naar Brittannia
In totaal migreren in 450-550nC rond 4 miljoen Angelen van Angle (Angelland) op het Continent van NW Europa naar Brittannia. De migranten kennen hun identiteit en herkomst goed en noemen hun nieuw woonland Anglaland, Englaland, Engle en utieidenlijk England. Nagenoeg eveneens rond 4 miljoen Angelen blijven wonen in Angelland op het Continent van NW Europa in de gebieden waar ze zijn gaan settelen in de periode 650vC-500nC. Bron ASC noemt hun woonland rond 833nC Angle, het land waar de Angelen in Brittannia voordien hebben gewoond. Het is logisch dat de Angelen die in Angelland zijn blijven wonen hun eigen identiteit nog heel lang zullen blijven kennen. > HAG
-500++----- Anglische regio's in Engeland > HAG
-650++----- Offa weold Ongle (Angle) > Widsith
-750++----- NO Nederland Anglisch > Neven
Yorkshire in Noord Engeland zien de inwoners van NO Nederland als neven, dwz mannen met dezelfde voorvaders. Op grond hiervan lijkt dat NO Nederland in die tijd zeker overwegend wordt bewoond door Angelen. Gezien de goed contacten met missionaris Lebinus mag worden aangenomen dat de NO Nederlanders zich in die tijd daarvan ook bewust zijn.
-801++----- Hof Englandi > Engeland Beekbergen
-803++----- Lex Anglorum et Werinorum in Thuringen > Thuringen, Engilin
-835++----- Angle betwix Iotum and Eald-Seaxum (ASC) > G449
Bron ASC spreekt in de relevante text in de tegenwoordige tijd. Daarmee geeft ze kennelijk aan dat de situatie in 835nC nog kennelijk onveranderd is. Dwz: Angle op het Continent bestaat nog steeds en wordt derhalve kennelijk nog steeds bewoond door Angelen.
1227++----- Slag bij Ane > Coevorden
1327++----- Anglische Mark -- Fivelingo/Oldambt/Groningen > Anglische Mark
Deze munt is zo genoemd door de bestuurders van de regio Fivelingo en Oldambt in NO Groningen. Het is een munt bedoeld voor gebruik in hun regio. Het is derhalve logisch dat de term Anglisch hier te maken heeft met Angelen die in dit gebied kennelijk nog de meerderheid van de inwoners zullen vormen. Vergelijkbaar met de Deutschmark die in de 20e eeuw de munt van de Duitsers in Duitsland is. Op grond van deze feiten mag men concluderen dat tot in 1327nC en zeker nog ruime tijd daarna op z'n minst de elite van de regio NO Groningen zich bewust is van de Anglische origine van de bevolking en vrij zeker ook van zichzelf. > Anglische Mark
1487++----- Angelstein/Arnhem > Angelstein
1576++----- Englumborg/Humsterland > Englumborg
1650++----- Engelrode/Beusichem > Engelrode
1737-------- Angelre (Liemers) wordt Angerlo > Angerlo
Kennelijk zijn de bestuurders van Angelre zich goed bewust van de Anglische herkomst van hun stad, maar wilden ze die niet meer erkennen. > Ontangeling
1775++----- Angelhoven/Kernhem > Angelhoven
De bouwheer van Angelhoven lijkt de regio als historisch Anglisch gebied te beschouwen.
1800-------- Angelstein (Arnhem) wordt Angerenstein > Angelstein
Kennelijk is de bezitter van dit buitenhuis zich bewust van de Anglische betekenis van de naam, maar wil hij die niet meer erkennen. > Ontangeling
1842-------- Bron AWA noemt diverse locaties in Nederland die mogelijk van Anglische herkomst zijn. > Engeland/Beekbergen, Engelenburg/Brummen
1920-------- Angeln sluit zich aan bij Duitsland > HRAA
De bevolking is zich nog bewust van haar oeroude Anglische roots.
1932++----- Anglische taalresten in Nederland en Vlaanderen > ATZA
Het lijkt vrij zeker dat deze talresten worden gesproken door mensen die zeker cultureel van Anglische herkomst zijn. Temeer daar de regio van oudsher werd bewoond door Angelen en Saxisch invloeden beperkt zijn gebleven. (> Saxen) Het is alleen onbekend in hoeverre de bevolking zich in die tijd nog beschouwd als Anglisch of van Anglische herkomst.
1957++----- Angelen rond 250nC in Overijssel > Overijssel
2009++----- Anglische Maten & Gewichten > Pint
2010++----- Anglesch = streektaal in delen NW Duitsland en Elzas > Anglesch
2011++----- Friezen onderstam Angelen > Kolkert, Friezen
** HAVA, Lex Anglorum, HGZW, Pax Anglorum

 
HJO: Honderdjarige Oorlog Engeland-Frankrijk (1337-1453)
¶ 1337-1453: Honderdjarige Oorlog Engeland-Frankrijk Deze oorlog ontstaat door een conflict over een gebied in NW Frankrijk, dat sinds 1154nC tot het Engelse Rijk hoort wegens erfenis. (WP)
¶ 1337-1380: Karel V van Frankrijk
¶ 1350-1490: Angelen strijden tegen Friezen en Saxen
¶ 1364: Karel V koning van Frankrijk.
¶ 1365: Karel V hervat de Honderdjarige Oorlog tegen Engeland
¶ 1430: Jean d'Arc gevangen door Engelsen
¶ 1431: 30 mei Jean d'Arc terechtgesteld op brandstapel
¶ 1435: Verdrag van Atrecht: vrede tussen Bourgondië en Frankrijk
¶ 1449: Strijd hervat. Fransen heroveren verloren land.
¶ 1453: Fransen heroveren Bordeaux en Bayonne.
¶ 1453: Einde Honderjarige Oorlog. Geen vredesverdrag.
** ACO, Ontangeling (cruciale feiten)
# WP, KBG

Hjuki & Bil: (HEB:)
Anglische mythologie: De twee kinderen van de Maan, personificaties van de eb en vloed van de getijden. #WAB/p84
** Maan

HKA: Historische Kernwaarden in Angelland
De Anglische wicudaegs (weekdagen) zijn:
Sunndaeg = zondag; gn naar de zon > Zonnecultus
Maendaeg = maandag; gn de maan > Maan
Tiwesdaeg = dinsdag; gn Tiwaz, god van de Gerechtigheid > Tiwaz
Wodnesdaeg = woensdag; gn Wodan, oppergod der Angelen > Wodan
Thuresdaeg = donderdag; gn Thor/Donar, god van oorlog en donder > Donar
Frigedaeg = vrijdag; gn Frigg (Freya), godin van de liefde > Freya, Liefde
Saeterndaeg = zaterdag; gn Saeter, god van de landbouw > Saeter, Landbouw

Bovenstaande ordening van de weekdagen weerspiegelt kennelijk de hiërarchie van de kosmische waarden van de naturale Angelen. Plaats 1 en 2 worden ingenomen door de twee grootste machten in het pantheon van de naturale Angelen: de zon en de maan. Daarna komt Tiwesdaeg: de dag van Tiwaz, de god van de Gerechtigheid. In deze rangorde is Tiwaz belangrijker dan Wodan, Thor (Donar), Freya en Saeter. > Naturalisme
¶ Bron WAB/p82 schrijft:

The names of some of the ancient English deities are preserved to us in ours words denoting the days of the week. "Sunday" is the Anglo-Saxon Sunnandaeg, the day dedicated to the Sun-god. "Monday" is Monandaeg, the Moon-god's day. "Tuesday" is Tiwesdaeg the day dedicated to Tiw, the dark god of war. "Wednesday" is Wodenesdaeg, Woden being the great god of gods. "Thursday" is Thunresdaeg, or Thunder's Day, thunder being a designation of Thor, god of storm and tempest. "Friday" is Frigedaeg, the day belonging to Frig, or Freya, the devine wife of Woden; and "Saturday" is Saeterndaeg, dedicated to Saeter, a form of Saturn.

HKEA: Historische Kennis Engeland mbt Angelen in Angelland
500nC: Invasie Britannia door Angelen en Saxen > Gildas
615nC: Widsith (ZA)
678nC: York > Neven
750nC: Offa van Mercia > Neven, Offa van Mercia (736-796)
835nC: Anglo-Saxon Chronicle > ASC, G449/C, Angle, etc
1000: Ingwisteen in Engeland > Ingwi, Hardinga
1960: The Anglo-Saxons > ASW, etc
** FBAA, SEBA, TEHA

Hocingum:
Widsith schrijft circa 615nC:
28. Sigehere lengest Saedenum weold,
28. Sighere regeert Seadenum [Seeland?/Denemarken] het langst
29. Hnaef Hocingum, Helm Wulfingum,
29. Hnaef Hocingum [Heukelum/Leerdam?], Helm Wulfigum
30. Wald Woingum, Wod Thyringum
30. Wald Woingum, Wod Thuringen
31. Saeferd Sycgum, Sweom Ongendtheow
31. Saeferd Sycgum [Zichem/Diest/België?], Ongendtheow Zweden
¶ Anglisch:
hoc (hoecce) = hoek, haak
hoc (hoecce) = stuk land, buurt, streek, oordk
hoc (hoecce) = scherpe punt, priem, steekwapen
hoc (angul) = vishaak
hoc (haca, wincelhaca) = winkelhaak, hoekhaak
hocan = ww hoeken, aan de haak slaan, arresteren, steken
hocer = hoeker (# visboot)
¶ Hocingum lijkt afgleid van Anglisch Hoc (hoek) + ing (volk) + um (oord). Normaliter noemt het Anglisch een volk naar hun stamvader of stamleider. I.c. ene Hoek dus. Hocingum betekent dan: het woonoord van het volk van Hoek; ofwel oord waar Hoeken wonen.
¶ Hoeken is een bijnaam voor Angelen. (> Hoeken) Het Anglisch gebruikt in namen zelden of nooit een meervoud. De naam Hocingum kan dus vrij zeker betekenen: woonoord van het volk van Hoc (Hoek = de Angel).
¶ Vooralsnog is niet bekend waar Hocingum heeft gelegen. Er is een:
- Hoekelum (kasteel + bos) bij Ede/Bennekom. De regio wordt rond 200vC bevolkt door Angelen uit de regio Apeldoorn.
- Heukelum (kasteel) bij Leerdam. De regio wordt rond 405nC bevolkt door Angelen uit de regio Utrecht.
- Heukelom (buurt) bij Oisterwijk/Tilburg. De regio wordt 405nC bevolkt door Angelen uit de Betuwe.
¶ Genoemde buurtnamen kunnen mogelijk zijn afgeleid van de naam Hocingum. Mogelijk is de l in de genoemde namen afkomstig uit Hoekelum bij Ede en vandaar meegenomen naar Heukelum bij Leerdam en Heukelom bij Oisterwijk. In het Anglisch is -el, -le = klein. Hoekelum betekent oorspronkelijk dan mogelijk Klein Hoekenum, waarbij Hoekenum is ontstaan uit Hocingum. In dat geval stond er mogelijk in de nabijheid van Hoekelum in Ede een andere buurt (landgoed) met de naam Hoekenum of Groot Hoekenum. Elders komen dergelijke paren van locatienamen vlak bij elkaar ook voor.
** Widsith, Hoeken, ASA, Hoekendaal

Hockham:
Dorp in Norfolk, East Anglia (GB). Village Sign: een boer met een angelstok en omringd door enige andere lieden. De regio is rond 500nC bevolkt door Angelen uit Angelland op het Continent.
¶ Gezien:
- de Anglische oorsprong van Hockham
- en de boer met angelstok in de Village Sign
- en de angelstok typerend is voor de Angelen (> Angolstok)
- en de angolstok nagenoeg identiek is aan de angol, zijnde het wapen waarnaar de Angelen lijken te zijn vernoemd (> Angol)
- en Anglisch hoc = hoek
- en de naam Hoeken een bijnaam lijkt van de Angelen (> Hoeken)
>> lijkt de naam Hockham afgeleid van het Anglisch Hoc (Hoek = Angel) + ham (ham, heem, oord). Hockham lijkt derhalve te betekenen: woonoord van Angelen.
** Angol, Angolstok, Hoeken

Hoed:
Anglisch: heod, hod = hoed, huif, hoogte. Bron K&E schrijft dat de term hoed (hoofddeksel) ook wordt gebruikt voor iets dat op een hoed lijkt. Dat kan dus o.a. een hoogte of heuvel zijn. Het gehucht Armhoede bij Lochem lijkt dat te bevestigen. Inspectie ter plekke leert dat het gebied inderdaad iets hoger ligt dan de aangrenzende gebieden. De regio Dollehoed bij Lochem beantwoordt nog sterker aan deze these.
** Armhoede, Dollehoed, Dollenhoed

Hoeden: btr hoofddeksels > Outfit

Hoeken:
Bron K&E:
- hoek = 1. ruimte tussen twee lijnen, ... 7. scherpe kant, uitstekende punt, ... 8. haak, vishaak, angel ...
- haak = 1. metalen voorwerp met omgebogen puntig uiteinde om iets vast te houden, etc. 2. winkelhaak, ...
Bron TIWG: hoaken = haak, herdersstaf
¶ Anglisch:
- anga = punt, stekel
- angel = haak, vishaak, spits
- angul = haak, vishaak
- haca (hoc, wincelhaca) = haak, winkelhaak, hoekhaak
- hacce = hak, hakmes, pikbijl
- hace (haecce) = haak
- hoc (angel, angul, ongel) = haak, vishaak
- hoc (hoecce) = hoek, haak, herdersstaf
- hoc (hoecce) = scherpe punt, priem, steekwapen
- hoc (angul) = vishaak
- hoc (haca, wincelhaca) = winkelhaak, hoekhaak
- hocan = ww hoeken, aan de haak slaan, arresteren, steken
- ongel = haak, vishaak
- picchoc = pikhaak = stok met puntige haak > Angolstok
- ungol = pikhaak (# gereedschap, werktuig, wapen)
- ungul = instrument met puntige haak
¶ Angelen: Uit diverse feiten blijkt dat de Oer Angelen hebben gewoond in Angeln, een regio in Sleswig (NdDuitsland) Volgens de mythologie is de naam Angeln afgeleid van Ingwi, de stamvader van de Angelen. Via Ingwilund > Ingland > Angland > Angeln. Volgens een andere theorie is de naam Angeln echter afgeleid van de hoekvorm van het gebied. (> Angeln/kaart) Angel betekent namelijk o.a. hoek. Angelen zijn dus bewoners van "Hoekland" en zouden navenant Hoeken heten. Die naam duikt vele eeuwen later op in Nederland bij de Hoekse en Kabeljauwse Twisten (1350-1490). De Hoeken zijn in die Twisten de gezagsgetrouwen, die de kant van landsvrouwe Margaretha kiezen. Naar zeggen doelt de naam Hoeken op de (vis)haken waarmee de Hoeken de Kabeljauwen willen vangen. Als zodanig is de naam Hoekland voor Angeln niet zo vreemd. > Oer Angelen
¶ De Anglische koningen en adel in Engeland hebben hun roots in Angle (Angelland) op het Continent. Met hun migratie naar Brittannia nemen ze hun continentale normen en waarden mee naar hun nieuwe homeland en geven daar nieuwe vormen aan. Ivan en Raymond Mitford-Barberton schrijven daarover in hun boek 'The Bowkers of Tharfield':

The Mitfords of Mitford trace their ancestry back to those remote times when the Anglian kingdom of Northumbria was a power in the land; when Oswald, Edwin and Cuthbert were not merely names, but living personages, asserting their power and influence in Church and State and social life. Northumberland is still favoured with not a few families which, like the Mitfords, lay claim to this honourable distinction. The Ridleys, formerly of Willimoteswick, now of Blagdon, the Middletons of Belsay, the Swinburnes of Capheaton, the Crasters of Craster, and probably a few others still represented in the country, though not directly connected with their ancestral properties, are distinguished for their descent from the old Anglian Nobility, who, having "come in" hundreds of years before "the Normans", brought with them, fostered and developed, the fundamental principles of those free institutions which made and have maintained England's greatness.

¶ Winkelhaak: Anglisch: wincelhaca, haca, hoc = winkelhaak.
NB: in de haak = in de winkelhaak = in orde (# Van Dale Etymologisch Woordenboek)
Symbool voor architectuur en bouwkunde. Attribuut van de apostel Thomas, schutspatroon van de architecten. De winkelhaak is identiek aan het teken voor het getal 7, in religies en mystiek een heilig symbool, dat vaak het goddelijke voorstelt. Ook stelt het voor de deugdzaamheid en rechtvaardigheid. De winkelhaak wordt ook gezien als symbool van de geest die de materie overwint. Als zodanig wordt het vaak gevonden op graven van Vrijmetselaars, een beweging die formeel ontstaat op St Jansdag 24 juni 1717 met de oprichting in Londen van de eerste Grootloge. De voorgeschiedenis begint echter al in de Middeleeuwen uit de Britse Steenhouwers Gilde, de (stone) Masons. Het symbool verwijst daarom mogelijk ook naar de pikhaak, waarmee steen wordt uitgehakt. > Winkelhaak
 

** Angol, Angolstaf, BHC, Winkelhaak, Gamma, HACV, Hocingum, Hockham
# Oosthoek 1980, LHS, HKT, DAB, KBG
 

Hoekendaal:
Mogelijk voormalig veld langs de Hoekendaalseweg in Warnsveld. De regio wordt rond 200vC bevolkt door Angelen uit Berkelland. De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch hoc (hoek, haak) + dael (dal, laagvlakte).
¶ Opmerkelijk is de term hoeken in de naam, zijnde meervoud van de term hoek. De term kan betrekking hebben op de twee hoeken in de weg, ofwel haakse bochten. Dat zegt dan echter wat over de weg. Niet over het veld. Het veld aan de Hoekendaalseweg zal hooguit maar één hoek kunnen hebben.
¶ Ook in Bakel bij Helmond in Noord Brabant ligt een buurt met de naam Hoekendaal. De regio aldaar wordt rond 405nC bevolkt door Angelen uit de Betuwe. Mogelijk zijn het soldaten uit het leger van Offa van Angeln, die in die tijd een militaire campagne voert tot aan de Maas. > Offa van Angeln
¶ Er bestaat ook een familienaam Hoekendaal. Dit bevestigt dat er inderdaad ooit ergens een locatie was met die naam. Familienamen worden immers vaak ontleend aan de regio waar de mensen wonen. Dit zijn de zgn herkomstnamen.
¶ Gezien het voorgaande zal de term hoeken in de regionaam Hoekendaal betrekking hebben op de regio zelf. Een regio dus die iets te maken heeft met hoeken.
¶ Frankenthal in Rijland Pfalz is een regio dat ergens rond 200nC is bevolkt door Franken uit Beieren. Frankenthal betekent derhalve het dal der Franken. Analoog hieraan kan Hoekendaal in Warnsveld betekenen het daal der Hoeken.
¶ Als Hoekendaal inderdaad de betekenis heeft van het land der Hoeken, dan gaat het hier mogelijk om Angelen. Immers: Anglisch angul, angol (angel, hoek, haak, vishaak) = Anglisch Angel (Angel = lid van het volk der Angelen) = Anglisch hoc (hoek, haak).
¶ Per saldo lijkt de regionaam Hoekendaal dus te betekenen: de regio waar Hoeken (i.c. Angelen) wonen.
** Hoeken, Boggelaar, Warnsveld, Hocingum

Hoekman:
Familienaam. Komt 1947 in Nederland totaal 1175x voor met toppen van 474x in Overijssel en 152x in Drente. In 2007 komt de naam totaal 2182x voor met top van 121x in Zwarwaterland (Overijssel). De naam Hoekman lijkt derhalve afkomstig uit die regio. Zwartwaterland wordt rond 50vC bevolkt door Angelen uit het Vechtdal. De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch hoc (hoek) en man (man).
# Meertens Instituut 10.8.2010, KBG

Hoenderloo: > Hoene

Hoenders:
()A cic (kip), cicen (kuiken), cicentheof (kiekendief; # roofvogel), coco (haan), fesant (fazant), fether (veer), hana (haan), henn (hen), honcreamere (hoenderkoopman), hone (=A houn), hondere (hoenderhouder), hondery (hoenderij), hone (hoen, hoender), hones (hoenders), honta (=A hounta), hontheof (kippedief, honwaithe (hoenderwei), houndere (hoenderhouder), houndery (hoenderij), houn (hoen, hoender), houndre (hoender), hounta (hoenderveld), pawa (pauw), pea (pauw), pertrich (patrijs), roastar (haan), rystar (haan), sandhone (zandhoender = hoender die in zandgebieden leeft), snawhana (sneeuwhaan), tute (kip), tutert (kippenveld), worhona (woerhaan; # korhoen)
¶ 200vC++: NO Nederland is eeuwenlang een gebied met grote moerasvelden afgewisseld door heidevelden, plassen en zandhoogten met wat bomen waar mensen wonen en werken. Een arm bestaan. Ze houden kippen en geiten en verzorgen een moestuin met groenten en andere planten om zich in leven te houden.
¶ 750nC++: Grote hofsteden kenmerken zich in de Middeleeuwen door o.a. het houden van hoenders. Bron MHD (p17,19) schrijft:

Bij de aanwezigheid van hoenders en grond verwacht men juist zoals in Wassenaer een hof van domaniale snit ...
Men ziet hier toch hoenders in verband met domaniale structuren.

Een enkele keer kom je in documenten uit die tijd [800nC++] herinneringen aan Haarlo [bij Neede/Gld] tegen. ... Belasting werd in natura betaald. Lang nog lees je dan ook nog van 'mishoenders' op 11 november (St. Maarten) voor de pastoor en eieren voor de koster (die moet hij overigens wél zelf komen halen). We vonden trouwens een klacht van de pastoor waaruit blijkt, dat de kwaliteit van de mishoenders nog wel eens te wensen overliet: die kippen moesten toch op z'n minst in staat zijn om op de rand van de mand te springen.

Hoene:
Kaart KVL/1557 (Veluwe) toont de locatie Hoene, zijnde het huidige Hoenderloo. De regio Hoenderloo wordt rond 100vC bevolkt door Angelen uit de regio Apeldoorn. Aangezien Hoene later Hoenderloo heet, wordt bevestigd dat Anglisch hone = hoen, hoender. De naam Hoenlo lijkt derhalve afgeleid van Anglisch hone, houn = hoen, hoender.
¶ Gezien de vrij hoge ligging van Hoenderloo lijkt de uitgang -lo uitgelegd te moeten worden als afgeleid van Anglisch hlaw = loo = hoogte, lage heuvel; ME low. Hoenderloo betekent dus: de hoogte waar hoenders gehouden worden. Grote hofsteden kenmerken zich in de Middeleeuwen door o.a. het houden van hoenders. Bron MHD/p17,19 schrijft:

Bij de aanwezigheid van hoenders en grond verwacht men juist zoals in Wassenaer een hof van domaniale snit ...
Men ziet hier toch hoenders in verband met domaniale structuren.

Hoenlo:
Locatie bij Olst in Salland. Kaart RZA/38 (1773) toont aldaar een kasteel met de naam Hoenloe.
¶ De naam Hoenlo zal gezien de conclusies bij Hoene evenals Hoene kunnen zijn afgeleid van Anglisch hone (hoen) + hlaw = loo = hoogte, lage heuvel. Hoenlo betekent dan: de hoogte waar hoenders gehouden worden. Grote hofsteden kenmerken zich in de Middeleeuwen door o.a. het houden van hoenders. > Hoene, Hoenders
¶ Groot Hoenlo: Kasteel aan de Diepenveense weg in Olst. Een fraai gebouw uit de 14e eeuw, omringd door een gracht en vele bomen. In de loop der eeuwen is het kasteel enige keren verbouwd.
- Historie:
1357 oudste vermelding in de analen van Deventer
1365 belegerd
1394 Wolter Machoris eigenaar
1420 Jan Meusz van Cranenburg mogelijk bewoner/eigenaar
1603 bewoond door Elisabeth van Haersolthe, weduwe van Gerrit van Laer
1603 sterfgevallen door de zwarte dood
1663 verkocht aan Rutger van Haersolthe, militair onder de stadhouder van Friesland
1763 verkocht aan Gerbrand Johan Wyborch voor Fl 25.000,-
1802 verkocht voor Fl 65.000,- aan Jan Willem Teding van Berkhout, raadsheer bij het hof van Holland in Den Haag
1893 uitbreiding en verbouwing
1905 verkocht aan familie Des Tombes
1985 verkocht aan Vereniging van Eigenaren van Groot Hoenlo

Hoeveelheid: (HVH:)
()A aefre aelc (ieder, iedereen), aeg (ieder), aeghwelc (iedereen), aegther (ieder, elk, beide), aeghwaether (=A aegther), aelc (elk, ieder), aelda (al de, alle, alles), aenig (enig, iemand), al (=A all), all (alle), alaeg (vaak), althomid (samen, bijelkaar, totaal), ba (=A bathe), bathe (beide, beiden, allebei), begen (=A bathe), bidaele (ten dele, enigermate, enigszins), bita (beetje), bulc (bulk), crude (menigte), dael (deel), dilde (=A dulde), dulde (gering, onbelangrijk), eag (ieder), eaglic (ieder, iedereen), ealla (alle, helemaal), eallunga (allemaal, helemaal), eather (ieder), eatherane (iedereen), enig (enig, iemand), etlic (ettelijk), fea (=A feawa), feawa (weinig, enkele), fela (veel, vele), ful (veel), ful oft (heel vaak), gadde (verzameling, samenraapsel), gean (=A gin), genog (genoeg), gin (geen), grup (groep), hwat (wat, iets), itlig (ieder, elk), manig (menig), manigfald (menigvoud), manigly (meniglei), monig (=A manig), naenig (=A ne aenig = niet enig, niemand), nan (=A ne ane = geen), neather (=A ne eather = niet ieder = niemand), nits (niets), nowiht (nul, niets), ofereode (overvloed), oferig (overig), ol (alle), olla (alle), pise (gewicht), red (aantal), rim (aantal), scaers (schaars), scearu (schare, menigte, deel), sleamp (flinke scheut, grote hoeveelheid), som (sommig, enig), spear (beetje), sum (=A som), sumb (som), summat (iets), summick (sommige), threat (menigte), unarimedlicu (talloze), unfurlic (ongeveer), ungefurlic (ongeveer), wiht (iets), wofull (hoeveel)
** Tellen, Maten & Gewichten

Hof:
Anglisch: hof, hofe, have.
Betekenissen in historische volgorde:
- tuin
- omheind stuk grond
- boerderij met landerijen (-500nC)
- hoeve, huis, woning
- zetel van grootgrondbezitter; complex gebouwen omgeven door een gracht of wal; beheercentrum van omringende landerijen (500-800nC)
- woning van een vorst annex gebouwen, landerijen en personeel (800nC++)
- zetel + raad van de vorst + hoogste rechtsinstantie (1000nC++)
** Hof Englandi
# WP, KBG

Het is de oudste geregtsplaats in Gelderland, ook HEERENHUL genaamd, waar eenmaal de oudste bewoners der Veluwe geregt hielden, en waar weder, bij het herleven van het volkregt, de Geërfden van het dorp zamen kwamen, en dan kleine vonnissen, door of van wege eenen Ambtsrigter, velde. De naam ENGELAND en HEERENHUL herinneren misschien, even als de ENGELENBURG [bij Brummen], aan ene overheersching der Anglen en Saxen.

Dat Engelanderholt lag in een eenzaam oord, ver van een vrolijke stad of eene voorname verblijfplaats des hertogs, zoodat zijne voortdurende aanwending tot gerichtsplaats moet beschouwd worden als de voortzetting van een oeroud gebruik, uit een tijd dagteekenende, toen aan deze plek om bijzondere redenen een groot gewicht werd toegekend, doch dat in den loop der tijden geheel op de achtergrond is geraakt.

Hofdagen:
Anglisch: hofdaegas = hofdagen =A hoffeasten = hoffeesten = Middeleeuwse traditie waarbij de koning iedereen uitnodigt om gratis bij hem feestelijk te komen dineren. Couchy dicht daarover:

Dit was upten Tsinxendag,
Dat men den edelen coninc sach
Crone draghen ende houden hof,
Om te meersene zinen lof.
Te hove ghingen si daer naer.
Open so stoeden al die doren:
Na des hoves toe behoren
Ende na des daghes hoecheit
Was thof niemen wederzeit
Was hi cleene ofte groot.

Hofstede:
Ook hofstad genoemd.
Groot woonhuis, boerderij of hoeve met grond.
Grote hofsteden kenmerken zich in de Middeleeuwen door o.a. het houden van hoenders. Bron MHD (p17,19) schrijft:

Bij de aanwezigheid van hoenders en grond verwacht men juist zoals in Wassenaer een hof van domaniale snit ...
Men ziet hier toch hoenders in verband met domaniale structuren.

Hofstelsel: > Horigheid

Holdo van Angeln (c 215-275nC) (HVA:)
Legendarisch figuur, die omstreeks 215nC moet zijn geboren. Rond 250nC settelt hij zich met zijn gevolg aan rivier de Treene in toenmalig centraal Angeln. Daar sticht hij een nederzetting, die later wordt genoemd Hollingstedt: de woonstede van Holdo.
¶ Holdo is volgens de overlevering een regionale machthebber. Mogelijk is Holdo geboren in of nabij Haithabu aan de oostkust van Angeln. Dat gebied wordt namelijk sinds circa 200nC langdurig getiesterd door Denen.
** Hollingstedt

Hollingstedt:
Dorp aan rivier de Treen (Trene) in regio Ditmarschen in NW Angeln, ter hoogte van Kiel. Hollingstedt is de hoofdplaats van district Dithmarschen. Anno 2009 wonen er circa 1000 mensen. De oudste vermelding is Hollingstede (1329). Het dorp zal derhalve veel ouder zijn.
¶ De naam Hollingstedt lijkt afgeleid van Anglisch hol (laagte) + ing (volk) + stede. Dus: de stede van het volk bij de laagte. Anderen menen: stad op de heuvel. Of: oord bij het bos. Of: nederzetting van het volk van Holdo. Holdo zou dan een regionale machthebber zijn.
¶ Er zijn twee grafheuvels gevonden die dateren van circa 3000-1400vC. Ook ligt er een oeroude zandkuil met de naam Hallith.
¶ Op een kaart van 1596 staat geschreven dat vanuit Hollingstedt in 449nC Angelen per boot naar Brittannia migreren. (> Vortigern)
¶ De oude haven van Hollingstedt heeft vele archeologische vondsten opgeleverd, waaruit blijkt dat aan de Lahmenstraat in de Middeleeuwen schepen zijn gebouwd en gerepareerd. Ook is een locatie gevonden waar veel tufsteen uit het Rijnland was opgeslagen. Deze tufsteen is gebruikt voor de bouw van vele kerken in Noord Angeln. E.e.a. geeft aan dat Hollingstedt al vroeg contacten heeft met andere regio's in NW Europa.
¶ Hollingstedt ligt ruim 20 Km vanaf de kust van de Noordzee. De stad heeft een goede verbinding naar Haithabu in Angeln aan de Oostzee. De afstand Hollingstedt tot Haithabu bedraagt circa 16 Km.
¶ De oude haven van Hollingstedt ligt anno 2010 circa 5 Km van het water van de Treene. Lang geleden lag de haven echter nog aan het water. Mogelijk heeft dat te maken met de stijging van het water van de Noordzee in 300-500nC. Daarna trok het water weer langzaam terug. Hollingstedt kan dus zijn gesticht rond 500nC. Uit die tijd zijn ook vele vondsten van aardewerk gedaan, die getuigen van een levendige interregionale handel.
¶ Rond 449nC migreert een groep Angelen vanuit Hollingstedt in Sleswig naar Brittannia. Hollingstedt ligt zowat in Centraal Sleswig, grenzend aan Angeln. Ruim 20 Km vanaf de Noordzeekust. Dat de migratie vanuit Hollingstedt plaats vindt, lijkt te bevestigen dat Sleswig inderdaad diep landinwaards werd overstroomd door water van de Noordzee en de Oostzee. Normaliter vertrekken migranten namelijk vanuit havens aan zee.
¶ In het centrum van Hollingstedt staat de St Nicolai Kerk (Ev.Luth.), gebouwd in de 12e eeuw. Waarschijnlijk stond er eerder een houten kerk. Verder staat er het Hollinghus, oorspronkelijk gebouwd in de 8e eeuw nC. Dus circa 750nC.
¶ Aangezien kerken oorspronkelijk pas werden gebouwd als er minstens 100 mensen wonen, zal rond 750nC de bevolking dat aantal kunnen hebben bereikt. Met de normale demografische groeifactor 3x per euuw, zal de groei als volgt kunnen zijn geweest:
250nC-2 > 350nC-4 > 450nC-11 > 550nC-33 > 650nC-100 > 750nC-300
Dit betekent dat Hollingstedt rond 250nC is begonnen te bestaan. Mogelijk dat genoemde Holdo daar toen de nederzetting heeft gesticht. Hij zal geboren kunnen zijn rond 215nC.
¶ Hollingstedt wordt genoemd in de Knytlings Saga uit de 13e eeuw.
¶ De schrijfwijze Hollingstede (1329) en Lahmenstraat doen vermoeden dat het Anglisch in deze contreien dicht bij de Nederlandse taal staat. E.e.a. is onder diverse andere items al eerder geconstateerd.
** Migratiestromen, M35, DGF, Demografie, Holdo van Angeln
# gubrun.de 8.6.09, hollingstedt.de 9.6.09, DAB, KBG

Holsloot:
Dorp bij Coevorden gelegen aan de Verlengde Hoogeveense Vaart, gegraven rond 1860. De regio wordt rond 300vC bevolkt door Angelen uit Emmen. De naam Holsloot lijkt derhalve afgeleid van Anglisch hol (hol, gehucht, laagte) + slath (sloot, plas). Naar zeggen ligt het gebied inderdaad nabij een laagte.
¶ Holsloot is al vroeg bewoond. Aldaar is namelijk een urnenveld met een zgn kringgrep (kringsloot) gevonden, daterend uit de Vroege Yzertijd (700-400vC).

Holten:
Stad in Twente. De regio wordt rond 200vC bevolkt door Angelen uit Noord Twente. De naam Holten lijkt derhalve afgeleid van Anglisch holt (bos) + thun (tuin, erf). Volgens Anglische naamregels dus: het erf bij het bos. > Maashees
¶ Bolder is een hooggelegen grond in Holten nabij de A1, waar aan de Markelose kant de pleisterplaats Bolder ligt. De Bolderweg in Holten herinnert aan de locatie Bolder. Bolder is een Anglische naam voor de Germaanse god Balder, afgeleid van bold (boud, sterk).
¶ Nabij de Bolderweg in Holten loopt de Aalpolsweg naar de top van de Bolderberg. Ael betekent in het Anglisch offerplaats, tempel. Het lijkt daarom waarschijnlijk dat op de Bolderberg ooit een tempel stond ter verering van Bolder. Heuveltoppen waren bij de Angelen en andere Germanen zeer geliefd voor het vereren van een god, stamvergaderingen en rechtszittingen.
¶ In het buitengebied van Holten loopt een landweg met de naam Pasopweg. Deze naam lijkt afgeleid van Anglisch paes (kleurrijke grond) + sop (berg) + waeg (weg).
¶ Achter het spoorstation en aan de voet van de Holterberg loopt de Steenroddeweg. Deze wegnaam lijkt afgeleid van Anglisch stin (steen) + rodda (buurt) + waeg (weg).
¶ In Holten staat een wooncomplex met de naam Smidstea. Deze naam lijkt afgeleid van Anglisch smidh (smid) + stea (stee, verblijfplaats).
¶ De naam Holten komt in Engeland voor als Holton bij steden in Lincolnshire, Norfolk en Somerset. Dit zijn historisch Anglische regio's.
** ASA, Maashees, Bolder, Pasop, Lincolnshire/Holton, TEHA
# FRI, DAB, KBG

Holten:
Gehucht bij Ane in Drente. Anno 1188 Holton genoemd. #CAV/p117

Holterhoek:
Regio bij Eibergen. De naam is afgeleid van Anglisch holt = hout, bos + hoc = hoek.
Holterhoek is dus oorspronkelijk een oude Anglische nederzetting. Gezien de historische migratiestromen zullen de Angelen zich daar circa 200vC hebben gesetteld. In de Holterhoek loopt de Kranenweg. Deze naam duidt ook op Anglische aanwezigheid. Kraan(vogel) is namelijk afgeleid van Anglisch cran.
** Kranenweg, Eibergen, ASA

Holthees:
Dorp bij Boxmeer in Noord Brabant. De naam Holthees lijkt afgeleid van Anglisch holt (hout, bos) en haesa (hees = bos bestaande uit één soort bomen of struiken). Gezien de Anglische vorming van plaatsnamen moet dit gelezen worden als: de hees (bos met één soort struiken) bij het (gemengde) bos. De regio is mogelijk rond 100nC bevolkt door Angelen afkomstig uit ZO Gelderland (Liemers en Veluwe).
** Maashees, ASA

Holting: (HLT:)
()A holting (vergadering), hund (hont = landmaat), hundman (hondman = hoofdman van gebied van 1 hont groot), hundman (hondman = hoofdman, aanvoerder, kapitein), hundred (honderd), hundred (gebied van 8000 Ha), hundred (legergroep van 100 man uit zelfde regio), hundred (regio die 100 man moet leveren voor defensie), hundred (deel van een graafschap), hundred eolder (=A hundman), hundredman (=A hundman), hundscot (afgebakend stuk grond van 1 hond), wic (wijk, buurt), wicheafd (wijkhoofd), wichus (wijkhuis), wicheafd (wijkhoofd), wicman (wijkhoofd)
¶ Een holting is een vergadering van een hundman met de wicmans (wijkhoofden) in zijn hundred.
** Hundred, Hundreds, Hundman, Landinrichting

Holtwick:
Voormalig dorp in Noord Empe op de Veluwe.

Holtwick:
Dorp bij Bocholt in Westfalen. De naam is afgeleid van Anglisch holt = hout, bos + wic = wijk. Dus: Boswijk. De Angelen hebben zich daar circa 150vC gesetteld.
** ASA

Holwoning: > Holwoningen

Holwoningen:
()A holhus (holwoning), holman (holbewoner), holstede (kleine woning)
¶ Rond 1900 leven nog vele Nederlanders in een holwoning. O.a. Johan Kempfe met zijn hond Siep aan de weg van Assen naar Rolde. Kolenbranders bij Hierde en Nunspeet op de Veluwe in holwoningen annex plaggehutten. In een dorpje in Zuid-Limburg wonen mensen in grotwoningen. #NVL

Hond: landmaat > Hundred

Honden:
()A balcan (blaffen), balchund (waakhond), barcian (blaffen), beorcan (blaffen), bicce (teef, vrouwtjeshond), bracka (brak, jachthond), dog (dog, hond), dogcarre (=A hundcarre), fahnian (kwispelen, kwispelstaarten), foxhound (=A bracka), gilpan (janken), grighound (hazewind), helhound (hellehond; # mythologie), hergy (hond voor de lange jacht), hirdhound (herdershond), houlan (huilen), hound (hond, jachthond), hund (hond), hundcarre (hondekar = kar getrokken door 1 of meer honden), hushound (huishond, waakhond), racca (speurhond), ranan (rennen, lopen), sceapdog (schapenhond), snifdog (speurhond), spraechund (spreekhond = hond om tegen te spreken; bv bij eenzaamheid), staeghound (jachthond), tife (teef), wint (windhond)
¶ 8000vC++ Mensen houden honden: (#DWO)
¶ Mogelijk zijn honden de oudste huisdieren van de mens. Vele culturen associeren de hond met de dood: hij bewaakt het dodenrijk, is zieleherder en bemiddelt tussen de Levenden en de Dodenwereld. Zoals o.a. Anubis (Egypte) en Cerberus (Grieken). Vele culturen zien in de hond door zijn wijsheid, sexualiteit en trouw de stamvader van de beschaving. Ook als helper voor de zwakken. Een witte hond symboliseert goedheid en vroomheid.

Haithabu is een zeer grote stad aan het uiterste eind van de wereld oceaan... De bewoners aanbidden Sirius [de Hondster], behalve de Christelijke minderheid die een kerk heeft...
...
Verder, nooit heb ik slechter horen zingen dan van deze mensen. Het is een grommen dat uit hun kelen opwelt, gelijk dat van een hond, maar dan nog meer beestachtig.

 
Honderd:
Alias: De Honderd. Buurt bij Loppersum. De naam is afgeleid van hont of honderd. De regio wordt rond 500vC bevolkt door Angelen uit Oldambt. De naam Honderd lijkt derhalve afgeleid van Anglisch hundred, wat is afgeleid van Anglisch hund (honderd) + red (rode = gerooid land) = regio met 100 stukken gerooid land.
¶ Anglisch hundscot = afgebakend stuk grond van 1 hond (landmaat; Angl: hund). Deze term is synoniem aan de Anglische term hundred (honderd = regio met 100 stukken gerooid land).
¶ De term hundred is door de Angelen ook gebruikt voor een gebied dat in oorlogstijd 100 man moet leveren voor de weerdienst. Elke hiw (huishouding) in een hundred moet 1 man leveren. Een hundred bestaat dus uit 100 huishoudens.
¶ Een hundred is circa 42 Ha = circa 650 x 650 M2 = circa de grootte van een gehucht. De buurt Honderd bij Loppersum kan derhalve van oorsprong een Anglische hundred zijn geweest.
** Hundred, Hundreds

Honderd: > Honderdschap
Honderd Morgen: buurt bij Doornenburg aan Pannerdens Kanaal (Rijn)
Honderdjarige Oorlog Engeland-Frankrijk (1337-1453) > HJO
Honderdschap: clan, gehucht, bewakingszonen, etc > Hundred
Hondman: legerleider > Hundman

Hondschot:
Anglisch hundscot (hundred) = afgebakend stuk grond van 1 hond (landmaat; Angl: hund). 1 hond = landmaat; 1 hont = 1/6 morgen = 0.14 Ha
¶ De term hondschot komt ook voor in:
- Groot Hontschoten in Teuge: voormalige boerderij omgebouwd tot De Levenstuinen, een tuincomplex van 2 hectare.
- Hondschote: een gemeente in Frans-Vlaanderen, in 1582 ingenomen door de spanjaarden.
- Honschoten (Van), een familienaam afkomstig uit Haarlem.
** Hundred, Hundreds

Hondsrug:
Zandrug van 70 Km lang tussen Glimmen bij Groningen en Emmen in Drente. Gelegen op 20 meter boven NAP. De Haantjeduin in de Emmerdennen ligt 26.5 meter boven NAP. Ze is daarmee de hoogste heuvel van Drente.
¶ De Hondsrug is rond 300vC bevolkt door Angelen uit Zuid Groningen. De naam lijkt derhalve afgeleid van Anglisch hound (hond) + hrycg (rug, bergrug). Kennelijk doet het gebied daaraan denken.
¶ In de periode 300-500nC stijgt het water van de Noordzee en Oostzee steeds hoger. Zware stormen veroorzaken grote overstromingen. Veel land verdrinkt. Rond 470nC komt het water tot circa 15 Km van Deventer.
¶ In de periode 450-500nC vluchten steeds meer Angelen naar de hoge zandgronden in NO Nederland. Dat gebied wordt echter in de zelfde periode geteisterd door overmatige groei van de vegetatie door de toegenomen natheid. Het land wordt daardoor moeilijk te bewerken. Circa de helft van alle Angelen migreert daarom naar Brittannia.
** M35, Engelandvaarders, Offehaar

Honing: > Imkerij
Honkvast: > Culturalimse
Hontman: > Hundman
Hoofdstad: > HHA

Hoogakkers:
Graanakkers uit de periode 500vC++. O.a. in het Noordse Veld in Drente. Het zijn bedden van 40-50 meter lang en 4-5 meter breed. Ze liggen lager dan raatakkers en zijn afgesloten door diepe greppels. De greppels dienden voor de ontwatering. De aarde uit de greppels werd gebruikt om de akkers te verhogen. #OBN/p226
** Raatakkers, Noordse Veld, Negen Bergen

Hooi: > Hooiland

Hooiland:
()A bindere (binder, hooibinder), fleatmaed (vlietmaat = hooiland aan water), geaffel (gaffel = hooivork met 2 punten), haeseltid (hooitijd), hieg (hooi), hiegan (hooien), hiegbaerg (hooiberg), hiegland (hooiland), hiegslaeg (hooislag, laaggelegen hooiland), hiegsticc (hooiberg), hoy (hooi), hoyan (hooien), hoybaerg (hooiberg), hoygyr (hooigeur), hoyland (hooiland), hoymaent (hooimaand = juli), hoymowere (hooimaaier), hoypluccere (hooiplukker; # ambacht), hoyreac (hooirek, hooiberg), hoyreapere (hooimaaier), hoyreath (=A hoyreac), hoysceadd (hooischuur), hoyslaeg (hooislag, laaggelegen hooiland), hoystacc (hooimijt), hoysticc (hooiberg), hoytid (hooitijd), hoywaegn (hooiwagen), hreac (hooistapel), maed (maat = laag gelegen grasland bestemd om te hooien), mowan (ww maaien), mowe (maailand, grasland), muga (hooiberg, hooizolder), muha (=A muga), reac (hooistapel), reap (touw), reap (rijp), reapan (vastbinden, oogsten, maaien), reapere (maaier, oogster), reaphoc (sikkel), rec (hooistapel), reke (reek, riek, hooivork, mestvork, hark), rekian (reken, harken), ripan (rijpen, maaien, oogsten), ripe (rijp), ripere (=A reapere), riphoc (sikkel), scarc (driepoot om hooi te drogen), sceaf (schoof, bos, bundel), scocc (hooiopper, hooihoop = 12-16 schoven), stacc (hooimijt), upper (=A scoc), wesbeam (paal op een hoop hooi)
** Maaien, Grasland, Veeteelt

Hoolingerveld:
Gehucht bij DenHool/Coevorden. Bron SDV/p281 schrijft dat aldaar resten zijn gevonden van bewoning rond 400vC. Uit deze resten zou blijken dat sinds die tijd woningen meer buiten het akkercomplex worden gebouwd, maar wallen in gebruik blijven als akker.
¶ Het aangrenzende Holsloot wordt al rond 550vC bevolkt door Angelen uit Noord Drente. De naam Hoolingerveld kan derhalve zijn afgeleid van Anglisch hol (hol, gehucht, laagte) + ing (volk) + feld (veld).

Horeca:
()A aenganghus (cafee, restaurant), aenholt (herberg, pleisterplaats, uitspanning), aenholtan (aanhouden, aanleggen), bidan (beiden, wachten, afwachten, verbeiden), biding (uitspanning = plaats waar paarden uitgespannen worden en verwisseld met uitgeruste paarden), booza (zuiptent, bar), cuyrhus (kroeg, cafee), discthegn (disdienaar, ober), drancheall (drankhal), drenchus (drankhuis, bar, cafee), drincgield (drinkgeld), drinchus (drankhuis, bar, cafee), godhus (herberg), herebeorg (AVA here=leger + beorg=borg= legerplaats, kazerne, herberg), lyshus (drankhuis, slijterij), lysig (dronken), meadhal (drankhal, zuiptent), meodhal (drankhal, zuiptent), pothus (bierhuis), praethus (praathuis, kroeg, café), tappere (tapper = beheerder van een tapperij), tappery (tapperij = drankhandel)
** Herbergen, Consumptie, Dranken, Drinken, Pleisterplaatsen, Reizen

Horigheid: (xxx-1400nC) (HOR:)
()A corwey (karwei, heredienst), cyns (cijns, pacht, rente), eagtha (echte = band, relatie, huwelijk, groep), frona (vrone, vroon, domein, heer), frondeanst (vroondienst, heredienst), fronland (vroenland = land van de heer, gemene grond, meente), heir (heer, landeigenaar), her (=A heir), herlic (heerlijk = van de heer, landeigenaar), herlicdom (heerlijkheid), herr (=A her, heir), herscop (heerschap, landsheer, leenheer), hlaf (stuk brood), hlaford (broodheer, landheer, leenheer, heer), horrig (bn horig), horrig (zn horige), horrignis (horigheid), ladde (dienstman, jongen), laeth (laat, horige, lijfeigene, onvrije), laeth (landgoed, leengoed), laeth (leenbedrag), laethland (land van een laet), lean (leen, lening, lap grond), leanan (ww lenen), leaning (lening), thyns (=A cyns), tins (=A cyns)
¶ Hofstelsel: Pachtsysteem dat tot de 14e eeuw in Nederland en elders heeft bestaan.
Centraal staat een hof met een aantal boerderijen in de buurt. Arme boeren kunnen hun pacht betalen door diensten te verlenen aan de heer van het hof. Dit zijn de zgn herendiensten. Ze moeten o.a. het land van de hofheer bewerken.
¶ Echte: De echte is de band van de boer met zijn heer en diens land. De boeren raken zo gebonden aan dit systeem, dat ze in feite als horigen worden beschouwd. Ze mogen het land niet meer verlaten zonder toestemming van de hofheer. Dit systeem wordt zelfs erfelijk. Ook de kinderen van de boer zijn automatisch horig. Bij verkoop van land worden de horigen meeverkocht.
¶ Cijns: Cijnsen zijn verplichtingen van de horige aan zijn heer. Als de horige wil verhuizen, kan hij deze verplichtingen afkopen tegen een bepaald getaxeerd bedrag, dat hij aan de heer moet betalen.
¶ Lex Salica (550nC++): Als een heer een horige (lito) vrijlaat, moet hij volgens de Lex Salica de volgende zin uitspreken:

Maltho thi afrio lito.  ofwel  Ik meld je, ik laat je vrij horige.

In de middeleeuwen was geld als betaalmiddel schaars, behalve in gebieden waar handel werd gedreven. In de agrarische Achterhoek was er sprake van ruilhandel en belastingen werden in natura betaald. Ook herendienst werd daartoe gerekend. Na circa 1250 veranderde er iets: er kwam meer geld in omloop, de pacht kon betaald worden en menige horige kocht zich nu vrij.

Horsa van Angeln (c 410-460nC)
Legendarisch figuur die samen met zijn vriend Hengest (Engist) van Anglen via Humsterland in NW Groningen rond 449nC naar Brittannia reist om daar te vechten tegen de Picten. Later trekken ze samen verder naar Kent, waar Horsa rond 460nC omkomt in een veldslag tegen autochtone strijders.
** Hengest & Horsa

Horstmar:
Dorp bij Steinfurt in graafschap Bentheim.
Otto van Horstmar (c 1162-1222): ghm NN; udh: Wilhelm, Bernard en Xx
Wilhelm van Horstmar (c 1195-1255): oudere broer van Bernard (gst 1227); kinderloos gestorven
Bernard van Horstmar (c 1197-1227): wordt genoemd in vele oorkonden; sterft 1227 in de Slag bij Ane (ZA)
Xx van Horstmar (c 1200-1260): jongere broer van Bernard (gst 1227); vader van Otto (gb 1230)
Otto van Horstmar (c 1230-1290): zoon van Xx van Horstmar (gb 1200), een zoon van Bernard (gb 1197)
# Quedam/p108+109

Horus: > Balder, PgGen (Egypte, Soedan)

Hout:
()A aecholt (eikenhout), badding (dikke plank van grenenhout), baernte (veld waar brandhout wordt gehaald), bantholt (bandhout = dunne repen buigzaam hout; o.a. voor tonnen), bart (plank), barta (brede bijl), bartel (=A raefter), beam (balk), bort (plank), bortmyl (houtzaagmolen), braent (brandhout), caeppan (kappen, hakken), ceadrin (=A cedre), cedre (ceder, cederhout), cest (kist, kast), cestmakere (kast/kistenmaker), cestmakerste (kast/kistenmaker), clifan (klieven, kloven), clifian (=A clifan), creopalholt (kreupelhout), ebenyf (ebbenhout), ewholt (iefhout = taxushout), flearholt (vlierhout), fyrholt (brandhout), fyrwud (brandhout), gar (twijg), grenholt (greenhout = hout van grove den), hacce (veld met veel hakhout), haesa (kreupelhout), hauw (houw, slag, hauwan (hakken), hauwere (houthakker), heasa (kreupelhout), heasta (land met veel kreupehout), holt (hout, groep bomen, bos, boom), holtan (hout kappen en bundelen), holtbreal (houtzaak, houtmarkt), holtbrecere (timmerman, houthandelaar), holtbrecery (timmertoko, houtzaak), holtcopere (houthandelaar), holtcopery (houthandel), holthoc (berghok voor hout), holtman (houthandelaar), holtslaeg (nat laagland met bomen), howan (=A hauwan), hris (tak), hrisholt (rijshout), lael (buigzame twijg), kwasa (=A kwasing), kwasing (kwazing, rijshout, dun eiken hakhout of wilgenhout), logge (houtblok), loggfyr (houtvuur), mutsard (takkenbos, houtstapel), ost (knoest), pleanc (plank), raefter (houtschroot, brandhout), rodd (twijg), scegg (scheg = binthout, hardhout = houten kern van boomstam = boomstam zonder schors), sceggert (veld met veel binthout), scelf (plank, schap), slean (slaan, hakken), sleonan (hakken, kappen), sleone (hakhout), slete (dunne boomstam, paal), spanc (plank), spancere (plankenzager), speld (stuk hout), spon (spaan, plank), sproclan (sprokkelen), sprocleholt (sprokkelhout), Sproclemaent (februari), steg (loopplank, brugje), sticc (stok, pin), stocc (stok), strunc (stronk, boomstronk, stam, staak), tan (teen = wilgentak), tengel (=A raefter), timber (hout), treowyrhta (houtbewerker, schrijnmaker, timmerman), wearfholt (wervenhout = wilgenhout), windbraec (windbraak, kwazing = hout door wind geveld en gebroken), windfal (=A windbraec), wud (woud, hout), wudwyrm (houtworm)
¶ 100nC++: De Romeinen stoken veel hout. Dat is gebleken uit onderzoek van zgn oude lucht in poolijs. Mogelijk droeg dat bij tot de stijging van het water van de Noordzee in de periode 300-600nC en de grote natheid in Angelland in die tijd. > Klimaat, Grote Natheid

Houtskool:
()A aerle (els; # moerasberk), aler (els), alor (els), braend (brand, vlam), braendan (branden, verbranden), braendere (brander, destilleerder), braendery (branderij), braent (brandhout, fakkel), ceal (kuil, houtskool), cealholt (kuilhout = houtskool), ceol (=A ceal), ceolholt (=A cealholt), col (houtskool), colbour (kolenboer = handelaar in houtskool e.d.), colbraendere (kolenbrander = iemand die houtskool maakt), colbraendery (kolenbranderij = bedrijf dat houtkool maakt), cole (houtskool), coleman (kolenbrander), colheap (kolhoop = koolhoop = kleihoop waarin houtskool wordt gebrand), colhoc (kolenhok), colman (kolenbrander), colpitt (=A colpytt), colpytt (koolput = kuil waarin houtskool wordt gebrand), colsacc (kolenzak), colwearf (kolenwerf, kolenbranderij), cule (kuil, groeve, diepte, hol, mijn, put), cyle (kuil), cylene (koolkuil, koolput), cylholt (kuilhout, houtskool), elle (els), elsholt (elzenhout), kuyl (=A ceal), kyl (=A ceal), swelan (smeulen, traag branden)
¶ Houtskool wordt gemaakt door loofhout te verkolen bij circa 400 graden Celcius in een gesloten ruimte (meilner, kiln) zonder zuurstof. Hierdoor ontbrandt het hout spontaan tot het is verkoold. De opbrengst bestaat uit houtskool (35%), houtgas (15%), houtgeest (7%), houtteer (18%) en water (25%). Houtgas bestaat uit methaan, etheen, waterstof, etc. Houtgeest bestaat uit azijnzuur, methanol, aceton, etc. Houtteer bestaat uit olie, pek, etc.
¶ Als houtsoort werd vaak elzenhout gebruikt. Elzen zijn een soort moeraseik. Ze gebruiken veel water en worden daarom veel geplant in moerasgrond om deze droog te maken en geschikt voor landbouw of veeteelt. > Elzen
¶ 700vC++: De productie van houtskool begint in de Yzertijd omwille van het smelten van ijzeroer of ijzererts.
¶ 500vC++: In Twente wordt op diverse plaatsen moerasijzer gevonden. In Weerselo is gevonden een speerpunt. In de Waarbeek bij Hengelo een armband. De vondsten dateren van rond 500vC. In die tijd komen de eerste Germanen [Angelen] zich vestigen in Twente. (#GVT/p13)
¶ 500vC++: De oudste vorm van productie van houtskool is vrij zeker middels de cylene = koolkuil = kuil waarin houtskool wordt gemaakt.
¶ 336vC: De Griekse wetenschapper Theophrastus (c 371-287vC) schrijft in zijn boek "Over Stenen" (Lap. 16):

Onder de nuttige delfstoffen bevinden zich steenkolen, die zijn gemaakt van aarde en die branden als houtskool. ... Ze worden gebruikt door metaalwerkers.

 
¶ Vooralsnog is niet bekend wanneer de naam Angeln ontstaat of voor 't eerst wordt vermeld. Op de kaart "Mare Oceanum Germaniae" (Ao 1491) van Nikolaus van Kues zijn Angle of Angeln niet aangegeven. Wel de locaties Slewick (Sleewijk, Sleswig), Flesebe (Flensburg) en Tril. Ook is aangegeven Frisia, gelegen tussen de Wezer en de Elbe. Het kan betekenen dat de naam Angeln in die tijd niet bestaat of dat de kaartmaker Angeln niet kent of dat Angeln in zijn ogen voor de kaart niet belangrijk genoeg was. In de "Neuer Volks- und Familien Atlas" van Velhagen & Klasings (c 1925) is Angeln wel goed aangegeven. Angeln is dan al enige jaren deel van Duitsland. Het kan daarom zijn dat de naam Angeln onder de bevolking daar zeker al ruime tijd bestaat. Deze bevolking zal de betekenis van de naam Angeln dan zeker kennen en zich vrij zeker zien als nazaten van de Oer Angelen die zich daar rond 650vC hebben gesetteld.
** Angle, Angeln, Angologie, Angelland

 
HRAE: Historische Relaties tussen Angelland (Angle) en Engeland
-100nC--- Tubanten uit Twente naar N.Yorkshire ivm bouw Hadrian Wall > Tubanten
-430--+++ Massamigratie van Angelen naar Brittannia
-445++--- Angelen hebben militaire macht in Brittannia
-446----- Vortigern vraagt Angeln extra steun tegen Picten > PgBrit/Vortigern
-449++--- Offa van Angeln stuurt soldaten naar Brittannia > ASC
-449++--- Angelen, Saxen en Jutten migreren naar Brittannia > PgBrit/ASC
-449++--- Hasten via Kranenburg/Stade migreren naar Zuid Brittannia > Hasten
-449++--- Hasten stichten Hastings aan de kust van Zuid Brittannia > Hasten
-449++--- Hengest & Horsa -- Ypwinfleot/N.Brittannia-Angle > Hengest&Horsa
-450++--- Angelen migreren massaal naar Brittannia
-450--500 Angelen van Continent (Bernise/Z.Holland?) in Bernicia > PgBrit/Bernicia
-465--525 Snoad van Tuxfeld -- Tusveld/Twente-Nottingham/GB
-468----- Anglische vloot van 400 schepen van Haithabu naar Rijnmond > Radiger
-470----- Icel van Angeln migreert met vele stamgenoten naar Brittannia > M35
-471----- Icel van Angeln sticht Anglisch koninkrijk Mercia in Brittannia
-678----- York/Nhm noemt NO Nederlanders neven > Neven, Angle
-713--773 Lebinus -- Daventry-Yorkshire-Deventer > Lebinus
-742--809 Ludger -- Utrecht-Deventer-GroningerOmmelanden-Munster-Werden > Ludger
1688++--- Willem III van Oranje koning van Engeland en stadhouder van Nederland.
1712----- Vrede van Utrecht. Engeland belangrijkste wereldmacht.

HSA: Herkomst Stamnaam Angelen
¶ Volgens item Agon kan de naam Angelen afkomstig zijn van Agon, wat speer betekent, analoog aan de stamnaam Saxen, die is afgeleid van saexe, een bepaald soort kromzwaard. De Angelen kenmerken zich dan kennelijk door een specifiek gebruik van de agon en zijn daar dan zeer bedreven in, te vergelijken met de Saxen, die kennelijk dan veelal de saexe als wapen voeren en zeer bedreven zijn in het hanteren van de saexe. Op de helm van koning Redwald (gb 565) van East Anglia staan namelijk markant duidelijk afgebeeld soldaten met speren. (> Suffolk, Agon)
¶ Volgens item Angel kan de naam Angelen zijn afgeleid van de regio Angeln, welke naam is afgeleid van angel = uithoek.
¶ Volgens item Ingwi is de naam Angelen afgeleid van Ingwi = de stamvader der Angelen, die zich rond 665 vC in dat gebied vestigd. Ingwi is volgens overlevering een telg uit het Zweeds koningsgeslacht der Inglings. De nazaten van Ingwi noemen zich dan ook aanfankelijk Inglings, welke naam in de loop der eeuwen dan is verbasterd tot Angelen via de reeks Inglings > Anglingen > Angelen. Het woongebied van de Angelen is dan navenant verbasterd via de reeks Ingelund > Angelund > Anglun > Angeln. Deze veronderstellingen lijken zeer plausibel. Temeer daar Inge en Ingwi identiek naamvormen zijn.
¶ De meest redelijk lijkende herkomst van de naam Angelen is vooralsnog de Angol, een soort pikhaak gebruikt door de oorspronkelijke Angelen als gereedschap en bij nood als slagwapen. > Angol
** Angol, Angelen, Stamnamen

Huishouding:
()A hiw (huishouding), huscniht (huisknecht), husholdan (huishouden), husholding (huishouding), logtan (ww luchten), scear (net, netjes)
** Hiw, Huizen, KBB (Koken, Bakken & Braden), Hygiëne, Spinnen, Weefkunst, Kleding, Komhutten

Huisnamen:
Vroeger kregen vele huizen een eigen naam. Een huis werd vaak vernoemd naar de bouwheer of naar de locatie. De naam van het geslacht Kranenburg~ uit Bleiswijk bij Rotterdam was rond het jaar 1280 AD ontleend aan kasteel Cranenburch dat daar toen stond. Later geven nazaten van de Kranenburgs uit Bleiswijk hun familienaam weer door aan het huis dat ze ergens anders bouwen. Zoals Huys Cranenburg te Eikenduinen, Huys Cranenburg aan de Nobelstraat in het Hofkwartier van Den Haag, Cranborough House in Winchester (GB), Havezathe Kranenburg te Scharmer bij Groningen, Hoeve Cranenburg in Harderwijk, Hoeve Cranenborch te Vorden, etc.
¶ Anglische namen eindigend op:
-steen hebben vaak te maken met een stenen weg aldaar. #WAB/p67
-wal hebben vaak te maken met een ruïne aldaar. #WAB/p67
¶ Bron ZWH/p71 schrijft: "Vroeger had elke boererij z'n eigen naam, soms ook z'n eigen huismerk. Al wisselden de bewoners, de naam bleef dezelfde. De boer heette naar het huis en pas in de tijd van Napoleon kregen de meeste landbouwers een familienaam. Die naam was echter vaak alleen op het gemeentehuis bekend; buren en bekenden wisten hem niet.
** Namen

Huisraad:
()A bodel (boedel, inboedel, vermogen, erfgoed), bole (boel, inboedel, rommel), cortin (gordijn), dormatt (deurmat), flormatt (vloermat, vloerkleed), matt (mat, kleed, vloerkleed)
¶ Vondsten:
- 25nC Denekamp: boerderijen, waterputten, huisraad, aardewerk, etc > Denekamp
** Aardewerk, Meubels

Huiswater:
Betreft water voor huishoudelijk gebruik.
()A drincwaeter (drinkwater), huswaeter (huiswater)
** Water, Watervoorziening

Huizen:
()A all (huis), bacdore (achterdeur), bays (huis, hut, onderkomen), beara (huis, schuur), behausing (behuising), behusing (behuizing), belaf (verblijf), belle (bel), bencan (banken), bold (huis, woning), bole (huis en hof), bolhus (rond huis), boshus (boshuis), bosse (schoorsteenmantel, schouw), bothus (boothuis, woonboot), bourhus (boerenhuis, boerderij), bowhus (boerderij), brace (oud huis), bur (vertrek, huis), burscip (villa), byn (beun, bun = zolder of vliering met losse planken), caeg (sleutel), caemer (kamer), caete (=A cate), cait (keet, hut), caemphus (kamphuis), cass (kast, groot huis), cate (kate, boerderij), ceal (kelder), cealdre (kelder), ceame (oven, stookplaats, schouw), caemer (kamer), ceat (keet, hut), cell (huis, woning), cember (kamer), cess (=A cass), clinc (=A dorcric), clusenere (kluizenaar), cofa (vertrek, ruimte), cott (schuilhut, schuilplaats), dichus (dijkhuis), dor (deur), dorbelle (deurbel), dorcnobb (deurknop), dorcric (deurkruk, klink), dore (deur), dorstepp (stoep), dorstop (deurstop = blokje onder deur dat voorkomt dat deur dicht gaat), dorwaeg (ingang, poort), dorwecg (deurwig =A dorstop), dreappel (drempel), dwelling (woning), earding (huis, woning), first (=A fyrst), flet (huis, vloer), flor (vloer, etage), florcladhs (vloerkleden), fyrst (nok, daknok), geabel (=A geawel), geawel (gevel), goata (bijkeuken), grundhut (grondhut = ondergrondse hut), hale (huis), halhus (hallehuis), hall (huis), ham (huis, woning, woonplek), hamstede (heemstede = landhuis met singels), han (=A hume), haw (omheind of ommuurd huis), heall (hal, zaal, huis, landhuis, paleis), heard (haard, woonkamer), hedehus (heidehuis, huis op de heide), heorr (scharnier), heordh (haard), hole (riool, afvoer, greppel), holstede (kleine woning), homme (=A hume), hoose (huis), houle (=A hole), how (huis, hoeve), hrof (roef, dak), hrove (=A hrof), hume (huis, tehuis), humme (=A hume), hus (huis), hushold (huishouding), husinge (huis + alles wat erbij hoort), hushold (huishouding), hut (hut), huus (=A hoose), hyme (=A hume), hyr (huur), hyran (huren), lanchus (langhuis = lang huis; # bouwtype), lett (onderkomen, huisje, keet), loc (luik, schot, grendel), logt (zolder), meatte (mat), mure (muur), nocc (nok, daknok), paelas (paleis), palas (paleis), pleaghut (plaggehut = hut gebouwd van plaggen), purstan (poersteen = stenen voetstuk van stutbalk van huis), raem (raam), reat (riet), recgeat (rookgat), roffe (roef, dak), rondhus (rond huis), rugg (kleed, vloerkleed), rum (ruimte, kamer), sal (adellijk huis), sale (zaal, huis, woonstee), score (schoorsteen), scorstin (schoorsteen), setl (zetel, verblijf), sille (drempel, dorpel, fundament, steun), soldar (=A solre), solre (zolder, dakplat, balkon), staegar (stijger, trap), steapal (deurpaal), stig (stek, huis), stol (stoel), stope (stoep, inrit), streawcappe (strokap), streawthaec (strodak), sulre (zolder), sumorhus (zomerhuis, tuinhuis), teafal (tafel), thaec (dak, dek), thaec (dak), threp (trap), threscold (drempel), tigele (tegel), upcaemere (opkamer = wat hoger gelegen voorkamer waar gasten worden ontvangen), utdore (buitendeur), utganc (uitgang), waendan (wanden), weama (droogzolder), weama (weeme, wheme = huis + hof + 2 morgen land + boomgaard), wearand (warande = lusthof), wintersetl (winterzetel, -verblijf), wondar (woner, bewoner), wonnacott (pachthuis), wudhus (woudhuis, boshuis)
¶ Bijgebouwen: ()A bachus (bakhuis, bakoven), bachus (achterhuis = bijgebouw met stal), beara (huis, schuur), bern (schuur), boghus (poephuis, wc; ES boghus), cachus (wc), cochus (kookhuis; staat op erf), comheod (komhut = hut met circa 15 cm verdiepte vloer. De hut dient als werkplaats. O.a. voor weven. > Didam), drithus (wc; staat op achtererf), nenhus (achterhuis = schuur met stal), scadd (=A sceadd), sceadd (schuur, open schuur, berghok voor gereedschap, stro, etc, werkplek voor bakken of koken), skythus (schijthuis, poephuis, wc; stond vroeger op achtererf), sumorhus (zomerhuis, tuinhuis), utbold (uitbouw, bijgebouw), uthus (bijgebouw)

¶ 300vC-200nC: Vele huisplattegronden in NO Nederland model Wijster in Drente. #SDV

¶ In Bentelo (Twente) loopt de Grondhuttenweg, een lange weg door het buitengebied richting de Leemkuilen. Kennelijk waren daar ooit grondhutten. Een grondhut is een ondergrondse hut. Vooralsnog is niet bekend wanneer die hutten daar lagen en waarom.
** Hallehuis, Huizen & Hoeven, Bouwwerken, Architectuur, Wonen, Meubels, Erf, Huisnamen

 
Huizen & Hoeven: (HEH:)
Anglische huizen zijn tot circa 1000nC overwegend van hout. De dragende palen staan in gaten. De wanden zijn opgetrokken met matten, gevlochten van wilgetakken (tenen), opgevuld met zgn watul, Anglisch voor een mengsel van klei, turf en mest. Door de turf en mest krijgen de muren een okergele kleur. Het dak is normaliter van riet, soms van houten shingles. De deurposten zijn vaak bruinzwart van kleur. Deuren zijn gemaakt van dikke planken, bijeengehouden met dwarsplanken en ijzeren spijkers. De dakranden zijn soms okergeel en/of bruinrood geschilderd.

Ramen ontbreken vaak. Die komen pas heel laat in gebruik. Oorspronkelijk worden ze afgeschermd met dierenhuiden. Ook zijn er al vroeg op kleine schaal glasramen in gebruik. Later meer algemeen. Het erf is meestal omheind met een heg van gevlochten wilgetakken. In de tuinen scharrelen kippen en eenden, grazen geiten, schapen en koeien en worden perken gehouden met groenten, kruiden en bloemen. De tuin is primair bedoeld voor productie van voedsel voor eigen gebruik. Pas in later stadium ontstaan boerderijen die voedsel produceren voor zelfgebruik en verkoop. Oorspronkelijk is er op kleine schaal ook beperkte steenbouw. Vooral bij vloeren en de onderbouw van muren. Daarvoor wordt natuursteen gebruikt. Later ook tufsteen en sinds de 12e eeuw bakstenen, die dan op grote schaal in productie komen dankzij de turfwinning.

** AAA, Wolfdaken, Boerderij, Bruntingerhof, Angelmodde, Tuin, Nokkruis, Honden, Borne (Koppelsbrink), Moerasland, Hijken, Hones, Nederzettingen

 
Hulstein:
Nederlandse familienaam. Komt anno 1947 in Nederland totaal 242x voor met absolute top van 204x in Gelderland. In 2007 komt de naam in Nederland totaal 309x voor met hoogste frekwentie van 68x in Ede. Gezien deze context lijkt de naam afkomstig uit Ede.
¶ De familienaam Hulstein lijkt vrij zeker afgeleid van een locatie met die naam. Waar die locatie ligt of ooit lag, is vooralsnog onbekend. Gezien de spreiding van de naam, lijkt het zeer wel mogelijk dat er ergens in Ede of daaromtrent een locatie is/was met de naam Hulstein. Temeer daar hul op de Veluwe vaker voorkomt met als betekenis heuvel.
¶ De regio Ede wordt rond 200vC bevolkt door Angelen, mogelijk uit de regio Apeldoorn. De naam Hulstein lijkt derhalve afgeleid van Anglisch hyll (hul, heuvel) + stin (steen). De naam Hulstein betekent dan volgens Anglische regels: de steen bij de heuvel.
** Wekerom, Maashees, ASA

Hulsvorde:
Locatie gelegen bij Coevorden. Vaak genoemd in Drentse oorkonden. De naam is mogelijk verdwenen. #Quedam/p109
** Coevorden

Humerki: > Chauken

Hummelo:
Stadje circa 10 Km noord van Doetinchem in De Liemers. De naam is mogelijk afgeleid van Anglisch hummock (heuvel, hoogte in drasland) + low (laagland). Dus: de hoogte in laag gelegen land. Deze formatie doet zich aldaar inderdaad voor. De regio is rond 150vC bevolkt door Angelen, vrij zeker uit de regio Zelhem.
¶ Een grote overstroming van de Rijn in 1814 toont aan dat Hummelo inderdaad vrij hoog ligt in de directe omgeving. Het water kwam tot in het centrum bij de NH Kerk, net tegenover de Greffelinkallee. Op een nabij gelegen pand gedenkt een muurtegel deze ramp. Daarop staat de tekst:

GEDENKTE
KEN VAN 'T
HOOGE RYN
WATER A:1814

Humor:
()A folan (gekheid maken, schertsen), fralic (vrolijk), fray (fraai, vrolijk, opgewekt), frolic (vrolijk), frolican (vermaken, pret hebben), frolicnis (vrolijkheid), gaebberan (gabberen, snateren, lachen), gal (geil, dartel, lichtzinnig, vrolijk), galmod (vrolijkheid), galmodig (goedgemutst), hlehhan (lachen), hliehhan (lachen), humore (humor), joccan (jokken, schertsen, grappen), jocce (grap, leugen), joccere (joker, grappenmaker, lolbroek), jol (plezier, vrolijkheid, gijn), jolan (ww joelen, lol maken), jolig (jolig, lollig, leuk, vrolijk, gijnig), lehhan (lachen), liehhan (lachen), pots (poets, klucht, grap), potsemakere (potsenmaker; # rondreizende grappenmaker), potsere (grappenmaker, grapjas), potsig (grappig), scataran (schateren, hard lachen), sodd (zn zot, dwaas), sodd (bn zot, dwaas, dom, onnozel), soddan (ww zotten, gek doen), soddcaeppe (zottekap = kap met bellen), sodderny (zotternij, dwaasheid, klucht), soddlic (bw zot, dwaas, onnozel), soddnis (zotheid, dwaasheid, domheid), smilan (lachen, glimlachen), smile (lach, glimlach), spilian (spelen, vrolijk bewegen, dansen), yul (=A jol), yulan (=A jolan)
Humor is van alle tijden.
¶ Oude Anglische humor drukt zich vooral uit in aparte uitspraken:
Als de trompet schalt, neemt de wijze het paard.
Als je band plat is, moet je lopen.
Als je ouders geen kinderen hebben, is de kans groot dat jezelf ook geen kinderen hebt.
De hoogte van het kippenhok is tweemaal de hoogte van de haan.
De volle uier hangt het laagst.
Stront maakt sterk.
Vierkante wielen rollen niet achteruit als je een berg oprijdt.
Wie bewaart, heeft wat voor later.
Wie van armoede en eenzaamheid danst, springt niet hoog.
¶ 800nC++ Bron ZWH/p12 schrijft: "Een enkele keer kom je in documenten uit die tijd [800nC++] herinneringen aan Haarlo [bij Neede/Gld] tegen. ... Belasting werd in natura betaald. Lang nog lees je dan ook nog van 'mishoenders' op 11 november (St. Maarten) voor de pastoor en eieren voor de koster (die moet hij overigens wél zelf komen halen). We vonden trouwens een klacht van de pastoor waaruit blijkt, dat de kwaliteit van de mishoenders nog wel eens te wensen overliet: die kippen moesten toch op z'n minst in staat zijn om op de rand van de mand te springen."
¶ 1200nC++: Ook in zingen kennen de Angelen humor. Tot ver in de 20e eeuw wordt aan beide kanten van de Nederlands-Duitse grens tussen Groningen en Gelderland het oude en beroemde lied Singmatow (Zingmaardoor) gezongen als mensen voor de gezelligheid bij elkaar komen. Het lied dateert naar zeggen uit circa 1200 AD en bestaat uit 28 korte couplettten in de regiotaal over her pastoor sin cow, ofwel de koe van heer pastoor. Vooralsnog zijn maar drie coupletten achterhaald:

And an pott fol waegnsmeor,
waegnsmeor, waegnsmeor
and an pott fol waegnsmeor
fan her pastoor sin cow.
O sing ma tow, sing ma tow
fan her pastoor sin cow, wow, wow,
sing ma tow, sing ma tow
fan her pastoor sin cow.

And the olde Inglisc miss,
Inglisc miss, Inglisc miss,
hev an niwes tandgebis
fan her pastoor sin cow.
O sing ma tow, sing ma tow
fan her pastoor sin cow, wow, wow,
sing ma tow, sing ma tow
fan her pastoor sin cow.

Sleswig-Holstein mear umslung,
mear umslung, mear umslung,
handelt now in oxetung
fan her pastoor sin cow.
O sing ma tow, sing ma tow
fan her pastoor sin cow, wow, wow,
sing ma tow, sing ma tow
fan her pastoor sin cow.

Hund:
Anglisch hund =
- hond = landmaat; 1 hond = 100 voet
- hond = landmaat; 1 hont = 1/6 morgen = 0.14 Ha
- hond = 100 roeden2
- honderd = 100
- groothonderd = 120
- oerhonderd = flink aantal

Hundinga:
Alias Hundingum. AVA hund (hond) + ing (volk) + ga, um (gouw, regio). Regio rond 650nC genoemd in tekst Widsith. Mogelijk wordt bedoeld Hunsingo, dat oorspronkelijk Hundsinga kan hebben geheten en is genoemd naar de rivier Hunze (Hundsa*), die vanaf de Hondsrug stroomt door NW Groningen naar de Lauwerszee. Het Anglisch volk langs de oevers van de Hunze kan navenant Hundingas zijn genoemd.
** Widsith, Hunsingo

Hundingas: > Hundinga
Hundingum: > Hundinga

Hundman:
Anglisch:
- hund = hond, landmaat, honderd; AS hund, hoond; > Hundred
- hund (hundred) = tw honderd
- hundman = hoofdman van een hundred = waepentace = verdedigingszone; ON hontman
- hundman = hoofdman, aanvoerder, kapitein; ON hontman
- hundman = hoofd van de bewoners van 1 hond land; ON hontman
- hundman = verantwoordelijk voorman van 1 hond land; ON hontman
- hundred (hund) = honderd; AVA hund (honderd) + red (aantal, -tal)
- hundred = legergroep van 100 man uit zelfde hundred (regio)
- hundred eolder =A hundman
- hundredman =A hundman
Bron K&E:
- hoofdman = aanvoerder, hopman, centurio
- hopman = hoofdman, kapitein (verouderd)
- voorman = leidsman = leider, leermeester
¶ Functie: De hundman is verantwoordelijk voor de administratie, rechtspraak, leveren van hundreds (100 militairen) en de aanvoering van hen. De titel is niet vererfbaar. In latere eeuwen wordt hij gekozen uit de adel.
¶ Familienaam: Hundman komt anno 2012 nog voor als familienaam in Groningen en Den Haag. De naam betekent hetzelfde als Kapitein.
¶ De familienaam Hundman komt ook voor in Amerika. Aangezien deze naam niet lijkt voor te komen in Duitsland, lijkt de naam welhaast zeker afkomstig uit NO Nederland (West Angle).
¶ Hondman betekent hetzelfde als Hundman. De naam komt voor als familienaam in Deventer, Voorst, Apeldoorn, Harderwijk, Lochem, Rheden, Tubbergen, Bergen in Limburg, Gemert-Bakel, Oss en Breda.
¶ Hundreds zijn bestuurlijke en militaire zone's uit de Anglische tijd. (> BIA, MIA, Landinrichting) De sterke aanwezigheid van de familienamen Hundman en Hondman in genoemde regio's kan aangeven dat die locaties de status van hundred (honderdschap) hadden. Immers:
- Vele familienamen zijn functie- of beroepsnamen.
- Een hundman (hoofdman, kapitein) = Anglische hundredman. Hij woont in de Anglische tijd altijd in de hundred waar hij hundman van is en waar ook zijn gezin, familie en verwanten wonen. > Hundredman
- Het zgn patrilocalisme betekent dat mannen meer regiogebonden zijn dan vrouwen, die door huwelijk vaak naar elders verhuizen. Hun zonen nemen de familienaam over en blijven in de regio. > Patrilocalisme, Hundreds
¶ De hoge concentratie van de familienaam Hondman (= Kapitein) op de Oost Veluwe en Deventer doet vermoeden dat aldaar ooit een grote Anglische legermacht was gestationeerd. Vele van deze hundmans zullen afkomstig zijn uit de regio en vele manlijke nazaten van hen zullen daar door de eeuwen heen zijn blijven wonen. (> Patrilocalisme) E.e.a. sterkt de these dat Hof Englandi in Beekbergen sinds circa 737nC het bestuurscentrum is van resterend Angle (Angelland) na de invasie van Denen in Angeln (Noord Angle).
¶ De hoge concentratie van de familienaam Hondman (= Hundman, Kapitein) in Bergen in Limburg, Gemert-Bakel, Oss en Breda sterkt de these dat na het vertrek van de Romeinen uit Nederland rond 400nC vele Angelen ui NO Nederland zijn gemigreerd naar Limburg en Brabant.
** Holting, Pax Anglorum, Hof Englandi

Hundred:
Het Anglisch woord hundred (honderd) heeft vele betekenissen.
¶ Hundred = clan. Het Anglisch woord hundred (honderd) heeft vele betekenissen. Tacitus schrijft rond 100nC dat de Germaanse stammen zijn ingedeeld in hundreds (honderschappen). Kenmerken:
- De families van een hundred zijn onderling verwant.
- Elke hundred moet 100 weerbare mannen leveren voor de weerplicht in geval van oorlog.
> Weerplicht
# GAW/p20, DAB
¶ Hundred = hund = 100 (aantal). Anglisch hundred (hund) = honderd; AVA hund (honderd) + red (aantal, -tal)
¶ Hundred = landmaat. Anglisch hundred is een Anglische landmaat afgeleid van hund (honderd) + red (rode, gerooid land van circa 80 Ha) = gebied van 100x80 Ha = 8000 Ha = 80 Km2 = c 9x9 Km2. Circa 1.3x groter dan de gemeente Nijkerk met anno 1971 6508 Ha en 18.000 inwoners.
¶ Hundred = legereenheid van 100 man uit zelfde hundred (clan, regio). Tacitus noemt rond 100nC het bestaan van hundreds. Elke hundred moet 100 weerbare mannen leveren voor de weerplicht in geval van oorlog. > Maatschappij, Hundred/waepentace
¶ Hundred = regio die honderd (hundred) man moet leveren voor defensie. > Hundred/waepentace
¶ Hundred = regio met 100 huishoudens (hids, hides). > Rode
¶ Hundred = regio met 100 stuk gerooid land. AVA hund (honderd) + red (rode = gerooid land)
¶ Hundred = tithing. Anglisch tithing = tiding = gebied met tien huizen (huishoudens). Elke hundred is verdeeld in een aantal tithings (tidings).
¶ Hundred = waepentace Anglisch hundred = waepengetaec, waepentace = verdedigingszone te verdedigen door honderd militairen (= een hundred) aangevoerd door een hundman (kapitein).
-- Kantoor: Elke hundred regio heeft een kantoor waar de hundman resideert, vergadert en recht spreekt. Normaliter is dat een oude hoeve van een belangrijk geslacht. Engelse bronnen beweren dat die kantoren (hoeven) normaliter staan bij of nabij een voorde (doorwaadbare plek in rivier of beek), waar het inkomend en uitgaande verkeer gecontroleerd kan worden. Dat gaat zeker op voor borg Kranenburg aan de Kranenburgwade in Utrecht. De Kranenburgwade (alias Kranenburgerwed) wordt in 1419 genoemd als drinkplaats voor vee. De wade (voorde) ligt in een zijtak van de Kromme Rijn.

Hunzingo: > Hunsingo

Hunteler:
Nederlandse familienaam. Komt anno 1947 in Nederland totaal 5x voor alleen in Gelderland. Anno 2007 minder dan 5x.
¶ De variant Huntelaar komt anno 1947 in Nederland totaal 64x voor met top van 44x in Noord Holland met top van 34x in Amsterdam. In 2007 totaal in Nederland 72x met hoogste frekwentie van 13x in Bronckhorst.
¶ Huntelaar lijkt een late variant van Hunteler. Gezien de context lijkt deze naam afkomstig uit Bronckhorst. De regio Bronckhorst wordt rond 200vC bevolkt door Angelen uit Berkelland. De naam Hunteler lijkt derhalve afgeleid van Anglisch huntelere (jager), dat is afgeleid van Anglisch huntian (jagen) en -lere (doener), dus: iemand die aan jacht doet = jager
** ASA
# FRI, Meertens Instituut 20.9.2010, KBG

Hutkommen: > Komhutten

Huurlingen:
()A hyrling (huurling), salta (soldij), sawta (soldij)
¶ 150-300nC++: Meer Germaanse [Anglische] huurlingen in Romeinse legers. #SDV/p282
¶ 300nC: Anglische soldaten uit Colmschate in dienst van de Romeinen > Colmschate
** ARV, Leger

Huwelijk: (HUW:)
()A aew (huwelijk, wet), aewman (gehuwd man), baes (baas, gezinshoofd), begdan (verwekken, voortbrengen), brulft (bruiloft), bryd (bruid), brydguma (bruidegom), brydhlop (bruidloop = afhalen van de bruid), brydloft (optillen van de bruid door de bruidegom), brydmaid (bruidsmeid), brydscat (bruidsschat), brylfta (bruiloft, huwelijksfeest), eagtha (echte = band, relatie, huwelijk, groep), eagthan (ww echten, huwen), giefan (geven), giefta (huwelijk), giefu (gave, gift), grome (bruidegom), guma (man, echtgenoot, bruidegom), guman (huwen, trouwen), gume (aandacht, zorg), handtreowa (belofte van trouw), hiw (huishouding; 1 hiw = 1 familie + medewerkers), hiwan (huwen), hiwlic (huwelijk), husbonda (man, echtgenoot; AVA hus+band; ES/Yor hosband), husfraw (huisvrouw, echtgenote), hushold (huishouding), husman (huisman, pachter), morwengief (morgengave = bruidschat), oew (=A aew), soth (bn trouw, vertrouwd; trouweling, bondgenoot), sothon (trouwen, huwen), sucerbread (suikerbrood), treow (trouw, eerlijk), treowa (trouw, eerlijkheid), treowan (trouwen, huwen), wedd (belofte, gelofte, overeenkomst, onderpand), weddian (beloven, trouwen, verenigen), wedding (bruiloft, huwelijk, huwelijksfeest), wedlac (huwelijk, huwelijkse staat), wif (wijf, vrouw, echtgenote)
¶ Oertijd-Middeleeuwen: In die tijd krijgen vrouwen hun eerste kind vaak al op hun 12e jaar. Dat had mogelijk te maken met de megaramp in Mexico in 65 miljoen jaar vC. Overleving was toen alleen mogelijk doordat vrouwen in die tijd hun eerste kind vaak al op hun 12 jaar kregen. > PgGenline sub Mexicoramp
¶ Donar: West Germaanse god van de donder, de vruchtbaarheid, het huwelijk en de doden. Zoon van Wodan en Frig. > Donar
¶ 98nC: Tacitus in zijn werk De Germania: Germaanse (Anglische) mannen huwen maar één vrouw. De man moet zijn vrouw kopen met een bruidschat. Echtscheiding komt weinig voor. Gebeurt dat wel, dan moeten vrouw en kinderen huis en dorp verlaten.
¶ Trouwdag: In de oudheid worden kraanvogels bewonderd om hun onvermoeibaar vliegvermogen. Een vleugel van een kraanvogel is een amulet tegen uitputting. Uit hun trekgedrag in de lente en de herfst worden de boodschappen van de goden gelezen. Jonge paren bepalen hun ideale trouwdag eveneens op grond van dit trekgedrag van de kraanvogels.
¶ 965nC: Ibrahim Al Tartushi brengt een bezoek aan Haithabu. Hij schrijft dat de stad bekend is van Ysland tot Bagdad. Ibrahim is een Joodse Arabier uit Cordoba in Spanje. Bron WKP (25.11.07) citeert hem:

Haithabu is een zeer grote stad aan het uiterste eind van de wereld oceaan... Het recht op echtscheiding berust bij de vrouwen...

Hwicce:
Anglische stam, die zich rond 370nC vestigt in de Cotswolds en later verder in Worcestershire en Gloucestershire. Ook Hwiccas, Wiccia of Wicci genoemd. Mogelijk zijn ze oorspronkelijk afkomstig uit Wieken bij Gendringen (Liemers) en zijn ze rond 370nC naar Brittannia gemigreerd op de vlucht voor de Hunnen. (> Germanen)
¶ Circa 9 Km NO van Newmarket in East Anglia ligt het dorp Wicken. Mogelijk is dit dorp gesticht door Angelen afkomstig van Wieken in De Liemers.
** Wieken, Angeln, PgBrit (UTR/UK)

Hwyncas: > Wynken
Hygelac: koning West Goten > Beowulf

Hygiëne: (HYG:)
()A amber (emmer), baeth (bad), baethtub (badkuip), bathian (baden), batholy (badolie), bathu (bad), bathus (badhuis), battub (badkuip), besma (bezem), blac (bleek, schoon, effen), blacan (bleken, wassen, schonen, effenen), blace (zn bleek, bleekveld, droogveld, vlak veld), blacfeld (bleekveld), blacgudh (bleekgoed = goed dat gebleekt en gedroogd wordt), bleac (=A blac), bleacan (=A blacan), bleace (=A blace), bleacfeld (=A blacfeld), blick (bleek, bleekveld), brom (bezem), broman (ww bezemen, vegen), buc (emmer), buteran (lappen, poetsen, schoonmaken), byrst (borstel), cierran (keren, vegen), claenan (schonen, schoonmaken, reinigen, zuiveren), claene (schoon, rein), claensian (reinigen, zuiveren), eymar (emmer), feagan (vegen, reinigen, zuiveren), lafian (wassen), lappan (lappen, schoonmaken), oxgealla (ossegal; # zeep), ragan (reinigen, schoonmaken), ragbal (ragebol), roufal (wasbord), roufalan (hard wrijven, strijken), sapan (ww zepen, inzepen), sape (zeep), scone (schoon), scrobban (=A scrubban), scrubba (schrob, harde borstel), scrubban (schrobben, schoon maken), stofa (badruimte, badkamer), swab (zwabber, dweil), swaban (swabberen, dweilen), swilian (wassen, reinigen), thweal (dweil, waslap), thwealan (dweilen, wassen), torr (poetsdoek), tub (tobbe, wastobbe, kuip), waeter (water), wascan (wassen, schoon maken), wasctub (wastobbe), witlapp (zeemlap)
¶ 650vC: Angelen kennen zeep via hun handelscontacten met Kreta > Zeep
¶ 100vC: Grieken en Romeinen gebruiken oliën om hun huid te reinigen
¶ 10nC++: De Angelen leren van de Romeinen om na het poepen hun anus te reinigen met een sponsje aan een stok gedoopt in een ton water. Na reiniging van de anus, wordt de spons zelf weer gereinigd in de ton voor later hergebruik. #CBBC/okt2012
¶ Stront maakt sterk zeiden plattelanders vroeger in Engeland. Deze bewering lijkt anno 2011 niet geheel onwaar. Uit onderzoek is gebleken dat mensen en vooral kinderen in de grote steden van Engeland het meest lijden aan allerlei allergiën in heel West Europa. Onderzoekers denken dat zulks het gevolg is van overmatige hygiëne. Daardoor wordt het lichaam onvoldoende geconfronteerd met binnendringende stoffen en microben, waardoor het onvoldoende antistoffen maakt om ze te neutraliseren. (# BBCtv aug 2011)
¶ Professor Eric Claassen van de VU in Amsterdam erkent dat door overmatige hygiëne het afweersysteem van het lichaam onvldoende geprikkeld wordt om afweerstoffen te maken. Hij stelt echter dat uit ander onderzoek blijkt dat ziektekiemen ook bij een goed afweersysteem het lichaam ziek kunnen maken. Hij en andere deskundigen denken daarom dat darmbewoners het afweermechanisme beheersen. O.a. darmwormen, schimmels en melkzuren, die het afweersysteem onderdrukken. (# De Telegraaf 3.4.2012)
** Bleekwerk

Hijken:
Dorp in Midden Drente. Anno 2010 640 inwoners. De regio wordt rond 300vC bevolkt door Angelen uit Zuid Groningen. De naam Hijken lijkt derhalve afgeleid van Anglisch hyek (eik).
¶ In het buitengebied van Hijken loopt een weg met de naam De Lotten. Deze naam lijkt afgeleid van Anglisch hlot = lot, bebost strook land.
¶ Rond 5000vC verandert het klimaat en daardoor de vegetatie. Er ontstonden bossen met berken. Daarna volgende dennen en daarna eiken, iepen, linden en elzen. De Anglische herkomst van de naam Hijken lijkt dus plausibel.
¶ Hijken wordt al heel vroeg bewoond. De nederzetting lag op een belangrijke route tussen Rolde en Diever.
¶ Op het Hijkerveld in Hijken zijn zgn raatakkers gevonden, totaal omvattend 25 veldjes met een gezamenlijke lengte van 750 meter. De oudste raatakkers stammen uit de IJzertijd (700vC-12nC). Deze complexe raatakkers worden vaak Celtic Fields genoemd. Met Kelten hebben de raatakkers echter niets te maken, zoals oorspronkelijk is gedacht. Daarom is de naam raatakkers gekozen.
¶ Op de raatakkers werden o.a. verbouwd: boekweit, koolzaad, gerst, bonen en gierst. Rond 100vC wordt er ook rogge verbouwd. Raatakkers kwamen voor in Zweden, Denemarken, Polen, Baltische landen, Duitsland, Nederland en Brittannia.
¶ De regio Hijken bestaat voornamelijk uit zandgrond, hetgeen zeer geschikt is voor akkerbouw, i.c. de verbouw van rogge, van oudsher een belangrijk gewas bij de Angelen.

          

Foto boven: Op het Reijntjesveld in Orvelte bij Westerbork staat een replica van een historische hoeve uit Hijken. Ze is opgebouwd uit restanten van de historische hoeve in Hijken en op grond van archeolgische kennis omtrent de architectuur van gelijke historische hoeven elders in Drente.
¶ De oorspronkelijke hoeve te Hijken was gebouwd in de IJzertijd (700vC-12nC) en stamt derhalve uit circa 300vC, de periode dat de Angelen de regio Hijken bevolken. De architectuur van de hoeve toont veel gelijkenis met hoeven in Denemarken, eveneens uit de IJzertijd. Het oude stamland van de Angelen is Angeln, een gebied in NO Duitsland dat grenst aan Denemarken. De hoeve in Orvelte kan dus zeer wel ooit zijn gebouwd door een Angel die zich rond 300vC in Hijken vestigde.
¶ Hoeve Hijken in Orvelte laat op indrukwekkende wijze zien hoe mensen rond 300vC woonden. De hoeve is circa 3 meter hoog, 15 meter lang en 5 meter diep. Ze is opgetrokken in licht bewerkte boomstammen, takken en wilgenhout. De binnenmuurtjes zijn 1.5 meter hoog, opgetrokken uit een vlechtwerk van wilgenhout en opgevuld met watul: een soort cement van leem, turf en mest. Het dak is bedekt met een rietlaag van 50 cm dik, bijeengehouden met touwwerk. Beide dakpunten hebben een driehoekige opening voor ventilatie en rookafvoer. De deuren zijn gemaakt van stevige planken met ingenieuse houten scharnieren. De dakstukken boven de deuren zijn fraai meegebogen.
¶ Bij hoeve Hijken staat een spieker, een soort voorraadschuur waarin graan of rogge werd bewaard. De spieker staat op poten en is goed afgesloten om roof door muizen of vogels te voorkomen. Rond de hoeve ligt ongeveer 10 meter erf, afgescheiden met een dijkje van circa 1 meter hoog, kennelijk om overstroming te voorkomen. Het hele wooncomplex laat zien hoe intelligent en ingenieus de bouwers van toen waren. De typische bouwstijl van hoeve Hijken is anno 2010 nog duidelijk te herkennen in vele hoeven in Midden Drente. O.a. de driehoekige dakpunten.
¶ Hijken wordt voor het eerst genoemd in een oorkonde uit 1370 waarin de rijke boeren moeten getuigen ivm een geschil omtrent de herbergplicht van het Hof te Halen. Dat gebeurde 15 januari 1370.
** ASA, Raatakkers, Rogge, Watul, Anglische architectuur, Ezinge
# FRI jul 2010, hijken.com 23.8.2010, WKP 23.8.2010, DAB, KBG
++ Anglische hoeve 433vC in Ezinge
++ Boerderij Yzertijd in Dongen

Hylfred: Heil en Vrede (HLF:)
()A haelfred (heil en vrede), halfred (=A haelfred), hylfred (=A haelfred)
¶ Bij de Angelen nemen heil en vrede een belangrijke plaats in. Ze zijn het doel van de heelkunde, gericht op herstel van de fysieke en mentale gezondheid en het welbevinden van de lijdende mens.
** Angalisme, Heelkunde, Vrede, Paasberg, Hagalaz

HZV:
Het Zwarte Veen in 1925
Artikel van H.B. Hofs dd juli 1996 in Contactorgaan ADW (Oudheidkundige Werkgemeenschap Aalten-Dinxperlo-Wisch)
** Angelheem

H12E:
Betreft heraldische wapens met drie wapenelementen 1-2 geplaatst.
Zowel in familiewapens als in stadswapens lijkt de plaatsing 1-2 van wapenfiguren vooral in Anglische omgeving te bestaan. E.e.a. wordt o.a. bevestigd door het wapen van kaartmaker Nicolaas ten Have (1604-1650) in Zwolle. Bron WGO noemt hem Nicolaus ten Haeve en beschrijft zijn wapen als: In zilver een wereldbol van azuur, omgord van goud, met drie gele anjers. In een afbeelding van dit wapen blijken deze anjers 1-2 geplaatst. De naam Have is een specifiek Anglische familienaam.

H12F:
Betreft familiewapens met drie wapenelementen 1-2 geplaatst. (# FWN)
Familienamen: Alma (klavers), Boschma (klavers)A, Brink (klavers)A, Gravius (klavers)A, Helder (siernagels), Hoekema (klavers)A, Iwema (6puntige sterren)A, Kranenburg (klavers)A, Leijenaar (bomen), Mollema (klavers), Oost (klavers)/'tZand, Ottema (klavers), Poppens/Beerta (klavers), Prins (vogels), Reytsma (klavers), Sleeswijk (klavers)A, Smedema (klavers)/Zandeweer/A, Steensma (klavers), Van Boersma (klavers), Van Calcar (klavers), Van Urk (turfen), Ykema (klavers).
totaal familienamen in FWN = 305
waarvan 22 met E1-2 wapens ==> 22/305 = 7.2%

 
H12S:
Stadswapens met 3 wapenelementen 1-2 geplaatst: Benthuizen/ZH (turven), Diepenheim/TW (bereklauwen), Dokkum/FR (6puntige sterren), Herpt/Heusden (kussens), Leeuwarderadeel (klavers), Oldehove/GR (kerken), Sprang/NB (kussens), Herkenberm/NB (kussens). Diepenheim, Dokkum en Oldehove liggen in gebieden die al enige eeuwen voor de jaartelling voornamelijk worden bewoond door Angelen. Van Herpt en Sprang is daarover vooralsnog niets bekend. Wel is bekend dat rond 400nC in Zuid Holland en het noorden van Noord Brabant Angelen zijn gaan settelen.
** Diepenheim, Zuid Holland, Offaland, ASA

              

H12U: Hierboven: Aquarel van ribbelurnen gemaakt door Hester Jans-Molenberg na zorgvuldig historisch onderzoek. Vijf handgemaakte ribbelurnen in continentaal Anglische stijl rond 300-600nC. De urn met voet rechts heeft drie stippen 1-2 gepaaltst. Dit is het symbool van het Arianisme dat gelooft in God als Oerbron waaruit Jezus en de Heilige Geest zijn voortgekomen. (> Arianisme) De eerste Christenen onder de Angelen zijn van oorsprong aanhangers van het Arianisme. (@ aquarel © BCK/TiedLight)

H3KF:
Betreft familiewapens met drie klavers. (# FWN)
totaal familienamen in FWN = 305
waarvan 49 met 3 klavers in wapen ==> 49/305 = 16%
- waarvan 8 met Anglische familienamen >> 8/49 = 19%
>> Onder de eigenerfden van bron FWN heeft 19% een Anglische familienaam.
** Klavers, Anglische familienamen

H-gebruik: > PgLing

I::

Icel van Angeln (c 441-501) (IVA:)
Zoon van Eomar, de laatste koning van Angeln. Migreert rond 470 met vele stamgenoten naar Brittannia. Vestigt zich waarschijnlijk eerst in de Cotswolds, waar andere Angelen zich ruim een eeuw voordien al hebben gevestigd.
¶ Icel voert vele oorlogen met de autochtone Britten. Onder de Anglische migranten moeten dus vele strijders zijn uit het Anglisch leger in Angelland. Hierdoor raakt Angelland militair sterk verzwakt, waardoor het de instroom van Saxen en Franken niet kan tegenhouden en geleidelijk instort.
Sticht rond 470 het Anglisch koninkrijk Mercia in centraal Brittannia.
¶ Icel is de stamvader van de Iclings, het geslacht van de Anglische koningen van Mercia.
¶ Zoon: Cnebba van Mercia (gb 485). Mogelijk ook Cerdic (gb 474).
¶ De reden dat Icel en zijn gevolg naar Brittannia migreren lijkt vooral gebaseerd op de steeds zwaardere stormen die de Noordzeekusten van Angelland teisteren in de periode 430-500nC. Deze stormen veroorzaken steeds grotere overstromingen en veel landverlies. Mensen migreren daarom massaal naar de hoge zandgronden, voor zover die aanwezig zijn, zoals o.a. in Oost Nederland. NW Duitsland biedt deze opties aanzienlijk minder. Oostwaards rukken de Hunnen op. Het land wordt steeds moeilijker leefbaar. Een groot deel van de bevolking in deze streken migreert daarom naar elders. Vooral naar Brittannia, waar de omstandigheden heel gunstig zijn. > M35
** Angeln, Angelen, PgBrit/Cotswolds, Mercia
# WKP, WKP 29.9.10, KBG

Identiteit: > HIZA

Ideologie:
De Germanen geloven in de goden Odin (of Wodan), Donar en Freya. Daarnaast kennen ze geesten, dwergen, trollen, heksen en elfen. Hun geloof draait om Eer, Trouw, Moed, Kracht, Vrijheid en Noodlot. Enerzijds beschouwen ze Noodlot als onafwendbaar, anderzijds pogen ze het lot gunstig te stemmen door cultische handelingen als bezweringen en verering van goden, demonen, doden, mensen, dieren, bomen, rotsen, elementen en hemellichamen. Vaak kennen ze een centrale cultplaats en elke nederzetting kent een heilge boom als representant van de Grote Heilige Boom, die de drie lagen van de wereld symboliseert.
** Mythologie, Odin, Nerthus, Sirius, Honden, Noodlot, Offerrituelen, Religie, Tolerantie, Anglische adel, Free Institutions, Liberalisme, Mensenrechten
# HSZ, DAB, KBG

Iep:
Ook: olm, elm. Anglisch: eopa, elm. Soort boom, vooral groeiend op goede gronden. Wordt 30-40 meter hoog. Goed bestand tegen harde wind, stof en rook. Wordt daarom vaak gepland langs wegen. Gevoelig voor de iepziekte. Anglisch symbool voor stoerheid, flinkheid, dapperheid en kracht. Vandaar de mansnamen Eopa, Eppe/Eppo, Ype/Ypo en Ipe/Ipo.
# WP, DAB, KBG

Ihlow:
Stad in Eemsland (OstFriesland), circa 10 Km oost van Emden. De regio wordt rond 500vC bevolkt door Angelen uit Lunenburg. De naam Ihlow is derhalve mogelijk afgeleid van Anglisch iw (ijf, taxus) + hlaw (heuvel). Volgens Anglische naamvorming dus: heuvel waar ijfen (taxusbomen) staan.
** ASA, Naamvorming

IJ: > Y
IJzer: > Yzer
Imkers: > Imkerij

Imkerij:
()A beo (bij), beocepere (bijenehouder), beocepery (bijenhouderij), beohyve (bijenkorf), beomaerct (bijenmarkt), beostand (bijenstand), beoweax (bijenwas), cwenbeo (bijenkoningin), draen (dar = mannetjesbij), dran (=A draen), drone (=A draen), hinnig (=A honech), hommic (hommel), honech (honing), honechmaerct (honingmarkt), honecogh (honingkoopman), hunig (honing), hunnig (honing), hyf (=A huve), hyve (bijenkorf), imbe (imker), imbery (imkerij, imme (bij), immscure (bijenkorf), mor (bijenkoningin)
¶ Honing is van oudsher een gewild product. In de verre oudhoud verzamelen mensen al honing uit de natuur. De Hamar in Zuid Ethiopia doen dat anno 2012 nog steeds. (# MAXtv 21.9.2012)
¶ 450nC++: Angelen zijn uitstekende boeren, die veel landwerk doen. Zij fokken dieren die in deze tijd nog veel te zien zijn. Bijen houden gebeurt op grote schaal. #WAB/p171

Uit bovenstaande timetable blijkt dat de Angelen zeer wel hun kennis van graanbouw hebben gekregen via hun Germaanse voorouders uit Khwarizm in Centraal Azië. Die Germaanse voorouders hebben hun kennis van graanbouw kunnen hebben geleerd in Mesopothamia in het zuidwesten. Langs deze zgn graanlijn kunnen ze meer kennis hebben gekregen van andere culturen, die ze later doorgeven aan hun nazaten.

Ingol: = Angol = Angel, Angul, etc > Angol

Ingoldsby:
Stad in Lincolnshire (GB), een historisch Anglische regio. (> HAG) De naam Ingoldsby lijkt derhalve afgeleid van Anglisch Ingol (Angel) + des (van) + by (burg, burcht, borg). Dus: de burcht van Angelen.
** Ingeldesord, Lincolnshire

Ingweonen:
Germaans volk dat volgens Tacitus (98nC) woont in NW Europa langs de kust van de Noordzee. Later verstaat men onder hen de Germanen die de ing-klank gebruiken in hun taal. In feite zijn dat voornamelijk Angelen, hetgeen overeenstemt met het toenmalig woongebied van de Angelen. De Saxen gebruiken de ink-klank.
** Twisto, Germania, ing/ink, Angelland, Angle, Angologie, Angelen

Ingwi: (c 700-640vC)
Alias Yngvi, Ingwi van Angeln. Volgens de Oud Germaanse mythologie de zoon van Odin, de oppergod van de Noord-Germanen, identiek aan Wodan van de West-Germanen. Volgens de Skjöldungasaga (c 1200nC) komt Odin uit Azië en verovert Noord Europa. Hij geeft Zweden aan zijn zoon Ingwi en Denemarken aan zijn zoon Skjöldr. Uit Skjöldr is het Deens koningshuis Skjöld voortgekomen, waarvan nazaten zich ook hebben gevestigd in Zuid Zweden.
¶ Volgens een Noorse saga is Ingwi een zoon van koning Halfdan de Oude. Deze Halfdan leeft begin 6e eeuw nC. Een ander Noorse saga zegt dat Ingui (Ingwi) de eerste koning van Zweden is. (Historia Norwegiae) Ook andere saga's noemen Ingwi koning van Zweden. Zijn nazaten heten Inglings. Zij vestigen zich in Angeln, een gebied in NO Duitsland. Wanneer is niet bekend. Het moet echter ruim vóór de jaartelling zijn. Ze worden immers al genoemd door Tacitus (55-120nC) in diens boek De Germania (hoofdstuk 40). Ingwi zelf moet dus al ver vóór de jaartelling zijn geboren. Als zodanig kan hij dus geen zoon zijn van koning Halfdan de Oude, die immers begin 6e eeuw nC leeft.
¶ Ingwi wordt ook vaak genoemd Ingui, Ing of Inguz. Later krijgt hij ook de naam Freyer, wat heer betekent. In het Oud Germaans heet hij Ingwaz, een zoon van Mannus. Volgens bron RGT is zijn herkomst mysterieus. Aangenomen wordt echter dat Ingwaz ouder is dan de Germaanse volksstammen. Hij wordt geassocieerd met Frey, de god van de vruchtbaarheid. In het runenalfabet (futhark) is Ingwaz (<>) het 22e teken, uitgesproken als ing. (> Ingwaz)
¶ Een Oud Engels runengedicht vertelt over Ing:

Ing waes aerest mid Eastdenum
gesewen secgum, od he siddan east
ofer waeg gewat. Waen aefter ran.
Thus Heardingas thone haele nemdon.

ofwel

Ing was first amidst the East Danes
so seen and said, until he went eastward
across the sea. His wagon ran after him.
Thus the Heardings named the hero.

ofwel

Ing was eerste onder de Oost-Denen
zo gezien en gezegd, tot hij oostwaarts ging
over weg en water. Zijn wagen reed achter.
Aldus noemden Hardinga's die held.

Ingwisteen: > Hardinga

Inkomsten: (INK::)
()A aerfe (erfdeel), bodel (boedel, inboedel, vermogen, erfgoed), bourugt (opbrengst), bourugtan (opbrengen), ciepe (verkoop), cop (koop), costing (rente), cyns (cijns, pacht, rente), cyse (belasting), cythnes (testament), earf (erf, erfenis = huis met bijbehorende grond, stuk onbebebouwde grond bij huis), earfan (ww erven), earfdael (erfdeel), earfgudh (erfgoed), earfhyr (erfhuur, erfpacht), earfian (ww erven), earfnis (erfenis), earfpeand (onroerend goed), earfsone (bij erfenis te betalen deel van zoengeld), earwa (erfenis), earwan (erven), feoh (vee, geld, bezit), feohgehat (geldbelofte, betalingsbelofte), fihu (=A feoh), foregielt (vooruitbetaling, betaling in geld), frome (opbrengst, nut), furdrag (verdrag, overeenkomst, ontheffing, kwijtschelding), furdrag up (gedeeltelijke kwijtschelding of ontheffing), furpeandan (verpanden), furpeandscip (verpanding), furpeandscippan (verpanden), furpensionan (belenen, verpachten, verhuren), furpondan (verponden, belasten in ponden gelds), furponding (verponding, belasting in ponden gelds), fursaetan (verpachten), gafol (voordeel, winst), gamen (spel, gok), gamenian (spelen, dobbelen, gokken), giefu (gave, gift), gield (geld, oogst, opbrengst), gieldan (oogsten, opbrengen, betalen), gospenning (loon van een boereknecht of- meid), herfe (vererfbaar stuk grond), ierfan (ww erven), ierfe (erfdeel), ierfian (ww erven), imposta (belasting), landcyse (grondbelasting), lean (leen, lening), leanan (ww lenen), leaning (lening), manriht (loon, salaris), oth (erfgoed), othan (ww erven), peandan (panden, beslag leggen op een pand), pension (opbrengst, rente), pensionan (opbrengen, renderen), posta (belasting), pottan (oppotten, sparen), reaf (inkomen), rekning (rekening), rugg (geld), saiseran (in beslag nemen), salta (soldij, loon), sawta (=A salta), scare (aandeel, rente), scat (som geld, heffing), sceafing (schoofrecht = recht op aantal schoven van oogst conform oppervlakte), scot (soort belasting), scow (bedrag aan geld en goed), sealla (verkoop), sloptende (luiktiende = tiende die in de herfst werd betaald door 't slop op de deel), smaeltende (smaltiende), smeartgield (smartegeld), soongield (zoengeld), sparian (sparen), tende (tiende), thyns (=A cyns), tins (=A cyns), toll (tol, grensbelasting), tollgield (tolgeld), tugnis (opbrengst), upbouran (opbrengen, ontvangen, innen), upboure (opbrengst, inning), upcomst (inkomsten, opbrengsten), upsaete (belasting, pacht), utdon (verpachten), utdragan (opbrengen), weorc (werk), werc (werk, werkplaats, fabriek), wergield (weergeld), werk (werk), winne (gewin, winst, oogst, verworfenheid), wocor (woeker), wocoran (woekeren), wunne (=A winne), wyrc (werk), yrfe (erfdeel)
** Geldzaken, Erfenis, Werken

Insecten:
()A aeccelwyrm (meikever), aelmette (mier), earwicga (oorworm), beo (bij), bitula (kever), brimse (brems, bremze = bromvlieg), bugge (insect), buskthorn (bosdoorn; # sprinkhaan), buttorfleoge (vlinder), ceafor (kever), cirpan (ww tjirpen), claebot (korenworm), claemot (klamot; vlindertje), colwit (koolwitje; # wit vlindertje), creccel (krekel), criec (=A creccel), criecian (= krieken), cwenbeo (bijenkoningin), eamp (mier), fleah (vlo, vlooi), flege (vlieg), fleoge (vlieg), fligge (vlieg), gnaet (mug), hamol (hamel = engerling = larve van meikever), hnitu (neet), hommic (hommel), horrwyrm (meikever), hursel (horzel), hyrnet (hoornaar; # horsel), juffre (libelle), locuste (sprinkhaan), lus (luis), mire (mier), mite (mijt), mor (bijenkoninging), moththe (mot), mussy (musse), mycge (=A mygge), mygge (mug), paga (page = soort kleine dagvlinder), pirral (vuurvliegje), rupp (rups), seugbugge (pissebed), spidder (spin), spinder (spin), spithre (spin), sumorfleoge (vlinder), teke (teek), ticia (teek), tordwifel (mestkever), waeps (wesp), waesp (wesp), wudlus (pissebed)
** Imkerij, Ongedierte

Irmin:
Alias Hirmin, Tiwaz. Anglische god die veel weg heeft van Mars, de Romeinse god van de oorlog. De Angelen hebben in 530nC voor hem de Irminsul (= Irminzuil) gebouwd te Eresburg in Westfalen. In 772nC wordt deze Irminsul vernietigd door Karel de Grote.
¶ Sommige bronnen noemen Irmin een Saxische god. Echter, de Saxen settelen pas na 750nC in Westfalen, nadat de Angelen aldaar ernstig verzwakt zijn door de massmaigraties van Angelen naar Brittannia in 450-550nC. Sinds circa 700nC worden grote delen van Angelland geleidelijk veroverd door Denen, Friezen, Franken en Saxen.
** Tiwaz, Angelland, Saxen, Pax Anglorum
# WP, KBG

Ith Hils:
Groot heuvelgebied langs de oostkant van de Weser, tussen Hamelen en Einbeck, circa 40 Km ZW van Hannover, in Neder-Saxen. Volgens Ptolemaeus wonen daar rond 150nC Angelen. In de Ith Hils liggen o.a. de dorpen Swaney, Quickborn en Barninghausen. In de Hils ligt de Koppenberg (Coppenbrügge?) waar een oude ding- en offerplaats ligt. Historici menen dat de locale bevolking daar zonneraden lieten branden tijdens rituelen. Enkele bewoners uit Koppenberg zouden daar ter dood veroordeeld zijn. Dat zou de oorsprong zijn van de overlevering van de Rattenvanger van Hamelen.
¶ Gezien de historische migratiestromen hebben de Angelen zich rond 225vC gevestigd in de regio Ith Hils. (> Angelen) De beweringen van Ptolemaeus lijken derhalve juist. De Saxen settelen in Ith Hils pas rond 775nC en zijn kort nadien bekeerd tot het Christendom. De genoemde locatienamen als Quickborn en Swaney lijken derhalve van Anglische origine en bevestigen het feit dat de regio is bevolkt door Angelen, die daar duidelijk dominant zijn. Op de kaart van Ptolemaeus is de naam Angili (Angelen) ook duidelijk groter geschreven dan de andere stamnamen daaromtrent. Ptolemaeus heeft daarmee kennelijk willen aangeven dat de Angelen aldaar een grote stam zijn.
** Ptolemaeus, Oldenrode, Zonnerad, Zonnecultus, Heuvels, Swaney, Quickborn, ASA, Hagelkruis
# instituut-groenestein.nl 7.12.09, DAB, KBG

Iwland:
Afgeleid van Anglisch iw (taxus) + land (land). Dus: land waar taxusbomen staan.
¶ Iwland/Diepenveen: Gelegen aan de Iwlandsweg in Diepenveen.
¶ Iwlant/Hummelo: Regio bij Greflichem in Hummelo in de Achterhoek. De regio is rond 150vC bevolkt door Angelen, vrij zeker uit de regio Zelhem. Genoemd in Verpondingskohier 1648 als bezit van Greflichem, eigendom van de jonkersfamilie Schaep. Anno 2010 heet de regio Onland (= onbruikbaar land).
** Taxus, Hummelo, Greflichem, ASA

J::

Jaargetijden: > Seizoenen

Jacht:
()A bar (beer, manlijk zwijn), beofor (bever), bere (=A bar), bever (bever), bracka (brak; # jachthond), deoran (dieren), eofor (ever, everzwijn), feallkyl (valkuil), flaesc (vlees), foreste (bos, woud, jachtgebied, wildernis), forestere (boswachter, jachtopzichter), foxhound (=A bracka), foxhunta (vossenjacht = jacht op een vos met vele honden tegelijk), gilpan (janken), hergy (hond voor de lange jacht), hound (hond, jachthond), heorot (hert), hergy (hond voor de lange jacht), hid (=A hyd), hound (jachthond), hund [hont] (hond), hunta (jacht, jachtgebied), huntan (jagen), huntcott (jachthuis), huntelere (jager), huntere (jager), huntfeld (jachtveld), huntian (jagen), huntinge (jacht), huntman (jager), hyd (huid), mael (jaagpad), pertrich (patrijs), pog (wild zwijn), proy (prooi), proyan (ww jagen), racca (jachthond), snearian (ww strikken), snearu (strik), snifdog (speurhond), spor (spoor), springe (valstrik), staeghound (jachthond), stricc (strik), striccan (ww strikken), strup (strop, lus, strik), strupan (ww stropen), strupery (stroperij), swin (zwijn), swinhuntere (zwijnenjager), swinwud (zwijnenwoud, -bos), traes (spoor), traet (=A traes), trapp (val), trappere (pelsjager), treck (=A traes), waepen (wapen), wearand (warande = jachtgebied), wildeor (wildernis)
¶ Oermensen: Zij houden zich in leven met verzamelen van vruchten en zaden, met visvangst en met jacht op dieren. Jacht werd meestal bedreven in georganiseerd verband door een groep mannen. Samen jagen ze het prooidier op, isoleren het, om het tot slot te doden. Doel van de jacht is het verkrijgen van vlees, huiden, botten en tanden. Alles wordt gebruikt. Zo jagen de oermensen o.a. op herten, reëen, zwijnen, wisents, bevers, vogels en mammoets. Na de jacht keren de jagers terug naar hun woonstee en wordt de buit verwerkt. De jacht gebeurt meestal in één dag en in de directe omgeving. Soms echter enige dagen en verder van de woonstee. De jagers bivakkeren dan bij een houtvuur voor de warmte en het roosteren van vlees. Het vuur dient echter ook om wilde dieren af te schrikken. Als de jagers slapen, houden één of meer mannen de wacht. De volgende dag trekken ze verder op zoek naar wild. Als er genoeg wild is buit gemaakt, keren de jagers terug naar hun woonstee.
In de loop der eeuwen worden de leefgroepen groter en raakt de jacht steeds verder gespecialiseerd. Zo ontstaan ook jagers, die alleen op specifiek wild jagen en daarbij specifieke hulpmiddelen creëeren: speren, pijlen, strikken, vallen, klemmen, etc.
¶ Jagers: In latere tijden trekken jagers soms met vrouw en kinderen rond op zoek naar prooi en verwerken de buit dan zo snel mogelijk ter plekke. Na enige tijd keren ze dan terug naar hun eigenlijke woonstee, waar de buit wordt gedeeld met thuisblijvers of wordt verhandeld met andere leefgroepen. Huiden, vachten, botten en tanden worden verwerkt tot kleding, schoenen, gereedschap, sierraden, etc. Oorspronkelijk doet elke jager dat voor zichzelf, eventueel geholpen door vrouw en kinderen. Bij het groeien van de bevolking worden echter vele activiteiten gespecialiseerd en geprofessionaliseerd. Zo ontstaan ambachten als slagers, leerbewerkers, schoenmakers, kleermakers, sierraadmakers, etc. Vaak door overdracht van kennis en vaardigheden van vader op zoon.
¶ Honden: De Anglische woorden hund [hont] (hond) en hunta [honta] (jacht) doen veronderstellen dat Anglisch huntan [hontan] (jagen) betekent dat jagen bij de Angelen al vroeg gebeurt met hulp van honden. Anglisch huntan was dus hetzelfde als met honden eropuit trekken om dieren te vangen en te doden. Deze these wordt gesterkt door het feit dat hunta ook uitgelegd kan worden als hunt + ta = veel honden. Het jagen gebeurde dan kennelijk met een aantal honden tegelijk, zoals anno 2012 nog steeds geburd met de vossenjacht.
¶ 8000vC++ Mensen houden honden: Mogelijk zijn honden de oudste huisdieren van de mens. Vele culturen associeren de hond met de dood: hij bewaakt het dodenrijk, is zieleherder en bemiddelt tussen de Levenden en de Dodenwereld. Zoals o.a. Anubis (Egypte) en Cerberus (Grieken). Vele culturen zien in de hond door zijn wijsheid, sexualiteit en trouw de stamvader van de beschaving. Ook als helper voor de zwakken. Een witte hond symboliseert goedheid en vroomheid.
¶ 450nC++: Angelen zijn uitstekende boeren, die veel landwerk doen. Zij fokken dieren die in deze tijd nog veel te zien zijn. Bijen houden gebeurt op grote schaal. Ze zijn uitstekende jagers, die gek zijn op honden en paarden. Valkenjacht is een populaire sport. Soms moeten ze vechten voor hun landheer. Thuis voelen ze zich echter het meest gelukkig. #WAB/p171
¶ Hagall: Historicus Martijn Adelmund schrijft in zijn boek "Mysteries in Overijssel" (Bruna) dat Hagall, de Meester van de Jacht, en zijn hellehond eens per jaar rond Halloween in Haaksbergen (Twente) bij elkaar komen en dan samen de nacht onveilig maken. > Hagall
¶ Brak: (Ang: bracka). Soort jachthond. Verwant aan de beagles. Van oudsher populair als jachthond o.a. bij foxhunting en slipjacht (slip chase), waarbij eerst een dode vos over het parcours wordt gesleept, waarna de meute braks luid blaffend het spoor zoeken en de jagers hen te paard volgen. Mogelijk al in vroege tijden door de Germanen gebruikt als hond bij de jacht. Veelal gebruikt in zgn meuten, ofwel grote groepen, maar ook bij de single chase, waarbij de brak blaffend de prooi alleen opdrijft.

Jacobsdag: > Olde Wief

Jever:
Stad in Ost-Friesland. Mogelijk zijn van hier rond 450nC Angelen gemigreerd naar Yeavering in Bernicia, Northumbria.
¶ Yeavering is een stad in Bernicia, Northumbria in Noord Engeland, langs de Noordzee kust tussen Yorkshire en Schotland. Yeavering wordt al vroeg bewoond door Angelen, die vrijwel zeker afkomstig zijn uit Jever in Ost-Friesland, dat in die tijd Anglisch gebied is. (> Mega Angle) Bron RRA schrijft over Yeavering:

Noteworthy here is a massive, high post outside the [pagan] temple to the north-west, certainly with ritual significance, i.e. a mana-pool, equivalent to the Pacific totem poles (p. 43-4); and furthermore the pit by the door filled with the skulls of oxen. "To the west there was a building probably used as a kitchen for cooking the ceremonial feasts. Associated with this structure was an area apparently reserved for butchering the sacrificial beasts. It contained many remains of the long bones of oxen, but, significantly, not skulls - they ended up in the temple" (p. 45)
...
"In Scandinavian paganism animals, particular oxen, were offered to Freyer on his annual journey ... The ritual sacrifice of oxen is a feature of Anglo-Saxon paganism evedenced repeatedly by archaelogy and confirmed by historical document." (p. 45)

Joelfeest:
()A jol (plezier, vrolijkheid, gijn), jolan (ww joelen, jolen), jolbeam (joelboom, kerstboom), Jolfeaste (Joelfeest = Kerstfeest), jolig (jolig, lollig, leuk, vrolijk, gijnig), yul (plezier, vrolijkheid, gijn), yulan (ww joelen, jolen), yulbeam (joelboom, kerstboom), Yule (Joel, Joelfeest = Kerstfeest), Yulfeaste (Joelfeest)
¶ Germaans feest rond de zonnewende van 21 december, waarbij de terugkeer van de Zon wordt gevierd. Een uitbundig feest, waarbij o.a. tegen de schemer de midwinterhoorns hun trieste maar ook hoopvolle tonen laten horen tot diep in de avond. Joel is afgeleid van joelen, zoals kinderen dat doen als ze plezier hebben en leuk spelen. De Christenen hebben daar het kerstfeest van gemaakt: de geboorte van Jezus, het Licht dat de mensheid redt uit de duisternis. Dit wordt uitgebeeld door de kerstboom, die is overgenomen van de Germaanse joelboom (Angl: jolbeam), die de regeneratieve kracht van de natuur uitbeeld. De Germanen gebruiken daarom verse dennetakken en dennebomen om het joelfeest luister bij te zetten.

 
Joris: (600nC++)
St Joris (GB: St George) soort ridder die ergens in het Nabije Oosten moet hebben geleefd. Mogelijk een fantasiefiguur uit religieuse hoek. Wordt steevast afgebeeld als een ruiter te paard die met een lans een draak dood steekt. De draak geldt als een symbool van het kwaad. Mogelijk heeft de symboliek te maken met de saga Beowulf, waarin Beowulf van de Goten een draak doodt. Deze saga dateert van ver voor 800nC. Aangezien de Angelen voortkomen uit de West Goten lijkt de genoemde these zeker plausibel.
** Beowulf

Jorisdag:
= 23 april = feestdag ter herdenking van St Joris (Georgius)
** Joriskruis, Terborg

Justitie: > Rechtspraak, Rechtsgebieden, Dingplaatsen, Straffen, Wetten, Lex Anglorum

K::

Kaarsen: > Verlichting

Kaarten:
- NW Europa - 375-425nC - Angelen > Hettema
- Nederland - c 400nC > Vaarwaters
- Angelland - c 450nC > Angle
- Saxenland - 1000 (1886) - Hertogdom Saxen > KHS
- KCG = Kaarten Chr. 's Grooten - 1557
- Veluwe - 1557 > KVL
- Groningen - 1589 - provincie - maker onbekend > G1589, NWGro1589
- Gelderland etc - 1593 (#KGH)
- Nederland - 1773 > RZA
- Groningen - 1778 - provincie + adellijke huizen; maker: Tehodorus Beckering > KTB
- NO Nederland - 1783 - militaire cartografen - Hottinger Atlas > HTN
- GHG = Grote Historische Atlas Gelderland - c 1900

Wer will buen an de Straten, mot de Minschen reden laten.
ofwel:
Wie wil bouwen aan de straten, moet de mensen kletsen laten.

 
Kalender:

Kamp::
Anglisch caemp =
- afgepaald stuk land, akker, veld; AS kaamp, kamp, kampke
- tijdelijk verblijf of legerplaats
Als zodanig is een kamp = tuin = Anglisch thun = tuin, omheinde grond, erf
= Anglisch thune, thun, thyn, tone, toon, tun, tune
Vele plaatsnamen in Nederlands eindigen op -ten = Anglisch -thun. In Engeland zijn dat locaties die eindigen op -ton.
** Nederzetting, Inga, Tuinen

Kamperen:
()A angolsticc (angolstok = wandelstok met haakse handgreep; werd o.a. tevens gebruikt om op deuren te kloppen of als slagwapen tegen agressie), caemp (kamp = hoog gelegen, akker, stuk bouw- of weiland), caempfyr (kampvuur), caempian (kamperen), caempside (kampeerplek), gasticc (wandelstok), provise (proviant), scearpa (reistas, rugzak), tentdoc (tentdoek), tente (tent), tentpal (tentpaal), tentsac (tentzak), tentsayl (tentzeil), tentstocc (tentstok)
¶ In het verre verleden kamperen vooral herders en jagers. Maar ook reizigers en soldaten in gebieden waar weinig of geen herbergen zijn. Doorgaans kamperen ze op veilige en droge plekken vlak bij schoon water om te kunnen drinken en wassen.
¶ Kampvuren zijn bedoeld om te koken, voor de warmte en gezelligheid en om roofdieren op afstand te houden.
** Reizen, Tenten, Herbergen

Mogelijk is deze boerderij de oorspronkelijke locatie van de naam Kamphuis. Zoals gebruikelijk in die dagen krijgen mensen vaak de naam van de locatie of de hoeve waar ze wonen.
¶ In Vorden ligt een groot bosgebied met de naam Kamphuizen. Vooralsnog is niet bekend waarom dit gebied deze naam heeft. Mogelijk stond daar ooit een huis met die naam.
¶ Te Babberich in Montferland staat een oude havezathe met de naam Camphuysen.
¶ Bekend:
- Johannes Camphuys (1634-1695): geboren in Haarlem. Was Gouverneur-Generaal te Batavia in Nederlands-Indië. Was zeer geliefd bij de Indonesiërs vanwege zijn milde en behulpzame houding jegens hen. Overleden in Batavia.
- Dirck Raphaëlsz Camphuyzen (1586-1627): geboren in Gorinchem. Was dichter. Overleden in Dokkum.
- Govert Dircksz Camphuysen (gb 1624*): kunstschilder.
** Oude Kamphuis
# FRI, Meertens Instituut 14.9.2010, WP, DAB, KBG

Kappers: > Haar, Barbier
KAR: Koninklijk Anglisch Regiment > Leger

Karakter:
()A aefterbaec (achterbaks), aerlic (eerlijk), arweorthig (eerwaardig), beorht (helder, stralend, schitterend, eerlijk, nobel), blidhe (blij, vrolijk, vriendelijk), canny (kenne, verstandig, kundig, slim), cliever (handig, slim), croen (stoer, flink, dapper, slim, handig), croenig (=A croen), cunnend (kundig, bekwaam, handig, slim), daefte (mild, zachtmoedig, gedwee), dom (dom), dull (saai, dom, dwaas), dullig (dom, dwaas, saai), eardig (aardig), fals (vals), fralic (vrolijk), frami (=A frome), fremu (=A frome), frolic (vrolijk), frome (vroom, braaf, flink, dapper, heldhaftig, rechtschapen, betrouwbaar), geac (gek), godmodig (goedmoedig), hiere (vriendelijk, zachtmoedig), leas (leeg, vals), loyel (loyaal, eerlijk, oprecht, trouw), lubba (slecht, dom, onhandig), meoc (=A daefte), oxmodig (kalm, rustig, geduldig), screawet (sluw, slim, gewiekst), slim (slim, sluw, slecht), smeag (achterbaks, gemeen, laf), sodd (zot, dwaas, dom, onnozel), standfaest (standvast, standvastig), treow (trouw, eerlijk)
¶ Bron WAB/p70 schrijft:

Our Anglo-Saxon [= Angelen + Saxen] ancestors were essentially farmers, city life having little attraction for them; and there on their farm-lands, or behind the fences of their homes, they developed that independence and that power to mind their own business, which is one of the strongest characteristics of our race.

The Mitfords of Mitford trace their ancestry back to those remote times when the Anglian kingdom of Northumbria was a power in the land; when Oswald, Edwin and Cuthbert were not merely names, but living personages, asserting their power and influence in Church and State and social life. Northumberland is still favoured with not a few families which, like the Mitfords, lay claim to this honourable distinction. The Ridleys, formerly of Willimoteswick, now of Blagdon, the Middletons of Belsay, the Swinburnes of Capheaton, the Crasters of Craster, and probably a few others still represented in the country, though not directly connected with their ancestral properties, are distinguished for their descent from the old Anglian Nobility, who, having "come in" hundreds of years before "the Normans", brought with them, fostered and developed, the fundamental principles of those free institutions which made and have maintained England's greatness.

KBA: Kolonisatie van Brittannia door Angelen uit Angelland
¶ 370-400nC: Eerste golf Anglische settlers in de Cotswolds onder aanvoering van Wig, zoon van de onderkoning Freawin van Sleswig. Wig vlucht voor de agressieve koning van de Saxen aan de Elbe. Mogelijk vestigen Wig en zijn groep zich in Wychwood, dat woud van Wig betekent. > Wig van Sleswig
¶ 400nC++: Deel Angelen uit Humsterland/Groningen migreert naar Brittannia.
¶ 446nC: Bron EBR/p45++ schrijft:

The period which saw the destruction of Roman Britain and the birth of Anglo-Saxon England is well known to be the most baffling in our history. ... Already in the third century cross-channel raiding by Saxon pirates necessitated the building of coastal forts such as Brancaster, Richborough and Pevensey .... After the last pathetic appeal for Roman help had ben refused in 446, the Anglo-Saxon settlement began in earnest, no longer mere pillaging, but the steady occupation of British land. The invaders coming in along our southern and eastern coasts were pushing across the country, either absorbing and enslaving the British population or cutting them into isolated pockets. One great resurgence there was among the Britons surviving in the west; Ambrosius and Arthur (...), so vigorously defeated the Teutonic invaders that their progress was checked for decades. But in the end it was irresistible and Roman Brtiain was overwhelmed. Towns were destroyed, the villa system was completely broken and the Christian church obliterated. ... To surviving Britons who clung to memories of imperial [Roman] civilisation the triumph of the barbarians must have seemed a final, irreversible catastrophe, the end of all values. Yet the tough Anglo-Saxon farmers who cleared the forests and released for cultivation more and more of our best soils were preparing for a fresh uprush of civilised life quite different from that of Roman Britain, but ultimately so much stronger and more full of vitality. Everywhere settlements were being founded that were to take a place in Doomsday Book and grow into our own villages and towns. How many of the English place-names that are so close a part of their countryside perpetuate the name of an adventurer of those times who, having seized his piece of land, cut the trees and built his farmstead, settled down to beget his contribution to the Anglo-Saxon nation?

449. Hier Martianus and Valentinus onfengon rice [krijgen macht], and ricsodon [regeren] seofon [zeven] winter. And on hiera dagum [deze dag] Hengest and Horsa, fram Wyrtgeorne [Vortigern] gelathode [uitgenodigd], Bretta kuninge [koning], gesothon [getrouwe] Bretene on thaem [hun] stede genemned [genaamd] Ypwinesfleot [Ebbsfleet in Thanet?], aerest [eerste] Brettum to fultume [helpen], ac hie [hij] est on hie fuhton.

Se [deze] kuning het hie feohtan ongean Peohtas [gevochten tegen de Picten]; and hie swa duden [doden], and sige haefdon [zegeviert] swa hwaer swa hie comon [waar hij ook komt]. Hie tha [Hengest en Horsa] sendon to Angle [Angelland], and heton him sendan maram fultum [vraagt hem meer troepen te zenden]; and heton him secgan Bretweala nahtnesse [en vertelt hem over de rampspoed in Brittannia] and thaes landes kuste. Hie tha sendon him maran fultum. Tha comon [komen] the menn of thrim maegthum Germanie [drie Germaanse machten]: of Eald-Seaxum [Oud Saxen], of Englum [Angelland], of Iotum [Jutland].